Baøi phoûng vaán cha Thomas Michel
moät chuyeân gia veà Hoài giaùo soáng ôû Indonesia
veà chuyeán vieáng thaêm cuûa ÑTC taïi Thoå Nhó Kyø
Prepared for Internet by Radio Veritas Asia, Philippines
Baøi phoûng vaán cha Thomas Michel, moät chuyeân gia veà Hoài giaùo soáng ôû Indonesia veà vieäc laøm cuûa Ñöùc Thaùnh cha vaø caùc vieân chöùc toân giaùo ôû Thoå Nhó Kyø.
Roâma (UCAN - ZY01576.1423 Ngaøy 11-12-2006) -- Chuyeán vieáng thaêm gaàn ñaây cuûa Ñöùc Thaùnh cha Beâneâñictoâ XVI ñeán Thoå Nhó Kyø ñaõ chöõa laønh caùc veát thöông vaø môû cöûa trong quan heä Kitoâ giaùo - Hoài giaùo, theo cha Thomas Michel, moät chuyeân gia veà Hoài giaùo soáng ôû Indonesia.
Cha Thomas Michel, linh muïc doøng Teân, ngöôøi ñaõ coù saùu naêm daïy hoïc taïi Thoå Nhó Kyø, moâ taû caùc keát quaû cuûa chuyeán vieáng thaêm quoác gia ña soá Hoài giaùo naøy cuûa Ñöùc Thaùnh cha laø "baát ngôø".
Trong chuyeán thaêm Thoå Nhó Kyø cuûa Ñöùc Thaùnh cha taïi Thoå Nhó Kyø töø ngaøy 28/11-1/12/2006, cha Michel ôû taïi nhaø cuûa doøng Teân ôû Ulus, Ankara, thuû ñoâ Thoå Nhó Kyø, vaø theo doõi saùt xao toaøn boä chuyeán toâng du. UCA News ñaõ phoûng vaán vò linh muïc ôû Roâma boán ngaøy sau khi Ñöùc Thaùnh cha keát thuùc chuyeán ñi.
Cha Thomas Michel, thuoäc tænh doøng Teân Indonesia, ñöùng ñaàu Vaên phoøng ñaëc traùch Hoài giaùo cuûa Hoäi ñoàng Giaùo hoaøng veà Ñoái thoaïi Lieân toân trong 13 naêm, töø naêm 1981-1994. Vaên phoøng naøy tröôùc ñaây goïi laø Vaên phoøng veà ngöôøi ngoaøi Kitoâ giaùo.
Hieän laø thö kyù veà ñoái thoaïi lieân toân cuûa doøng Teân, ngaøi ñaõ coù nhieàu naêm laøm thö kyù ñieàu haønh Vaên phoøng caùc Vaán ñeà Ñaïi keát vaø Lieân toân cuûa Lieân Hoäi ñoàng Giaùm muïc AÙ chaâu.
Trong nhöõng naêm soáng ôû Thoå Nhó Kyø, cha Michel daïy trong caùc phaân khoa thaàn hoïc Hoài giaùo, trong ñoù coù caùc phaân khoa taïi caùc tröôøng ñaïi hoïc ôû Ankara vaø Izmir, vaø taïi Ñaïi hoïc Selcuk ôû Konya. Ngaøi ñaõ trôû laïi vieáng thaêm quoác gia naøy nhieàu laàn.
Sau ñaây laø cuoäc phoûng vaán:
UCA News: Cha ñaùnh giaù theá naøo veà chuyeán toâng du Thoå Nhó Kyø cuûa Ñöùc Thaùnh cha?
