Taâm Tình Cuûa Ñöùc Cha F.X. Nguyeãn Vaên Sang
Nhaân Dòp Möøng Ngaân Khaùnh Giaùm Muïc
Vaø Kim Khaùnh Linh Muïc (22/04/2006)
Prepared for Internet by Radio Veritas Asia, Philippines
Taâm Tình Cuûa Ñöùc Cha Phanxicoâ Xavieâ Nguyeãn Vaên Sang Nhaân Dòp Möøng Ngaân Khaùnh Giaùm Muïc Vaø Kim Khaùnh Linh Muïc (22/04/2006).
Trong leã taï ôn troïng theå ngaøy 22-4-2006, chuùng ta möøng Ngaân khaùnh Giaùm muïc vaø Kim khaùnh Linh muïc cuûa Ñöùc giaùm muïc giaùo phaän. Hoân leã cöôùi baïc vaø cöôùi vaøng cuûa moät Giaùm muïc ñaùng cho chuùng ta taï ôn troïng theå. Saùch Khaûi Huyeàn ñaõ coi troïng Leã Cöôùi Huyeàn Nhieäm ñoù trong baøi thô hoaønh traùng do thi só Baïch Laïp phoûng dòch, vaø ñöôïc cha nhaïc só cöïu Toång ñaïi dieän Haø Noäi Nguyeãn Vaên Vinh phoå nhaïc, toâi xin ñöôïc toùm taét nhö sau:
"Haùt raèng: Neán saùng trong tay
Toùc thôm höông Thaùnh loøng say men tình
Nhöõng hoàn trai treû ñoàng trinh
Böôùc vaøo tieäc cöôùi quang vinh Vua Trôøi.
Huyeàn caàm daïo khuùc vui töôi
Leã daâng Chieân Chuùa tröôùc Ngai dieäu huyeàn
Giöõ gìn baêng tuyeát chính chuyeân
Chaúng cuøng phaøm giôùi saùnh duyeân hoàng traàn
Mieäng vaøng chaúng coù ñieâu gian
Xaùc hoàn taän hieán hoaøn toaøn trinh trong.
Leã ñaàu choïn giöõa muoân loøng
Theo haàu chieân Chuùa uy phong muoân ñôøi.
Saùng höông luyeán nhaïc chôi vôi,
Laïy möøng Chieân Chuùa ñôøi ñôøi vinh quang."
(Trích trong tuyeån taäp "Ñôøi daâng hieán" trang 223 - Nhaø xuaát baûn Toân Giaùo 2006).
Theá nhöng chuùng ta, keå caû Giaùm muïc ñöông nhieäm chöa ñöôïc veà döï buoåi Tieäc Cöôùi Huyeàn Nhieäm ñoù.
Naêm 2002, nhaân dòp toâi 70 tuoåi, baét chöôùc nhaø vaên laõo thaønh Nguyeãn Khaûi cho raèng: vaøo tuoåi aáy thì moät chaân ñaõ thoõng vaøo theá giôùi beân kia, neân hôi ñaâu maø caïnh tranh sinh söï!
Theá nhöng sau 4 naêm, naêm nay toâi 74 tuoåi, hai chaân chöa thoõng vaøo beân kia, maø laïi ruùt vaøo truï treân traùi ñaát, maëc daàu gaùnh treân mình caû moät thaân xaùc naëng neà, ñoâi luùc coù lieâu xieâu chaäp choaïng, nhöng vaãn coøn ñöùng vöõng. Roõ raøng coù nhieàu dòp ñeå coøn caïnh tranh vaø sinh söï, hieåu ôû ñaây laø caû maët tieâu cöïc vaø tích cöïc.
Veà tieâu cöïc: Caïnh tranh vaø sinh söï roõ laø xaáu vôùi caùi nghóa ghen töông, phaân bì, tranh chaáp nhau veà danh voïng, ñòa vò, roài sinh ra nhöõng söï döõ khaùc daãn tôùi oaùn thuø, gaây maát bình an, haïnh phuùc v.v# Thoaït töôûng cuoäc ñôøi cuûa moät Giaùm muïc 25 naêm qua, vôùi 50 naêm Linh muïc khoâng ñeán noãi ñen thui nhö theá, song ñöùng tröôùc "nhöõng caùm doã ngoït ngaøo" - nhö Ñöùc cha Buøi Tuaàn ñaõ taû veõ - vaø toâi xin theâm: nhieàu khi coøn "ngoït lòm" thì theo tính xaùc thòt con chaùu Adong - Evaø vieäc ngaõ thua xa xaåy khi ít khi nhieàu, khi naøo cuõng coù.
