Söù Ñieäp Muøa Chay naêm 2006
cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Beâneâñitoâ XVI
Prepared for Internet by Radio Veritas Asia, Philippines
Söù Ñieäp Muøa Chay naêm 2006 cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Beâneâñitoâ XVI.
(Radio Veritas Asia 14/02/2006) - Quyù vò vaø caùc baïn thaân meán. Söù ñieäp Muøa Chay 2006 ñaõ ñöôïc ÑTC Beâneâñitoâ XVI aán kyù ngaøy 29 thaùng 9 naêm 2005, nhöng chæ môùi ñöôïc coâng boá ngaøy 31 thaùng Gieâng naêm 2006. Noäi dung chính cuûa Söù Ñieäp noùi veà coâng cuoäc phaùt trieån toaøn dieän ñích thaät cuûa moãi ngöôøi cuõng nhö cuûa toaøn theå moät daân toäc, cuûa taát caû moïi ngöôøi döïa treân ñieàu Ñöùc Thaùnh Cha goïi laø “Caùi Nhìn” cuûa Chuùa, töùc chöông trình cöùu roãi cuûa Chuùa, tình thöông nhaân töø cuûa Chuùa, ñoái vôùi moãi ngöôøi vaø taát caû moïi ngöôøi. Môû ñaàu söù ñieäp muøa chay naêm 2006 laø caâu trích töø phuùc aâm theo thaùnh Matheâu, chöông 9 caâu 36: “Chuùa Gieâsu nhìn thaáy daân chuùng keùo ñeán vaø caûm thaáy thöông hoï” (Mt 9,36). Sau ñaây kính môøi quyù vò vaø caùc baïn theo doõi baûn dòch tieáng Vieät toaøn vaên Söù Ñieäp Muøa Chay naêm 2006 cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Beâneâñitoâ XVI.
“Chuùa Gieâsu nhìn thaáy daân chuùng keùo ñeán vaø caûm thaáy thöông hoï” (Mt 9,36).
Muøa Chay laø thôøi gian öu tieân cho cuoäc haønh trình noäi taâm ñeán vôùi Ñaáng laø nguoàn maïch cuûa loøng nhaân töø. Ñaây laø cuoäc haønh höông, trong ñoù chính Chuùa ñoàng haønh vôùi chuùng ta, vöôït qua sa maïc söï ngheøo heøn chuùng ta, vöøa naâng ñôõ chuùng ta treân con ñöôøng tieán veà nieàm vui bao la cuûa Leã Phuïc Sinh. Caû trong “thung luõng toái taêm” maø taùc giaû thaùnh vònh 23 noùi ñeán, khi thaàn caùm doã gôïi yù cho ta thaát voïng hoaëc ñaët nieàm hy voïng taïm bôï vaøo coâng vieäc mình laøm, thì Thieân Chuùa vaãn gìn giöõ chuùng ta vaø naâng ñôõ chuùng ta. Phaûi, caû ngaøy hoâm nay nöõa, Thieân Chuùa laéng nghe tieáng keâu cuûa ñaùm ñoâng daân chuùng ñang ñoùi khaùt nieàm vui, hoaø bình, vaø tình thöông. Nhö trong moïi thôøi ñaïi, ñaùm ñoâng caûm thaáy mình bò boû rôi. Tuy nhieân, caû trong ñau buoàn cuûa ngheøo cuøng, cuûa coâ ñôn, cuûa baïo löïc vaø ñoùi khaùt, ñaùnh vaøo moïi ngöôøi khoâng phaân bieät, keû cao nieân, ngöôøi lôùn vaø treû nhoû, Thieân Chuùa khoâng cho pheùp boùng toái cuûa söï khuûng khieáp ñaët ra luaät leä cho tình hình. Nhö vò tieàn nhieàm ñaùng meán cuûa toâi, Ñöùc Gioan Phaoloâ II, ñaõ vieát, coù moät giôùi haïn thaàn thieâng chaän laïi söï döõ, vaø giôùi haïn ñoù laø loøng nhaân töø cuûa Thieân Chuùa (Memoria e identita, trg 29tt). Chính trong vieãn töôïng naøy maø toâi ñaõ muoán ñaët vaøo khôûi ñaàu cuûa söù ñieäp Muøa Chay naêm nay (2006) lôøi nhaän xeùt cuûa phuùc aâm, maø theo ñoù Chuùa Gieâsu, khi nhìn thaáy ñaùm ñoâng ñeán vôùi ngaøi, thì ngaøi chaïnh loøng thuông xoùt hoï “ (Mt 9,36). Trong aùnh