Cha Thomas Michel: Toát ñeïp hôn döï ñoaùn cuûa moïi ngöôøi nhieàu. Noù thaät söï chöõa laønh caùc veát thöông ôû möùc ñoä maø tröôùc ñoù ngöôøi ta khoâng nghó laø coù theå xaûy ra. Noù môû ra moät töông lai trong quan heä Kitoâ giaùo - Hoài giaùo ôû moät möùc ñoä maø ngöôøi ta ñaõ khoâng nghó laø coù theå xaûy ra sau moät thôøi gian daøi. Ñöùc Thaùnh cha vaø caùc giôùi chöùc Thoå ñaõ caát coâng ngaên ngöøa xung ñoät, chaáp nhaän vaø caûm thoâng nhau thaät loøng. Ñoù thöïc söï laø yù nghóa cuûa ñoái thoaïi. Ñaây thöïc söï laø taám göông raát toát veà caùch ngöôøi ta tieán haønh ñoái thoaïi.
UCA News: Coù ñieàu gì trong chuyeán vieáng thaêm naøy ñaëc bieät gaây aán töôïng cho cha khoâng?
Cha Thomas Michel: Toâi coù aán töôïng toát veà baøi noùi chuyeän cuûa Ñöùc Thaùnh cha vôùi oâng Ali Bardakoglu, ngöôøi ñöùng ñaàu Boä Toân giaùo. Nhöõng doøng keát thuùc baøi noùi chuyeän cuûa ngaøi laø lôøi keâu goïi ngöôøi Hoài giaùo, qua Bardakoglu, cuøng laøm chöùng cho ñöùc tin -- chuù yù ngaøi ñaõ duøng töø ñöùc tin ôû soá ít, khoâng phaûi ôû soá nhieàu -- döïa treân mong öôùc chung cuûa chuùng ta ñeå thi haønh thaùnh yù cuûa Thieân Chuùa Duy nhaát. Toâi nghó ñaây laø caùch aùp duïng môùi vaø saùng taïo giaùo huaán cuûa Coâng ñoàng Vatican II (töø naêm 1962-1965), voán noùi raèng ngöôøi Hoài giaùo vaø Kitoâ giaùo coù chung söù meänh naøy treân theá giôùi ñeå cuøng laøm vieäc vì lôïi ích chung trong boán lónh vöïc chính cuûa ñôøi soáng: coâng baèng xaõ hoäi, hoøa bình, caùc giaù trò ñaïo ñöùc vaø nhaân quyeàn ñích thöïc (Nostra Aetate, n.3).
UCA News: Cha coù nhaän thaáy coù söï khaùc bieät trong caùch tieáp caän ngöôøi Hoài giaùo giöõa Ñöùc Beâneâñictoâ XVI vaø vò tieàn nhieäm cuûa ngaøi laø Ñöùc Gioan Phaoloâ II khoâng?
Cha Thomas Michel: Ngaøi taùi xaùc nhaän quan ñieåm cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II. Toâi khoâng thaáy coù gì khaùc vôùi laäp tröôøng cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II, nhöng ñieàu naøy khoâng coù gì ngaïc nhieân, vì thöïc teá laø caû Ñöùc Gioan Phaoloâ II laãn Ñöùc Beâneâñictoâ XVI ñeàu trung thaønh vôùi giaùo huaán cuûa Coâng ñoàng Vatican II, voán noùi raèng "Giaùo hoäi Coâng giaùo quyù troïng ngöôøi Hoài giaùo". Khi chuùng ta haønh ñoäng vôùi loøng quyù meán chaân thaät vôùi ngöôøi Hoài giaùo, nhö chuùng ta thaáy Ñöùc Beâneâñictoâ ñaõ laøm ôû Thoå Nhó Kyø, ngöôøi Hoài giaùo seõ ñaùp laïi caùch raát tích cöïc, nhö chuùng ta ñaõ thaáy caùc giôùi chöùc vaø coâng chuùng Thoå Nhó Kyø ñaõ laøm.
UCA News: Cha nghó gì veà vieäc Ñöùc Thaùnh cha caàu nguyeän trong 'Ñeàn thôø Xanh' (Blue Mosque) ôû Istanbul?
