ÑTC ñeán thuû ñoâ Ankara vaø tieáp xuùc vôùi

chính quyeàn daân söï Thoå Nhæ Kyø

vaø giôùi laõnh ñaïo cao caáp Hoài Giaùo

ÑTC tieáp kieán ngoaïi giao ñoaøn taïi Thoå Nhæ Kyø

trong Toøa Söù Thaàn Toøa Thaùnh taïi Ankara.

Prepared for Internet by Radio Veritas Asia, Philippines

Töôøng thuaät ngaøy thöù nhaát chuyeán vieáng thaêm Thoå Nhæ Kyø cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Beneñitoâ XVI: Thöù Ba 28 thaùng 11 naêm 2006, ÑTC ñeán thuû ñoâ Ankara vaø tieáp xuùc vôùi chính quyeàn daân söï Thoå Nhæ Kyø vaø giôùi laõnh ñaïo cao caáp Hoài Giaùo.

(Radio Veritas Asia 29/11/2006) - Trong boán ngaøy vieáng thaêm Thoå Nhæ Kyø, töø thöù Ba 28 thaùng 11 cho ñeán thöù Saùu muøng 1 thaùng 12 naêm 2006, ÑTC vieáng thaêm taïi ba ñòa ñieåm: thuû ñoâ Ankara, thaønh phoá Epheâsoâ, vaø thaønh phoá Istanbul maø ngaøy xöa ñöôïc goïi laø Costantinopoli, nôi coù Toaø Thöôïng Phuï cuûa Giaùo Hoäi Chính Thoáng Giaùo, hieän do Ñöùc Thöôïng Phuï Bartolomeâoâ I laõnh ñaïo.

Saùng thöù Ba, 28 thaùng 11 naêm 2006, tröôùc khi maùy bay caát caùnh rôøi Phi Tröôøng Quoác Teá Fiumicinoâ ôû Roma, khi moïi ngöôøi ñaõ leân maùy bay, Ñöùc Thaùnh Cha Beâneâñitoâ XVI môû cuoäc hoïp baùo treân maùy bay neâu baät vaøi ñaëc tính cuûa chuyeán vieáng thaêm Thoå Nhæ Kyø; ÑTC nhaán maïnh ñaây khoâng phaûi laø chuyeán vieáng thaêm chính trò, nhöng muïc vuï; vaø muïc ñích nhaém ñeán laø ñoái thoaò, tình huynh ñeä vaø söï daán thaân chung cho coâng cuoäc hoaø bình. ÑTC giaûi thích theâm nhö sau: “Taát caû chuùng ta ñeàu caûm thaáy cuøng moät traùch nhieäm trong giaây phuùt khoù khaên naøy cuûa lòch söû vaø chuùng ta coäng taùc vôùi nhau.” ÑTC öôùc mong chuyeán vieáng thaêm khôi daäy cuoäc ñoái thoaïi khoâng nhöõng giöõa kitoâ giaùo vaø hoài giaùo, nhöng coøn giöõa nhöõng ngöôøi kitoâ vôùi nhau, töùc laø giöõa coâng giaùo vaø chính thoáng giaùo Costantinopoli. ÑTC goïi nhöõng cuoäc gaëp gôõ saép tôùi trong chuyeán vieáng thaêm laø cuoäc gaëp gôõ cuûa tình baèng höõu. Ngaøi nhaán maïnh raèng Thoå Nhæ Kyø ñaõ luoân luoân laø chieác caàu giöõa caùc neàn vaên hoaù vaø laø nôi gaëp gôõ vaø ñoái thoaò. Veà töông quan giöõa Thoå Nhæ Kyø vaø AÂu Chaâu, ÑTC ñaõ nhaán maïnh ñeán khaû theå cuûa moät töông quan laøm phong phuù laãn nhau. Ngaøi giaûi thích nhö sau: “Chuùng ta, nhöõng ngöôøi aâu chaâu, chuùng ta caàn suy nghó laïi veà “trí suy theo ñôøi thöôøng” cuûa chuùng ta, vaø Thoå Nhæ Kyø, --- döïa vaøo lòch söû vaø nhöõng nguoàn goác cuûa mình, --- caàn phaûi suy nghó vôùi chuùng ta veà vieäc laøm theá naøo ñeå thieát laäp laïi, trong töông lai, töông quan giöõa tính caùch ñôøi thöôøng vaø truyeàn thoáng, giöõa moät trí suy côûi môû, bao dung vaø töï do, vaø nhöõng giaù trò maø söï töï do coù theå choïn laáy.” Ñöùc Thaùnh Cha keâu goïi haõy coù söï phaân bieät giöõa “taâm thöùc duy ñôøi thöôøng”, töùc taâm thöùc traàn tuïc hoaù, vaø thaùi ñoä laønh maïnh toân troïng tính caùch ñoäc laäp cuûa ñôøi thöôøng.