saùng naøy, toâi muoán döøng laïi vaø suy nghó veà moät vaán ñeà raát ñöôïc baøn luaän giöõa nhöõng nguôøi ñoàng thôøi chuùng ta; ñoù laø vaán ñeà phaùt trieån. Caû ngaøy hoâm nay nöõa, caùi nhìn caûm thoâng xuùc ñoäng cuûa chuùa Kitoâ khoâng ngöøng nhìn veà nhöõng con ngöôøi vaø nhöõng daân toäc. Chuùa nhìn hoï vöøa bieát raèng döï aùn cuûa Ngaøi tieân lieâu keâu goïi hoï ñeán vôùi ôn cöùu roãi. Chuùa Gieâsu bieát roõ nhöõng thuø haän choáng laïi döï aùn naày vaø Ngaøi caûm thaáy thöông xoùt ñoaøn daân: Ngaøi nhaát ñònh beânh vöïc hoï khoûi nhöõng con soùi döõ vaø caû vôùi giaù phaûi traû laø chính maïng soáng Ngaøi. Vôùi caùi nhìn naøy, Chuùa Gieâsu oâm troïn töøng ngöôøi vaø caû ñaùm ñoâng vaø phoù daâng taát caû cho Thieân Chuùa Cha, vöøa daâng hieán chính mình laøm cuûa leã ñeàn toäi cho hoï.
Ñöôïc soi saùng bôûi söï thaät cuûa Maàu Nhieäm Vöôït Qua, Giaùo Hoäi bieát roõ raèng, ñeå coå voõ moät coâng cuoäc phaùt trieån ñaày ñuû, thì ñieàu caàn thieát laø caùi “nhìn” cuûa chuùng ta veà con ngöôøi phaûi ñöôïc ño ñònh theo caùi nhìn cuûa Chuùa Kitoâ. Thaät vaäy, khoâng coù caùch naøo ñeå taùch vieäc ñaùp öùng nhöõng nhu caàu vaät chaát vaø xaõ hoäi cuûa con ngöôøi ra khoûi vieäc thoûa maõn nhöõng nhu caàu saâu xa cuûa con tim hoï. Ngöôøi ta caøng phaûi nhaán maïnh ñeán ñieàu naøy nhieàu hôn nöõa trong thôøi ñaïi chuùng ta hoâm nay, thôøi cuûa nhöõng thay ñoåi lôùn, maø trong ñoù chuùng ta ghi nhaän, moät caùch caøng ngaøy caøng soáng ñoäng vaø khaån thieát hôn, (ghi nhaän) traùch nhieäm cuûa chuùng ta ñoái vôùi nhöõng anh chò em ngheøo cuøng treân theá giôùi. Töø laâu, Ñöùc Phaoloâ VI, vò tieàn nhieäm ñaùng kính cuûa toâi, ñaõ thöôøng nhaän ñònh roõ raøng nhöõng tai haïi cuûa söï chaäm tieán nhö laø söï “thieáu maát nhaân tính”. Theo nghóa naøy, trong thoâng ñieäp cuûa ngaøi veà söï “Phaùt Trieån Caùc Daân Toäc” (Populorum Progressio), ngaøi ñaõ leân tieáng phôi baøy “nhöõng thieáu thoán vaät chaát cuûa nhöõng keû khoâng coù caû ñieàu toái thieåu ñeå soáng vaø phôi baøy nhöõng thieáu soùt luaân lyù cuûa nhöõng ai bò tính ích kyû caét xeùn,... toá caùo nhöõng cô caáu aùp böùc hoaëc ñeán töø nhöõng laïm duïng nhöõng cuûa caûi cuõng nhö töø nhöõng laïm duïng quyeàn haønh, hoaëc ñeán töø vieäc laïm duïng nhöõng anh chò em lao ñoäng cuõng nhö töø söï baát coâng trong nhöõng trao ñoåi kinh teá” (soá 21, TÑ “Phaùt Trieån caùc daân toäc”). Nhö laø phöông thuoác chöõa trò nhöõng söï döõ noùi treân, Ñöùc Phaoloâ VI ñaõ ñeà nghò “khoâng nhöõng vieäc toân troïng nhieàu hôn phaåm giaù cuûa keû khaùc, vieäc höôùng ñeán tinh thaàn ngheøo khoù, söï coäng taùc ñeå phuïc vuï cho coâng ích, yù muoán thöïc hieän Hoaø Bình”, maø coøn gôïi leân “vieäc con ngöôøi phaûi nhìn nhaän nhöõng giaù trò cuoái cuøng vaø nhìn nhaän Thieân Chuùa, Ñaáng laø nguoàn maïch vaø laø cuøng ñích cuûa nhöõng giaù trò naøy” (x.Nôi ñaõ trích). Trong ñöôøng höôùng naøy, Ñöùc