ÑTC giaûi thích moät laàn nöõa veà nhöõng lôøi
ngaøi ñaõ noùi lieân quan tôùi Hoài Giaùo
taïi Ñaïi Hoïc Regensburg
Prepared for Internet by Radio Veritas Asia, Philippines
Trong buoåi tieáp kieán saùng thöù Tö 20 thaùng 9 naêm 2006, ÑTC giaûi thích moät laàn nöõa veà nhöõng lôøi ngaøi ñaõ noùi lieân quan tôùi Hoài Giaùo taïi Ñaïi Hoïc Regensburg.
Tin Vatican (Vat. 20/09/2006) - Ngoû lôøi vôùi hôn 20,000 tín höõu vaø khaùch haønh höông trong buoåi tieáp kieán chung taïi quaûng tröôøng thaùnh Pheâroâ, vaøo luùc 10 giôø saùng thöù Tö 20 thaøng 9 naêm 2006, ÑTC Beâneâñitoâ XVI ñaõ nhìn laïi nhöõng giai ñoaïn cuûa chuyeán vieáng thaêm 6 ngaøy,--- töø muøng 9 ñeán 14 thaùng 9 naêm 2006, --- taïi queâ höông mieàn nam Ñöùc Quoác.
Ñaëc bieät, ÑTC ñaõ nhaéc ñeán vuï vieäc nhöõng lôøi ngaøi noùi veà Hoài Giaùo ñaõ bò hieåu laàm vaø khôi daäy nhöõng choáng ñoái nôi caùc coäng ñoaøn Hoài Giaùo taïi moät soá quoác gia treân theá giôùi trong nhöõng ngaøy qua. Nhaéc ñeán giai ñoaïn vieáng thaêm taïi thaønh phoá Regensburg, ÑTC ñaõ noùi nhö sau:
Moät kinh nghieäm ñaëc bieät toát ñeïp laø trong ngaøy hoâm ñoù toâi ñaõ ñöôïc dòp ñoïc moät tham luaän, tröôùc moät cöû toaï cao caáp caùc giaùo sö vaø sinh vieân, taïi Ñaïi Hoïc Regensburg, nôi maø trong nhieàu naêm toâi ñaõ giaûng daïy nhö laø giaùo sö. Vôùi nieàm vui möøng, toâi ñaõ coù theå gaëp laïi moät laàn nöõa moâi tröôøng ñaïi hoïc; trong thôøi gian daøi cuûa cuoäc ñôøi toâi, moâi tröôøng ñaïi hoïc naøy ñaõ laø queâ höông tinh thaàn cuûa toâi. Nhö laø chuû ñeà cho baøi tham luaän, toâi ñaõ choïn vaán ñeà noùi veà töông quan giöõa ñöùc tin vaø lyù trí. Ñeå ñöa thính giaû vaøo trong tính caùch bi thaûm vaø tính caùch thôøi söï cuûa vaán ñeà, toâi ñaõ trích vaøi lôøi cuûa cuoäc ñoái thoïai kitoâ giaùo vaø hoài giaùo vaøo theá kyû thöù XIV; vôùi nhöõng lôøi ñoù, ngöôøi ñoái thoaïi töø phía kitoâ giaùo, -- töùc hoaøng ñeá byzantin Manuele II Paleologo --- vaø trong caùch thöùc “soå saøng” thaät laø khoù hieåu ñoái vôùi chuùng ta --- (ngöôøi ñoái thoaïi töø phía kitoâ giaùo) ñaõ neâu leân cho ngöôøi ñoái thoïai phía beân hoài giaùo, vaán ñeà veà töông quan giöõa toân giaùo vaø baïo löïc. Buoàn thay, vieäc trích daãn treân ñaõ bò hieåu laàm. Tuy nhieân, ñoái vôùi ai chuù yù ñoïc vaên baûn cuûa toâi, thì thaáy roõ raøng laø toâi ñaõ khoâng muoán, --- trong baát cöù hình thöùc naøo, --- (toâi ñaõ khoâng muoán) laáy laøm cuûa mình nhöõng lôøi tieâu cöïc cuûa hoaøng ñeá thôøi trung coå trong cuoäc ñoái thoïai noùi treân, vaø roõ raøng raèng noäi dung coù tính caùch tranh caõi cuûa nhöõng lôøi ñoù, khoâng noùi leân xaùc tín cuûa chính baûn thaân toâi. YÙ ñònh cuûa toâi thaät laø khaùc: (ñoù laø) khôûi söï töø nhöõng gì maø tieáp ñoù hoaøng Ñeá Manuele II noùi leân moät caùch tích cöïc, baèng moät lôøi thaät hay, veà tính caùch höõu lyù, laø tính caùch caàn phaûi höôùng daãn trong vieäc thoâng truyeàn ñöùc tin, toâi ñaõ muoán giaûi thích raèng khoâng phaûi toân giaùo vaø baïo löïc, nhöng toân giaùo vaø lyù trí, phaûi ñi ñoâi vôùi nhau. Chuû ñeà baøi thuyeát trình cuûa toâi - ñaùp öùng vôùi söù maïng cuûa Ñaïi Hoïc - do ñoù ñaõ laø töông quan giöõa ñöùc tin vaø lyù trí. Toâi ñaõ muoán môøi goïi ñoái thoïai giöõa ñöùc tin vaø theá giôùi hieän ñaïi, vaø môøi goïi ñoái thoïai giöõa caùc neàn vaên hoaù vaø caùc toân giaùo. Toâi hy voïng raèng trong nhieàu dòp khaùc nhau cuûa chuyeán vieáng thaêm cuûa toâi - chaúng haïn nhö khi, taïi Monaco, toâi ñaõ nhaán maïnh nhieàu ñeán taàm quan troïng cuûa vieäc toân troïng ñieàu keû khaùc tin laø thieâng thaùnh, --- ñöôïc theå hieän roõ raøng loøng toân troïng saâu xa cuûa toâi ñoái vôùi caùc toân giaùo lôùn, vaø moät caùch ñaëc bieät, ñoái vôùi nhöõng anh chò em hoài giaùo, nhöõng ngöôøi “toân thôø Thieân Chuùa duy nhaát”; cuøng vôùi nhöõng anh chò em hoài giaùo naøy, chuùng ta daán thaân “ cuøng nhau beânh vöïc vaø coå voõ, cho taát caû moïi ngöôøi, söï coâng baèng xaõ hoäi, nhöõng giaù trò luaân lyù, hoaø bình vaø söï töï do” (Nostra Aetate, soá 3). Do ñoù, toâi tin chaéc raèng sau nhöõng phaûn öùng cuûa giaây phuùt ban ñaàu, nhöõng lôøi toâi noùi taïi Ñaïi Hoïc Regensburg, coù theå laø moät söï thuùc ñaåy vaø moät khuyeán khích cho cuoäc ñoái thoïai tích cöïc, vaø caû ñoái thoïai coù tính caùch töï kieåm ñieåm nöõa, giöõa caùc toân giaùo, cuõng nhö giöõa lyù trí thôøi hieän ñaïi vaø ñöùc tin cuûa nhöõng ngöôøi kitoâ.
Quan Taâm cuûa Ñöùc Thaùnh Cha veà vuï vieäc hieåu laàm baøi “thuyeát trình cuûa ngaøi taïi Ñaïi Hoïc Regensburg ñöôïc theå hieän moät laàn nöõa trong caùc baøi toùm yù baèng tieáng Phaùp, Anh, Ñöùc vaø Taây Ban Nha. Chuùng ta haõy ñoïc laïi hai baøi toùm baèng tieáng Phaùp vaø tieáng Anh, ñeå coù theå nhìn thaéy ñöôïc, ñaâu laø troïng ñieåm cuûa noäi dung vaán ñeà.
