Ñöùc Thaùnh Cha Beneâñitoâ XVI
giôùi thieäu Thoâng Ñieäp ñaàu tieân cuûa ngaøi
“Thieân Chuùa laø Tình Yeâu”
Prepared for Internet by Radio Veritas Asia, Philippines
Ñöùc Thaùnh Cha Beneâñitoâ XVI giôùi thieäu Thoâng Ñieäp ñaàu tieân cuûa ngaøi “Thieân Chuùa laø Tình Yeâu”.
(Radio Veritas Asia 9/02/2006) - Quyù vò vaø caùc baïn thaân meán. Trong baøi thôøi söï laàn tröôùc, chuùng ta ñaõ theo doõi böùc thö cuûa Ñöùc Thaùnh Cha gôûi cho caùc ñoäc giaû cuûa Tuaàn Baùo “Gia Ñình Kitoâ”, xuaát baûn baèng tieáng YÙ, ñeå giôùi thieäu Thoâng Ñieäp ñaàu tieân cuûa ngaøi, noùi veà Tình Yeâu Kitoâ. Trong muïc thôøi söï laàn naøy, chuùng ta tieáp tuïc theo doõi nhöõng lôøi Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ noùi lieân quan ñeán Thoâng Ñieäp “Thieân Chuùa Laø Tình Yeâu”, caû tröôùc khi thoâng ñieäp ñöôïc coâng boá vaøo ngaøy 25 thaùng Gieâng naêm 2006. Ñaây quaû thaät laø tröôøng hôïp ñaëc bieät, vì chính Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ nhieàu laàn, caùch naøy hay caùch khaùc, noùi veà hoaëc giôùi thieäu chính thoâng ñieäp cuûa ngaøi.
Theo kyù giaû Vincenzo Marras, laøm vieäc cho Tuaàn Baùo “Gia Ñình Kitoâ”, thì Ñöùc Thaùnh Cha Beâneâñitoâ XVI ñaõ noùi tröôùc “moät caùch kín ñaùo” veà ñieåm noäi dung chính yeáu cuûa Thoâng Ñieäp ñaàu tieân cuûa ngaøi “Thieân Chuùa laø Tình Yeâu”, trong laàn ñoïc kinh Truyeàn Tin Tröa Chuùa Nhaät Leã Troïng Kính Thieân Chuùa Ba Ngoâi, ngaøy 22 thaùng 5 naêm 2005. Ñöùc Thaùnh Cha luùc ñoù ñaõ noùi veà Maàu Nhieäm Thieân Chuùa laø Tình Yeâu; vaø Tình Yeâu Thieân Chuùa naày ñöôïc trao ban cho con ngöôøi qua Chuùa Kitoâ vaø Chuùa Thaùnh Thaàn. Nhôø söï trao ban naøy maø con ngöôøi, hình aûnh cuûa Thieân Chuùa, ñöôïc môøi goïi soáng hieäp thoâng vôùi Thieân Chuùa vaø soáng hieäp thoâng vôùi nhau. Ñaây laø tö töôûng coát loõi cuûa Thoâng Ñieäp “Thieân Chuùa laø Tình Yeâu”, maø gaàn moät naêm sau, töùc vaøo ngaøy 25 thaùng Gieâng naêm 2006, ñöôïc coâng boá cho toaøn theå giaùo hoäi. Chuùng ta haõy nghe laïi nhöõng lôøi Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ noùi, trong baøi huaán ñöùc tröôùc khi ñoïc kinh Truyeàn Tin Tröa Chuùa Nhaät 22 thaùng 5 naêm 2005, nhö sau:
Anh chò em raát thaân meán,
Ngaøy hoâm nay, --- töùc Chuùa Nhaät ngaøy 22 thaùng 5 naêm 2005 --- Phuïng Vuï Giaùo Hoäi Möøng Kính troïng theå Leã Chuùa Ba Ngoâi. Ngaøy leã naøy muoán nhaán maïnh raèng, nhôø aùnh saùng cuûa Maàu Nhieäm Vöôït Qua maø maàu nhieäm cuûa vuõ truï vaø lòch söû ñöôïc toû baøy troïn veïn, ñoù laø: Thieân Chuùa laø Tình Yeâu vónh cöûu vaø voâ bieân. Caâu noùi naøy goàm toùm laïi taát caû nhöõng maïc khaûi noùi leân "Thieân Chuùa laø Tình Yeâu" (1 Gio 4,8.16). Tình yeâu luoân luoân laø moät maàu nhieäm, moät thöïc taïi vöôït quaù lyù trí, tuy khoâng nghòch lyù, traùi laïi coøn taêng cöôøng khaû naêng tieàm aån cuûa lyù trí nöõa.
