Baøi Giaûng cuûa ÑTC Beâneâñitoâ XVI
trong Thaùnh Leã Voïng Phuïc Sinh
toái thöù Baûy Tuaàn Thaùnh, 15/04/2006
Prepared for Internet by Radio Veritas Asia, Philippines
Baøi Giaûng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Beâneâñitoâ XVI trong Thaùnh Leã Voïng Phuïc Sinh, toái thöù Baûy Tuaàn Thaùnh, ngaøy 15 thaùng 4 naêm 2006.
(Radio Veritas Asia 16/04/2006) - Quyù vò vaø caùc baïn thaân meán. Trong baøi giaûng thaùnh leã Voïng Phuïc Sinh, toái thöù Baûy tuaàn thaùnh, ngaøy 15 thaùng 4 naêm 2006, ÑTC Beneñitoâ XVI khoâng nhöõng ñaõ xaùc nhaän tính caùch khaùch quan cuûa bieán coá Chuùa Soáng Laïi, nhöng ngaøi coøn giaûi thích veà aûnh höôûng cuûa bieán coá Chuùa Phuïc Sinh treân theá giôùi, treân lòch söû nhaân loïai, vaø nhaát laø treân moãi moân ñeä Chuùa, laø chuùng ta ñaây. ÑTC ñaõ quaû quyeát raèng bieán coá Chuùa Phuïc Sinh laø nhö moät söï “Buøng Noå”, laø nhö “Böôùc Nhaûy Voït” veà phaåm chaát trong lòch söû, laø bieán coá coù lieân quan ñeán vaø bieán ñoåi cuoäc soáng con ngöôøi. Moïi ñoà ñeä cuûa Chuùa Phuïc Sinh ñeàu ñöôïc Cheát vaø Soáng Laïi. Qua Bí Tích Röûa Toäi ñaõ laõnh nhaän, moïi moân ñeä cuûa Chuùa, moïi ngöôøi kitoâ, ñöôïc thaùp nhaäp vaøo trong söï Soáng Thaät cuûa Chuùa. Kính môøi quyù vò vaø caùc baïn theo doõi baøi giaûng cuûa ÑTC nhö sau:
Anh chò em thaân meán,
“Caùc ngöôøi ñeán tìm Ñöùc Gieâsu Nazareth, Ñaáng chòu ñoùng ñinh. Ngaøi ñaõ Phuïc Sinh. Ngaøi khoâng coøn ôû ñaây nöõa!” (Mc 16,6).
Vò söù giaû cuûa Thieân Chuùa, maëc aùo chieáu saùng, ñaõ noùi nhö theá vôùi nhöõng ngöôøi nöõ ñeán tìm xaùc Chuùa nôi ngoâi moä. Vaø trong ñeâm canh thöùc naøy, taùc giaû phuùc aâm cuõng noùi vôùi chuùng ta nhö theá: Chuùa Gieâsu khoâng phaûi laø moät nhaân vaät cuûa quaù khöù. Ngaøi vaãn soáng; vaø nhö laø Ñaáng Haèng Soáng, ngaøi böôùc ñi tröôùc chuùng ta; ngaøi môøi goïi chuùng ta theo Ngaøi, Ñaáng haèng soáng, vaø môøi goïi chuùng ta haõy tìm gaëp con ñöôøng söï soáng.
