Ñöùc Thaùnh Cha Beâneâñitoâ XVI nhaän ñònh veà
chuyeán vieáng thaêm cuûa ngaøi taïi Thoå Nhæ Kyø
Prepared for Internet by Radio Veritas Asia, Philippines
Ñöùc Thaùnh Cha Beâneâñitoâ XVI nhaän ñònh veà chuyeán vieáng thaêm cuûa ngaøi taïi Thoå Nhæ Kyø.
(Radio Vertas Asia 7/12/2006) - Quyù vò vaø caùc baïn thaân meán. Trong buoåi tieáp kieán chung vaøo saùng thöù Tö, muøng 6 thaùng 12 naêm 2006, Ñöùc Thaùnh Cha Beâneâñitoâ XVI ñaõ daønh troïn baøi huaán ñöùc chính cuûa ngaøi ñeå noùi leân nhöõng caûm töôûng vaø nhaän ñònh veà chuyeán vieáng thaêm boán ngaøy, töø ngaøy 28 thaùng 11 ñeán muøng 1 thaùng 12 naêm 2006, taïi Thoå Nhæ Kyø. Chuùng toâi vöøa noùi “baøi huaán ñöùc chính”, bôûi vì saùng thöù Tö, muøng 6 thaùng 12 naêm 2006, cuoäc tieáp kieán chung ñaõ ñöôïc chia ra laøm hai, taïi hai ñòa ñieåm, töùc beân trong Ñeàn Thôø Thaùnh Pheâroâ, daønh cho caùc tín höõu ñeán töø khaép nôi Italia, vaø trong Ñaïi Thính Ñöôøng Phaoloâ VI trong noäi thaønh Vatican. Baøi huaán ñöùc chính laø baøi dieãn vaên daønh cho anh chò em tín höõu vaø khaùch haønh höông hieän dieän beân trong Ñaïi Thính Ñöôøng Phaoloâ VI. Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ noùi leân caûm töôûng vaø nhaän ñònh veà chuyeán vieáng thaêm cuûa ngaøi taïi Thoå Nhæ Kyø, theo moät loái trình baøy ñaëc bieät laø ba hình voøng troøn ñoàng taâm, noùi leân ba chieàu kích chính cuûa chuyeán vieáng thaêm. Tröôùc heát laø voøng troøn nhoû naèm beân trong bao goàm nhöõng bieán coá vieáng thaêm coäng ñoaøn coâng giaùo taïi Thoå Nhæ Kyø --- (tính caùc muïc vuï cuûa ngöôøi muïc töû ñi thaêm ñoaøn chieân beù nhoû cuûa mình taïi Thoå Nhæ Kyø, ñeå cuûng coá nhöõng anh chò em coâng giaùo trong ñöùc tin), --- voøng troøn lôùn naèm beân ngoaøi cuøng bao goàm nhöõng bieán coá lieân quan ñeán nhöõng anh chò em ngoaøi voøng kitoâ giaùo --- (tính caùch ñoái thoaïi lieân toân vôùi anh chò em hoài giaùo, vôùi nhöõng thaønh phaàn daân söï trong xaõ hoäi), --- vaø voøng troøn naèm ôû giöõa bao goàm nhöõng hoaït ñoäng lieân quan ñeán anh chò em kitoâ, khoâng coâng giaùo, chaúng haïn nhö vôùi anh chò em chính thoáng giaùo --- (tính caùch ñoái thoaïi ñaïi keát cuûa chuyeán vieáng thaêm). Giôø ñaây kính môøi quyù vò vaø caùc baïn theo doõi baûn dòch tieáng Vieät nguyeân vaên baøi huaán ñöùc cuûa Ñöùc Thaùnh Cha vaøo saùng thöù Tö muøng 6 thaùng 12 naêm 2006.
