Giôùi Thieäu Toång Quaùt phaàn I
veà Thoâng Ñieäp Thieân Chuùa laø Tình Yeâu
cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Beâneâñitoâ XVI
Prepared for Internet by Radio Veritas Asia, Philippines
Giôùi Thieäu Toång Quaùt phaàn I veà Thoâng Ñieäp “Thieân Chuùa laø Tình Yeâu” cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Beâneâñitoâ XVI.
(Radio Veritas Asia 27/01/2006) - Quyù vò vaø caùc baïn thaân meán. Ngoaøi ba baøi giôùi thieäu Thoâng Ñieäp “Thieân Chuùa laø Tình Yeâu” (Deus Caritas Est) cuûa Ba Vò Ñöùng Ñaàu caùc Cô Quan cuûa Toøa Thaùnh, trong buoåi hoïp baùo tröa thöù Tö ngaøy 25 thaùng Gieâng naêm 2006 (Ba vò ñoù laø (1) Ñöùc Hoàng Y Renato Martino, chuû tòch Hoäi Ñoàng Toaø Thaùnh veà Coâng Lyù vaø Hoaø Bình; (2) Ñöùc Toång Giaùm Muïc Levada, Toång tröôûng boä giaùo lyù Ñöùc Tin, vaø (3) Ñöùc Toång Giaùm Muïc Paul Cordes, chuû tòch Hoäi Ñoàng Toaø Thaùnh “Ñoàng Taâm”), Trang Ñieän Töû chính thöùc cuûa Vatican coù ñaêng moät baøi giôùi thieäu toång quaùt veà thoâng ñieäp naøy. Muïc thôøi söï hoâm nay ñöôïc daønh ñeå gôûi ñeán quyù vò vaø caùc baïn baøi giôùi thieäu toång quaùt naøy, ñeå giuùp coù caùi nhìn toång quaùt veà Thoâng Ñieäp ñaàu tieân cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Beâneâñitoâ XVI: “Thieân Chuùa laø Tình Yeâu”.
Phaàn thöù I cuûa baøi giôùi thieäu toång quaùt naøy, trình baøy noäi dung chính cuûa phaàn I cuûa Thoâng Ñieäp, trong ñoù ÑTC giaûi thích veà baûn chaát cuûa Tình Yeâu, ñöôïc theå hieän trong nhöõng chieàu kích khaùc nhau. Baøi giôùi thieäu baét ñaàu nhö sau:
Caâu kinh thaùnh ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha Beâneâñitoâ XVI choïn ñeå baét ñaàu Thoâng Ñieäp, laø caâu thöù 16 cuûa chuông 4 cuûa thö I thaùnh Gioan, nhö sau: “Thieân Chuùa laø Tình Yeâu; Ai soáng trong tình yeâu, laø soáng trong Thieân Chuùa vaø Thieân Chuùa soáng trong ngöôøi ñoù.” (I Gn 4,16). Nhöõng lôøi naøy noùi leân taâm ñieåm cuûa ñöùc tin kitoâ. Trong moät theá giôùi maø trong ñoù danh thaùnh cuûa Thieân Chuùa ñoâi khi bò ngöôøi ta ñem ra gaén lieàn vôùi söï traû thuø, hay caû vôùi thuø haän vaø baïo löïc, thì söù ñieäp kitoâ veà Tình Yeâu Thieân Chuùa laø söù ñieäp heát söùc thôøi söï. Thoâng ñieäp ñöôïc chia thaønh hai phaàn chính. Phaàn thöù I trình baøy suy tö thaàn hoïc vaø trieát hoïc veà Tình Yeâu trong nhöõng chieàu kích khaùc nhau --- nhö tình yeâu theo nghóa Eros (töùc tình yeâu phaùi tính nam nöõ), tình yeâu theo nghóa Philia (töùc tình yeâu giöõa caùc baïn höõu), vaø tình yeâu theo nghóa Agapeâ (töùc tình yeâu baùc aùi) --- vöøa xaùc ñònh vaøi khía caïnh thieát yeáu cuûa tình yeâu Thieân Chuùa ñoái vôùi con ngöôøi vaø xaùc ñònh vaøi khía caïnh thieát yeáu cuûa söï lieân keát noäi taïi giöõa tình yeâu Thieân Chuùa vaø tình yeâu con ngöôøi. Phaàn thöù II baøn veà vieäc thöïc haønh cuï theå cuûa meänh leänh tình yeâu ñoái vôùi nguôøi laân caän.