Chuùa Gieâsu ñaõ maïc khaûi cho chuùng ta maàu nhieäm cuûa Thieân Chuùa. Chính Ngaøi, laø Chuùa Con, ñaõ laøm cho chuùng ta nhaän bieát Thieân Chuùa Cha ngöï treân trôøi, vaø ñaõ ban cho chuùng ta Thaùnh Thaàn, laø tình yeâu giöõa Chuùa Cha vaø Chuùa Con. Thaàn hoïc cuûa Kitoâ giaùo ñaõ toùm taét chaân lyù veà Thieân Chuùa baèng caùch dieãn taû qua coâng thöùc: Moät baûn theå duy nhaát trong Ba Ngoâi Vò. Thieân Chuùa khoâng phaûi laø Ñaáng coâ ñoäc nhöng laø Ñaáng thoâng hieäp troïn veïn. Vì lyù do naøy, con ngöôøi, hình aûnh cuûa Thieân Chuùa, ñöôïc theå hieän chính mình trong tình yeâu, moät tình yeâu ñöôïc hieåu nhö laø söï chaân thaønh cho ñi chính mình."
Nhöõng lôøi chuùng ta vöøa ñoïc laïi treân ñaây, tuy khoâng nhaéc gì ñeán Thoâng Ñieäp “Thieân Chuùa laø Tình Yeâu” maø Ñöùc Thaùnh Cha Beâneâñitoâ XVI seõ cho coâng boá sau naøy, vaøo ngaøy 25 thaùng Gieâng naêm 2006, nhöng coù theå ñöôïc chuùng ta hieåu nhö laø “lôøi loan baùo tröôùc” cho noäi dung chính cuûa Thoâng Ñieäp.
Sau ñoù, trong baøi huaán ñöùc vaøo tröa Chuùa Nhaät ngaøy 22 thaùng Gieâng naêm 2006, tröôùc khi xöôùng kinh truyeàn tin vôùi caùc tín höõu, ÑTC Beâneâñitoâ XVI ñaõ noùi vaén taét veà Thoâng Ñieäp saép ñöôïc coâng boá vaøo ngaøy 25 thaùng Gieâng naêm 2006, ñuùng ngaøy keát thuùc tuaàn leã caàu nguyeän cho söï hieäp nhaát kitoâ, nhö sau:
“Thieân Chuùa laø Tình Yeâu, vaø chæ qua vieäc aên naên trôû laïi cuøng Thieân Chuùa vaø ñoùn nhaän Lôøi Ngaøi, maø taát caû chuùng ta ñöôïc hieäp nhaát vôùi nhau trong Nhieäm Theå Duy Nhaát cuûa Chuùa Kitoâ. Cuïm töø “Thieân Chuùa laø Tình Yeâu”, maø tieáng latinh laø: “Deus Caritas Est” (Thieân Chuùa laø Tình Yeâu), laø töïa ñeà cuûa Thoâng Ñieäp ñaàu tieân cuûa toâi, seõ ñöôïc coâng boá vaøo ngaøy thöù Tö 25 thaùng Gieâng (naêm 2006), ngaøy leã kính Thaùnh Phaoloâ Toâng Ñoà trôû laïi. Toâi vui möøng vì vieäc coâng boá naøy truøng vaøo luùc keát thuùc Tuaàn Leã Caàu Nguyeän cho söï hieäp nhaát nhöõng ngöôøi kitoâ.”
Trong buoåi tieáp kieán chung vaøo saùng thöù Tö ngaøy 25 thaùng Gieâng naêm 2006, ñuùng ngaøy coâng boá Thoâng Ñieäp, Ñöùc Thaùnh Cha Beâneâñitoâ XVI ñaõ noùi veà Ñöùc Baùc AÙi (Caritas) vôùi nhöõng lôøi nhö sau:
“Ñöùc Baùc AÙi laø söï troïn haûo cuûa Leà Luaät. Ai soáng thöïc haønh caùc giôùi raên nhö laø nhöõng chieàu kích cuûa Tình Yeâu Baùc AÙi duy nhaát, thì thaät söï hoï haùt leân “baøi ca môùi”. Tình Yeâu baùc aùi keát hieäp chuùng ta vôùi nhöõng taâm tình cuûa Chuùa Kitoâ. Tình Yeâu Baùc AÙi naøy thaät laø “baøi ca môùi” cuûa “con ngöôøi môùi”, coù khaû naêng taïo ra moät “theà giôùi môùi”. Thaùnh Vònh 143 maø chuùng ta tìm hieåu hoâm nay, môøi goïi chuùng ta haõy haùt leân, vôùi “con tim môùi”, vôùi nhöõng taâm tình cuûa Chuùa Kitoâ, môøi goïi chuùng ta haõy soáng thöïc haønh Möôøi Giôùi Raên cuûa Chuùa trong chieàu kích cuûa Tình Thöông, vaø nhö theá, goùp phaàn xaây döïng hoaø bình vaø söï hoaø hôïp treân theá giôùi.”