“Ngaøi ñaõ phuïc sinh... Ngaøi khoâng coøn ôû ñaây!” Khi Chuùa Gieâsu noùi laàn ñaàu tieân vôùi caùc moân ñeä veà Thaäp Giaù vaø Phuïc Sinh, thì caùc ngaøi, -- luùc ñoù ñang ñi xuoáng nuùi sau bieán coá Chuùa Bieán Hình, -- (thì caùc ngaøi) ñaõ thaéc maéc vôùi nhau khoâng bieát Chuùa muoán noùi gì khi noùi veà vieäc “soáng laïi töø keû cheát” (Mc 9,10). Ñeán leã Phuïc Sinh, chuùng ta vui möøng leân, bôûi vì Chuùa Kitoâ khoâng coøn ôû laïi trong moà; thaân xaùc Chuùa khoâng bò hö naùt; Chuùa thuoäc veà theá giôùi cuûa nhöõng keû soáng, chôù khoâng thuoäc veà theá giôùi cuûa nhöõng keû cheát; chuùng ta vui möøng bôûi vì Ngaøi --- nhö chuùng ta vöøa coâng boá trong nghi thöùc Neán Phuïc Sinh - laø Alfa vaø Omeâga; Ngaøi hieän höõu khoâng phaûi chæ hoâm qua, nhöng coøn hieän höõu hoâm nay vaø maõi maõi muoân ñôøi (x. Thö do thaùi 13,8). Tuy nhieân, moät caùch naøo ñoù, söï phuïc sinh cuûa Chuùa naèm ôû ngoaøi chaân trôøi theá giôùi chuùng ta ñang soáng, naèm beân ngoaøi taát caû nhöõng kinh nghieäm cuûa chuùng ta, ñeán ñoä, khi trôû veà laïi vôùi chính mình, chuùng ta tieáp tuïc cuoäc tranh luaän cuûa caùc moân ñeä: thöû hoûi “soáng laïi” coù nghóa laø gì? Soáng laïi coù yù nghóa gì cho chuùng ta hoâm nay hay khoâng? Soáng laïi coù nghóa gì cho theá giôùi vaø cho toaøn theå lòch söû hay khoâng? Moät nhaø thaàn hoïc ngöôøi Ñöùc coù laàn ñaõ noùi caùch chaâm bieám raèng pheùp laï cuûa moät thaân xaùc ñöôïc hoài sinh --- neáu ñieàu naày thöïc söï ñaõ xaûy ra, vaø nhaø thaàn hoïc naøy ñaõ khoâng tin laø ñaõ thaät söï xaûy ra nhö theá!!! -- cuoái cuøng cuõng khoâng coù gì quan troïng caû, bôûi vì khoâng coù lieân heä gì vôùi chuùng ta. Thaät ra, neáu chæ moät con ngöôøi naøo ñoù ñöôïc hoài sinh, roài thoâi khoâng coøn ai khaùc nöõa, thì söï vieäc naøy coù gì lieân quan ñeán chuùng ta? Nhöng söï phuïc sinh cuûa Chuùa Kitoâ, quaû thaät, laø moät caùi gì troåi vöôït hôn, laø moät ñieàu khaùc xa. Söï Phuïc Sinh cuûa Chuùa, -- neáu chuùng ta coù theå söû duïng ngoân ngöõ cuûa lyù thuyeát veà söï bieán hoaù - laø moät söï “bieán ñoåi” to lôùn nhaát, laø moät caùi “nhaûy voït” moät caùch tuyeät ñoái ñeán chieàu kích heát söùc môùi meû, ñeán ñoä trong suoát lòch söû cuûa söï soáng vaø lòch söû cuûa nhöõng phaùt trieån cuûa noù, ñaõ khoâng bao giôø xaûy ra: moät caùi “nhaûy voït” trong traät töï hoaøn toaøn môùi meû, coù lieân quan ñeán chuùng ta vaø lieân quan ñeán toaøn theå lòch söû.