Anh chò em thaân meán,
Theo thoùi quen sau moãi chuyeán toâng du, toâi muoán, trong buoåi tieáp kieán chung hoâm nay, nhìn laïi nhöõng giai ñoaïn khaùc nhau cuûa cuoäc haønh höông maø toâi ñaõ hoaøn taát taïi Thoå Nhæ Kyø, töø thöù Ba (28/11/2006) cho ñeán thöù Saùu (1/12/2006) tuaàn vöøa qua. Nhö anh chò em ñaõ bieát, ñaây laø chuyeán vieáng thaêm khoâng deã daøng döôùi nhieàu khía caïnh, nhöng ñöôïc Thieân Chuùa ñoàng haønh ngay töø ñaàu, vaø ñöôïc hoaøn taát trong an laønh. Vì theá, nhö Toâi ñaõ yeâu caàu chuaån bò vaø ñoàng haønh vôùi chuyeán vieáng thaêm baèng lôøi caàu nguyeän, thì giôø ñaây toâi môøi goïi anh chò em haõy hieäp yù vôùi Toâi ñeå caûm taï Chuùa vì chuyeán vieáng thaêm ñaõ baét ñaàu vaø keát thuùc toát ñeïp. Toâi phoù thaùc cho Chuùa nhöõng hoa traùi maø Toâi hy voïng coù theå phaùt sinh töø chuyeán vieáng thaêm naøy, trong nhöõng gì coù lieân heä ñeán anh chò em chính thoáng giaùo, cuõng nhö ñeán coâng cuoäc ñoái thoïai vôùi caùc tín ñoà Hoài giaùo. Tröôùc heát, Toâi thaáy coù boån phaän noùi leân laàn nöõa lôøi chaân thaønh bieát ôn ñoái vôùi ngaøi Toång Thoáng Coäng Hoaø Thoå Nhæ Kyø, ñoái vôùi Thuû Töôùng vaø nhöõng Thaåm Quyeàn khaùc nöõa, vì ñaõ ñoùn tieáp toâi caùch thaät teá nhò vaø ñaõ baûo ñaûm cho coù nhöõng ñieàu caàn thieát ngoõ haàu taát caû moïi söï coù theå dieãn ra trong caùch thöùc toát nhaát coù theå. Keá ñeán toâi xin caùm ôn quyù giaùm muïc cuûa giaùo hoäi coâng giaùo taïi Thoå Nhæ Kyø, cuøng vôùi nhöõng coäng taùc vieân cuûa caùc ngaøi, vì taát caû nhöõng gì hoï ñaõ laøm. Toâi ñaëc bieät caùm ôn Ñöùc Thöôïng Phuï Ñaïi Keát Bartolomeo I, vì ñaõ tieáp toâi taïi Toaø giaùo chuû cuûa ngaøi; Toâi xin caùm ôn Ñöùc Thöôïng Phuï Armeâni, Ñöùc Mesrob II, caùm ôn Ñöùc Chính Toång Siro - Chính Thoáng, Ñöùc Mor Filuksinos vaø caùm ôn nhöõng thaåm quyeàn toân giaùo khaùc nöõa. Trong suoát chuyeán vieáng thaêm, Toâi caûm thaáy ñöôïc naâng ñôõ caùch thieâng lieâng bôûi nhöõng vò tieàn nhieäm ñaùng kính cuûa toâi, hai vò ñaày tôù Chuùa Phaoloâ VI vaø Gioan Phaoloâ II, caû hai ñeàu ñaõ vieáng thaêm Thoå Nhæ Kyø; vaø bôûi chaân phöôùc Gioan XXIII, ñaáng ñaõ laøm ñaïi dieän Toaø Thaùnh taïi Thoå Nhæ Kyø ñaùng troïng töø naêm 1935 cho ñeán naêm 1944, vöøa ñeå laïi ñoù söï töôûng nieäm traøn ñaày tình thöông meán vaø toân kính.