Nhöng ñaëc bieät nhaát laø khi tieáp kieán caùc tham döï vieân Hoäi Nghò Quoác Teá veà Thöïc Thi Vieäc Baùc AÙi (Caritas), do Hoäi Ñoàng Toaø Thaùnh “Ñoàng Taâm” (Cor Unum) toå chöùc taïi Vatican, vaøo saùng thöù Hai, ngaøy 23 thaùng Gieâng naêm 2006, --- töùc 2 ngaøy tröôùc khi Thoâng Ñieäp “Thieân Chuùa Laø Tình Yeâu” ñöôïc coâng boá, --- ÑTC Beâneâñitoâ XVI ñaõ daønh troïn baøi dieãn vaên cuûa ngaøi ñeå noùi veà Thoâng Ñieäp saép ñöôïc coâng boá. Trong baøi dieãn vaên naøy, ÑTC ñaõ löôïc toùm noäi dung Thoâng Ñieäp ñaàu tieân cuûa ngaøi. ÑTC ñaõ noùi nhö sau:
Lôøi noùi “Tình Yeâu” ngaøy nay ñaõ bò laøm hö, bò laïm duïng, ñeán ñoä ngöôøi ta khoâng coøn muoán duøng ñeán noù nöõa. Thaät ra, ñaây laø lôøi noùi caên baûn, noùi leân thöïc taïi caên baûn; chuùng ta khoâng theå naøo loaïi boû noù caùch deã daøng; nhöng chuùng ta caàn söû duïng laïi noù, thanh luyeän noù vaø ñem noù trôû veà laïi vôùi tình traïng chieáu saùng luùc ban ñaàu, ngoõ haàu noù coù theå soi saùng cho ñôøi soáng chuùng ta vaø ñaët ñôøi soáng chuùng ta treân con ñöôøng ngay chính. Chính yù thöùc naøy ñaõ ñöa toâi ñeán vieäc choïn “tình yeâu” laøm ñeà taøi cho thoâng ñieäp ñaàu tieân cuûa toâi. Toâi ñaõ muoán noùi leân cho thôøi ñaïi chuùng ta vaø cho cuoäc soáng chuùng ta moät vaøi ñieàu trong soá nhöõng gì maø ñaïi vaên haøo Danteâ ñaõ dieãn taû moät caùch maïnh daïn trong caùi nhìn cuûa oâng. OÂng keå laïi moät “caûnh quan” ñöôïc xaùc ñònh trong khi oâng chieâm ngaém noù vaø caûnh quan naøy laøm cho noäi taâm oâng thay ñoåi (x. Par.,XXXIII, vv. 112-114). Ñoù laø chính ñieàu sau ñaây: ñöùc tin trôû thaønh caùi-nhìn vaø söï thoâng-hieåu coù söùc bieán ñoåi chuùng ta. Toâi ñaõ muoán laøm noåi baät tính caùch trung taâm cuûa Ñöùc Tin vaøo Thieân Chuùa --- vaøo vò Thieân Chuùa ñaõ nhaän laáy moät dung maïo con ngöôøi vaø moät con tim con ngöôøi. Ñöùc tin khoâng phaûi laø moät lyù thuyeát maø ngöôøi ta coù theå nhaän laøm cuûa mình hoaëc ñeå qua moät beân. Ñöùc Tin laø moät ñieàu thaät cuï theå: laø tieâu chuaån quyeát ñònh cho neáp soáng cuûa chuùng ta. Trong thôøi ñaïi maø trong ñoù söï thuø nghòch vaø loøng tham muoán ñaõ trôû thaønh vaïn naêng, moät thôøi ñaïi trong ñoù chuùng ta nhìn thaáy toân giaùo bò laïm duïng cho ñeán möùc gaây ra thuø haän, thì chæ nhöõng lyù luaän thuaàn tuyù maø thoâi thì khoâng ñuû ñeå baûo veä chuùng ta. Chuùng ta caàn ñeán Thieân Chuùa haèng soáng, Ñaáng ñaõ yeâu thöông chuùng ta cho ñeán cheát. Nhö theá, trong thoâng ñieäp cuûa toâi, nhöõng ñeà taøi veà “Thieân Chuùa”, “Chuùa Kitoâ”, “Tình Yeâu”, ñöôïc hoaø nhaäp chung laïi vôùi nhau, laøm höôùng daãn chính cho ñöùc tin kitoâ. Toâi ñaõ muoán chæ cho thaáy tính caùch nhaân loïai cuûa ñöùc tin; vaø tình yeâu “Eros” laø thaønh phaàn