Môû ñaàu cuoäc phoûng vaán, ÑTC ñaõ nhaän ñònh veà traùch vuï khoù khaên cuûa nhöõng nhaø baùo nhö sau:

“Caùc baïn nhaø baùo thaân meán, toâi thaân aùi chaøo caùc baïn vaø toâi muoán noùi leân loøng bieât ôn chaân thaønh cuûa toâi ñoái vôùi coâng vieäc caùc baïn ñang laøm. Toâi bieât roõ coâng vieäc naøy khoù khaên. Caùc baïn thöôøng phaûi laøm vieäc trong nhöõng hoaøn caûnh khoù khaên vaø trong thôøi gian thu ngaén caùc baïn phaûi thoâng tin veà nhöõng söï vieäc phöùc taïp vaø khoù, phaûi toång hôïp vaø laøm cho deã hieåu ñieåm chính yeáu cuûa nhöõng gì vöøa xaûy ra hoaëc vöøa ñöôïc noùi. Taát caû nhöõng bieán coá ñeán vôùi nhaân loaïi chæ nhôø qua trung gian cuûa caùc baïn; nhö theá caùc baïn laøm coâng vieäc phuïc vuï coù taàm quan troïng lôùn lao; vì theá toâi xin caùm ôn caùc baïn. Chuùng ta bieát raèng muïc ñích cuûa chuyeán vieáng thaêm naøy laø ñoái thoaò, tình huynh ñeä, söï daán thaân ñeå thoâng caûm giöõa caùc neàn vaên hoùa, söï gaëp gôõ giöõa caùc neàn vaên hoaù vaø caùc toân giaùo, ñeå thöïc hieän hoaø giaûi. Taát caû chuùng ta cuøng caûm nghieäm moät traùch nhieäm gioáng nhau trong giaây phuùt khoù khaên naøy cuûa lòch söû vaø chuùng ta coäng taùc vôùi nhau. Coâng vieäc cuûa caùc baïn coù taàm quan troïng lôùn lao. Vì theá toâi xin laëp laïi laàn nöõa hai tieáng Caùm ôn.”

Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñeán Phi Tröôøng Quoác Teá Thuû Ñoâ Ankara, luùc 13 giôø cuøng ngaøy 28 thaùng 11 naêm 2006, vaø ñaõ ñöôïc Thuû Töôùng Recep Tayyip Erdogan cuûa Thoå Nhæ Kyø tieáp ñoùn ngaén goïn, vì oâng saép leân ñöôøng ñi hoïp NATO, taïi Riga beân Lettoni. Töø Phi Tröôøng, ÑTC ñi vieáng Laêng Moä cuûa vò anh huøng daân toäc Thoå Nhæ Kyø, ngaøi Mustafa Kemal Ataturk, ngöôøi cha cuûa Thoå Nhæ Kyø thôøi hieän ñaïi. Laêng Taåm naøy raát ñöôïc khaùch ñeán vieáng thaêm, vaø laø bieåu töôïng cho ñaëc tính “ñôøi thöôøng” cuûa moät Thoå Nhæ Kyø Hoài Giaùo.