Cuoäc tranh luaän ñaõ xaûy ra giöõa caùc moân ñeä, coù leõ bao goàm nhöõng caâu hoûi sau ñaây: Ñieàu gì ñaõ xaûy ra ôû ngoâi moä? Ñieàu naøy coù yù nghóa gì cho chuùng ta, cho toaøn theá giôùi, vaø cho chính caù nhaân toâi? Tröôùc heát: thöû hoûi ñieàu gì ñaõ xaûy ra? Chuùa Gieâsu khoâng coøn ôû trong ngoâi moä nöõa. Ngaøi coù moät söï soáng hoaøn toaøn môùi meû. Nhöng thöû hoûi: ñieàu naøy ñaõ coù theå xaûy ra nhö theá naøo? Thöû hoûi coù nhöõng söùc maïnh naøo taùc ñoäng trong ñoù? Chaéc chaén raèng con ngöôøi Gieâsu naøy khoâng coâ ñoäc moät mình, khoâng phaûi laø moät caùi “Toâi” ñoùng kín trong chính mình. Chuùa Gieâsu laø Moät-vôùi-Thieân-Chuùa Cha haèng soáng, ñöôïc hieäp nhaát vôùi Thieân Chuùa Cha ñeán ñoä keát thaønh Moät vôùi Ngaøi. Coù theå noùi, Chuùa Gieâsu ñöôïc bao goàm trong Ñaáng laø chính söï soáng, ñöôïc bao boïc khoâng phaûi chæ trong tình caûm, nhöng ñöôïc bao goàm vaø aên saâu vaøo trong höõu theå cuûa Chuùa. Söï soáng cuûa Chuùa khoâng coøn chæ laø rieâng cuûa Chuùa, nhöng laø söï hieäp thoâng thieát yeáu vôùi Thieân Chuùa Cha, ñöôïc hoaø nhaäp vaøo trong Thieân Chuùa, vaø do ñoù khoâng theå naøo thöïc söï taùch ra khoûi söï soáng Thieân Chuùa. Vì tình yeâu, Chuùa Gieâsu coù theå ñeå cho ngöôøi ta gieát haïi mình; vaø chính vì theá maø Chuùa beû gaõy ñöôïc tính caùch vónh vieãn cuûa caùi cheát, bôûi vì nôi Chuùa coù hieän dieän tính caùch vónh vieãn cuûa söï soáng. Chuùa laø Moät vôùi söï soáng khoâng theå naøo huûy dieät ñöôïc, ñeán ñoä qua caùi cheát, söï soáng ñöôïc khai môû laïi. Chuùng ta dieãn taû cuøng moät ñieàu nhö vaäy moät laàn nöõa, nhöng töø khía caïnh khaùc. Caùi cheát cuûa Chuùa Gieâsu laø moät haønh ñoäng cuûa tình yeâu. Trong böõa tieäc ly, Chuùa “thöïc hieän tröôùc” caùi cheát cuûa Chuùa vaø bieán caùi cheát thaønh vieäc cho ñi chính mình. Söï hieäp thoâng thieát yeáu vôùi Thieân Chuùa moät caùch cuï theå laø söï hieäp thoâng thieát yeáu vôùi tình yeâu Thieân Chuùa; vaø tình yeâu thöông naøy laø söùc maïnh thaät söï choáng laïi caùi cheát, laø maïnh hôn söï cheát. Söï soáng laïi laø nhö moät söï “buøng noå aùnh saùng”, moät söï “buøng noå cuûa tình yeâu” phaù tan ñi söï lieân keát -- maø töø tröôùc ñeán nay vaãn khoâng theå taùch rôøi ra ñöôïc, --- giöõa “cheát vaø bieán ñoåi”. Söï soáng laïi cuûa Chuùa ñöa vaøo moät chieàu kích môùi cho höõu theå, moät chieàu kích môùi cho söï soáng, trong ñoù theå chaát cuõng ñöôïc bieán ñoåi, vaø qua theå chaát ñöôïc bieán ñoåi naøy, moät theá giôùi môùi ñöôïc khai môû.
