Ñöùc Cha Phaoloâ Maria Nguyeãn Minh Nhaät
Cha Linh Höôùng, Ngöôøi "Meï Hieàn" Cuûa Toâi
Prepared for Internet by Radio Veritas Asia, Philippines
Ñöùc Cha Phaoloâ Maria Nguyeãn Minh Nhaät, Cha Linh Höôùng, Ngöôøi "Meï Hieàn" Cuûa Toâi.
Toâi boài hoài xuùc ñoäng thaät laâu sau khi nhaän ñöôïc Email cuûa moät ngöôøi baïn hoïc cuõ töø Vieät Nam gôûi qua baùo tin Ñöùc Cha Phaoloâ ñaõ ñöôïc Chuùa goïi veà... Toâi thaàm thì ñoïc moät kinh kính möøng, khoâng phaûi ñeå caàu nguyeän cho Ñöùc Cha, nhöng laø ñeå xin ngaøi tieáp tuïc "ñoàng haønh" vaø daïy doã toâi nhö nhöõng ngaøy coøn taïi theá. Toâi vieát laïi nhöõng doøng naøy trong nöùc nôû ngheïn ngaøo...
Toâi laø "con chieân laïc". Toâi laø "ñöùa con hoang ñaøng". Toâi laø ngöôøi ñaàu tieân ñöôïc Ñöùc Cha Phaoloâ ban Bí Tích Xöùc Daàu töø hôn 30 naêm veà tröôùc taïi Tu Hoäi Toâng Ñoà Nhoû vì töø ngaøy thuï phong linh muïc, ñi du hoïc vaø trôû veà laøm linh höôùng trong caùc chuûng vieän cho tôùi luùc laøm Giaùm Muïc, ngaøi chöa bao giôø phaûi "ñi keû lieät". Toâi laø moät ñöùa beù hoïc gioûi nhöng kieâu caêng vaø "nghòch ngaàm". Chính ngaøi ñaõ chæ cho toâi bieát caùi hay caùi dôû cuûa mình, vaø nhö moät ngöôøi meï hieàn, ngaøi ñaõ kieân trì uoán naén vaø höôùng daãn toâi töø khi "chaäp chöõng taäp ñi" cho tôùi luùc cao bay xa chaïy giöõa chôï ñôøi. Toâi chæ môùi baét ñaàu "nghó" veà Ñöùc Cha nhö moät ngöôøi "meï hieàn" töø maáy thaùng nay, sau khi gaëp laïi cha coá Gioan Phaïm Ñình Nhu laø cöïu giaùm ñoác Tieåu Chuûng Vieän Xuaân Loäc nhaân dòp ngaøi gheù thaêm vuøng thuû ñoâ Hoa Thònh Ñoán. Hoâm ñoù cha coá Nhu ñaõ nhaéc ñeán vai troø laøm "cha" cuûa ngaøi trong cöông vò giaùm ñoác, vaø cha linh höôùng chính laø "ngöôøi meï hieàn" trong gia ñình Tieåu Chuûng Vieän. Caøng suy nghó, toâi caøng caûm nhaän ñöôïc "tình maãu töû" Ñöùc Cha Phaoloâ ñaõ daønh cho caù nhaân toâi vaø raát nhieàu cha, thaày, cöïu chuûng sinh vaø giaùo daân Giaùo Phaän Xuaân Loäc.
Nhöõng naêm ôû Tieåu Chuûng Vieän, moãi tuaàn hai laàn, chuùng toâi ñöôïc phaân coâng vieát baøi nguyeän ngaém vaø caùm ôn sau khi röôùc leã, noäp cho cha linh höôùng duyeät roài ñoïc lôùn trong nhaø nguyeän ñeå höôùng daãn moïi ngöôøi. Coù moät laàn toâi vieát baøi caùm ôn sau röôùc leã "raát tình caûm" neân ngay sau thaùnh leã, cha giaùm ñoác baét caùc chuù ngoài laïi ñeå "ban huaán töø" raèng khoâng ñöôïc vieát nhöõng lôøi "uyû mò, öôùt aùt, tình caûm caù nhaân" khi höôùng daãn nguyeän ngaém vaø caùm ôn sau khi röôùc leã. Toâi bò la tröôùc maët ban giaùm ñoác vaø maáy traêm chuù chuûng sinh neân buoàn laém; nhaát laø trong giôø aên saùng, ñaùm baïn cuøng lôùp coøn ngaâm nga "raèng hay thì thaät laø hay, nghe ra ngaäm ñaéng nuoát cay theá naøo!" Sau ñoù toâi ñi tìm cha linh höôùng ñeå "baét ñeàn". Vöøa thaáy toâi "haàm haàm" böôùc vaøo phoøng, ngaøi mæm cöôøi nhoû nheï: "Cha xin loãi. Cha thaáy nhöõng baøi tröôùc con vieát raát ñöôïc neân maáy hoâm nay baän quaù, cha khoâng duyeät..." Toâi run sôï vaø khoù chòu khi nghe nhöõng lôøi giaùo huaán cuûa cha giaùm ñoác, nhöng ñaõ hoaøn toaøn caûm phuïc vì aùnh maét vaø nuï cöôøi cuûa cha linh höôùng.