Theo caùi nhìn maø coâng ñoàng Vaticanoâ II trình baøy veà giaùo hoäi (x. Lumen gentium 14-16), toâi coù theå noùi raèng caû nhöõng chuyeán ñi thaêm muïc vuï cuûa ñöùc giaùo hoaøng, ñeàu goùp phaàn vaøo vieäc thöïc hieän söù maïng cuûa ngaøi, moät söù maïng ñöôïc khai trieån “theo nhöõng voøng troøn ñoàng taâm”. Nôi voøng troøn naèm ôû trong cuøng, Ñaáng keá vò thaùnh Pheâroâ cuûng coá trong Ñöùc Tin nhöõng ngöôøi coâng giaùo; nôi voøng troøn ôû giöõa, ñaáng keá vò thaùnh Pheâroâ gaëp gôû vôùi nhöõng ngöôøi kitoâ khaùc; nôi voøng troøn ngoaøi nhaát, ngaøi ngoû lôøi vôùi nhöõng ngöôøi khoâng kitoâ vaø vôùi toaøn theå nhaân loïai. Ngaøy thöù nhaát cuûa chuyeán vieáng thaêm cuûa toâi taïi Thoå Nhæ Kyø ñaõ dieãn ra trong phaïm vi cuûa voøng troøn thöù ba, voøng troøn naèm beân ngoaøi cuøng: Toâi ñaõ gaëp vò Thuû Töôùng, ngaøi Toång Thoáng Coäng Hoaø Thoå Nhæ Kyø vaø ngaøi chuû tòch Boä ñaëc traùch caùc Toân Giaùo, vöøa ngoû lôøi vôùi ngaøi chuû tòch naøy qua baøi dieãn vaên thöù nhaát; toâi ñaõ ñeán baøy toû loøng kính troïng nôi Laêng Moä cuûa “cha giaø daân toäc” Mustafa Kemal Ataturk; sau ñoù toâi ñaõ coù dòp noùi chuyeän vôùi ngoïai giao ñoaøn taïi Toaø Khaâm Söù Toaø Thaùnh ôû thuû ñoâ Ankara. Nhöõng tieáp xuùc quan troïng vöøa keå keát thaønh phaàn quan troïng cuûa chuyeán vieáng thaêm, nhaát laø xeùt vì söï kieän Thoå Nhæ Kyø laø moät quoác gia coù ña soá lôùn nhaát hoài giaùo, nhöng ñöôïc ñieàu haønh bôûi moät Hieán Phaùp xaùc ñònh tính caùch ñôøi thöôøng cuûa Nhaø Nöôùc. Nhö vaäy, ñaây laø moät quoác gia coù nhieàu nan ñeà (emblematique) xeùt vì thaùch thöùc to lôùn ñang ñöôïc khai trieån treân bình dieän quoác teá: nghóa laø moät beân caàn khaùm phaù laïi thöïc taïi Thieân Chuùa vaø ñaëc tính noåi baät coâng khai cuûa ñöùc tin toân giaùo, vaø ñaøng khaùc caàn baûo ñaûm raèng vieäc theå hieän ñöùc tin phaûi ñöôïc töï do, khoâng mang laáy nhöõng leäch laïc cuûa nhöõng keû quaù khích, coù khaû naêng nhaát quyeát töø boû moïi hình thöùc baïo löïc. Toâi cuõng ñaõ coù dòp thuaän tieän ñeå noùi leân laàn nöõa nhöõng taâm tình moä meán cuûa toâi ñoái vôùi nhöõng ngöôøi hoài giaùo vaø neàn vaên minh hoài giaùo. Ñoàng thôøi, toâi cuõng ñaõ coù theå nhaán maïnh ñeán taàm quan troïng maø nhöõng ngöôøi kitoâ vaø anh chò em hoài giaùo caàn daán thaân chung vôùi nhau ñeå phuïc vuï con ngöôøi, phuïc vuï söï soáng, hoaø bình, söï coâng baèng, vöøa xaùc ñònh laäp tröôøng raèng söï phaân bieät giöõa laõnh vöïc daân söï vaø laõnh vöïc toân giaùo, laø söï phaân bieät coù giaù trò, vaø raèng Nhaø Nöôùc phaûi baûo ñaûm cho coâng daân cuûa mình cuõng nhö cho nhöõng coäng ñoaøn toân giaùo söï töï do thaät söï höõu hieäu ñeå cöû haønh vieäc phuïng thôø. Trong laõnh vöïc ñoái thoïai lieân toân, söï quan phoøng cuûa Thieân Chuùa ñaõ cho pheùp toâi hoaøn thaønh, döôøng nhö laø vaøo cuoái chuyeán vieáng thaêm, moät cöû chæ maø töø ñaàu ñaõ khoâng ñöôïc döï truø, vaø laø cöû chæ khaù coù yù nghóa: ñoù laø chuyeán vieáng thaêm Ñeàn Thôø Hoài Giaùo Xanh taïi Istanbul. Khi döøng laïi vaøi phuùt maëc nieäm trong nôi caàu nguyeän naøy, toâi ñaõ höôùng veà Thieân Chuùa duy nhaát treân trôøi döôùi ñaát, Ngöôøi Cha nhaân laønh cuûa toaøn theå nhaân loïai. Öôùc gì taát caû caùc tín höõu nhìn nhaän chính mình nhö laø nhöõng taïo vaät cuûa Thieân Chuùa vaø laøm chöùng cho tình huynh ñeä ñích thöïc!