Giôø ñaây chuùng ta haõy tìm hieåu qua phaàn thöù I cuûa thoâng ñieäp trình baøy suy tö thaàn hoïc vaø trieát hoïc veà tình yeâu. Chæ coù moät Tình Yeâu Duy Nhaát trong taïo vaät vaø trong lòch söû cöùu roãi. Chuùng ta seõ ñöôïc nghe nhöõng giaûi thích veà söï “khaùc bieät” vöøa ñoàng thôøi laø söï “hieäp nhaát” giöõa hai hình thöùc chính cuûa tình yeâu: hình thöùc Eros (tình yeâu phaùi tính nam nöõ, tình yeâu nhuïc duïc), vaø hình thöùc Agapeâ (töùc tình yeâu baùc aùi, tình yeâu thaàn thieâng). Baøi giôùi thieäu giaûi thích cho chuùng ta ñieåm quan troïng naày nhö sau:
Töø ngöõ “tình yeâu” laø moät trong nhöõng töø ñöôïc duøng nhieàu nhaát vaø cuõng bò laïm duïng nhieàu nhaát trong theá giôùi ngaøy nay. Töø ngöõ “tình yeâu” coù thaät nhieàu nghóa. Tuy nhieân, trong nhieàu nghóa cuûa töø “tình yeâu”, thì coù noåi baät moät yù nghóa maãu cho tình yeâu laø tình yeâu giöõa ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ, laø tình yeâu maø trieát hoïc Hy Laïp thôøi coå goïi laø “Eros” (maø chuùng toâi xin taïm chuyeån dòch laø :tình yeâu nam nöõ, hay tình yeâu nhuïc duïc). Trong Kinh Thaùnh, nhaát laø trong Taân Öôùc, quan nieäm veà tình yeâu ñöôïc ñaøo saâu. Vaø söï ñaøo saâu naày cho ta thaáy laø tình yeâu theo nghóa Eros, ñöôïc thay theá bôûi tình yeâu theo nghóa Agapeâ (tình yeâu baùc aùi), ñeå noùi leân maãu tình yeâu daâng hieán, tình yeâu cho ñi. Quan nieäm môùi naøy veà tình yeâu, --- vaø ñaây laø söï môùi meõ chính yeáu cuûa kitoâ giaùo --- cuõng ñaõ thöôøng bò ñaùnh giaù caùch tieâu cöïc nhö laø söï choái boû tình yeâu theo nghóa Eros, nhö laø moät söï choái boû “theå xaùc”. Tuy ñaõ coù nhöõng khuynh höôùng theo nghóa tieâu cöïc nhö vöøa noùi, nhöng yù nghóa cuûa söï ñaøo saâu veà tình yeâu nhö vöøa noùi treân khoâng coù gì laø tieâu cöïc caû. Tình yeâu theo nghóa Eros, ñöôïc Ñaáng Taïo Hoaù ñaët vaøo trong baûn chaát con ngöôøi, caàn nhôø ñeán nhöõng kyû luaät, caàn ñöôïc thanh luyeän vaø caàn tröôûng thaønh, ñeå khoâng ñaùnh maát phaåm giaù nguyeân thuûy cuûa noù, ñeå khoâng bò haï thaáp xuoáng thaønh “tình yeâu ñôn thuaàn phaùi tính”, ñeå khoâng bò trôû thaønh nhö moùn haøng “mua baùn”. Ñöùc Tin Kitoâ ñaõ luoân luoân nhìn con ngöôøi nhö moät höõu theå trong ñoù tinh thaàn vaø vaät chaát hoaø laãn vaøo nhau, vaø nhôø ñoù maø coù ñöôïc neùt cao caû môùi. Söï thaêng hoa cuûa tình yeâu Eros ñöôïc thöïc hieän, khi theå xaùc vaø linh hoàn con ngöôøi ñöôïc taùi laäp trong söï hoaø hôïp troïn veïn. Luùc ñoù, tình yeâu trôû thaønh nhö laø moät söï “xuaát thaàn”; söï “xuaát thaàn” naøy khoâng ñöôïc hieåu theo nghóa nhö laø moät traïng thaùi “ngaây ngaát choùng qua”, nhöng nhö laø traïng thaùi thöôøng xuyeân thoaùt ra ñöôïc khoûi caùi Toâi ñoùng kín nôi