Ñoù laø ñieàu moãi ngöôøi Coâng Giaùo tröôùc Thaùnh leã ñaõ thuù nhaän. Rieâng caù nhaân toâi, xin quyø goái ñaám ngöïc aên naên tröôùc maët Chuùa vaø moïi thaønh phaàn trong Giaùo Hoäi, thaønh taâm xin loãi moïi ngöôøi veà moïi sai laàm thieáu soùt trong suoát 50 naêm linh muïc vaø 25 naêm giaùm muïc, ôû caû giaùo phaän Haø Noäi cuõng nhö giaùo phaän Thaùi Bình.
Beân kia tieâu cöïc coøn coù caùi tích cöïc: Söï caïnh tranh sinh söï coøn coù caùi hay caùi ñeïp: veà maët vaät chaát, vaø ôû phöông dieän naøo, Darween ñaõ ñuùng, khi chuû tröông nhôø caïnh tranh maø con ngöôøi tieán boä, ñeå maõi maõi khoâng laø "loaøi khæ gioù" maø "tieán leân laøm ngöôøi".
Nhôø söï caïnh tranh sinh söï maø löïc só Phaoloâ ñaõ chaïy nhö bay tôùi ñích, queân haún nhöõng ngöôøi "laïc haäu" ñaèng sau.
Nhôø söï caïnh tranh sinh söï maø treân saân boùng, caùc caàu thuû lao veà phía caàu moân, muoán cho ñoái phöông thuûng löôùi, chöù khoâng nhö maáy oâng caàu thuû vaø troïng taøi xöù ta chæ laø tieàn thuû vaø troïng tieàn gaây ra baùn ñoä, tieâu cöïc trong boùng ñaù.
Chính Chuùa Gieâsu daïy chuùng ta phaûi caïnh tranh sinh söï sao cho neân "troïn laønh hoaøn haûo nhö Cha chuùng ta laø Ñaáng Hoaøn Haûo" .
Caùc ñaáng caùc baäc trong Giaùo Hoäi noùi chung vaø ôû Vieät Nam, trong giaùo phaän Thaùi Bình noùi rieâng, keå caû Ñöùc giaùm muïc ñöông quaûn vôùi 50 naêm Linh muïc vaø 25 naêm Giaùm muïc luoân ôû trong theá caïnh tranh sinh söï neân taïo ra nhöõng thaønh quaû khích leä ngaøy nay.
Khoâng keå chuùng ta phaûi tieán ñeán choã troïn laønh theo taàm möùc cuûa Chuùa Kittoâ nhö thaùnh Phaoloâ ñaõ ñeà nghò, coøn bieát bao göông laønh khaùc nôi caùc thaùnh maø chuùng ta phaûi caïnh tranh ñeå sinh söï naøy söï noï.
Ngay trong caùc ngöôøi vöøa khuaát nuùi hoaëc coøn soáng ôû döông theá nhö Ñöùc Thaùnh Cha Gioan Phaoloâ II vaø Ñöùc ñöông kim Giaùo Hoaøng Beâneâñictoâ XVI, meï Teâreâsa Calcutta, caùc Thaùnh Töû Ñaïo Vieät Nam vaø ngay trong haøng nguõ caùc vò ñang ôû gaàn ta, soáng gaàn guõi vôùi ta, söï caïnh tranh sinh söï vôùi caùc ngaøi nhieàu khi quyeát lieät. Toâi muoán nhaéc tôùi vò Hoàng y naøy, Giaùm muïc noï, Linh muïc naøy, Tu só kia, thaäm chí moät giaùo daân trong xöù hoï, moät baø laõo choáng gaäy nhoeûn mieäng cöôøi tìm ñöôøng tôùi nhaø thôø.
Caïnh tranh ñeå thaáy xuaát phaùt töø caùc ngaøi muoân aùnh haøo quang cuûa Ñaáng troïn laønh, taïo döïng moïi söï troïn laønh vaø ñöa caû vuõ truï naøy tôùi söï troïn laønh cuûa trôøi môùi ñaát môùi.