Caùch chung, coù theå noùi raèng troïn caû buoåi chieàu cuûa ngaøy hoâm thöù Ba 28 thaùng 11 naêm 2006, ñöôïc daønh ñeå ÑTC gaëp gôõ vôùi caùc Thaåm Quyeàn Toái Cao Daân Söï vaø Toân Giaùo taïi thuû ñoâ Ankara. Thaåm quyeàn daân söï toái cao laø Toång Thoáng Ahmet Necdet Sezer vaø Phoù Thuû Töôùng Yagub Egyyubov cuûa Thoå Nhæ Kyø; vaø Thaåm quyeàn toái cao toân giaùo, laø ngaøi Ali Bardakoglu, chuû tòch cuûa Ban Toân Giaùo vaø laø vò Giaùo Só laõnh ñaïo Hoài Giaùo taïi thuû ñoâ Ankara.

Khi maùy bay cuûa ÑTC ñaùp xuoáng phi tröôøng quoác teá Ankara, Ñöùc Söù Thaàn Toaø Thaùnh taïi Thoå Nhæ Kyø ñaõ leân taän maùy bay ñeå chaøo Ñöùc Thaùnh Cha. Thuû Töôùng cuûa Thoå Nhæ Kyø vaø caùc vieân chöùc chính phuû, vaø Ñöùc Cha Ruggero Franceschini, chuû tòch Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Coâng Giaùo Thoå Nhæ Kyø, ñöùng chôø vaø chaøo ÑTC nôi thang maùy bay. Sau ñoù, ÑTC cuøng vôùi Ñöùc Hoàng Y Quoác Vuï Khanh Toaø Thaùnh Tarcisio Bertone, tieán vaøo phoøng khaùch taïi Phi Tröôøng ñeå coù cuoäc tieáp xuùc rieâng vôùi Thuû Töôùng Thoå Nhæ Kyø trong voøng khoaûng 25 phuùt. Rieâng ba vò Hoàng Y khaùc cuøng thaùp tuøng ÑTC, -- Ñöùc Hoàng Y Paul Poupard, chuû tòch Hoäi Ñoàng Toaø Thaùnh veà vaên hoaù vaø veà ñoái thoaò lieân toân, Ñöùc Hoàng Y Walter Kasper, chuû tòch Hoäi Ñoàng Toaø Thaùnh veà hieäp nhaât Kitoâ, vaø Ñöùc Hoàng Y Roger Etchegaray, cöïu chuû tòch Hoäi Ñoàng Toaø Thaùnh Coâng Lyù vaø Hoaø Bình vaø Hoäi Ñoàng Toaø Thaùnh Ñoàng Taâm, -- thì chôø beân ngoaøi.

Baèng tieâng YÙ, ÑTC ñaõ giaûi thích vôùi Thuû Töôùng Thoå Nhæ Kyø laø ngaøi ñeán thaêm Thoå Nhæ Kyø ñeå ñaøo saâu tình baèng höõu giöõa Toaø Thaùnh vaø daân toäc Thoå Nhæ Kyø vaø coå voõ söï gaëp gôõ caùc neàn vaên hoaù. ÑTC cuõng nhaán maïnh ñeán boån phaän chung cuûa hai beân laø phuïc vuï cho hoaø bình. Ñaùp lôøi ÑTC, Thuû Töôùng Thoå Nhæ Kyø noùi leân nieàm vui ñöôïc tieáp ñoùn ÑTC vaø phaùi ñoaøn, ñoàng thôøi cuõng toû ra hoái tieác vì phaûi leân ñöôøng ngay ñeå tham döï cuoäc hoïp cuûa Nato taïi Riga beân Lettoni.