Cha Thomas Michel: Toâi ñaõ khoâng nghó tôùi ñieàu naøy. Toâi raát vui möøng khi nghe noùi Ñöùc Thaùnh cha seõ vieáng thaêm Ñeàn Thôø Hoài Giaùo naøy vaø cuõng nhôù laïi Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ caàu nguyeän taïi moä cuûa Thaùnh Gioan Taåy giaû trong Thaùnh ñöôøng Omayyad ôû Damascus, Syria. (Bieân taäp vieân löu yù: Ñeàn Thôø Sultan Ahmet, Ñeàn Thôø Hoài Giaùo chính ôû Istanbul, thöôøng ñöôïc goïi laø Ñeàn Thôø Xanh do maùi voøm vaø caùc ñænh thaùp cuûa noù ñöôïc lôïp baèng ngoùi xanh).
Toâi khoâng bieát Ñöùc Beâneâñictoâ XVI seõ döøng laïi moät luùc ñeå suy nieäm vaø thinh laëng caàu nguyeän trong Ñeàn Thôø Xanh, nhöng trong khi laøm nhö theá, ngaøi neâu cho ngöôøi Kitoâ höõu chuùng ta moät taám göông raát toát. Caàu nguyeän laø ñieàu maø chuùng ta muoán laøm vôùi Thieân Chuùa ôû moïi nôi thích hôïp, vaø nhöõng nôi khaùc ngoaøi Ñeàn Thôø nôi ngöôøi Hoài giaùo ñang thôø töï vaø caàu nguyeän vôùi cuøng moät Thieân Chuùa naêm laàn moät ngaøy. Toâi nghó raèng baèng caùch caàu nguyeän trong Ñeàn Thôø Hoài giaùo, Ñöùc Beâneâñictoâ XVI ñaõ quaû quyeát giaùo huaán cuûa Coâng ñoàng Vatican II daïy ngöôøi Hoài giaùo vaø Kitoâ giaùo cuøng thôø phöôïng Thieân Chuùa Duy nhaát.
Ñoâi khi coù ngöôøi ñaõ hoûi lieäu Thieân Chuùa cuûa ngöôøi Hoài giaùo vaø Thieân Chuùa cuûa ngöôøi Kitoâ giaùo coù phaûi laø moät vaø cuøng moät Chuùa khoâng. Nhöng ñieàu naøy ñaõ ñöôïc laøm roõ töø Nostra Aetate ("Tuyeân ngoân veà töông quan cuûa Giaùo hoäi vôùi caùc toân giaùo ngoaøi Kitoâ giaùo" cuûa Coâng ñoàng Vatican II naêm 1965), vaø giôø ñaây vieäc Ñöùc Thaùnh cha saün saøng caàu nguyeän trong Ñeàn Thôø Hoài giaùo xaùc nhaän ñieàu naøy.
Chính nhöõng haønh ñoäng cuï theå laøm cho ngöôøi ta nhôù, vaø trong nghóa cöû caàu nguyeän cuûa ngaøi trong Ñeàn Thôø naøy tröôùc mihrab (moät hoác töôøng höôùng veà phía Mecca), ngaøi ñaõ chuyeån taûi cho ngöôøi Hoài giaùo moät ñieàu maø ngaøi khoâng theå chuyeån taûi baèng lôøi ñöôïc. Nghóa cöû naøy chuyeån taûi tính chaân thaät trong lôøi noùi cuûa ngaøi, ñoù khoâng chæ laø Ñöùc Beâneâñictoâ XVI moät con ngöôøi cuûa Thieân Chuùa, moät con ngöôøi caàu nguyeän, maø coøn vì ngaøi laø moät con ngöôøi cuûa Thieân Chuùa cuøng vôùi ngöôøi Hoài giaùo.
