Giôùi Thieäu Toång Quaùt phaàn II
veà Thoâng Ñieäp Thieân Chuùa laø Tình Yeâu
cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Beâneâñitoâ XVI
Prepared for Internet by Radio Veritas Asia, Philippines
Giôùi Thieäu Toång Quaùt Phaàn II Thoâng Ñieäp ñaàu tieân cuûa Ñöùc Beâneâñitoâ XVI: “Thieân Chuùa Laø Tình Yeâu”.
(Radio Veritas Asia 29/01/2006) - Quyù vò vaø caùc baïn thaân meán. Nhö chuùng ta ñaõ bieát, Thoâng Ñieäp “Thieân Chuùa laø Tình Yeâu” cuûa Ñöùc ThaùnhCha Beâneâñitoâ XVI goàm coù hai phaàn chính. Phaàn thöù I trình baøy suy tö thaàn hoïc veà tình yeâu, coù töïa ñeà nhö sau: Chæ Coù Moät Tình Yeâu Duy Nhaát trong Taïo Vaät vaø Trong Lòch Söû Cöùu Roãi. Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ phaân tích hai hình thöùc chính yeáu cuûa tình yeâu: tình yeâu theo nghóa Eros (töùc tình yeâu nam nöõ, tình yeâu nhuïc duïc) vaø tình yeâu theo nghóa Agapeâ (töùc tình yeâu baùc aùi); vaø cuoái cuøng ngaøi ñi ñeán keát luaän quaû quyeát raèng: tình yeâu theo nghóa Eros vaø tình yeâu theo nghóa Agapeâ khoâng bao giôø ñöôïc taùch rôøi ra khoûi nhau hoaøn toaøn; nhöng ngöôïc laïi, bao laâu maø caû hai tình yeâu naøy, duø trong nhöõng chieàu kích khaùc nhau, coù ñöôïc töông quan quaân bình ñuùng caùch vôùi nhau, thì baûn chaát ñích thaät cuûa tình yeâu caøng ñöôïc thöïc hieän. Cho duø luùc khôûi ñaàu, tình yeâu theo nghóa Eros coù naëng phaàn öôùc muoán chieám höõu, nhöng roài töø töø trong töông quan vôùi keû khaùc, tình yeâu Eros naøy ít tìm veà chính mình hôn, nhöng caøng ngaøy caøng möu tìm haïnh phuùc cho keû khaùc hôn, caøng ngaøy caøng cho ñi chính mình vaø caøng ao öôùc “soáng” cho keû khaùc; vaø nhö theá tình yeâu theo nghóa Agapeâ ñöôïc nhaäp vaøo trong tình yeâu Eros naøy vaø ñöôïc xaùc ñònh trong ñoù. Nhö theá, chuùng ta hieåu ñöôïc theá naøo laø söï Duy Nhaát cuûa Tình Yeâu. Chæ coù moät tình yeâu duy nhaát laø Tình Yeâu Thieân Chuùa ñöôïc thoâng ban cho con ngöôøi. Vaø moïi ngöôøi ñöôïc môøi goïi thöïc hieän tình yeâu duy nhaát naày. Nhö theá, chuùng ta hieåu ñöôïc, taïi sao phaàn I cuûa Thoâng Ñieäp coù töïa ñeà laø: “Chæ Coù Moät Tình Yeâu Duy Nhaát trong Taïi Vaät vaø Trong Lòch Söû Cöùu Roãi.”