Nhaát laø trong 50 naêm Linh muïc vaø 25 naêm Giaùm muïc phuïc vuï caû ôû giaùo phaän goác laø Haø Noäi vaø giaùo phaän Thaùi Bình hieän nay, do söï caïnh tranh ñoù maø toâi ñaõ sinh ñöôïc nhieàu söï, ví duï: ñöa daãn lôùp con em thanh thieáu nieân luùc ñoù trôû thaønh coát loõi cuûa haøng nguõ giaùo daân, coäng taùc vôùi nhieàu ñaáng ñeå ñaøo taïo con soá ñoâng caùc Linh muïc mieàn baéc.
Nhaát laø caïnh tranh vaø sònh söï trong 16 naêm Giaùm muïc giaùo phaän ñoàng queâ - höông luùa vaøng. Toâi ngaém xem vaø caïnh tranh vôùi Giaùm muïc naøy, Linh muïc noï, trôï giuùp keû phong cuøi, ngöôøi beänh taät, ai maát nhaø, ai maát cuûa, ai coâ thaân, coâ ñôn trong cuoäc soáng; caïnh tranh ñeå mình phaûi laøm gì cho caân xöùng, khoâng toát hôn, cuõng coù theå khoâng baèng nhöng phaûi sinh ra söï naøy söï noï.
Trong 3 naêm Thaùnh giaùo phaän, naêm nay laø naêm chính thöùc: Kieán Thieát Vaø Xaïy Döïng, cuõng do söï caïnh tranh nhieät thaønh vaø beàn bæ cuûa taâm hoàn Chuû chaên maø "sinh ra caùc söï" hoaït ñoäng ngaøy nay.
Moät giaùo phaän nhoû beù nôùi ñoàng chua nöôùc maën töø 70 naêm nay phaûi vöôn leân: con soá linh muïc coøn ít oûi; con soá doøng tu laø con soá gaàn khoâng; con soá caùc toå chöùc baùc aùi, vaên hoaù, xaõ hoäi ñöôïc laäp neân ñeå phuïc vuï con ngöôøi cuõng baèng khoâng; con soá xöù hoï tröôùc sau vaãn laø vaäy khoâng nhuùc nhích; caùc hoäi ñoaøn töôïng tröng cho söùc soáng cuûa ñaïo vaãn coå loã só trong caùi hoaït ñoäng. Ngoaûnh nhìn ra xaõ hoäi, ra caùc giaùo phaän khaùc ngoaøi baéc, nhaát laø trong nam, tuy coù moät vaøi söï phoàn vinh giaû taïo nhö moät soá ñaáng ñaõ keâu cöùu, song thöïc taïi toát ñeïp vaãn raønh raønh ra tröôùc maét, laøm sao cho traùi tim muïc töû khoâng caïnh tranh ñeå sinh söï. Do ñoù, ngoaøi noã löïc kieán thieát con ngöôøi veà maët ñaïo lyù vaø tinh thaàn, lo cho con ngöôøi soáng Tin Möøng trong moãi phuùt soáng ôû moïi nôi moïi luùc, cuõng phaûi caïnh tranh ñeå sinh söï trong vieäc kieán thieát caùc nguyeän ñöôøng, caùc nhaø giaùo lyù, caùc tröôøng hoïc, beänh vieän, ñeå thöïc hieän: "Soáng Phuùc AÂm giöõa loøng daân toäc" (Thö chung HÑGMVN naêm 1980).