Anh coù theå noùi taát caû ñieàu naøy baèng lôøi nhöng noù khoâng ñeán ñöôïc traùi tim vaø taâm trí cuûa caùc daân toäc gioáng nhö theá. Ñoù laø ñieàu maø nghóa cöû Ñöùc Thaùnh cha theå hieän khi caàu nguyeän taïi thaùnh ñöôøng Hoài giaùo ñaõ ñaït ñöôïc. Caùc baïn cuûa toâi ôû Thoå Nhó Kyø noùi raèng trong haønh ñoäng naøy hoï thaáy ngaøi ñang ñöùng vôùi hoï tröôùc moät Thieân Chuùa Duy nhaát.
UCA News: Nhö theá, coù phaûi caàu nguyeän cuõng laø moät hình thöùc ñoái thoaïi khoâng?
Cha Thomas Michel: Toâi nghó caàn nhôù ñeán lôøi Ñöùc Gioan Phaoloâ II, trong thoâng ñieäp thöù nhaát cuûa ngaøi laø Redemptor Hominis (Ñaáng Cöùu chuoäc loaøi ngöôøi, naêm 1979), ñaõ noùi veà caùc caùch ñeán gaàn tín ñoà cuûa caùc toân giaùo khaùc hôn, vaø ngaøi ñaõ öu tieân cho "caàu nguyeän chung".
Laø nhöõng ngöôøi vöõng tin vaøo moät Thieân Chuùa duy nhaát, chuùng ta tin raèng duø ngöôøi ta hình dung Thieân Chuùa hay goïi Thieân Chuùa nhö theá naøo ñi nöõa, thì chæ coù moät Thieân Chuùa Duy nhaát ñang nghe nhöõng lôøi caàu nguyeän ñoù. Ñoù laø ñieàu maø Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ noùi ñeán trong toâng huaán "Radio Address to the Peoples of Asia", ñöôïc ngaøi ñoïc ôû Manila ngaøy 21-2-1981. Ngaøi noùi: "Baát kyø khi naøo taâm hoàn con ngöôøi töï môû ra trong caàu nguyeän ñeå ñoùn nhaän Thieân Chuùa chöa ñöôïc bieát tôùi naøy, thì ngöôøi ta seõ nghe ñöôïc tieáng ñaùp laïi töø chính Thaùnh Linh, ngöôøi bieát nhöõng haïn cheá vaø khuyeát ñieåm cuûa con ngöôøi, caàu nguyeän trong chuùng ta vaø ñaïi dieän cho chuùng ta".
Vì theá Kitoâ höõu chuùng ta khoâng neân boái roái khi caàu nguyeän vôùi nhöõng ngöôøi khaùc vì chính moät Thieân Chuùa Duy nhaát laø ngöôøi nghe thaáy nhöõng lôøi caàu nguyeän naøy.
UCA News: Neáu ñaây laø tröôøng hôïp caàu nguyeän vôùi taát caû caùc toân giaùo, thì ñoái vôùi ngöôøi Kitoâ höõu, Hoài giaùo vaø Do Thaùi chia seû moät truyeàn thoáng ñöùc tin laâu ñôøi coù töø thôøi Abraham ñuùng ñöôïc bao nhieâu?
Cha Thomas Michel: Gioáng nhö nhöõng gì Ñöùc Gioan Phaoloâ II noùi vôùi coäng ñoaøn Coâng giaùo ôû Ankara ngaøy 29-11-1979 raèng ngöôøi Hoài giaùo "coù cuøng ñöùc tin vôùi Abraham nôi Thieân Chuùa duy nhaát, toaøn naêng vaø nhaân haäu vôùi anh chò em". Ngaøi keå laïi "Coâng ñoàng Vatican II ñaõ côûi môû veà vaán ñeà naøy" vaø noùi theâm raèng ngaøi cuõng ñaõ löu yù vaán ñeà naøy trong toâng thö Redemptor Hominis (n.11). Ñaây cuõng chính laø nieàm tin maø Ñöùc Beâneâñictoâ XVI ñaõ ñeà caäp tôùi hoài tuaàn tröôùc trong baøi phaùt bieåu cuûa ngaøi, moät laàn nöõa cuõng taïi Ankara hoâm 28-11-2006, gaàn ñuùng 17 naêm sau, vôùi ngöôøi ñöùng ñaàu Ban Toân giaùo, tieán só Ali Bardakoglu, vaø caùc laõnh ñaïo Hoài giaùo khaùc.