Ngaøy thöù hai cuûa chuyeán vieáng thaêm ñaõ ñöa toâi ñeán Epheâsoâ, vaø nhö theá toâi ñöôïc ñöa vaøo trong “voøng troøn” trong cuøng cuûa chuyeán vieáng thaêm, ñöôïc gaëp gôõ tröïc tieáp vôùi coäng ñoaøn coâng giaùo. Thaät vaäy, gaàn Epheâsoâ, taïi moät ñòa ñieåm ñeïp, ñöôïc goïi laø “Ñoài Chim Hoïa Mi”, nhìn xuoáng bieån Egeâoâ, coù Ñeàn Thaùnh cuûa Nhaø Ñöùc Maria. Ñaây laø moät nhaø nguyeän nhoû vaø coå xöa, ñöôïc xaây leân quanh moät caên nhaø nhoû, maø theo truyeàn thoáng heát söùc xa xöa, thaùnh toâng ñoà Gioan ñaõ muoán xaây caát cho Ñöùc Nöõ Ñoàng Trinh, sau khi ñaõ ñöa Meï ñeán Epheâsoâ vôùi mình. Chính Chuùa Gieâsu ñaõ phoù thaùc ngöôøi naøy cho ngöôøi kia, khi tröôùc khi cheát treân thaäp giaù, ñaõ noùi vôùi Meï Maria: Hôõi Baø, ñaây laø con baø!, vaø noùi vôùi Gioan: “Ñaây laø Meï con!” (Gn 19,26-27). Nhöõng nghieân cöùu cuûa khoa khaûo coå ñaõ chöùng minh raèng töø thôøi raát xa xöa nôi ñaây ñaõ laø nôi daønh cho vieäc toân kính Meï Maria, nôi raát thaân yeâu ñoái vôùi nhöõng ngöôøi Hoài giaùo; hoï thöôøng ñeán ñeå toân vinh Ñaáng maø hoï goïi laø “Meryem Ana”, coù nghóa laø “Meï Maria”. Taïi nôi vöôøn phía tröôùc Ñeàn Thaùnh, toâi ñaõ cöû haønh Thaùnh Leã cho moät nhoùm caùc tín höõu, ñeán töø thaønh phoá Izmir gaàn ñoù, vaø töø nhöõng nôi khaùc nöõa cuûa Thoå Nhæ Kyø vaø caû töø nöôùc ngoaøi nöõa. Gaàn beân “Nhaø cuûa Meï Maria”, chuùng ta caûm thaáy thaät söï mình nhö trôû veà nhaø mình; vaø trong baàu khí hoaø bình, chuùng toâi ñaõ caàu nguyeän cho neàn hoaø bình taïi Thaùnh Ñòa vaø treân toaøn theá giôùi... Taïi ñoù, Toâi ñaõ coù dòp nhaéc ñeán Cha Andreâa Santoro, linh muïc ngöôøi Roma, chöùng nhaân taïi ñaát Thoå Nhæ Kyø cho Phuùc AÂm baèng chính maùu cuûa mình.