Phaoloâ VI khoâng do döï ñeà nghò “tröôùc heát ñöùc tin, hoàng aân cuûa Thieân Chuùa, moät hoàng aân caàn ñöôïc ñoùn nhaän bôûi thieän chí cuûa con nguôøi vaø söï hieäp nhaát trong tình yeâu baùc aùi cuûa Chuùa Kitoâ” (nôi ñaõ trích). Nhö theá, caùi nhìn cuûa Chuùa Kitoâ treân ñaùm ñoâng, ñoøi buoäc chuùng ta xaùc ñònh nhöõng ñieåm noäi dung ñích thaät cuûa “chuû thuyeát nhaân trieån troïn veïn”; chuû thuyeát naøy, theo Ñöùc Phaoloâ VI, heä taïi “trong vieäc phaùt trieån troïn caû con ngöôøi vaø phaùt trieån taát caû moïi ngöôøi” (x. nôi ñaõ daãn, soá 42). Vì theá, söï ñoùng goùp ñaàu tieân maø giaùo hoäi coáng hieán cho coâng cuoäc phaùt trieån con ngöôøi vaø caùc daân toäc, khoâng chæ ñöôïc cuï theå hoaù baèng nhöõng phöông tieän vaät chaát hay baèng nhöõng giaûi ñaùp kyõ thuaät, nhöng baèng lôøi rao giaûng söï Thaät Chuùa Kitoâ, Ñaáng huaán luyeän löông taâm con ngöôøi vaø giaûng daïy phaåm giaù ñích thaät cuûa nhaân vò vaø cuûa lao coâng, vöøa coå voõ vieäc hình thaønh moät neàn vaên hoaù bieát thaät söï ñaùp laïi taát caû nhöõng nhu caàu cuûa con ngöôøi. Tröôùc nhöõng thaùch thöùc khuûng khieáp cuûa söï ngheøo cuøng cuûa bieát bao ngöôøi, thì söï laõnh ñaïm vaø söï ñoùng kín trong ích kyû rieâng tö cho thaáy thaät söï coù ñoái nghòch khoâng theå chaáp nhaän ñöôïc vôùi “caùi nhìn” cuûa Chuùa Kitoâ. Vieäc aên chay vaø boá thí maø giaùo hoäi ñeà nghò cuøng vôùi vieäc caàu nguyeän moät caùch ñaëc bieät trong Muøa Chay, laø dòp thuaän tieän ñeå laøm cho chuùng ta trôû neân phuø hôïp vôùi “caùi nhìn” cuûa Chuùa. Nhöõng maãu göông cuûa caùc thaùnh vaø nhieàu kinh nghieäm truyeàn giaùo trong lòch söû cuûa giaùo hoäi, keát thaønh nhöõng chæ daãn quyù giaù veà caùch toát nhaát ñeå naâng ñôõ coâng cuoäc phaùt trieån. Caû ngaøy hoâm nay nöõa, trong thôøi ñaïi cuûa söï tuyø thuoäc toaøn caàu, nguôøi ta coù theå ghi nhaän raèng khoâng moät döï aùn kinh teá, xaõ hoäi hay chính trò naøo thay theá cho söï hieán thaân cho keû khaùc; trong söï hieán thaân naøy, ñöôïc theå hieän tình yeâu baùc aùi. Ai haønh ñoäng theo con ñöôøng phuùc aâm, thì ngöôøi ñoù soáng ñöùc tin nhö laø tình baïn vôùi Thieân Chuùa nhaäp theå, vaø noi göông Ngaøi maø laõnh laáy traùch vuï chaêm soùc nhöõng nhu caàu vaät chaát vaø thieâng lieâng cuûa ngöôøi laân caän. Ngöôøi ñoù nhìn ngöôøi laân caän nhö laø moät maàu nhieäm khoâng gì saùnh baèng, xöùng ñaùng ñöôïc chuù yù vaø chaêm soùc maõi maõi. Ngöôøi ñoù bieát raèng ai khoâng hieán daâng chính mình cho Thieân Chuùa, thì ngöôøi ñoù seõ cho ñi thaät ít, nhö chaân phöôùc Meï Teâreâsa Calcutta ñaõ thöôøng noùi nhö sau: “Söï ngheøo cuøng ñaàu tieân cuûa nhaân loïai laø ngheøo cuøng söï hieåu bieát Chuùa Kitoâ”. Vì theá, caàn phaûi laøm sao ñeå gaëp thaáy Thieân Chuùa trong dung maïo nhaân töø cuûa Chuùa Kitoâ: khoâng coù vieãn töôïng naøy, thì neàn vaên minh khoâng ñöôïc xaây döïng treân nhöõng neàn taûng vöõng chaéc.