Moät soá ngöôøi noùi raèng Ñöùc Beâneâñictoâ ñaõ "thay ñoåi laäp tröôøng", taùn thaønh moät quan ñieåm ôû Regensburg, Ñöùc, hoâm 12-9-2006, vaø moät quan ñieåm hoaøn toaøn traùi ngöôïc ôû Ankara vaø Istanbul. Ñöùc Beâneâñictoâ XVI coù thay ñoåi laäp tröôøng khoâng? Toâi khoâng nghó nhö theá. Xin nhôù raèng ngaøi chæ chính thöùc gaëp ngöôøi Hoài giaùo trong ba laàn -- ôû Cologne (thaùng 8-2005, trong Ngaøy Giôùi treû Theá giôùi), ôû Ankara vaø ôû Istanbul. Lôøi noùi vaø nghóa cöû cuûa ngaøi vaø toaøn boä caùch ngaøi theå hieän ôû Thoå Nhó Kyø raát phuø hôïp vôùi nhöõng ñieàu ngaøi noùi vaø caùch ngaøi theå hieän ôû Cologne. Ngoaøi ra, neáu xeùt ñuùng noäi dung, thì caùc baøi phaùt bieåu cuûa ngaøi ôû Ñöùc vaø Thoå Nhó Kyø raát gioáng nhau. Toâi nghó söï khaùc bieät ôû ñaây laø baøi dieãn vaên ngaøi ñoïc taïi Ñaïi hoïc Regensburg, Ñöùc, coù chuû ñeà laø "ñöùc tin vaø lyù trí", chöù khoâng phaûi laø Hoài giaùo.
UCA News: Cha ñaõ coù nhieàu thôøi gian soáng ôû Thoå Nhó Kyø. Cha nghó ngöôøi Thoå hieåu nhö theá naøo veà chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh cha?
Cha Thomas Michel: Toâi daïy hoïc trong caùc phaân khoa thaàn hoïc Hoài giaùo ôû Thoå Nhó Kyø trong saùu naêm khaùc nhau, vaø toâi ñaõ ñeán ñoù nhieàu laàn ñeå tham döï caùc hoäi nghò vaø hoäi thaûo veà hoïc thuaät, vaø toâi coù nhieàu baïn beø ôû ñoù. Vaø thoâng tin phaûn hoài maø toâi nhaän ñöôïc veà chuyeán thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh cha nhìn chung laø tích cöïc vaø thöïc söï toát ñeïp.
Ñieàu thöïc söï toát ñeïp ñoù laø thaáy caû nöôùc vui möøng vì coù ngöôøi ñang caàu nguyeän. Tin Ñöùc Thaùnh cha caàu nguyeän laø tin töùc ñöôïc ñöa treân trang nhaát ôû Thoå Nhó Kyø, tieåu söû vaø hình aûnh ngaøi caàu nguyeän trong Ñeàn Thôø Xanh cuûa Hoài Giaùo ñöôïc ñöa tin chi tieát treân baùo chí vaø ñöôïc thaûo luaän trong nhöõng baûn tin veà chuyeán thaêm treân truyeàn hình.
Ñieàu ñoù noùi leân raát nhieàu veà ngöôøi Thoå Nhó Kyø, hoï raát haøi loøng veà vieäc Ñöùc Thaùnh cha caàu nguyeän trong Ñeàn Thôø Xanh cuûa Hoài Giaùo. Trong theá giôùi theá tuïc hieän nay, thaät laø thuù vò vaø laønh maïnh khi ngöôøi ta quan taâm ñeán vieäc moät vò khaùch quoác gia döøng chaân caàu nguyeän taïi moät nôi mang laïi nhieàu yù nghóa cho hoï khoâng. Thöïc ra, ñieàu ñoù khaúng ñònh nhieàu chuû ñeà cuûa Ñöùc Beâneâñictoâ noùi veà nhu caàu taùi khaùm phaù Thieân Chuùa giöõa cuoäc soáng hieän ñaïi.
