Chuyeán thaêm Vatican cuûa thuû töôùng Vieät Nam
ñöôïc ñaùnh giaù laø böôùc tieán quan troïng
Prepared for Internet by Radio Veritas Asia, Philippines
Chuyeán thaêm Vatican cuûa thuû töôùng Vieät Nam ñöôïc ñaùnh giaù laø 'böôùc tieán quan troïng'.
Baøi cuûa Gerard O'Connell, Ñaëc Phaùi vieân taïi Roâma
Vatican (UCAN - ZY01832.1429 Ngaøy 26-1-2007) - Vatican ñaõ hoan ngheânh chuyeán vieáng thaêm Ñöùc Thaùnh cha Beâneâñictoâ XVI cuûa Thuû töôùng Vieät Nam Nguyeãn Taán Duõng hoâm 25-1-2007 nhö "moät böôùc tieán môùi vaø quan troïng höôùng tôùi bình thöôøng hoaù quan heä song phöông".
Trong baûn tuyeân boá phaùt haønh ngay sau cuoäc trao ñoåi, Toaø Thaùnh baøy toû "söï haøi loøng" veà chuyeán thaêm mang tính böôùc ngoaët cuûa oâng Duõng daønh cho Ñöùc Thaùnh cha, vaø sau ñoù laø Ñöùc Hoàng Y Tarcisio Bertone, Quoác vuï khanh Toaø Thaùnh, vaø Ñöùc Toång Giaùm Muïc Dominique Mamberti, ngoaïi tröôûng.
OÂng Duõng, 57 tuoåi, laø laõnh ñaïo Vieät Nam ñaàu tieân gaëp gôõ Ñöùc Giaùo Hoaøng keå töø khi coäng saûn thoáng nhaát nöôùc naøy thaùng 4-1975. Theo baûn tuyeân boá cuûa Toaø Thaùnh, ñaây laø "laàn ñaàu tieân thuû töôùng nöôùc Coäng hoaø Xaõ hoäi Chuû nghóa Vieät Nam gaëp gôõ Ñöùc Thaùnh Cha vaø caùc giôùi chöùc caáp cao nhaát cuûa Vaên phoøng Quoác Vuï Khanh".
Thoâng caùo baùo chí cuûa Toaø Thaùnh khaúng ñònh chuyeán thaêm "ñaùnh daáu böôùc tieán môùi vaø quan troïng höôùng tôùi bình thöôøng hoaù quan heä song phöông". Baûn tuyeân boá coøn noùi: "Quan heä ñoù, trong vaøi naêm qua, ñaõ coù tieán boä cuï theå môû ra nhöõng khoâng gian töï do toân giaùo môùi cho Giaùo hoäi Coâng giaùo Vieät Nam".
Thoâng caùo khoâng moâ taû nhöõng ñieàu oâng Duõng vaø phaùi ñoaøn cuûa oâng ñaõ thaûo luaän vôùi Ñöùc Thaùnh Cha vaø caùc giôùi chöùc caáp cao thuoäc giaùo trieàu cuûa ngaøi, nhöng lòch söû Giaùo hoäi Vieät Nam trong caùc thaäp nieân gaàn ñaây cung caáp nhieàu chuû ñeà cho caùc cuoäc thaûo luaän giöõa hoï.
Hôn saùu trieäu trong 83 trieäu ngöôøi Vieät Nam laø ngöôøi Coâng giaùo. Khi leân naém quyeàn ôû mieàn Baéc Vieät Nam naêm 1954 vaø naém quyeàn caû nöôùc naêm 1975, coäng saûn ñaõ ñoùng cöûa caùc chuûng vieän, tòch thu caùc tröôøng hoïc, nhaø thôø, beänh vieän, cô sôû doøng tu vaø caùc taøi saûn khaùc cuûa Giaùo hoäi, vaø truïc xuaát caùc thöøa sai haûi ngoaïi vaø caùc phaùi ñoaøn ngoaïi giao cuûa Toaø Thaùnh.
Tuy nhieân, coäng saûn vaãn cho pheùp nhieàu nhaø thôø ñöôïc tieáp tuïc môû cöûa vaø linh muïc daâng leã, vaø maëc duø coá kieåm soaùt haàu heát moïi lónh vöïc hoaït ñoäng cuûa Giaùo hoäi, hoï chöa bao giôø tieán haønh kieåu ñaøn aùp choáng Giaùo hoäi nhö ôû Trung Quoác.