Bieát roõ toâi thuoäc loaïi noùng tính vaø hay tranh caõi vôùi baïn beø, ngaøi ñaõ höôùng daãn vaø taäp cho toâi moät thoùi quen laø phaûi thaàm thì ñoïc moät kinh kính möøng, hay ít laø caâu "kính möøng Maria" tröôùc khi gaây söï. Tuoåi treû haùo thaéng neân haàu nhö laàn naøo toâi cuõng caõi nhau xong roài môùi nhôù lôøi cha linh höôùng daïy. Nhöõng luùc nghe toâi keå laïi söï vieäc "ñaõ roài", ngaøi nhaãn naïi khuyeán khích "treã coøn hôn khoâng, con cöù taäp maõi seõ thaønh nhaân ñöùc." Suoát maáy naêm trong Tieåu Chuûng Vieän vaø sau naøy ôû Tu Hoäi Toâng Ñoà Nhoû, thænh thoaûng ngaøi vaãn hoûi toâi coù coøn nhôù ñoïc kinh kính möøng ñeå haõm deïp tính noùng giaän hay khoâng; vaø nhôø ñoù, toâi taäp ñöôïc thoùi quen ñoïc kinh kính möøng baát cöù khi gaëp chuyeän vui hay buoàn trong cuoäc soáng. Toâi khoâng coøn ñi tu nöõa nhöng thoùi quen ñoù ñaõ giuùp toâi cö xöû nhaõ nhaën hôn vôùi vôï con vaø nhöõng ngöôøi chung quanh raát nhieàu.
Sau naêm 1975, lôùp chuùng toâi ñöôïc veà chung soáng vôùi ngaøi taïi Tu Hoäi Toâng Ñoà Nhoû, vöøa tieáp tuïc tu hoïc vöøa laøm raãy laøm ruoäng nuoâi nhau. Luùc baáy giôø ngaøi ñaõ ñöôïc taán phong laøm giaùm muïc phoù Xuaân Loäc nhöng vaãn ôû vôùi anh em chuùng toâi chöù chöa chuyeån qua Toøa Giaùm Muïc. Moät vuï muøa, ñaùm luùa môùi caáy cuûa chuùng toâi bò cua caén roài saâu raày taøn phaù raát theâ thaûm; ngoaøi vieäc ñi xin maï caáy laïi, xòt thuoác tröø saâu raày, anh em cuõng xin Ñöùc Cha theâm lôøi caàu nguyeän... Luùc ñoù toâi laø "tröôûng toaùn ruoäng" neân moät buoåi saùng ngaøi goïi toâi vaøo nhaø nguyeän noùi nhoû: "Con mang theo bình nöôùc pheùp vaøo ruoäng, vöøa ñi chung quanh bôø vaåy nöôùc pheùp, vöøa ñoïc kinh kính möøng..." Nhìn neùt maët nghieâm trang cuûa ngaøi, toâi bieát chaéc ngaøi phoù thaùc tin töôûng hoaøn toaøn neân nieàm tin cuûa toâi cuõng ñöôïc cuûng coá raát nhieàu.
Vì hoaøn caûnh ñaëc bieät, toâi ñöôïc Ñöùc Cha cho ñi hoïc trieát tröôùc nhöõng anh em cuøng lôùp. Sau khoùa hoïc ñaàu tieân, khi bieát tin toâi ñöôïc xeáp haïng ñaàu lôùp, ngaøi gaëp toâi nhaéc nhôû: "Cha bieát con laø ngöôøi hoïc gioûi, nhöng ñöøng vì theá maø kieâu caêng. Con haõy nhôù caâu noùi cuûa thaùnh quan thaày cuûa con laø Gioan Tieàn Hoâ: Ngöôøi phaûi lôùn leân coøn con phaûi nhoû laïi..." Cuõng chính ngaøi ñaõ gôïi yù cho toâi möøng leã boån maïng vaøo ngaøy 29 thaùng 8 haèng naêm, laø ngaøy leã nhôù thaùnh Gioan Taåy Giaû bò cheùm ñaàu thay vì ngaøy Sinh Nhaät 24 thaùng 6 laø ngaøy Leã Troïng, ñeå nhaéc nhôù mình veà yù nghóa cuoäc ñôøi cuûa ngöôøi "söù giaû".
Toâi ñaõ ra nöôùc ngoaøi vaø ñaõ laäp gia ñình. Suoát nhöõng naêm daøi xa queâ höông, baát cöù luùc naøo toâi gôûi thô thaêm hoûi, ngaøi cuõng tìm cô hoäi thuaän tieän ñeå hoài aâm, vaø thô naøo ngaøi cuõng nheï nhaøng khuyeân nhuû toâi ñöøng queân ñi nhöõng thaùng ngaøy ñöôïc huaán luyeän trong Chuûng Vieän / Tu Hoäi vaø phaûi noi göông thaùnh quan thaày ñeå laøm "söù giaû" giöõa ñôøi. Laàn ñaàu tieân trôû veà Vieät Nam vaøo dòp ñaàu naêm 1998, toâi ñöôïc haân haïnh cuøng "aên teát" vôùi Ñöùc Cha moät ngaøy. Toâi vaãn nhôù maõi lôøi ngaøi noùi luùc chia tay: "Khi bieát tin con ra ñôøi vaø laäp gia ñình, cha cuõng tieác laém, nhöng cha tin raèng con seõ soáng xöùng ñaùng vôùi ôn goïi cuûa mình."