Ñieàu roõ raøng laø bieán coá Chuùa Soáng Laïi khoâng phaûi laø moät pheùp laï thöôøng tình naøo ñoù trong quaù khöù, maø tröôùc noù, chuùng ta coù theå soáng döûng döng. Bieán Coá Chuùa Phuïc Sinh laø “böôùc nhaûy voït” veà phaåm chaát trong lòch söû “tieán hoaù”, laø böôùc nhaûy voït cuûa söï soáng noùi chung, tieán ñeán söï soáng môùi trong töông lai, tieán ñeán moät theá giôùi môùi; theá giôùi môùi naøy, khôûi söï töø Chuùa Kitoâ, ñaõ baét ñaàu thaám nhaäp lieân læ vaøo trong theá giôùi chuùng ta ñang soáng, bieán ñoåi theá giôùi naøy vaø loâi keùo theá giôùi naøy ñeán vôùi theá giôùi môùi. Nhöng thöû hoûi laøm sao ñieàu naøy coù theå xaûy ra? Laøm sao ñieàu naøy thaät söï xaûy ra cho toâi vaø loâi keùo ñôøi soáng toâi ñeán vôùi bieán coá (Chuùa Phuïc Sinh) vaø loâi keùo ñôøi soáng toâi leân cao? Caâu traû lôøi thoaït tieân xem ra môùi laï laøm ta ngaïc nhieân, nhöng laïi laø caâu traû lôøi ñuùng thaät; ñoù laø: bieán coá Chuùa Phuïc Sinh ñeán vôùi toâi nhôø qua ñöùc tin vaø bí tích Röûa Toäi. Vì theá, bí tích Röûa Toäi laø thaønh phaàn cuûa nghi thöùc Voïng Phuïc Sinh, nhö ñöôïc nhaán maïnh trong buoåi cöû haønh Voïng Phuïc Sinh naøy, qua vieäc trao ban nhöõng bí tích khai taâm kitoâ, cho vaøi anh chò em ñeán töø nhieàu quoác gia khaùc nhau. Bí Tích Röûa Toäi noùi leân ñieàu naøy; vaø ñaây khoâng phaûi laø moät bieán coá cuûa quaù khöù, nhöng laø moät “böôùc nhaûy voït” veà phaåm chaát cuûa lòch söû phoå quaùt, bieán coá xaûy ra cho toâi, chaïm ñeán toâi vaø loâi cuoán toâi. Bí Tích Röûa Toäi laø ñieàu heát söùc khaùc bieät vôùi haønh vi “ñeå laøm quen vôùi nhau” trong giaùo hoäi, laø ñieàu khaùc bieät vôùi moät nghi thöùc hôi loãi thôøi vaø phöùc taïp ñeå tieáp nhaän ai ñoù vaøo trong giaùo hoäi. Bí Tích Röûa Toäi laø moät caùi gì hôn laø vieäc Taåy Röûa, laø moät caùi gì hôn laø vieäc thanh luyeän vaø laøm ñeïp cho linh hoàn. Bí Tích Röûa Toäi laø thaät söï Cheát vaø Soáng Laïi, laø sinh ra laïi, laø bieán ñoåi thaønh söï soáng môùi.
Nhöng laøm sao chuùng ta coù theå hieåu ñöôïc ñieàu naøy? Toâi nghó raèng ñieàu xaûy ra trong bí tích Röûa Toäi coù theå ñöôïc giaûi thích caùch deã daøng hôn cho chuùng ta, neáu chuùng ta ñoïc phaàn cuoái cuøng cuûa lôøi töï thuaät ngaén veà dung maïo tinh thaàn cuûa ngaøi maø thaùnh Phaoloâ ñeå laïi cho chuùng ta trong thö Galata. Nhöõng lôøi keát thuùc coù tích chöùa noäi dung chính cuûa töï thuaät ñôøi ngaøi nhö sau: Khoâng coøn laø Toâi soáng, nhöng chính Chuùa Kitoâ soáng trong toâi” (thö Galata 2, 20). Toâi soáng, nhöng khoâng coøn laø toâi nöõa. Caùi “Toâi”, caùi “caên cöôùc thieát yeáu” cuûa con ngöôøi - vaø ôû ñaây laø cuûa con ngöôøi thaùnh Phaoloâ - ñaõ ñöôïc thay ñoåi. Ngaøi coøn hieän höõu, nhöng ñoàng thôøi ngaøi khoâng coøn hieän höõu nöõa. Ngaøi ñaõ “ñi qua” caùi “khoâng”, vaø giôø ñaây ngaøi gaëp laïi chính mình tieáp tuïc hieän höõu trong caùi “khoâng” naøy: “Toâi soáng, nhöng khoâng phaûi laø toâi soáng”. Vôùi nhöõng lôøi naøy, thaùnh Phaoloâ khoâng noùi veà kinh nghieäm thaàn bí maø ngaøi coù theå ñaõ ñöôïc Thieân Chuùa ban cho, vaø kinh nghieäm coù theå coù yù nghóa cho chuùng ta töø quan ñieåm tìm hieåu veà cuoäc ñôøi ngaøi. Khoâng, caâu noùi cuûa thaùnh Phaoloâ, nhö vöøa trích laïi treân ñaây, noùi leân ñieàu ñaõ xaûy ra trong bí tích Röûa Toäi. Caùi “Toâi” bò caát laáy ñi