Thuû Töôùng Recep Tayyip Erdogan nhaän ñònh raèng chuyeán vieáng thaêm cuûa ÑTC trong luùc naøy thaät laø coù yù nghóa, bôûi vì, --- theo lôøi cuûa Thuû Töôùng, --- ñuùng vaøo luùc vöøa dieãn ra cuoäc hoïp cuûa Lieân Minh Caùc Neàn Vaên Minh, moät cuoäc hoïp ñaõ ñöôïc loan baùo baèng tuyeân ngoân chung taïi Istanbul, vôùi OÂng Toång Thö Kyù Kofi Annan, cuûa Lieân Hieäp Quoác, vaø Thuû Tuôùng Taây Ban Nha, oâng Zapatero. Keát thuùc cuoäc gaëp gôõ, Thuû Töôùng Thoå Nhæ Kyø ñaõ taëng ÑTC moät böùc tranh vaø ÑTC ñaõ taëng laïi ngaøi thuû töôùng moät Huy Hieäu cuûa Trieàu Giaùo Hoaøng cuûa ngaøi.

Theo nguoàn tin cuûa haõng tin coâng giaùo Thuïy Só, Apic, trích lôøi tuyeân boá cuûa Linh Muïc Lombardi, giaùm ñoác phoøng baùo chì Toaø Thaùnh, --- thì trong cuoäc tieáp xuùc rieâng vôùi Thuû Töôùng Thoå Nhæ Kyø taïi Phi Tröôøng, ÑTC ñaõ noùi leân laäp tröôøng raèng Toaø Thaùnh “nhaän ñònh caùch tích cöïc con ñöôøng ñoái thoaò, xích laïi gaàn vaø hoäi nhaäp Thoå Nhæ Kyø vaøo trong Lieân Hieäp AÂu Chaâu,... döïa treân caên baûn nhöõng giaù trò vaø nhöõng nguyeân taéc chung”. Linh Muïc Lombardi giaûi thích theâm raèng: “Toøa Thaùnh khoâng coù quyeàn vaø cuõng khoâng coù traùch vuï chính trò ñeå can thieäp vaøo ñieåm cuï theå veà vieäc Thoå Nhæ Kyø gia nhaäp Lieân Hieäp AÂu Chaâu. Ñaây khoâng phaûi laø vai troø cuûa Toaø Thaùnh. Tuy nhieân, Toaø Thaùnh nhaän ñònh moät caùch tích cöïc vaø khuyeán khích con ñöôøng ñoái thoaò, xích laïi gaàn, vaø hoäi nhaäp Thoå Nhæ Kyû vaøo AÂu Chaâu, döïa treân caên baûn nhöõng giaù trò vaø nhöõng nguyeân taéc chung... Theo nghóa naøy, Ñöùc Giaùo Hoaøng ñaõ noùi leân lôøi thaåm ñònh cuûa ngaøi lieân quan ñeán saùng kieán toå chöùc Lieân Minh Caùc Neàn Vaên Minh, maø Thuû Töôùng Thoå Nhæ Kyø ñaõ coå voõ.”