Cuoái naêm 2002, toâi gaëp laïi Ñöùc Cha taïi nhaø xöù Long Kieân vaøo buoåi toái tröôùc hoâm leã taï ôn kyû nieäm 10 naêm thuï phong linh muïc cuûa 7 cha ñaàu tieân thuoäc tænh Baø Ròa - Vuõng Taøu (chòu chöùc vaøo ngaøy 17 thaùng 12 naêm 1992), trong ñoù coù cha Quyønh laø nghóa töû cuûa ngaøi. Sau khi caùc cha caùc thaày "ruùt lui" xuoáng nhaø, toâi ngaïi nguøng xin pheùp caùo töø ñeå Ñöùc Cha nghæ, nhöng ngaøi baûo:
- Caùc cha ít coù dòp gaëp nhau neân ñeå hoï taâm tình cho thoûa thích, nhaát laø cha Naêng môùi du hoïc Roâma veà, cha Boä môùi ñi Myõ chôi maáy thaùng, chaéc coù nhieàu chuyeän "buø khuù". Cha khoâng meät ñaâu. Con ngoài ñaây noùi chuyeän beân Myõ cho cha nghe moät laùt. Cha nghe noùi baây giôø con laøm lôùn laém, coù coøn nhôù caâu "taâm nieäm" cuûa thaùnh quan thaày nöõa khoâng?
- Daï! Thænh thoaûng con cuõng nhôù aï.
- Cha nghe maáy cha keå chuyeän gheù nhaø con chôi ôû Myõ, keå veà sinh hoaït gia ñình con vaø giaùo xöù Vieät Nam beân ñoù... Cha möøng. Chaùu gaùi ñaàu cuûa con vaãn noùi vaø haùt tieáng Vieät gioûi nhö naêm naøo chöù?
- Daï.
- Con phaûi bieát ôn vôï con ñaõ hy sinh ôû nhaø daïy doã tieáng Vieät cho caùc chaùu. Cha vaãn nhôù con beù haùt baøi "Caàu Cho Cha Meï" raát caûm ñoäng.
Ñöùc Cha coøn hoûi toâi nhieàu chuyeän veà cuoäc soáng ôû xöù ngöôøi vaø raát vui khi nghe toâi noùi raèng moãi toái tröôùc khi ñi nguû toâi vaãn khoâng queân hình aûnh nhöõng buoåi toái ôû Tu Hoäi Toâng Ñoà Nhoû, sau giôø kinh toái, chuùng toâi quyø quaây quaàn tröôùc cung thaùnh, beân töôïng Ñöùc Meï cuøng haùt "Kìa ai dong duoåi ñöôøng gioù buïi..." trong luùc Ñöùc Cha ñi chung quanh ñaët tay leân ñaàu chuùc laønh cho töøng ngöôøi tröôùc khi ñi nguû.
Troïng kính Ñöùc Cha:
Ñaõ hôn 4 naêm qua roài keå töø böõa toái 16 thaùng 12 naêm 2002 taïi nhaø xöù Long Kieân... Con khoâng ngôø hoâm ñoù chính laø "böõa tieäc ly" giöõa Ñöùc Cha vaø "ñöùa con laïc ñaøn" naøy. Hai naêm sau Ñöùc Cha ñaõ "ngaõ quî" tröôùc côn beänh ngaët ngheøo, vaø sau hôn 2 naêm moøn moûi ñôïi chôø treân giöôøng beänh, Ñöùc Cha ñaõ hoaøn taát cuoäc haønh trình "Veà Nhaø Cha". Maëc daàu con ñaõ soáng xa Ñöùc Cha gaàn 30 naêm nay, nhöng luùc naøo con cuõng nhôù canh caùnh beân loøng nhöõng lôøi daïy baûo cuûa Ñöùc Cha, vaø giôø naøy con caûm thaáy troáng vaéng thaät nhieàu vì söï "ra ñi" cuûa Ñöùc Cha. Nguyeän xin Thieân Chuùa vaø Meï Maria tieáp ñoùn linh hoàn Ñöùc Cha treân nöôùc trôøi sau moät ñôøi "Phuïc Vuï Chuùa Trong Haân Hoan", vaø xin Ñöùc Cha tieáp tuïc "ñoàng haønh" vaø daïy doã con trong quaõng ñôøi coøn laïi ñeå luoân luoân soáng xöùng ñaùng laø ngöôøi con ñöôïc Ñöùc Cha laøm "linh höôùng".
Vónh bieät Ñöùc Cha Phaoloâ Maria Nguyeãn Minh Nhaät, ngöôøi cha linh höôùng, ngöôøi "meï hieàn" cuûa con.
J.B. Nguyeãn Duy-An
Washington, ngaøy 25/01/2007