Voøng troøn naèm ôû giöõa hai voøng troøn kia, --- voøng troøn cuûa nhöõng töông quan ñaïi keát, --- ñaõ chieám laáy phaàn trung taâm cuûa chuyeán vieáng thaêm naøy, ñöôïc dieãn ra nhaân dóp leã thaùnh Anreâ toâng ñoà, ngaøy 30 thaùng 11. Leã möøng naøy ñaõ coáng hieán khung caûnh lyù töôûng ñeå cuûng coá nhöõng töông quan huynh ñeä giöõa vò giaùm muïc Roma, ngöôøi keá vò thaùnh Pheâroâ vaø Ñöùc Giaùo Chuû Ñaïi keát cuûa Giaùo Hoäi Chính Thoáng Costantinopoli, moät giaùo hoäi maø truyeàn thoáng cho laø ñaõ ñöôïc thieát laäp bôûi thaùnh toâng ñoà Anreâ, anh cuûa Simon Pheâroâ. Theo veát chaân cuûa Ñöùc Phaoloâ VI, Ñaáng ñaõ gaëp Ñöùc Thöôïng Phuï Atenagora, vaø theo veát chaân cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II, Ñaáng ñaõ ñöôïc tieáp ñoùn bôûi Ñöùc Dimitrios I, ngöôøi keá vò Ñöùc Atenagora, Toâi ñaõ laëp laïi, cuøng vôùi Ngaøi Thaùnh Ñöùc Battolomeâoâ I cöû chæ coù giaù trò bieåu töôïng lôùn lao, ñeå xaùc ñònh söï daán thaân hoã töông tieáp tuïc ñi treân con ñöôøng tieán ñeán söï thieát laäp laïi söï hieäp thoâng troïn veïn giöõa ngöôøi coâng giaùo vaø anh chò em chính thoáng giaùo. Ñeå ghi daáu yù ñònh maïnh meõ naøy, cuøng vôùi Ñöùc Thöôïng Phuï Ñaïi Keát, toâi daõ ñaët buùt kyù vaøo Baûn Tuyeân Ngoân Chung; ñaây laø ñieàu keát thaønh giai ñoaïn tieáp nöõa treân con ñöôøng tieáp ñeán hieäp thoâng troïn veïn. Vaø ñieàu thaät coù yù nghóa laø vieäc Kyù Chung vaøo Baûn Tuyeân Ngoân, ñaõ dieãn ra vaøo luùc keát thuùc Phuïng Vuï Thaùnh cuûa Leã Kính Thaùnh Anreâ, maø Toâi ñaõ tham döï; vaø Phuïng Vuï Thaùnh naøy ñöôïc keát thuùc vôùi hai Pheùp Laønh, cuûa Vò Giaùm Muïc Roma vaø cuûa Ñöùc Thöôïng Phuï Costantinopoli, caû hai ñeàu laø nhöõng ngöôøi keá vò caùc Toâng Ñoà, Toâi keá vò Thaùnh Pheâroâ vaø Ñöùc Bartolomeo I, keá vò Thaùnh Anreâ Toâng Ñoà. Baèng caùch thöùc naøy, chuùng toâi ñaõ noùi leân raèng: nôi neàn taûng cuûa moïi coá gaéng ñaïi keát, luoân coù vieäc caàu nguyeän vaø vieäc kieân trì khaån xin Chuùa Thaùnh Thaàn. Cuõng trong chieàu höôùng naøy, taïi Istanbul, toâi ñaõ ñöôïc vui möøng ñeán thaêm Ngaøi Giaùo Chuû cuûa Giaùo Hoäi Armeâni Toâng Ñoà, Ngaøi Thaùnh Ñöùc Mesrob II, vaø gaëp gôõ vôùi Ñöùc Toång Giaùm Muïc cuûa Giaùo Hoäi Siro - Chính Thoáng. Trong khung caûnh naøy, Toâi vui möøng nhaéc ñeán cuoäc trao ñoåi vôùi Vò Ñaïi Giaùo Tröôûng cuûa Do Thaùi Giaùo taïi Thoå Nhæ Kyø.