Hoâm nay, chuùng ta tieáp tuïc ñoïc phaàn II cuûa baøi giôùi thieäu veà Thoâng Ñieäp naøy, nhö ñöôïc phoå bieán trong trang Ñieän Töû chính thöùc cuûa Vatican. Phaàn II cuûa Thoâng Ñieäp coù töïa ñeà nhö sau: Nhö laø Coäng Ñoàng cuûa Tình Yeâu, Giaùo Hoäi Thöïc Hieän Tình Yeâu. Nhö theá phaàn II cuûa Thoâng Ñieäp baøn veà vieäc thöïc haønh cuï theå cuûa meänh leänh tình yeâu ñoái vôùi ngöôøi laân caän. Baøi giôùi thieäu trình baøy tieáp nhö sau:
Tình Yeâu ñoái vôùi ngöôøi laân caän ñöôïc aên reã trong tình yeâu ñoái vôùi Thieân Chuùa; vaø tình yeâu ñoái vôùi ngöôøi laân caän ñoù khoâng nhöõng laø boån phaän cuûa moïi ngöôøi tín höõu noùi rieâng, maø coøn laø boån phaän cuûa toaøn theå coäng ñoaøn giaùo hoäi. Coäng ñoaøn giaùo hoäi naøy trong sinh hoïat töø thieän baùc aùi caàn phaûi phaûn chieáu Tình Yeâu Thieân Chuùa Ba Ngoâi. YÙ Thöùc veà traùch vuï naøy ñaõ noåi baät trong giaùo hoäi ngay töø ñaàu (x. Toâng ñoà coâng vuï 2, 44-45); vaø khoâng laâu sau ñoù, ñöôïc theå hieän söï caàn thieát phaûi coù moät cô caáu toå chöùc laøm neàn taûng cho vieäc thi haønh traùch vuï ñoù moät caùch höõu hieäu hôn. Nhö theá trong cô caáu caên baûn cuûa Giaùo Hoäi, xuaát hieän taùc vuï phuïc vuï - diakoânia - nhö laø vieäc phuïc vuï cuûa tình thöông ñoái vôùi ngöôøi laân caän; vaø vieäc phuïc vuï naày ñöôïc thi haønh moät caùch coäng ñoaøn vaø coù traät töï toå chöùc; ñaây laø vieäc phuïc vuï cuï theå, nhöng ñoàng thôøi cuõng coù tính caùch thieâng lieâng (x. TÑCV 6, 1-6). Khi giaùo hoäi ñöôïc töø töø lan roäng, vieäc thi haønh ñöùc baùc aùi naøy ñöôïc xaùc ñònh nhö laø moät trong nhöõng traùch vuï thieát yeáu cuûa giaùo hoäi. Baûn chaát cuûa giaùo hoäi ñöôïc theå hieän qua ba traùch vuï: rao giaûng Lôøi Chuùa (keâ-ryg-ma-mar-ty-ria), cöû haønh caùc bí tích (lei-tur-gia) vaø phuïc vuï baùc aùi (dia-koâ-nia). Ñaây laø nhöõng traùch vuï ñöôïc lieân keát vôùi nhau, traùch vuï naøy giaû thieát phaûi coù nhöõng traùch vuï kia, vaø khoâng theå naøo taùch rôøi nhau ñöôïc.
Quyù vò vaø caùc baïn thaân meán,
Trong chöông trình thôøi söï laàn tröôùc, chuùng ta ñaõ nghe qua baøi giôùi thieäu phaàn thöù II cuûa Thoâng Ñieäp: “Thieân Chuùa laø Tình Yeâu”. Phaàn thöù II naøy trình baøy traùch vuï cuûa Giaùo Hoäi thöïc hieän Tình Yeâu qua nhöõng toå chöùc cuï theå. Chuùng ta ñaõ nghe quaû quyeát raèng:
“Tình Yeâu ñoái vôùi ngöôøi laân caän ñöôïc aên reã trong tình yeâu ñoái vôùi Thieân Chuùa; vaø tình yeâu ñoái vôùi ngöôøi laân caän ñoù khoâng nhöõng laø boån phaän cuûa moïi ngöôøi tín höõu noùi rieâng, maø coøn laø boån phaän cuûa toaøn theå coäng ñoaøn giaùo hoäi. Coäng ñoaøn giaùo hoäi naøy trong sinh hoïat töø thieän baùc aùi caàn phaûi phaûn chieáu Tình Yeâu Thieân Chuùa Ba Ngoâi. YÙ Thöùc veà traùch vuï naøy ñaõ noåi baät trong giaùo hoäi ngay töø ñaàu (x. Toâng ñoà coâng vuï 2, 44-45); vaø khoâng laâu sau ñoù, ñöôïc theå hieän söï caàn thieát phaûi coù moät cô caáu toå chöùc laøm neàn taûng cho vieäc thi haønh traùch vuï ñoù moät caùch höõu hieäu hôn. Nhö theá trong cô caáu caên baûn cuûa Giaùo Hoäi, xuaát hieän taùc vuï phuïc vuï - diakoânia - nhö laø vieäc phuïc vuï cuûa tình thöông ñoái vôùi ngöôøi laân caän; vaø vieäc phuïc vuï naày ñöôïc thi haønh moät caùch coäng ñoaøn vaø coù traät töï toå chöùc; ñaây laø vieäc phuïc vuï cuï theå, nhöng ñoàng thôøi cuõng coù tính caùch thieâng lieâng.”