Nhö theá, caùc quan saùt vieân cho raèng Toaø Thaùnh Vatican khoâng coøn giöõ thaùi ñoä trung laäp veà vieäc gia nhaäp cuûa Thoå Nhæ Kyø vaøo Lieân Hieäp AÂu Chaâu nöõa. Vaø Thuû Töôùng Thoå Nhæ Kyø, sau cuoäc hoäi kieán rieâng vôùi Ñöùc Thaùnh Cha, ñaõ tuyeân boá raèng ÑTC uûng hoä vieäc Thoå Nhæ Kyø gia nhaäp Lieân Hieäp AÂu Chaâu. Töôûng cuõng neân nhaéc laïi ñaây raèng vaøo naêm 2004, Ñöùc Hoàng Y Joseph Ratzinger, -- maø nay laø Ñöùc Beâneâñitoâ XVI, -- ñaõ coù laäp tröôøng choáng laïi vieäc Thoå Nhæ Kyø gia nhaäp Lieân Hieäp AÂu Chaâu. Hoâm ngaøy 26 thaùng 11 naêm 2006, töùc 2 ngaøy tröôùc khi ÑTC leân ñöôøng ñi thaêm Thoå Nhæ Kyø, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Dominique Mamberti, ngoaò tröôûng Toøa Thaùnh, ñaõ tuyeân boá vôùi Nhaät Baùo “Töông Lai”, cô quan ngoân luaän cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Italia, raèng tröôùc ñaây Toaø Thaùnh ñaõ khoâng noùi leân laäp tröôøng chính thöùc cuûa mình veà vaán ñeà gia nhaäp Lieân Hieäp AÂu Chaâu cuûa Thoå Nhæ Kyø (-- neân khoâng theå noùi laø Toaø Thaùnh ñaõ thay ñoåi laäp tröôøng!) --- nhöng Toaø Thaùnh cho raèng trong tröôøng hôïp ñöôïc gia nhaäp, thì quoác gia ñoù phaûi ñaùp öùng taát caû moïi tieâu chuaån chính trò, ñaõ ñöôïc ñoàng yù trong cuoäc hoïp Thöôïng Ñænh taïi Copenhague vaøo thaùng 12 naêm 2002; Caùch rieâng, trong nhöõng gì lieân quan ñeán söï töï do toân giaùo, thì quoác gia ñoù caàn phaûi ñaùp öùng nhöõng ñeà nghò trong baûn quyeát ñònh veà nhöõng nguyeân taéc, nhöõng öu tieân vaø nhöõng ñieàu kieän ñaõ ñöôïc ghi ra trong baûn tuyeân ñònh gia nhaäp cuûa Thoå Nhæ Kyø, ngaøy 23 thaùng Gieâng naêm 2006.

Sau cuoäc tieáp xuùc vôùi Thuû Töôùng Thoå Nhæ Kyø taïi Phi Tröôøng, ÑTC leân xe ñeán vieáng Laêng Moä cuûa vò Anh Huøng Daân Toäc Ataturk, naèm caùch ñoù 45 caây soá. Vaøo phía beân trong Laêng, ÑTC ñaõ ñaët voøng hoa maøu ñoû vaø maøu traéng nôi Ngoâi Moä cuûa Ngaøi Mustafa Kemal Ataturk, vò saùng laäp neàn coäng hoaø Thoå Nhæ Kyû hieän ñaïi, vaøo naêm 1923, vaø ñaõ tuyeân boá moät Quoác Gia Thoå Nhæ Kyø theo ñôøi thöôøng, qua hieán phaùp naêm 1937. Ngaøi Ataturk qua ñôøi naêm 1938. Sau ñoù, ÑTC vaøo Baûo Taøng Vieän caïnh beân Laêng Moä, ñeå vieát vaøo soå vaøng caâu noùi thôøi danh cuûa vò Anh Huøng Daân Toäc Thoå Nhæ Kyø: "Hoaø Bình trong queâ höông, Hoaø Bình treân theá giôùi".

Rôøi Laêng Ataturk, ÑTC ñi thaúng ñeán dinh Toång Thoáng ñeå chaøo Toång Thoáng Thoå Nhæ Kyø, vaø nhöõng vò Thaåm quyeàn cao caáp khaùc, nhö Phoù Thuû Töôùng Thoå Nhæ Kyø vaø Ngaøi Chuû Tòch cuûa Boä Ñaëc Traùch Caùc Toân Giaùo. Chuùng toâi seõ keå tieáp veà nhöõng bieán coá naøy trong chöông trình phaùt thanh laàn tôùi.

Chöông trình vieâng thaêm cuûa ÑTC ngaøy thöù Tö 29 thaùng 11 naêm 2006, goàm coù hai bieán coá chính: daâng Thaùnh Leã cho coäng ñoaøn coâng giaùo taïi Epheâsoâ vaøo ban saùng, vaø ban chieàu, ÑTC ñeán Istanbul ñeå gaëp rieâng Ñöùc Thöôïng Phuï Bartolomeâoâ I. Chuùng toâi cuõng seõ töôøng thuaät nhöõng chi tieát cuûa ngaøy vieáng thaêm naøy trong chöông trình phaùt thanh laàn tôùi. Mong quyù vò vaø caùc baïn seõ ñoùn nghe.

(Ñaëng Theá Duõng)

Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page