UCA News: Caùc phöông tieän truyeàn thoâng ñaïi chuùng ñöa tin nhö theá naøo?
Cha Thomas Michel: Toâi nhaän thaáy caùch caùc nhaø bình luaän Thoå Nhó Kyø trình baøy treân truyeàn hình laø söï xaùc nhaän thöïc söï veà toaøn boä quaù trình ñoái thoaïi. Toâi ngoài ôû Ankara theo doõi chuyeán vieáng thaêm treân truyeàn hình Thoå Nhó Kyø vôùi caùc baïn toâi. Chuùng toâi thöïc söï bieát taát caû caùc nhaø bình luaän treân truyeàn hình. Hoï thaät söï raát am hieåu vaø raát ñoàng caûm vôùi Kitoâ giaùo. Ñieàu naøy ñaõ khoâng theå xaûy ra neáu hoï, nhö chuùng ta, khoâng phaûi laø saûn phaåm cuûa cuoäc ñoái thoaïi daøi 20 naêm maø caùc ñoàng nghieäp Hoài giaùo vaø Kitoâ giaùo cuûa toâi ñaõ toå chöùc ôû Thoå Nhó Kyø vaø Roâma.
Toâi bieát moät nhaø bình luaän töø khi oâng ta leân chín tuoåi, vì toâi quen bieát boá oâng ta trong nhöõng tình huoáng ñoái thoaïi trong 20 naêm qua. Caùc nhaø bình luaän truyeàn hình khaùc laø caùc vò giaùo sö trong caùc phaân khoa thaàn hoïc Hoài giaùo ñaõ môøi toâi giaûng daïy veà Kitoâ giaùo. Tuy nhieân trong ñoù coøn coù caùc nhaø baùo ñaõ phoûng vaán chuùng toâi caùch ñaây nhieàu naêm.
Chính kieán thöùc maø hoï hoïc ñöôïc veà Kitoâ giaùo vaø Coâng giaùo trong tieán trình ñoái thoaïi cho thaáy hoï, khoâng phaûi chuùng ta, ñang thoâng tin cho coâng chuùng Thoå, vaø hoï ñang laøm nhö theá moät caùch heát söùc chính xaùc vaø thaønh thaïo. Toâi daønh nhieàu thôøi gian ñeå giaùo duïc ngöôøi daân veà Hoài giaùo vaø giaùo duïc ngöôøi Hoài giaùo veà Kitoâ giaùo. Ñaây chính laø nhöõng gì maø caùc tu só doøng Teân khaùc ôû Ankara ñang laøm, vaø cuõng laø ñieàu maø nhieàu ngöôøi toâi bieát ñang laøm ôû nhöõng nôi khaùc.
Ñaây khoâng phaûi laø vaán ñeà keâu goïi caûi ñaïo. Ñuùng hôn ñaây laø caùch tìm hieåu moät toân giaùo khaùc theo caùch chính caùc tín ñoà hieåu toân giaùo ñoù. Anh khoâng ñöùng beân ngoaøi. Anh tham gia caùch thaân thieän, vaø moät khi ñaõ "tham gia", thì khoâng khoù ñeå nhaän thaáy Thaàn linh Chuùa ñang hoaït ñoäng.