Töø giöõa nhöõng naêm 1980, khi chính saùch ñoåi môùi cuûa Vieät Nam baét ñaàu cho pheùp caùc saùng kieán thò tröôøng töï do vaø caùc hoaït ñoäng hôïp taùc xaõ baét ñaàu bò xoaù boû, tình hình Giaùo hoäi ñaõ ñöôïc caûi thieän. Naêm 1989, chính phuû cho pheùp Ñöùc Hoàng Y Roger Etchegeray, luùc ñoù ñöùng ñaàu Hoäi ñoàng Giaùo hoaøng Coâng lyù vaø Hoaø bình vaø Hoäi ñoàng Giaùo hoaøng Ñoàng Taâm, vieáng thaêm Giaùo hoäi Vieät Nam.
Trong chuyeán thaêm naøy, Ñöùc Hoàng Y coøn gaëp gôõ caùc boä tröôûng chính phuû. Ñieàu naøy môû ñöôøng cho caùc cuoäc gaëp gôõ chính thöùc hôn giöõa hai beân, quan heä song phöông tích cöïc phaùt trieån töøng böôùc moät vaø caùc vaán ñeà ñöôïc giaûi quyeát daàn daàn, taát caû ñeàu môû ñöôøng cho chuyeán thaêm cuûa oâng Duõng.
Thoâng caùo baùo chí cuûa Vatican noùi: "Trong quaù trình thaûo luaän, coù chuù yù ñeán caùc vaán ñeà toàn taïi voán nghó seõ gaëp phaûi vaø seõ ñöôïc giaûi quyeát thoâng qua caùc keânh ngoaïi giao hieän coù vaø seõ tieán ñeán hôïp taùc coù lôïi giöõa Giaùo hoäi vaø Nhaø nöôùc, ñeå ngöôøi Coâng giaùo coù theå, ngaøy caøng coù hieäu quaû hôn, ñoùng goùp tích cöïc vaøo lôïi ích chung cuûa quoác gia, thuùc ñaåy caùc giaù trò ñaïo ñöùc, ñaëc bieät nôi giôùi treû, truyeàn baù vaên hoaù ñoaøn keát vaø trôï giuùp nhaân ñaïo cho nhöõng thaønh phaàn yeáu keùm trong daân chuùng".
Thoâng caùo coøn cho bieát "coù söï trao ñoåi yù kieán veà tình hình quoác teá hieän nay, vôùi quan ñieåm cuøng cam keát uûng hoä hoaø bình vaø caùc giaûi phaùp ñöôïc thöông löôïng ñeå giaûi quyeát caùc vaán ñeà nghieâm troïng trong thôøi ñaïi hieän nay".
Sau chuyeán bay daøi 12 giôø töø Haø Noäi, oâng Duõng vaø phaùi ñoaøn goàm 60 ngöôøi, trong ñoù coù nhieàu ngöôøi thuoäc caùc thaønh phaàn kinh doanh vaø taøi chính, ñaõ ñeán saân bay Roâma luùc 8 giôø saùng ngaøy 25-1-2007. Khoaûng boán giôø chieàu, hoï leân ñöôøng ñeán Davos, Thuî Só, döï Dieãn ñaøn Kinh teá Theá giôùi.
Ba giôø sau khi ñeán Roâma, oâng Duõng ñeán thaønh phoá Vatican cuøng vôùi moät phaùi ñoaøn goàm chín ngöôøi trong ñoù coù boán boä tröôûng chính phuû - ngöôøi ñöùng ñaàu noäi caùc vaø caùc boä tröôûng thöông maïi, coâng nghieäp, keá hoaïch vaø ñaàu tö.
Hôn chuïc ngöôøi trong ñoäi veä binh danh döï cuûa Toaø Thaùnh chaøo ñoùn oâng Duõng taïi Cortile di San Damaso, saân trong cuûa Ñieän Toâng Toaø nôi Ñöùc Giaùo Hoaøng ôû. Ñöùc Toång Giaùm Muïc James Harvey, Nhieáp Chính Toâng Toøa Roâma, tieáp ñoùn oâng Duõng vaø ñöa oâng ñi theo con ñöôøng traûi thaûm ñoû ñeán thang maùy daãn leân taàng hai cuûa cung ñieän. Khi thuû töôùng böôùc vaøo thö vieän rieâng cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng, Ñöùc Thaùnh Cha Beâneâñictoâ XVI ñaõ dang tay chaøo oâng. Hoï baét tay nhau caùch noàng aám tröôùc khi ñöùng yeân ñeå quay video löu laïi giaây phuùt lòch söû naøy.
Sau ñoù oâng Duõng giôùi thieäu vôùi Ñöùc Thaùnh Cha veà oâng Ngoâ Yeán Thi, tröôûng Ban Toân giaùo chính phuû, vaø oâng Thi ôû beân caïnh oâng Duõng suoát cuoäc hoäi kieán rieâng daøi 26 phuùt. OÂng Duõng noùi tieáng Vieät nhöng oâng coù daãn theo moät thoâng dòch vieân noùi tieáng YÙ löu loaùt. Ñöùc Thaùnh Cha coù thoâng dòch vieân rieâng cuûa ngaøi laø cha Traàn Ñöùc Anh doøng Ña Minh, moät ngöôøi Vieät soáng ôû Roâma.