Muïc thôøi söï laàn naøy kính môøi quyù vò vaø caùc baïn theo doõi tieáp ñeà taøi naøy. Baøi giôùi thieäu chính thöùc trong Trang Ñieän Töû Vatican vieát tieáp nhö sau:
“Ngay töø theá kyû thöù XIX, choáng taïi sinh hoïat töø thieän cuûa giaùo hoäi, ngöôøi ta ñaõ neâu leân vaán naïn caên baûn nhö sau: hoïat ñoäng töø thieän cuûa giaùo hoäi coù leõ bò ñaët beân phía ñoái laäp vôùi coâng baèng vaø cuoái cuøng daãn ñeán tình traïng trong ñoù hoaït ñoäng töø thieän cuûa giaùo hoäi taùc ñoäng nhö laø moät heä thoáng duy trì traïng thaùi ñang coù. Ngöôøi ta cho raèng qua vieäc chu toaøn nhöõng vieäc töø thieän baùc aùi, giaùo hoäi coù leõ goùp phaàn duy trì heä thoáng baát coâng ñang coù, vöøa laøm cho heä thoáng baát coâng naøy, caùch naøo ñoù, trôû neân coù theå chaáp nhaän ñöôïc, vaø nhö theá thaéng bôùt vieäc noåi loaïn vaø giaûm ñi söùc daán thaân ñeå taïo ra moät theá giôùi toát ñeïp hôn. Trong yù nghóa naøy, chuû thuyeát marxít ñaõ chæ cho thaáy phöông thuoác chöõa trò vaán ñeà xaõ hoäi trong cuoäc caùch maïng toaøn theá giôùi vaø trong vieäc chuaån bò cho coâng cuoäc caùch maïng naøy. Nhöng ñaây chæ laø moät giaác mô vaø giaác mô ñoù ñaõ tan bieán maát roài! Giaùo Huaán cuûa caùc vò giaùo hoaøng, --- töø thoâng ñieäp Taân Söï cuûa Ñöùc Leâoâ XIII ñöôïc coâng boá vaøo naêm 1891, cho ñeán ba thoâng ñieäp xaõ hoäi cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II, --- töùc thoâng ñieäp veà Lao Ñoäng, ñöôïc coâng boá naêm 1981, thoâng ñieäp veà Caùc Vaán Ñeà Xaõ Hoäi ñöôïc coâng boá naêm 1987, vaø thoâng ñieäp Naêm Thöù 100, ñöôïc coâng boá vaøo naêm 1991, --- (giaùo huaán cuûa caùc vò giaùo hoaøng) ñaõ ñöông ñaàu, caøng ngaøy caøng khaån thieát hôn, vôùi vaán ñeà xaõ hoäi. Tröôùc nhöõng hoaøn caûnh coù vaán ñeà moãi ngaøy moät theâm môùi, Giaùo Huaán cuûa caùc vò giaùo hoaøng ñaõ khai trieån moät hoïc thuyeát xaõ hoäi thaät chaët cheõ, moät hoïc thuyeát ñeà ra nhöõng ñònh höôùng coù giaù trò, caû cho ñeán beân ngoaøi giaùo hoäi nöõa.
Tuy nhieân vieäc thieát laäp moät traät töï coâng baèng cho xaõ hoäi vaø cho Nhaø Nöôùc laø traùch vuï trung taâm cuûa chính trò, vaø do ñoù khoâng theå naøo laø boån phaän lieàn ngay cuûa giaùo hoäi. Giaùo huaán xaõ hoäi cuûa giaùo hoäi coâng giaùo khoâng trao cho giaùo hoäi quyeàn haønh treân Nhaø Nöôùc, nhöng chæ thanh luyeän vaø soi saùng lyù trí, coáng hieán phaàn ñoùng goùp rieâng cuûa mình ñeå huaán luyeän caùc löông taâm, ngoõ haàu nhöõng ñoøi hoûi ñích thaät cuûa coâng baèng coù theå ñöôïc nhìn thaày, ñöôïc chaáp nhaän vaø cuoái cuøng ñöôïc thi haønh.