Tröôùc khi leân ñöôøng trôû veà Roma, chuyeán vieáng thaêm cuûa toâi ñöôïc keát thuùc vôùi vieäc böôùc vaøo trong voøng troøn nhoû nhaát naèm ôû beân trong, nghóa laø vôùi vieäc gaëp gôõ coäng ñoaøn coâng giaùo hieän dieän vôùi ñuû moïi nghi thöùc keát thaønh noù, beân trong Nhaø Thôø Chính Toaø Chuùa Thaùnh Thaàn thuoäc Nghi Thöùc Latinh taïi Istanbul. Cuõng ñeán tham döï Thaùnh Leã do toâi daâng, Ñöùc Thöôïng Phuï Ñaïi Keát, Ñöùc Thöôïng Phuï Giaùo Hoäi Armeâni Toâng Ñoà, Ñöùc Chuû Vò Giaùo Hoäi Siro - Chính Thoáng vaø nhöõng ñaïi dieän cuûa caùc Giaùo Hoäi Tin Laønh. Noùi chung, taát caû moïi ngöôøi kitoâ ñaõ coù söï hieäp yù vôùi nhau trong lôøi caàu nguyeän, trong söï khaùc bieät caùc truyeàn thoáng, caùc nghi thöùc vaø ngoân ngöõ. Ñöôïc cuûng coá bôûi Lôøi cuûa Chuùa Kitoâ, Ñaáng höùa ban cho caùc tín höõu “nhöõng doøng nöôùc haèng soáng” (Gn 7,38) vaø bôûi hình aûnh veà nhöõng chi theå cuûa cuøng moät thaân theå duy nhaát (x. 1Co 12,12-13), chuùng toâi ñaõ soáng kinh nghieäm cuûa moät Leã Hieän Xuoáng môùi.
Anh chò em thaân meán, toâi ñaõ trôû veà ñaây, taïi Vatican naøy, vôùi taâm hoàn traøn ñaày bieát ôn ñoái vôùi Thieân Chuùa vaø vôùi nhöõng taâm tình chaân thaønh meán thöông vaø toân troïng ñoái vôùi nhöõng ngöôøi daân cuûa ñaát nuôùc Thoå Nhæ Kyø thaân meán, maø toâi coù caûm töôûng toâi ñaõ ñöôïc nhöõng ngöôøi daân naøy tieáp nhaän vaø thoâng caûm. Tình thaân vaø thieän caûm maø nhöõng ngöôøi daân daønh cho toâi, maëc cho nhöõng khoù khaên khoâng theå traùnh ñöôïc, maø chuyeán vieáng thaêm cuûa toâi mang ñeán cho sinh hoïat bình thöôøng cuûa caûnh soáng haèng ngaøy, (tình thaân vaø thieän caûm ñoù) coøn soáng ñoäng trong toâi nhö moät kyû nieäm soáng ñoäng vaø thoâi thuùc toâi caàu nguyeän. Nguyeän xin Thieân Chuùa Toaøn Naêng vaø Nhaân Töø trôï giuùp cho daân toäc Thoå Nhæ Kyø, cho caùc nhaø caàm quyeàn vaø cho nhöõng vò ñaïi dieän cuûa nhöõng toân giaùo khaùc nhau, bieát cuøng nhau xaây döïng moät töông lai hoaø bình, sao cho Thoå Nhæ Kyø coù theå trôû thaønh chieác caàu cuûa tình baïn vaø cuûa söï coäng taùc huynh ñeä giöõa Ñoâng vaø Taây Phöông. Ngoaøi ra chuùng ta cuõng haõy caàu nguyeän, ngoõ haàu, nhôø lôøi khaån caàu cuõa Meï Chí Thaùnh, Chuùa Thaùnh Thaàn laøm cho chuyeán vieáng thaêm naøy ñöôïc troå sinh nhieàu hoa traùi; Xin ngaøi linh ñoäng söù maïng cuûa giaùo hoäi treân toaøn theá giôùi, giaùo hoäi maø Chuùa Kitoâ ñaõ thieát laäp ñeå rao giaûng cho taát caû moïi daân toäc Phuùc AÂm cuûa söï Thaät, hoaø bình vaø tình yeâu thöông.
(Baûn dòch Vieät ngöõ cuûa Ñaëng Theá Duõng)