khoûi con ngöôøi toâi vaø ñöôïc nhaäp vaøo trong moät chuû theå môùi vaø cao troïng hôn. Ñieàu naøy coù nghóa laø caùi “Toâi” ñöôïc ban laïi cho toâi, nhöng ñaây laø caùi “Toâi” ñaõ ñöôïc bieán ñoåi roài, ñöôïc beû ra, ñöôïc môû ra, nhôø qua vieäc ñöôïc thaùp nhaäp vaøo trong chuû theå khaùc, trong ñoù “Toâi” coù ñöôïc söï hieän höõu môùi. Thaùnh Phaoloâ giaûi thích laïi moät laàn nöõa cuøng moät ñieàu nhö theá cho chuùng ta, nhöng töø moät khía caïnh khaùc, nôi chöông 3 cuûa thö Galata, khi ngaøi noùi veà lôøi höùa; thaùnh nhaân noùi raèng lôøi höùa ñaõ ñuôïc ban cho caù nhaân - cho moät con ngöôøi --- cho Chuùa Kitoâ. Chæ mình Chuùa Kitoâ mang trong mình troïn caû lôøi höùa. Nhöng thöû hoûi ñieàu gì xaûy ra cho chuùng ta? Thaùnh Phaoloâ traû lôøi nhö sau: Anh em ñaõ trôû neân moät trong Chuùa Kitoâ (x. Gal 3,28). Khoâng phaûi chæ trôû neân moät “caùi gì” ñoù, nhöng trôû neân Moät Chuû Theå môùi duy nhaát. Söï giaûi thoaùt caùi “Toâi” cuûa chuùng ta ra khoûi söï taùch bieät coâ ñôn, vieäc gaëp laïi chính mình trong moät chuû theå môùi, coù nghóa laø gaëp laïi chính mình trong caùi “bao la voâ cuøng” cuûa Thieân Chuùa vaø ñöôïc loâi cuoán vaøo trong söï soáng, moät söï soáng ñaõ ñöôïc ñöa ra khoûi voøng “cheát ñi vaø bieán ñoåi”. Söï buøng noå cuûa bieán coá Phuïc Sinh ñaõ chieám laáy chuùng ta trong bí tích Röûa Toäi, ñeå coù theå loâi keùo chuùng ta tieán tôùi. Nhö theá, chuùng ta ñöôïc lieân keát vôùi chieàu kích môùi cuûa söï soáng, chieàu kích maø caùch naøo ñoù chuùng ta ñaõ ñöôïc ñöa vaøo tröôùc roài, giöõa nhöõng thaêng traàm cuûa ngaøy soáng chuùng ta. Soáng cuoäc soáng cuûa chính mình nhö laø moät cuoäc lieân læ böôùc vaøo trong khoaûng roäng thaàn linh bao la: ñoù laø yù nghóa cuûa vieäc ñöôïc Röûa Toäi, cuûa vieäc soáng ñôøi kitoâ. Ñaây laø nieàm vui cuûa leã Voïng Phuïc Sinh. Bieán Coá Chuùa Phuïc Sinh khoâng phaûi laø moät söï coá ñaõ qua roài trong quaù khöù. Bieán coá Chuùa Phuïc Sinh ñaõ chaïm ñeán chuùng ta ngaøy hoâm nay, vaø ñaõ chieám laáy chuùng ta. Chuùng ta naém laáy bieán coá, chuùng ta naém laáy Chuùa Phuïc Sinh, vaø chuùng ta bieát raèng Chuùa naém laáy chuùng ta caùch vöõng chaéc, caû khi ñoâi tay cuûa chuùng ta trôû thaønh yeáu ñi. Chuùng ta naém laáy tay Chuùa, vaø nhö theá chuùng ta cuõng naém laáy tay nhau, vaø chuùng ta trôû thaønh moät chuû theå duy nhaát, chôù khoâng phaûi trôû thaønh moät “caùi gì ñoù”. “Toâi soáng, nhöng khoâng phaûi laø Toâi soáng”: ñaây laø coâng thöùc cuûa ñôøi kitoâ ñöôïc aên reã saâu trong Bí Tích Röûa Toäi; ñaây laø coâng thöùc cuûa söï Soáng Laïi trong thôøi gian. Toâi soáng, nhöng khoâng phaûi laø Toâi soáng. Neáu chuùng ta soáng trong caùch thöùc naøy, chuùng ta bieán ñoåi theá giôùi. Ñaây laø coâng thöùc soáng nghòch laïi taát caû moïi yù thöùc heä cuûa baïo löïc; ñaây laø chöông trình choáng laïi söï hö naùt vaø choáng laïi ao öôùc coù quyeàn haønh vaø chieám höõu cuûa caûi.
