Cuoäc hoïp baùo giôùi thieäu söù ñieäp cuûa ÑTC
cho ngaøy Quoác Teá Hoaø Bình muøng 1/1/2007
Prepared for Internet by Radio Veritas Asia, Philippines
Ñöùc Hoàng Y Martino chuû tòch Hoäi Ñoàng Toaø Thaùnh Coâng Lyù vaø Hoaø Bình môû cuoäc hoïp baùo ñeå giôùi thieäu söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Beâneâñitoâ XVI cho ngaøy Quoác Teá Hoaø Bình muøng 1 thaùng Gieâng naêm 2007.
Tin Vatican (Vat. Apic 12/12/2006) - Luùc 11 giôø 30 phuùt tröa thöù Ba, ngaøy 12 thaùng 12 naêm 2006, Ñöùc Hoàng Y Martino, chuû tòch Hoäi Ñoàng Toaø Thaùnh Coâng Lyù vaø Hoaø Bình, ñaõ chuû söï cuoäc hoïp baùo ñeå giôùi thieäu Söù Ñieäp Hoaø Bình cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Beâneâñitoâ XVI cho ngaøy Quoác Teá Hoaø Bình, muøng 1 thaùng Gieâng naêm 2007. Chuû ñeà cuûa söù ñieäp laø: Nhaân Vò laø Con Tim cuûa Hoaø Bình. Töôûng cuõng neân nhaéc laïi nôi ñaây raèng ÑTC ñaõ kyù vaøo Söù Ñieäp Hoaø Bình naêm 2007 töø ñieän Vatican ngaøy 8 thaùng 12 naêm 2006.
Theo ngoân ngöõ giôùi thieäu cuûa Ñöùc Hoàng Y Martino, ÑTC ñaõ ñeà nghò moät “moâi sinh môùi cuûa hoaø bình”.
Theo Ñöùc Hoàng Y Martino, trong söù ñieäp hoaø bình cuûa Ñöùc Thaùnh Cha, söï thaät veà con ngöôøi ñöôïc ñaët vaøo trong töông quan vôùi moät quan nieäm môùi veà “moâi sinh cuûa hoaø bình”.
Ngoaøi moâi sinh thieân nhieân, coøn coù moät moâi sinh maø ta coù theå goïi laø “moâi sinh nhaân baûn”; moâi sinh naøy ñoâi khi ñoøi hoûi phaûi coù “moâi sinh xaõ hoäi”. Vaø ñieàu naøy keùo theo heä luaän laø con ngöôøi, neáu thaät söï quan taâm ñeán hoaø bình, thì phaûi luoân quan taâm ñeán nhöõng lieân heä hieän coù giöõa moâi sinh thieân nhieân --- töùc toân troïng thieân nhieân --- vaø moâi sinh nhaân baûn.
Theo Ñöùc Hoàng Y Martino, thì Ñöùc Thaùnh Cha Beâneâñitoâ XVI, trong söù ñieäp Hoaø Bình naêm 2007, ñaõ xaùc ñònh moái töông quan khoâng theå xoaù boû ñöôïc giöõa hai “loaïi” hoaø bình: hoaø bình vôùi thieân nhieân (toân troïng moâi sinh töï nhieân) vaø hoaø bình giöõa con ngöôøi (moâi sinh nhaân baûn). Vieäc phaù huûy moâi sinh töï nhieân, vieäc söû duïng khoâng ñuùng hoaëc moät caùch ích kyû nhöõng nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân seõ laøm phaùt sinh nhöõng ñoå vôõ, nhöõng xung ñoät vaø nhöõng chieán tranh. Taát caû nhöõng tieâu cöïc naøy laø hieäu quaû cuûa moät quan nieäm voâ nhaân ñaïo veà phaùt trieån. Thaät vaäy, moät söï phaùt trieån maø chæ giôùi haïn vaøo khía caïnh kyõ thuaät vaø kinh teá, vaø lô laø vôùi khía caïnh luaân lyù vaø toân giaùo, thì seõ khoâng theå naøo laø moät söï phaùt trieån toaøn dieän cho con ngöôøi, nhöng chæ laø moät phaùt trieån phieám dieän, vaø cuoái cuøng seõ ñöa ñeán vieäc khai trieån khaû naêng huûy dieät con ngöôøi.