Khi toùm baøi huaán ñöùc baèng tieáng Phaùp, ÑTC ñaõ noùi nhö sau:
“Taïi Regensburg, toâi ñaõ gaëp caùc giaùo sö vaø sinh vieân cuûa Ñaïi Hoïc, ñeå noùi ñeán moái töông quan giöõa ñöùc tin vaø lyù trí. Buoàn thay, nhöõng lôøi trích luùc baét ñaàu ñaõ bò hieåu laàm, trong khi maø toâi thì muoán giaûi thích raèng khoâng phaûi toân giaùo vaø baïo löïc ñi ñoâi vôùi nhau, nhöng laø toân giaùo vaø lyù trí (ñi ñoâi vôùi nhau). Nhaéc laïi loøng toân troïng saâu xa cuûa toâi ñoái vôùi caùc toân giaùo lôùn treân theá giôùi - vaø loøng toân troïng cuûa toâi ñoái vôùi anh chò em hoài giaùo, nhöõng keû “toân thôø Thieân Chuùa duy nhaát” vaø laø nhöõng anh chò em, maø cuøng vôùi hoï chuùng ta daán thaân “baûo veä vaø coã coõ chung vôùi nhau, cho taát caû moïi ngöôøi, söï coâng baèng xaõ hoäi, nhöõng giaù trò luaân lyù, hoaø bình vaø söï töï do --- (nhaéc laïi loøng toân troïng naøy), toâi hy voïng raèng nhöõng lôøi toâi noùi taïi Regensburg, coù theå khuyeán khích cho moät cuoäc ñoái thoïai tích cöïc giöõa caùc toân giaùo, cuõng nhö ñoái thoïai giöõa lyù trí thôøi taân tieán vaø ñöùc tin cuûa ngöôøi kitoâ.”
Baèng tieáng Anh, ÑTC ñaõ noùi nhö sau:
Trôû laïi giaûi thích chuû ñeà cuûa chuyeán vieáng thaêm, toâi löu yù taïi Regensburg raèng Thieân Chuùa Cha ao öôùc quy tuï toaøn theå nhaân loïai trong moät gia ñình, laø Giaùo Hoäi. ÔÛ ñieåm naøy, taïi Ñaïi Hoïc, nôi toâi ñaõ giaûng daïy nhieàu naêm, toâi ñaõ noùi veà moái töông quan giöõa ñöùc tin vaø lyù trí. Toâi ñöa vaøo moät ñoaïn trích noùi veà töông quan giöõa toân giaùo vaø baïo löïc. Buoàn thay, ñoaïn trích naày ñaõ trôû thaønh ñoái töôïng cho moät söï hieåu laàm coù theå. Toâi thaät söï khoâng coù chuùt yù muoán naøo laáy nhöõng lôøi cuûa vò hoaøng ñeá thôøi trung coå, laøm nhö laø laäp tröôøng cuûa toâi. Toâi ñaõ muoán giaûi thích raèng khoâng phaûi toân giaùo vaø baïo löïc, nhöng toân giaùo vaø lyù trí, ñi ñoâi vôùi nhau. Toâi hy voïng raèng ngöôøi ta thaáy roõ loøng toân troïng saâu xa cuûa toâi ñoái vôùi caùc toân giaùo treân theá giôùi vaø ñoái vôùi anh chò em hoài giaùo, nhöõng keû “toân thôø moät Thieân Chuùa duy nhaát” maø cuøng vôùi hoï chuùng ta coå voõ cho hoaø bình, töï do, coâng baèng xaõ hoäi vaø giaù trò tinh thaàn, ñeå laøm lôïi cho toaøn theå nhaân loaïi” (N. Aest. 3). Chuùng ta haõy tieáp tuïc coâng cuoäc ñoái thoïai giöõa caùc toân giaùo, cuõng nhö ñoái thoaïi giöõa lyù trí thôøi hieän ñaïi vaø ñöùc tin kitoâ.
Ñoïc qua caùc lôøi giaûi thích cuûa Ñöùc Thaùnh Cha, chuùng ta thaáy ñöôïc roõ raøng nhöõng gì Ñöùc Thaùnh Cha muoán noùi, vaø nhöõng gì ngöôøi ta gaùn cho ngaøi, hay ñuùng hôn hieåu sai yù cuûa ngaøi. Ñöùc Toång Giaùm Muïc Tomasi, Ñaïi dieän Toaø Thaùnh taïi Vaên Phoøng Lieân Hieäp Quoác ôû Geneva, vöøa leân tieáng löu yù raèng caùc nhaø truyeàn thoâng, caùc phoùng vieân baùo chí döôøng nhö cuõng coù phaàn traùch nhieäm naøo ñoù, trong vieäc töôøng thuaät phieám dieän nhöõng lôøi cuûa Ñöùc Thaùnh Cha, laøm baät noå nhöõng phaûn öùng cöïc ñoïan, khoâng ñaùng phaûi xaûy ra.
(Ñaëng Theá Duõng)