Trong Phuùc aâm theo thaùnh Gioan, nôi chöông 14 caâu 19, coù ghi laïi lôøi noùi cuûa Chuùa Gieâsu cho caùc moân ñeä, laø chuùng ta, nhö sau: “Thaày soáng vaø chuùng con cuõng ñöôïc soáng”. Chuùng ta seõ soáng nhôø qua söï hieäp thoâng hieän höõu vôùi Chuùa, nhôø ñöôïc thaám nhaäp vaøo Chuùa, Ñaáng laø chính söï soáng. Chuùng ta coù ñöôïc söï Soáng ñôøi ñôøi, coù ñöôïc haïnh phuùc tröôøng sinh, nhöng khoâng phaûi do chính chuùng ta hoaëc trong chính chuùng ta, maø nhôø qua moät töông quan, nhôø qua söï hieäp thoâng hieän höõu vôùi Ñaáng laø söï Thaät vaø laø Tình Yeâu vaø do ñoù, laø Ñôøi ñôøi: Ñaáng ñoù laø chính Thieân Chuùa. Chæ moät ñaëc tính ñôn thuaàn khoâng theå huyû dieät ñöôïc cuûa linh hoàn nôi töï chính noù, (chæ ñaëc tínhnaøy khoâng maø thoâi) khoâng theå mang ñeán yù nghóa cho söï soáng ñôøi ñôøi; Chæ ñaëc tính khoâng theå huûy dieät ñöôïc cuûa linh hoàn, khoâng theå mang ñeán cho linh hoàn söï soáng ñích thöïc. Söï soáng ñeán vôùi chuùng ta töø vieäc chuùng ta ñöôïc yeâu thöông bôûi Ñaáng laø Söï Soáng; Söï soáng ñeán vôùi chuùng ta nhôø soáng vôùi Chuùa vaø yeâu thöông vôùi Chuùa. Toâi soáng, nhöng khoâng coøn laø toâi soáng nöõa. Ñaây laø con ñöôøng cuûa Thaäp Giaù, con ñöôøng “vöôït qua” moät cuoäc soáng bò ñoùng kín trong caùi “Toâi”, vaø nhö theá môû ra con ñöôøng tieán ñeán nieàm vui ñích thaät vaø beàn vöõng.
Nhö theá chuùng ta coù theå haùt leân vôùi loøng traøn ñaày nieàm vui, cuøng vôùi Giaùo Hoäi, nhöõng lôøi cuûa baøi ca Ex-sul-tet , Haõy Vui Leân, nhö sau: “Hôõi ca ñoaøn caùc thieân thaàn, haõy haùt leân... hôõi traùi ñaát, haõy nhaûy möøng”. Söï Phuïc Sinh cuûa Chuùa laø bieán coá bao truøm toaøn theå vuõ truï, bao truøm trôøi vaø ñaát, vaø lieân keát ñaát trôøi chung laïi vôùi nhau. Moät laàn nöõa, vôùi nhöõng lôøi cuûa baøi ca “Haõy Vui Leân”, chuùng ta coù theå cao rao “Chuùa Kitoâ... Ñaáng töø coõi cheát soáng laïi vaø chieáu toaû aùnh saùng bình an cuûa Ngöôøi treân toaøn theå nhaân loïai, Ñaáng laø Con Thieân Chuùa, laø Ñaáng haèng soáng vaø haèng trò maõi maõi muoân ñôøi”. Amen!
Quyù vò vaø caùc baïn thaân meán. Nhö theá, qua baøi giaûng treân ñaây, chuùng ta ñaõ nghe Ñöùc Thaùnh Cha Beâneâñitoâ XVI giaûi thích veà söï bieán ñoåi nôi moãi ngöôøi chuùng ta nhôø qua bí tích Röûa Toäi, nhôø vieäc chuùng ta ñöôïc thaùp nhaäp vaøo Chuùa Phuïc Sinh: “Toâi soáng, nhöng khoâng phaûi laø toâi nöõa, maø laø Chuùa Kitoâ soáng trong toâi!”
Heïn gaëp laïi quyù vò vaø caùc baïn.
(Ñaëng Theá Duõng)