Ñeå giôùi thieäu cho giôùi baùo chí Söù Ñieäp Hoaø Bình cuûa Ñöùc Thaùnh Cha cho ngaøy Quoác Teá Hoaø Bình, muøng 1 thaùng Gieâng naêm 2007, Ñöùc Hoàng Y Renato Martino, chuû tòch Hoäi Ñoàng Toaø Thaùnh veà Coâng Lyù vaø Hoaø Bình, ñaõ noùi nhö sau:
“Toâi vui möøng ñöôïc gaëp gôõ quyù vò, ñeå giôùi thieäu söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Beâneâñitoâ XVI cho ngaøy Quoác Teá Hoaø Bình naêm 2007. Cho dòp cöû haønh naøy, ÑTC ñaõ choïn vaø ñeà nghò laáy Nhaân Vò laøm chuû ñeà ñeå suy tö; Nhaân vò naøy ñöôïc nhìn nhö laø con tim bôm söùc maïnh thöïc hieän moïi döï aùn ñích thaät veà hoaø bình. Trong khung caûnh cuûa vieäc cöû haønh kyû nieäm 40 naêm ban haønh thoâng ñieäp “Phaùt trieån caùc daân toäc” cuûa Ñöùc Phaoloâ VI, vaø kyû nieäm 20 naêm ban haønh thoâng ñieäp “Moái Quan taâm xaõ hoäi” cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II, Ñöùc Thaùnh Cha Beâneâñitoâ XVI coáng hieán cho chuùng ta moät loaït nhöõng chæ daãn nhaém lieân keát söï thaät veà con ngöôøi vôùi söï thaät veà hoaø bình, chuû ñeà cuûa söù ñieäp hoaø bình naêm 2006. Chuùng ta coù theå quaû quyeát raèng Söù Ñieäp Hoaø Bình cuûa naêm 2007 caàn ñöôïc ñoïc vaø giaûi thích nhö laø söï tieáp tuïc vaø boå tuùc cho söù ñieäp hoaø bình naêm 2006. Thaät vaäy, nôi soá 1 cuûa Söù Ñieäp Hoaø Bình naêm 2007, Ñöùc Thaùnh Cha Beâneâñitoâ XVI quaû quyeát raèng: “ khi toân troïng nhaân vò, ngöôøi ta coå voõ neàn hoaø bình; vaø khi xaây döïng hoaø bình, nguôøi ta thieát laäp nhöõng tieàn ñeà cho vieäc phaùt trieån toaøn dieän ñích thöïc con ngöôøi”. Nhaân Vò vaø Hoaø Bình luoân luoân lieân heä vôùi nhau trong moät trao ñoåi hoã töông phong phuù, keát thaønh tieàn ñeà vaø neàn taûng vöõng chaéc nhaát, ñeå theå hieän cuï theå ñöôøng loái ñuùng ñaén, treân bình dieän vaên hoaù, xaõ hoäi vaø chính trò, ñeå tieáp caän vôùi nhöõng chuû ñeà phöùc taïp lieân quan ñeán vieäc thöïc hieän hoaø bình trong thôøi ñaïi chuùng ta.”