Sau cuoäc hoäi ñaøm, oâng Duõng thaân maät giôùi thieäu phaùi ñoaøn cuûa mình vaø taëng Ñöùc Thaùnh Cha moät moùn quaø ñöôïc mang ñeán töø Haø Noäi, moät chieác bình baèng goám söù coù hình quaû döa ñöôïc laøm baèng ñaát seùt nung ôû 1.300 ñoä C hoài naêm 2000. Noù phaùt ra aâm thanh nghe gioáng tieáng chuoâng.
Ñöùc Beâneâñictoâ XVI ñaùp laïi baèng caùch taëng moät boä söu taäp nhöõng ñoàng tieàn cuûa trieàu giaùo hoaøng ngaøi cho oâng Duõng vaø caùc thaønh vieân trong phaùi ñoaøn. Sau khi ñöùng chuïp hình taäp theå döôùi böùc tranh "Phuïc sinh" cuûa hoaï só ngöôøi YÙ Pietro Perugino (naêm 1446-1524), oâng Duõng chaøo taïm bieät Ñöùc Thaùnh Cha vaø tieáp tuïc gaëp gôõ Ñöùc Hoàng Y Bertone vaø Ñöùc Toång Giaùm Muïc Mamberti.
Sau caùc cuoäc vieáng thaêm, thuû töôùng Vieät Nam ñeán thaêm Thuû töôùng YÙ Romano Prodi, ngöôøi ñaõ toå chöùc tieäc chieâu ñaõi oâng. Nöôùc YÙ ñöùng thöù chín trong caùc quoác gia thuoäc Lieân minh chaâu AÂu vaø thöù 31 trong caùc quoác gia ñaàu tö vaøo Vieät Nam.
Hoâm tröôùc chuyeán vieáng thaêm naøy, cha Giuse Nguyeãn Coâng Ñoan, moät ngöôøi Vieät phuï taù beà treân toång quyeàn cuûa Doøng Teân taïi Roâma, noùi vôùi UCA News raèng ngaøi tin raèng caùc giôùi chöùc Vieät Nam "muoán thieát laäp quan heä ngoaïi giao, nhöng khoâng laøm theá vì toân troïng Trung Quoác, nöôùc ñaøn anh".
Cha Ñoan, ñöùng ñaàu tænh doøng Teân Vieät Nam khi coäng saûn leân naém quyeàn, giaûi thích: "Vieät Nam seõ khoâng thieát laäp quan heä ngoaïi giao vôùi Toaø Thaùnh tröôùc Trung Quoác, chæ vì khoâng gia nhaäp WTO (Toå chöùc Thöông maïi Theá giôùi) tröôùc Trung Quoác, maëc duø Vieät Nam ñöôïc môøi tröôùc".
Ngay tröôùc khi oâng Duõng gaëp Ñöùc Thaùnh cha Beâneâñictoâ XVI, Ñöùc Hoàng Y Phaïm Minh Maãn, Toång Giaùm Muïc Saigoøn, Vieät Nam, noùi vôùi UCA News hoâm 25-1-2007 trong khi tham döï moät cuoäc hoïp taïi Bangkok: "Chuùng toâi coù hy voïng. Hai beân muoán coù quan heä chính thöùc vaø cuoäc gaëp gôõ (taïi Vatican) laø moät böôùc tieán ñeán ñieàu naøy".
Ñöùc Hoàng Y löu yù: "Vieät Nam ñaõ gia nhaäp WTO, vaø ñaõ ñaêng cai toå chöùc thaønh coâng hoäi nghò APEC (Dieãn ñaøn Hôïp taùc Kinh teá chaâu AÙ-Thaùi Bình Döông) thaùng 11 naêm 2006, vì theá chuùng toâi coù hy voïng. Nhöng chuùng toâi khoâng bieát seõ phaûi maát bao laâu môùi coù quan heä ngoaïi giao chính thöùc (vôùi Toaø Thaùnh). Ñoái vôùi ngöôøi Coâng giaùo chuùng toâi ôû Vieät Nam, neáu coù lieân laïc, caùc thöù seõ deã daøng hôn cho Giaùo hoäi Coâng giaùo".
Ngaøi noùi theâm: "Caùc thöù khoâng thoaûi maùi ñoái vôùi ngöôøi Coâng giaùo. Giaùo hoäi muoán ñoùng goùp trong lónh vöïc giaùo duïc vaø y teá nhöng chuùng toâi phaûi xem vieäc naøy tieán trieån theá naøo ñaõ. Heä thoáng vaãn coøn ñoù, nhöng chuùng toâi coù hy voïng".
UCAN