Ngöôïc laïi, cuõng khoâng coù baát cöù cô quan nhaø nöôùc naøo, duø ñuùng thaät ñeán ñaâu ñi nöõa, coù theå laøm cho trôû neân dö thöøa vieäc phuïc vuï cuûa tình thöông. Nhaø Nöôùc naøo muoán bao caáp cho taát caû moïi söï, thì cuoái cuøng seõ trôû thaønh moät guoàng maùy haønh chaùnh khoâng theå naøo cung caáp söï ñoùng goùp thieát yeáu maø con ngöôøi ñau khoå - hay ñuùng hôn moïi ngöôøi - ai ai cuõng caàn ñeán. Söï ñoùng goùp thieát yeáu ñoù laø chính thaùi ñoä daán thaân traøn ñaày yeâu thöông nôi con ngöôøi. Ai muoán loïai boû tình yeâu thöông, thì ngöôøi ñoù ñi vaøo con ñöôøng loaïi tröø con ngöôøi.
Trong thôøi ñaïi chuùng ta, coù moät heä quaû tích cöïc ñi lieàn vôùi söï toaøn caàu hoaù, ñöôïc theå hieän trong söï vieäc naày laø söï chaêm soùc daønh cho ngöôøi laân caän vöôït qua khoûi ranh giôùi cuûa coäng ñoaøn quoác gia vaø nhaém nôùi roäng phaïm vi hoaït ñoäng treân toaøn theá giôùi. Nhöõng cô caáu cuûa Nhaø Nöôùc vaø nhöõng hieäp hoäi nhaân ñaïo hoã trôï trong nhieàu caùch khaùc nhau cho tình lieân ñôùi ñöôïc theå hieän bôûi xaõ hoäi daân söï: nhieàu toå chöùc khaùc nhau ñaõ ñöôïc thaønh laäp, nhaém thöïc hieän nhöõng muïc tieâu töø thieän vaø nhaân aùi. Trong giaùo hoäi coâng giaùo vaø trong nhöõng coäng ñoàng giaùo hoäi khaùc cuõng theá, ñaõ ñöôïc khai sinh nhöõng hình thöùc môùi cuûa hoïat ñoäng töø thieän baùc aùi. Ngöôøi ta mong uôùc sao cho coù söï coäng taùc höõu hieäu giöõa taát caû nhöõng toå chöùc naøy. Dó nhieân, ñieàu quan troïng laø hoïat ñoäng töø thieän baùc aùi cuûa giaùo hoäi coâng giaùo khoâng neân boû maát ñi caên cöôùc rieâng cuûa mình, baèng vieäc trôû thaønh hoïat ñoäng cuûa toå chöùc cöùu trôï thuaàn tuyù nhö bao toå chöùc cöùu trôï khaùc, nhöng neân duy trì troïn caû veû ñeïp cuûa baûn chaát tình baùc aùi kitoâ vaø coù chieàu kích giaùo hoäi. Vì theá, caàn löu yù ñeán nhöõng ñieåm sau ñaây:
Hoïat ñoäng baùc aùi kitoâ, ngoaøi vieäc döïa treân khaû naêng chuyeân moân ngheà nghieäp, thì coøn caàn döïa treân kinh nghieäm cuûa cuoäc gaëp gôõ caù nhaân vôùi Chuùa Kitoâ maø tình yeâu cuûa Ngöôøi ñaõ chaïm ñeán con tim cuûa tín höõu vöøa khôi daäy nôi ngöôøi ñoù tình thöông ñoái vôùi ngöôøi laân caän.
Hoïat ñoäng baùc aùi kitoâ caàn phaûi ñoäc laäp khoûi moïi ñaûng phaùi vaø yù thöùc heä. Chöông trình haønh ñoäng cuûa ngöôøi kitoâ - chuông trình cuûa ngöôøi Samaritanoâ nhaân haäu, chöông trình cuûa chính Chuùa Gieâsu - laø “moät con tim bieát nhìn thaáy”. Con tim naøy nhìn thaáy ôû ñaâu coù nhu caàu caàn ñeán tình thöông vaø töø ñoù maø khôûi ñoäng vieäc phuïc vuï.