Trong lôøi giôùi thieäu treân, chuùng ta thaáy Ñöùc Hoàng Y Martinoâ duøng hình aûnh “con tim bôm söùc maïnh” thöïc hieän moïi döï aùn ñích thaät veà hoaø bình, neân chuùng toâi xin dòch chuû ñeà cuûa Söù Ñieäp Hoaø Bình naêm 2007 baèng cuïm töø: “Nhaân Vò, Con Tim cuûa Hoaø Bình”, thay cho caùch dòch “ Nhaân Vò, Trung Taâm cuûa Hoaø Bình”. Töø “con tim” gôïi yù cho chuùng ta nhieàu hôn laø töø “trung taâm”. Con Tim trong thaân theå con ngöôøi raát quan troïng ñeå “bôm maùu” ñi khaép cô theå. Cuõng theá, nhaân vò, phaåm giaù cuûa nhaân vò, hay ñuùng hôn vieäc toân troïng nhöõng quyeàn lôïi cuûa nhaân vò, laø raát quan troïng, nhö “con tim” bôm söùc maïnh thöïc hieän caùc döï aùn hoaø bình. Baøn baïc trong suoát söù ñieäp Hoaø Bình naêm 2007, ÑTC nhieàu laàn nhaéc ñeán vieäc toân troïng nhaân quyeàn, nhaát laø quyeàn soáng vaø quyeàn töï do toân giaùo.
Sau lôøi nhaäp ñeà, Söù Ñieäp Hoaø Bình 2007 ñöôïc chia ra laøm 8 phaàn, moãi phaàn coù hai soá.
1. Töông quan giöõa nhaân vò vaø hoaø bình: hoàng aân vaø traùch vuï. (soá 2 vaø 3)
2. Quyeàn soáng vaø quyeàn töï do toân giaùo (soá 4 - 5)
3. Baûn tính cuûa taát caû moïi nguôøi ñeàu baèng nhau (soá 6 - 7)
4. “Moâi sinh cuûa hoaø bình” (soá 8 - 9)
5. Nhöõng caùi nhìn haïn heïp veà con ngöôøi (soá 10 - 11)
6. Nhöõng nhaân quyeàn vaø nhöõng toå chöùc quoác teá (soá 12 - 13)
7. Coâng phaùp quoác teá veà nhaân ñaïo vaø quyeàn noäi boä cuûa caùc quoác gia (soá 14 - 15)
8. Giaùo Hoäi baûo veà ñaëc tính sieâu vieät cuûa nhaân vò (soá 16 - 17)
Tuy nhieân trong cuoäc hoïp baùo vaøo tröa thöù Ba ngaøy 12 thaùng 12 naêm 2006, ñeå giôùi thieäu Söù Ñieäp Hoaø Bình cho giôùi baùo chí, Ñöùc Hoàng Y Renatoâ Martinoâ ñaõ toùm laïi 8 phaàn cuûa Söù Ñieäp laïi trong ba phaàn chính.
Ñöùc Hoàng Y ñaõ noùi nhö sau:
“Söù Ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha ñöôïc trình baøy theo moät cô caáu coù ba phaàn; vaø trong moãi phaàn naøy, chuû ñeà veà nhaân vò ñöôïc töø töø giaûi baøy trong töông quan vôùi nhöõng khía caïnh khaùc nhau cuûa coâng cuoäc coå voõ cho hoaø bình.
- Trong phaàn thöù I, ñöôïc laøm noãi baät yù nghóa vaø giaù trò cuûa moái lieân leä giöõa nhaân vò vaø hoaø bình; yù nghóa vaø giaù trò naøy ñöôïc hieåu vaø ñöôïc trình baøy qua nhöõng phaïm truø coù tính caùch thaàn hoïc vaø thieâng lieâng; ñoù laø phaïm truø hoàng aân vaø phaïm truø traùch vuï.
- Nôi phaàn thöù II cuûa söù ñieäp, söï thaät veà nhaân vò ñöôïc ñaët vaøo trong töông quan vôùi quan nieäm môùi vaø coù tính caùch ñoåi môùi veà “moâi sinh cuûa hoaø bình”.