cuûa tính caùch nhaân loïai naøy; tình yeâu “Eros”naøy laø lôøi con ngöôøi “thöa vaâng” chaáp nhaän theå xaùc mình ñöôïc Thieân Chuùa taïo döïng; tình yeâu Eros naøy laø lôøi thöa “vaâng” maø trong hoân nhaân khoâng theå taùch lìa giöõa ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ, gaëp ñöôïc hình theå cuûa noù aên reã saâu trong taïo vaät. Vaø xaûy ra laø tình yeâu Eros naøy ñöôïc bieán ñoåi thaønh tình yeâu Agapeâ --- moät tình yeâu ñoái vôùi keû khaùc khoâng coøn möu tìm chính mình nöõa, nhöng trôû thaønh quan taâm ñoái vôùi keû khaùc, thaønh thaùi ñoä saün saøng hy sinh cho keû khaùc vaø môû roäng ñoùn nhaän hoàng aân söï soáng con ngöôøi môùi. Tình yeâu Agapeâ cuûa Kitoâ giaùo, tình yeâu ñoái vôùi ngöôøi laân caän khi ta soáng theo Chuùa Kitoâ, khoâng phaûi laø moät caùi gì xa laï, ñöôïc ñaët beân caïnh hoaëc choáng laïi tình yeâu Eros; ngöôïc laïi, trong hy teá maø Chuùa Kitoâ ñaõ thöïc hieän khi daâng hieán chính mình cho con ngöôøi, tình yeâu Eros ñaõ gaëp ñöôïc moät chieàu kích môùi; trong lòch söû cuûa söï daán thaân thöïc hieän vieäc töø thieän baùc aùi cuûa nhöõng ngöôøi kitoâ daønh cho nhöõng keû ngheøo cuøng vaø ñau khoå, chieàu kích môùi ñoù ñaõ luoân ñöôïc phaùt trieån moãi ngaøy moät hôn.
Vieäc ñoïc laàn ñaàu tieân thoâng ñieäp naøy coù theå khôi daäy caûm töôûng raèng thoâng ñieäp ñöôïc chia ra laøm hai phaàn ít lieân heä vôùi nhau: phaàn I coù tính caùch lyù thuyeát, noùi veà tính caùch thieát yeáu cuûa tình yeâu, vaø phaàn II baøn veà ñöùc baùc aùi trong giaùo hoäi, cuûa nhöõng toå chöùc töø thieän baùc aùi. Tuy nhieân toâi xin löu yù caùch rieâng ñeán söï lieân keát cuûa hai ñeà taøi ñöôïc hoaø hôïp vôùi nhau, neáu ñöôïc nhìn nhö laø moät ñieàu duy nhaát. Tröôùc heát, caàn baøn ñeán yeáu tính cuûa tình yeâu nhö ñöôïc trình baøy cho chuùng ta trong aùnh saùng cuûa chöùng töø kinh thaùnh. Khôûi ñi töø hình aûnh kitoâ veà Thieân Chuùa, caàn phaûi chöùng minh nhö theá naøo con ngöôøi ñöôïc taïo döïng ñeå soáng yeâu thöông, vaø chöùng minh cho thaáy nhö theá naøo tình thöông naøy, tình thöông maø vaøo luùc ñaàu xuaát hieän nhö tình yeâu Eros giöõa ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ, sau ñoù caàn ñöôïc bieán ñoåi töø beân trong ñeå trôû thaønh tình yeâu Agapeâ, thaønh “söï cho ñi chính mình” cho keû khaùc; vaø ñieàu naøy laø ñeå ñaùp laïi baûn chaát ñích thaät cuûa tình yeâu theo nghóa Eros. Treân neàn taûng naày, sau ñoù, ngöôøi ta phaûi laøm saùng toû raèng yeáu tính cuûa tình yeâu ñoái vôùi Thieân Chuùa vaø tình yeâu ñoái vôùi tha nhaân, nhö ñöôïc moâ taû trong Kinh Thaùnh, yeáu tính ñoù laø trung taâm cuûa ñôøi soáng kitoâ, laø keát quaû cuûa ñöùc tin. Sau ñoù, trong phaàn thöù II, caàn phaûi laøm saùng toû raèng haønh ñoäng