Nhôø nhöõng con ngöôøi nam nöõ soáng vaâng phuïc Chuùa Thaùnh Thaàn, maø trong giaùo hoäi ñöôïc phaùt sinh nhieàu coâng vieäc thöïc hieän tình yeâu baùc aùi, nhaém coå voõ cho coâng cuoäc phaùt trieån: nhöõng nhaø thöông, nhöõng ñaïi hoïc, nhöõng tröôøng huaán luyeän ngheà nghieäp, nhöõng tieåu coâng ngheä. Ñoù laø nhöõng saùng kieán ñaõ laøm chöùng cho vieäc quan taâm thaønh thaät ñoái vôùi con ngöôøi töø phiaù nhöõng ai ñöôïc söù ñieäp phuùc aâm thoâi thuùc, tröôùc caû moïi saùng kieán khaùc cuûa xaõ hoäi daân söï. Nhöõng coâng vieäc theå hieän tình yeâu baùc aùi naøy chæ cho thaáy con ñöôøng, ñeå huôùng daãn, caû trong ngaøy hoâm nay nöõa, (höôùng daãn) theá giôùi tieán ñeán vieäc toaøn caàu hoaù bieát ñaët ñieàu thieän haûo ñích thaät cho con ngöôøi vaøo nôi trung taâm, vaø nhö theá höôùng daãn ñeán hoaø bình ñích thöïc. Vôùi cuøng moät taám loøng caûm thoâng cuûa Chuùa Gieâsu ñoái vôùi daân chuùng, giaùo hoäi caûm thaáy, caû trong ngaøy hoâm nay, nhö laø traùch vuï rieâng cuûa mình, (caûm thaáy) boån phaän yeâu caàu keû coù traùch nhieäm chính trò vaø naém giöõ nhöõng maáu choác cuûa quyeàn löïc kinh teá vaø taøi chaùnh, haõy coå voõ moät coâng cuoäc phaùt trieån döïa treân söï toân troïng phaåm giaù cuûa moïi ngöôøi. Moät kieåm chöùng quan troïng cho coá gaéng naøy laø söï töï do thaät treân bình dieän toân giaùo, moät söï töï do khoâng ñöôïc hieåu moät caùch ñôn thuaàn nhö laø khaû theå rao giaûng vaø cöû haønh Chuùa Kitoâ, nhöng coøn nhö laø khaû theå goùp phaàn vaøo vieäc xaây döïng moät theá giôùi ñöôïc tình yeâu baùc aùi linh ñoäng. Trong coá gaéng naøy, cuõng coù nhaän ñònh thieát thöïc veà vai troø trung taâm maø nhöõng giaù trò toân giaùo ñích thaät coù ñöôïc trong ñôøi soáng con ngöôøi, nhö laø moät traû lôøi cho nhöõng caâu hoûi saâu xa nhaát cuûa con ngöôøi vaø nhö laø lyù do thoâi thuùc treân bình dieän luaân lyù ñeå con ngöôøi laõnh laáy nhöõng traùch nhieäm caù nhaân vaø xaõ hoäi cuûa mình. Ñoù laø nhöõng tieâu chuaån maø döïa treân ñoù nhöõng ngöôøi kitoâ seõ phaûi hoïc bieát thaåm ñònh moät caùch khoân ngoan nhöõng chöông trình cuûa keû naém quyeàn cai trò.