- Trong phaàn thöù III cuûa Söù Ñieäp, söï thaät veà nhaân vò ñöôïc nhaän ñònh trong töông quan vôùi thöïc taïi phöùc taïp cuûa vieäc toân troïng nhöõng nhaân quyeàn caên baûn, toân troïng quyeàn nhaân ñaïo quoác teá vaø toân troïng caùc traùch nhieäm ñi lieàn vôùi hoaït ñoäng cuûa caùc Toå Chöùc Quoác Teá. Söù Ñieäp Hoaø Bình ñöôïc keát thuùc vôùi lôøi môøi goïi nhöõng ngöôøi kitoâ haõy trôû thaønh nhöõng keû hoïat ñoäng xaây döïng hoaø bình.”
Nhö vaäy, theo caùi nhìn trình baøy cuûa Ñöùc Hoàng Y Martinoâ, chuû tòch Hoäi Ñoàng Toaø Thaùnh Coâng Lyù vaø Hoaø Bình, thì phaàn thöù I cuûa Söù Ñieäp bao goàm ba ñieåm, töø soá 2 cho ñeán heát soá 7, noùi ñeán ba ñieåm nhö sau:
1. Nhaân vò vaø hoaø bình: Hoàng aân vaø traùch vuï;
2. Quyeàn soáng vaø quyeàn töï do toân giaùo;
vaø 3. Baûn tính baèng nhau cuûa taát caû moïi ngöôøi.
Ñöùc Hoàng Y Renato Martino ñaõ giaûi thích tieáp Söù Ñieäp Hoaø Bình cuûa ÑTC cho ngaøy Quoác Teá Hoaø Bình muøng 1 thaùng gieâng naêm 2007, vôùi nhöõng lôøi nhö sau:
“Phaàn thöù I cuûa Söù Ñieäp Hoaø Bình keát thuùc vôùi hai soá 6 vaø 7 nhaéc laïi moät caùch roõ raøng chuû ñeà veà söï bình ñaúng trong baûn tính giöõa taát caû moïi ngöôøi, vôùi hai xaùc ñònh chính yeáu nhö sau: xaùc ñònh thöù nhaát nhaéc ñeán nhöõng baát bình ñaúng xaõ hoäi hieän coù trong theá giôùi chuùng ta; nhöõng baát bình ñaúng naøy xem ra caøng ngaøy caøng noåi baät hôn vôùi vaán ñeà to lôùn veà söï ngheøo cuøng toät ñoä cuûa haøng tæ ngöôøi nam nöõ, khoâng ñöôïc höôûng nhöõng ñieàu thieát yeáu cho söï soáng nhö: löông thöïc, nöôùc uoáng, nhaø ôû vaø söùc khoeû, nhaát laø taïi luïc ñòa phi chaâu; xaùc ñònh thöù hai lieân quan ñeán söï baát bình ñaúng giöõa ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ. Veà ñieåm naøy, ÑTC quaû quyeát nhö sau trong Söù Ñieäp Hoaø Bình cuûa ngaøi: “Toâi nghó ñeán nhöõng boùc loät laïm duïng ngöôøi nöõ nhö laø nhöõng ñoà vaät vaø nghó ñeán bao hình thöùc thieáu söï toân troïng ñoái vôùi phaåm giaù ngöôøi nöõ; toâi cuõng nghó ñeán --- trong khung caûnh khaùc --- nhöõng quan nieäm veà nhaân hoïc luoân luoân coù maët trong vaøi neàn vaên hoaù, daønh cho ngöôøi nöõ moät choã ñöùng heát söùc tuyø thuoäc vaøo quyeát ñònh ñoäc ñoaùn cuûa ngöôøi nam, keùo theo nhöõng haäu quûa xuùc phaïm ñeán phaåm giaù ngöôøi nöõ nhö laø moät nhaân vò vaø xuùc phaïm ñeán vieäc thöïc thi nhöõng söï töï do caên baûn. Nhöõng baát bình ñaúng xaõ hoäi noùi treân vaø nhöõng baát bình ñaúng phaùi tính laø nhöõng lyù do ñaùng quan ngaïi gaây baát oån cho coâng cuoäc xaây döïng hoaø bình.”