Caùc giaùo höõu cuûa giaùo phaän cuøng vôùi vò chuû chaên suoát trong maáy chuïc naêm qua haèng noã löïc, hy sinh moïi söï ñeå truøng tu kieán thieát, xaây döïng caùc thaùnh ñöôøng cuûa hoï ñeå bieåu loä loøng tin, caäy, meán, baát chaáp moïi phong ba baõo toá tinh thaàn cuõng nhö vaät chaát. Nhöõng hình thaùnh giaù treân noùc nhaø thôø nhö nhöõng ngoùn tay noùi leân tình thöông cuûa Thieân Chuùa vôùi con ngöôøi vaø moïi loaøi, khoâng ngöøng laøm chöùng cho tình thöông, khoâng ngöøng laïc quan, chæ cho nhaân loaïi ñöôøng loái Tin Möøng höôùng tôùi queâ trôøi haïnh phuùc. Ñaëc bieät chuùng toâi - Giaùm muïc, linh muïc, tu só nam nöõ, giaùo daân giaùo phaän Thaùi Bình quyeát taâm noã löïc caïnh tranh vôùi xaõ hoäi, vôùi Giaùo Hoäi treân khaép theá giôùi ñeå sinh söï lôùn nhaát trong giai ñoaïn soáng naøy, theå hieän cuï theå ra beân ngoaøi: ñoù laø xaây döïng moät thaùnh ñöôøng hoaønh trang, nguy nga, thay theá cho ngoâi thaùnh ñöôøng cuõ maø naêm nay troøn 100 tuoåi ñaõ bò xuoáng caáp vì bom ñaïn chieán tranh, thôøi tieát. Giôø ñaây chuùng toâi vöïc daäy ñeå ñaùp laïi quan nieäm cho raèng toân giaùo laø nhu caàu tinh thaàn cuûa moät soá quaàn chuùng nhaân daân ñang vaø seõ toàn taïi vôùi daân toäc. Phaûi chaêng ñoù cuõng laø lôøi thaùch thöùc xem toân giaùo coù toàn taïi ñöôïc vôùi daân toäc khoâng? Nhaát ñònh daân toäc ta seõ tröôøng toàn thì toân giaùo cuõng phaûi tröôøng toàn. Nhöõng ngoâi nhaø thôø ñaù, ximaêng coát theùp naøy vöôn leân treân baàu trôøi Thaùi Bình vôùi tieáng chuoâng ngaân sôùm chieàu naéng aám, möa rôi, töôïng tröng cho loøng tin, caäy, kính meán, vaãn tuyeân boá vôùi theá gian raèng: Ñaïo thaùnh Chuùa vaãn toàn taïi nôi ñaây vôùi daân toäc Vieät Nam.
Qua 50 naêm Linh muïc vaø 25 naêm Giaùm muïc trong 2 giaùo phaän, vaø naêm nay theo Giaùo Luaät laø naêm cuoái cuøng trong chöùc vuï Giaùm muïc Chính toøa, Chuùa vaãn ñeå toâi baùm truï 2 chaân treân vuõ truï ñeå caïnh tranh vaø sinh söï. Moät laàn nöõa, toâi quyø goái chaép tay tröôùc Toaø Chuùa vaø moïi ñaáng baäc trong xaõ hoäi vaø Giaùo hoäi, xin tha thöù nhöõng naêm qua vì ñaõ caïnh tranh sinh söï ra nhöõng ñieàu sai traùi. Ñoàng thôøi xin keát hieäp vôùi moïi noã löïc ñeå caûm taï ngôïi khen Thieân Chuùa toaøn naêng "ñaõ choïn vaø naâng ñôõ toâi thaønh khí cuï cuûa Ngaøi ñeå ñi caïnh tranh vaø sinh ra nhöõng 'söï laønh' cho heát moïi ngöôøi". Kinh Thaùnh ñaõ daïy: Coù thôøi gian chieán tranh, coù thôøi gian hoaø bình; coù thôøi gian vun troàng, coù thôøi gian nhoå boû. Vaø lôøi Thaùnh Phaoloâ: Ñaây laø thôøi giôø. Vaø ñaây laø thôøi giôø ñeå khôûi söï vaø kieänn toaøn Ngoâi Nhaø Thôø Chính Toøa Thaùi Bình môùi bieåu döông cho höôùng ñi leân ñaày tin töôûng vaø laïc quan veà töông lai saùn laïn cuûa ñaïo Coâng Giaùo trong giaùo phaän Thaùi Bình.
Xin caûm taï ôn Chuùa, Ñöùc Trinh nöõ Maria, Thaùnh caû Giuse, caùc Thaùnh Töû Ñaïo Vieät Nam, Thaùnh toå phuï Ñaminh, Thaùnh Phanxicoâ Xavieâ, caùc Ñaáng baäc trong Giaùo Hoäi Vieät Nam. Xin cho chuùng con luoân vöõng tin vaøo Chuùa, vì nhöõng ai troâng caäy nôi Chuùa, muoân muoân ñôøi seõ khoâng phaûi tuûi hoå. Amen.
Thaùi Bình, Vieät Nam, ngaøy 22/04/2006
Phanxicoâ Xavieâ Nguyeãn Vaên Sang
Giaùm muïc Thaùi Bình