cuûa caù nhaân ñeå thöïc hieän tình yeâu Agapeâ, khoâng bao giôø coù theå döøng laïi nhö laø moät coâng vieäc rieâng cuûa caù nhaân, nhöng ngöôïc laïi phaûi trôû thaønh haønh ñoäng thieát yeáu cuûa giaùo hoäi nhö laø moät coäng ñoaøn: nghóa laø caàn ñeán hình thöùc toå chöùc coù cô caáu, ñöôïc theå hieän trong haønh ñoäng taäp theå cuûa giaùo hoäi. Toå chöùc töø thieän cuûa giaùo hoäi ñeå thöïc hieän ñöùc baùc aùi, khoâng phaûi laø moät hình thöùc trôï giuùp xaõ hoäi, ñuôïc gaén moät caùch hôøi hôït beân ngoaøi vaøo thöïc taïi cuûa giaùo hoäi, khoâng phaûi laø moät saùng kieán haønh ñoäng maø ngöôøi ta coù theå nhöôøng laïi cho keû khaùc. Toå chöùc töø thieän baùc aùi laø thaønh phaàn cuûa baûn chaát cuûa giaùo hoäi. Cuõng nhö lôøi cuûa con ngöôøi, lôøi cuûa ñöùc tin, caàn phuø hôïp vôùi Ngoâi Lôøi Thieân Chuùa, thì cuõng theá tình yeâu Agapeâ cuûa giaùo hoäi, hoaït ñoäng töø thieän baùc aùi cuûa giaùo hoäi, cuõng phaûi phuø hôïp vôùi Tình Yeâu Agape, laø chính Thieân Chuùa. Hoaït ñoäng töø thieän naøy, ngoaøi yù nghóa ñaàu tieân thaät cuï theå nhö laø vieäc trôï giuùp ngöôøi laân caän, coøn coù yù nghóa thieát yeáu nhö laø vieäc thoâng truyeàn Tình Yeâu Thieân Chuùa cho keû khaùc, Tình Yeâu maø chính chuùng ta ñaõ laõnh nhaän. Hoaït ñoäng töø thieän naøy phaûi laøm sao ñeå Thieân Chuùa haèng soáng trôû neân caùch naøo ñoù höõu hình thaáy ñöôïc. Thieân Chuùa vaø Chuùa Kitoâ trong toå chöùc töø thieän khoâng neân laø nhöõng gì xa laï nhau; Thieân Chuùa vaø Chuùa Kitoâ thaät söï laø nguoàn maïch nguyeân thuyû cuûa ñöùc baùc aùi cuûa giaùo hoäi. Söùc maïnh cuûa toå chöùc Caritas tuyø thuoäc vaøo söùc maïnh ñöùc tin cuûa taát caû moïi thaønh vieân vaø coäng taùc vieân.
Caûnh ñau khoå cuûa con ngöôøi ñaùnh ñoäng con tim chuùng ta. Nhöng söï daán thaân laøm vieäc baùc aùi coù moät yù nghóa vöôït xa khoûi moät caùi gì chæ laø nhaân aùi. Chính Thieân Chuùa laø Ñaáng thoâi thuùc trong noäi taâm chuùng ta, ñeå chuùng ta daán thaân laøm giaõm nheï ñi söï ngheøo cuøng. Nhö theá, moät caùch quyeát ñònh, chính Thieân Chuùa laø ñaáng chuùng ta mang vaøo trong theá giôùi ñau khoå. Bao laâu chuùng ta yù thöùc vaø roõ raøng mang Chuùa ñeán nhö laø hoàng aân, thì baáy laâu tình thöông chuùng ta coù söùc thay ñoåi theá giôùi moät caùch höõu hieäu hôn, vaø khôi daäy nieàm hy voïng, moät nieàm hy voïng vöôït qua khoûi söï cheát; chæ nhö theá nieàm hy voïng naøy môùi laø nieàm hy voïng ñích thöïc cho con ngöôøi.
Quyù vò vaø caùc baïn thaân meán,
Vöøa roài laø nhöõng ñoïan trích nhöõng baøi giôùi thieäu cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Beâneâñitoâ XVI ñeå ghi daáu bieán coá coâng boá Thoâng Ñieäp “Thieân Chuùa laø Tình Yeâu”. Heïn gaëp laïi quyù vò vaø caùc baïn.
(Ñaëng Theá Duõng)