“Phaàn thöù II cuûa Söù Ñieäp coù theå ñöôïc ta nhaän dieän töø soá 8 cho ñeán heát soá 11. Noäi dung chính cuûa phaàn thöù II naày xoay quanh quan nieäm coù tính caùch ñoåi môùi veà “moâi sinh cuûa Hoaø Bình”. Trong Söù Ñieäp Hoaø Bình cuûa Ñöùc Beâneâñitoâ XVI, quan nieäm veà “Moâi Sinh cuûa Hoaø Bình” laø moät khai trieån môùi cuûa quan nieäm veà “moâi sinh nhaân baûn” ñöôïc ñeà ra trong thoâng ñieäp “Naêm Thöù 100” cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II. Thaät vaäy, Ñaày tôù Chuùa Gioan Phaoloâ II ñaõ vieát nhö sau: “Khoâng nhöõng traùi ñaát naøy ñaõ ñöôïc Thieân Chuùa trao ban cho con ngöôøi; vaø con ngöôøi phaûi söû duïng traùi ñaát ñuùng theo yù ñònh nguyeân thuûy toát laønh maø theo ñoù traùi ñaát ñaõ ñöôïc trao ban cho con ngöôøi. Nhöng Thieân Chuùa coøn trao con ngöôøi cho con ngöôøi; vaø do ñoù con ngöôøi caàn toân troïng nhöõng cô caáu töï nhieân vaø luaân lyù, maø hoï ñaõ tieáp nhaän”. Ñöùc Beâneâñitoâ XVI daïy raèng nhaân loaïi, --- neáu quan taâm ñeán hoaø bình, --- caàn luoân ghi nhôù nhöõng lieân keát giöõa moâi sinh thieân nhieân, ---- töùc söï toân troïng ñoái vôùi thieân nhieân ---- vaø moâi sinh nhaân baûn maø treân ñoù xaõ hoäi ñöôïc xaây döïng. Moät trong nhöõng ñaëc ñieåm hieån nhieân nhaát cuûa thôøi ñaïi chuùng ta laø moãi thaùi ñoä khoâng toân troïng moâi sinh, ñeàu mang ñeán nhöõng thieät haïi cho moâi tröôøng nhaân baûn vaø xaõ hoäi, vaø ngöôïc laïi. Hoaø Bình ñöôïc theå hieän moãi ngaøy moät hôn nhö laø söï lieân keát khoâng theå boû qua ñöôïc giöõa haøi hoaø vôùi taïo vaät vaø hoaø bình giöõa con ngöôøi. Vaø caû hai (söï haøi hoaø vôùi taïo vaät vaø hoaø bình giöõa con ngöôøi) ñeàu ñoøi hoûi hoaø bình vôùi Thieân Chuùa. Baøi Ca Taïo Vaät cuûa thaùnh Phanxicoâ, baøi thô vaø laø lôøi caàu nguyeän ñöôïc goïi laø “Baøi ca anh Maët Trôøi”, laø moät thí duï ñaùng khaâm phuïc --- vaø cuõng raát thôøi söï --- cuûa hai moâi sinh thieân nhieân vaø nhaân baûn cuûa hoaø bình.” Nhö chuùng ta seõ nghe qua döôùi ñaây, Ñöùc Thaùnh Cha Beâneâñito XVI, khi noùi veà moâi sinh cuûa hoaø bình, thì lieân keát moâi sinh naøy vôùi vaán ñeà veà naêng löôïng vaø veà vieäc cung caáp naêng löôïng. Hieän ñang coù cuoäc chaïy ñua ñi tìm naêng löôïng. Neáu thieáu naêng löôïng, thì söï phaùt trieån, --- hay khoâng phaùt trieån --- seõ trôû neân nhö theá naøo? Söï ñaàu cô naêng löôïng cuõng gaây thieät haïi cho hoaø bình. Cuoái cuøng, ÑTC nhaéc raèng con ngöôøi khoâng theå naøo nhaân danh Thieân Chuùa, ñeå gaây chieán tranh. Vaø cuõng khoâng theå nhaân danh con ngöôøi, ñeå gaây ra chieán tranh. “Chieán tranh khoâng theå naøo ñöôïc bieän minh bôûi nhöõng lyù leõ thaàn hoïc, vaø cuõng khoâng theå naøo ñöôïc bieän minh bôûi nhöõng lyù leõ nhaân hoïc.”