Chuùng ta cuõng khoâng theå che daáu raèng trong doøng lòch söû , ñaõ coù nhöõng sai laàm ñöôïc gaây ra do bôûi nhieàu ngöôøi xöng mình laø moân ñeä cuûa Chuùa Kitoâ. Raát thöôøng, khi ñöùng truôùc nhöõng vaán ñeà traàm troïng saép ñeán, nhöõng con ngöôøi naøy ñaõ nghó raèng tröôùc heát neân canh taân coõi ñaát, roài sau ñoù môùi nghó ñeán trôøi cao. Caùm doã laø cho raèng tröôùc nhöõng nhu caàu khaån thieát, ngöôøi ta tröôùc heát phaûi lo lieäu thay ñoåi nhöõng cô caáu beân ngoaøi. Ñieàu naøy coù leõ mang ñeán haäu quaû laø bieán kitoâ giaùo thaønh nhö moät thöù chuû tröông luaân lyù (moralisme), laáy haønh ñoäng thay theá cho ñöùc tin. Vì theá, vò tieàn nhieäm ñaùng ghi nhôù cuûa toâi, Ñöùc Gioan Phaoloâ II, ñaõ nhaän ñònh ñuùng nhö sau: “Caùm doã cuûa ngaøy hoâm nay laø ruùt goïn kitoâ giaùo thaønh nhö moät söï khoân ngoan thuaàn tuyù con ngöôøi, gioáng nhö theå ñaây laø khoa daïy soáng toát laønh. Trong caùch thöùc thaät laø traàn tuïc, ñaõ xaûy ra moät söï traàn tuïc hoaù töø töø cuûa ôn cöùu roãi, trong ñoù ngöôøi ta tranh ñaáu cho con ngöôøi, nhöng laø moät con ngöôøi bò xeùn maát ñi phaân nöûa. Chuùng ta traùi laïi bieát roõ raèng Chuùa Gieâsu ñaõ ñeán mang ôn cöùu roãi toaøn dieän” (TÑ Redemptoris Missio, soá 11). Chính ñeán vôùi ôn cöùu roãi toaøn ñieän naøy maø Muøa Chay muoán daãn chuùng ta ñeán, trong vieãn töôïng chieán thaéng cuûa Chuùa Kitoâ treân moïi söï döõ ñeø naëng treân con ngöôøi. Khi höôùng veà Vò Thaày Thaàn Thieâng, khi trôû veà laïi vôùi Ngaøi, khi caûm nghieäm loøng nhaân töø cuûa ngaøi nhôø qua bí tích Hoaø Giaûi, chuùng ta seõ khaùm phaù moät “caùi nhìn” ñang doø thaáu taän thaâm taâm chuùng ta, vaø laø caùi nhìn coù theå taùi linh ñoäng ñaùm ñoâng vaø moãi ngöôøi chuùng ta. Caùi Nhìn ñoù traû laïi tin töôûng cho taát caû nhöõng ai khoâng ñoùng kín chính mình trong chuû nghóa hoaøi nghi, vöøa môû ra tröôùc maét hoï vieãn töôïng cuûa coõi ñôøi ñôøi haïnh phuùc. Nhö theá, ngay töø baây giôø, trong lòch söû, caû khi söï thuø haän xem ra thoáng trò, Chuùa khoâng bao giôø ñeå thieáu ñi chöùng taù saùng choùi cuûa tình yeâu Ngaøi. Toâi phoù thaùc cho Meï Maria, “nguoàn maïch soáng ñoäng cuûa nieàm hy voïng” (Dante Alighieri, Paradiso, XXXIII, 12), con ñöôøng soáng muøa chay cuûa chuùng ta, ñeå Meï höôùng daãn chuùng ta ñeán vôùi Con cuûa Meï. Toâi phoù thaùc ñaëc bieät cho Meï nhöõng ñoaøn ngöôøi, ngaøy nay bò thöû thaùch bôûi söï ngheøo cuøng, ñang keâu gaøo söï trôï giuùp, söï naâng ñôõ vaø caûm thoâng. Vôùi nhöõng taâm tình treân, toâi chaân thaønh ban Pheùp Laønh Toaø Thaùnh cho taát caû.
Töø Ñieän Vatican ngaøy 29 thaùng 9 naêm 2005.
(aán kyù)
Beâneâñitoâ XVI, giaùo hoaøng.
(Baûn dòch Vieät ngöõ cuûa Ñaëng Theá Duõng)