Trôû laïi chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh cha, chính caùc sinh vieân Hoài giaùo ñeán töø Thoå Nhó Kyø ñang hoïc taïi Ñaïi hoïc Giaùo hoaøng Gregorian ôû Roâma bình luaän tröïc tieáp chuyeán thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh cha treân truyeàn hình YÙ vaø Vatican, vaø hoï ñaõ laøm moät coâng vieäc xuaát saéc. Nhö caùc nhaø bình luaän ôû Thoå Nhó Kyø ñang giuùp ngöôøi Hoài giaùo hieåu Kitoâ giaùo, caùc sinh vieân naøy cuõng ñang giuùp ngöôøi xem truyeàn hình YÙ hieåu Thoå Nhó Kyø vaø ñaïo Hoài roõ hôn.
UCA News: Nhieàu ngöôøi ôû Thoå Nhó Kyø ñang hoûi lieäu ngöôøi ta coù theå giaûi thích hay tìm caùch hoøa hôïp nhö theá naøo nhöõng ñieàu Ñöùc Thaùnh cha noùi ôû Regensburg vôùi caùch ngaøi noùi vaø haønh ñoäng ôû Thoå Nhó Kyø. Cha traû lôøi theá naøo?
Cha Thomas Michel: Chuyeän ôû Regensburg ñaõ xaûy ra. Chuùng ta khoâng theå phuû nhaän. Nhöng raát ít khi caùc moái töông quan giöõa con ngöôøi ñi theo moät ñöôøng thaúng maø khoâng bò leäch höôùng hay vaáp ngaõ. ÔÛ Thoå Nhó Kyø, Ñöùc Thaùnh cha ñaõ chöùng toû raèng ngaøi seõ khoâng ñeå bò beá taéc trong quan heä cuûa ngaøi vôùi ngöôøi Hoài giaùo vì cuoäc tranh caõi veà chuyeän ôû Regensburg, vaø ngöôøi Thoå cuõng chöùng toû raèng hoï cuõng seõ khoâng ñeå bò beá taéc. Caû hai beân cuøng chöùng toû raèng hoï khoâng muoán trôû thaønh tuø nhaân cuûa quaù khöù. Caû hai ñeàu muoán tieán leân, ñeå thieát laäp quan heä toát ñeïp hôn.
UCA News: Moät soá ngöôøi Hoài giaùo ôû Thoå Nhó Kyø noùi raèng hoï vaãn khoâng tin Ñöùc Thaùnh cha. Cha nghó gì veà ñieàu naøy?
Cha Thomas Michel: Trong caùc quan heä cuûa con ngöôøi loøng tin caäy raát mong manh. Noù khoù coù ñöôïc vaø laïi deã bò ñaùnh maát. Toâi nhôù Ñöùc Gioan Phaoloâ II luùc baét ñaàu cuõng khoâng coù ñöôïc möùc ñoä tin caäy cao nôi ngöôøi Hoài giaùo. Trong nhöõng naêm ñaàu, khi ngaøi noùi nhöõng ñieàu toát ñeïp, nhieàu ngöôøi Hoài giaùo noùi raèng ngaøi chæ reâu rao, ngaøi khoâng coù yù laøm nhöõng vieäc naøy. Chæ qua nhieàu naêm, khi ngaøi lieân tuïc ñöa ra moät thoâng ñieäp nhaát quaùn vaø haønh ñoäng lieân tuïc vôùi cuøng moät tình baïn vaø loøng toân troïng luùc ñoù ngöôøi Hoài giaùo môùi baét ñaàu nhaän thaáy raèng hoï coù theå thaät söï tin töôûng ngaøi.
Toâi hy voïng nhöõng ñieàu nhö theá seõ ñeán vôùi Ñöùc Giaùo hoaøng naøy -- Ñöùc Beâneâñictoâ XVI. Ngaøi ñaõ coù moät kho thieän yù töø chuyeán vieáng thaêm naøy, vaø toâi hy voïng khi ngaøi gaëp laïi ngöôøi Hoài giaùo laàn sau ngaøi seõ döïa vaøo ñieàu naøy vaø tieáp tuïc haønh ñoäng töông töï. Baèng caùch ñoù ngaøi cuõng seõ daàn daàn ñi ñeán choã ñaéc nhaân taâm hoï.
UCAN