Söù Ñieäp Hoaø Bình naêm 2007 cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Beâneâñitoâ XVI, veà chuû ñeà: Nhaân Vò, Con Tim cuûa Hoaø Bình. Tröôùc ñaây, chuùng toâi ñaõ coù dòp giaûi thích taïi sao duøng töø “Con Tim” thay cho töø “Troïng Taâm”. Töø “Con Tim” laøm ta nhôù ñeán “con tim” cuûa con ngöôøi, vôùi yù nghóa ñaày bieåu töôïng laø “con tim” bôm maùu nuoâi soáng toaøn thaân theå. “Con Tim” laø cô quan laøm cho soáng. Tim ngöng ñaäp, thì thaân theå con ngöôøi bò cheát. Nhaân Vò, Con Tim cuûa Hoaø Bình. Vieäc toân troïng phaåm giaù con ngöôøi, --- moät phaåm giaù nhaát ñònh vaø thöôøng haèng cuûa con ngöôøi ñöôïc Thieân Chuùa taïo döïng gioáng hình aûnh Ngaøi, --- (vieäc toân troïng naøy) laø con tim cuûa hoaø bình, laøm cho hoaø bình ñöôïc soáng, ñöôïc beàn vöõng. Maát con tim, con ngöôøi cheát. Khoâng toân troïng nhaân vò, hoaø bình cuõng tan.
Töø “nhaân vò” ñöôïc duøng ôû ñaây, trong chuû ñeà cuûa Söù Ñieäp Hoaø Bình, muoán bao goàm trong ñoù theâm hai yeáu toá naøy nöõa, laø “phaåm giaù” vaø “nhöõng nhaân quyeàn”. Vì theá maø chuùng ta nhaän thaáy ÑTC Beâneâñitoâ XVI, luoân luoân trong suoát söù ñieäp Hoaø Bình naêm 2007, nhaéc ñeán phaåm giaù vaø nhöõng quyeàn lôïi cuûa con ngöôøi. Con ngöôøi coù moät baûn tính beàn vöõng, duy nhaát gioáng nhö nhau, neân taát caû moïi ngöôøi ñeàu bình ñaúng vôùi nhau, treân caên baûn naøy.
Khoâng theå naøo “choái boû” , hay “töông ñoái hoaù” baûn tính con ngöôøi. Bôûi vì, neáu laøm nhö theá, --- nghóa laø neáu loaïi boû hay töông ñoái hoaù “baûn tính con ngöôøi”--- thì nhaân quyeàn khoâng coù neàn taûng vöõng chaéc nöõa. Chính vì theá maø ÑTC ñaõ quaû quyeát trong Söù Ñieäp Hoaø Bình naêm 2007 raèng: quan nieäm “giaûm yeáu” veà baûn tính con ngöôøi, laøm giaûm yeáu söï baûo veä nhaân quyeàn, vaø laøm giaûm yeáu hoaø bình.
Phaàn thöù III cuûa Söù Ñieäp, nôi hai soá 14 vaø 15, ÑTC keâu goïi taùi xaùc nhaän vaø aùp duïng “coâng phaùp quoác teá veà nhaân ñaïo” trong nhöõng cuoäc xung ñoät, nhaát laø xung ñoät vuõ trang, ít ra ñeå laøm nheï bôùt nhöõng ñau khoå cho daân chuùng voâ toäi, naïn nhaân cuûa cuoäc xung ñoät.
(Ñaëng Theá Duõng)