Hoïat ñoäng baùc aùi kitoâ khoâng neân trôû thaønh phöông tieän cho ñieàu maø ngaøy nay ngöôøi ta goïi laø “vieäc chieâu moä tín höõu”. Tình thöông laø nhöng khoâng. Tình thöông khoâng neân ñöôïc thi haønh ñeå nhaém ñaït ñeán nhöõng muïc tieâu khaùc. Nhöng ñieàu naøy khoâng coù nghóa laø hoïat ñoäng baùc aùi phaûi ñaët Thieân Chuùa vaø Chuùa Kitoâ qua moät beân. Ngöôøi kitoâ bieát roõ khi naøo laø luùc ñeå noùi veà Thieân Chuùa, vaø khi naøo neân im tieáng khoâng noùi veà Ngaøi, nhöng ñeå cho tình thöông noùi maø thoâi. Baøi Ca Ñöùc Baùc AÙi cuûa Thaùnh Phaoloâ, nôi chöông thöù 13 cuûa thö thöù I Corintoâ, caàn trôû neân Baûn Ñaïi Hieán Chöông cho toaøn boä coâng vieäc phuïc vuï cuûa Giaùo Hoäi, ñeå baûo veä coâng vieäc phuïc vuï naøy khoâng bò xuoáng caáp thaønh chæ hoïat ñoäng vì hoïat ñoäng maø thoâi.
Trong khung caûnh vöøa noùi treân, vaø tröôùc chuû nghóa theá tuïc ñang baønh tröôùng, -- moät chuû nghóa coù theå coù aûnh höôûng treân nhieàu ngöôøi kitoâ daán thaân trong hoïat ñoäng baùc aùi, -- thì caàn phaûi taùi xaùc nhaän taàm quan troïng cuûa vieäc caàu nguyeän. Cuoäc gaëp gôõ soáng ñoäng vôùi Chuùa Kitoâ traùnh cho keû daán thaân trong hoaït ñoäng baùc aùi, khoûi bò rôi vaøo yù thöùc heä cho mình ñang laøm ñieàu maø Thieân Chuùa xem ra nhö khoâng laøm, tröôùc nhöõng nhu caàu bao la voâ cuøng vaø nhöõng giôùi haïn nôi khaû naêng cuûa keû daán thaân. Hay ngöôïc laïi, cuoäc gaëp gôõ soáng ñoäng vôùi Chuùa Kitoâ traùnh cho keû daán thaân khoûi rôi vaøo caùm doã ruùt lui thuï ñoäng, hay “aùn binh baát ñoäng”, khoâng laøm gì theâm nöõa tröôùc nhu caàu quaù bao la. Ai caàu nguyeän, thì ngöôøi ñoù khoâng laõng phí thôøi giôø, caû khi hoaøn caûnh xem ra nhö thoâi thuùc phaûi mau hoïat ñoäng maø thoâi. Ai caàu nguyeän thì khoâng coù tham voïng thay ñoåi hay söûa laïi chöông trình cuûa Thieân Chuùa, nhöng,-- noi göông Meï Maria vaø caùc thaùnh, -- coá gaéng muùc laáy nôi Thieân Chuùa aùnh saùng vaø söùc maïnh cuûa tình thöông, moät söùc maïnh coù theå chieán thaéng moïi toái taêm vaø ích kyû coù maët trong theá giôùi.
Quyù vò vaø caùc baïn thaân meán, ñoïc qua nhöõng lôøi giaûi thích treân, chuùng ta hieåu theâm taïi sao phaàn thöù II cuûa Thoâng Ñieäp “Thieân Chuùa laø Tình Yeâu”, coù töïa ñeà: “Nhö laø Coäng Ñoàng cuûa Tình Yeâu, Giaùo Hoäi Thöïc Haønh Tình Yeâu”.
Heïn gaëp laïi quyù vò vaø caùc baïn.
(Ñaëng Theá Duõng)