chính mình, ñeå höôùng ñeán söï giaûi phoùng chính mình qua vieäc cho ñi chính mình, vaø nhö theá ñeán vieäc gaëp laïi chính mình, vaø ñeán söï khaùm phaù ra Thieân Chuùa. Nhö theá, tình yeâu theo nghóa Eros coù theå naâng con ngöôøi leân ñeán Thieân Chuùa “trong söï xuaát thaàn”. Cuoái cuøng, tình yeâu theo nghóa Eros vaø tình yeâu theo nghóa Agapeâ khoâng bao giôø ñöôïc taùch rôøi ra khoûi nhau hoaøn toaøn; nhöng ngöôïc laïi, bao laâu maø caû hai tình yeâu naøy, duø trong nhöõng chieàu kích khaùc nhau, coù ñöôïc töông quan quaân bình ñuùng caùch vôùi nhau, thì baûn chaát ñích thaät cuûa tình yeâu caøng ñöôïc thöïc hieän. Cho duø luùc khôûi ñaàu, tình yeâu theo nghóa Eros coù naëng phaàn öôùc muoán chieám höõu, nhöng roài töø töø trong töông quan vôùi keû khaùc, tình yeâu Eros naøy ít tìm veà chính mình hôn, nhöng caøng ngaøy caøng möu tìm haïnh phuùc cho keû khaùc hôn, caøng ngaøy caøng cho ñi chính mình vaø caøng ao öôùc “soáng” cho keû khaùc; vaø nhö theá tình yeâu theo nghóa Agapeâ ñöôïc nhaäp vaøo trong tình yeâu Eros naøy vaø ñöôïc xaùc ñònh trong ñoù.
Trong Chuùa Gieâsu Kitoâ, Ñaáng laø Tình Yeâu Thieân Chuùa nhaäp theå, hai tình yeâu --- tình yeâu Eros vaø tình yeâu Agapeâ --- gaëp nhau trong hình thöùc taän caên nhaát. Trong caùi cheát treân thaäp giaù, Chuùa Gieâsu trao ban chính mình ñeå naâng daäy vaø cöùu roãi con ngöôøi, vaø nhö theá Ngaøi dieãn taû tình yeâu trong hình thöùc cao caû nhaát. Chuùa Gieâsu ñaõ baûo ñaûm cho haønh ñoäng hieán teá treân thaäp giaù ñöôïc hieän dieän maõi maõi qua vieäc thieát laäp bí tích Thaùnh Theå, trong ñoù, trong hình baùnh vaø hình röôïu, Chuùa trao ban chính mình nhö laø Manna môùi, coù söùc keát hieäp chuùng ta vôùi Chuùa. Nhôø tham döï vaøo bí tích Thaùnh Theå, chuùng ta ñöôïc thu huùt vaøo trong söùc maïnh cuûa haønh ñoäng hieán thaân cuûa Chuùa. Chuùng ta ñöôïc keát hieäp vôùi Chuùa vöøa ñoàng thôøi chuùng ta ñuôïc keát hieäp vôùi taát caû moïi anh chò em ñöôïc Chuùa trao ban chính Ngaøi cho. Vaø taát caû chuùng ta trôû thaønh moät “thaân theå”. Trong caùch thöùc naøy, tình yeâu ñoái vôùi Thieân Chuùa vaø tình yeâu ñoái vôùi anh chò em ñöôïc thaät söï hoaø nhaäp chung laïi. Chính nhôø cuoäc gaëp gôõ vôùi tình yeâu Agapeâ cuûa Thieân Chuùa nhö vöøa giaûi thích treân ñaây, maø meänh leänh Yeâu meán Thieân Chuùa vaø Yeâu meán con ngöôøi, khoâng coøn chæ laø moät ñoøi buoäc maø thoâi, nhöng laø moät moùn quaø töø Thieân Chuùa. Tình yeâu chæ laø moät ñoøi buoäc, bôûi vì tröôùc ñoù tình yeâu ñaõ ñuôïc trao ban cho chuùng ta.
Quyù vò vaø caùc baïn thaân meán,
Qua nhöõng trình baøy treân, chuùng ta hieåu ñöôïc caùch toång quaùt Phaàn I cuûa Thoâng Ñieäp ñaàu tieân cuûa Ñöùc Beâneâñitoâ XVI, coù töïa ñeà “Thieân Chuùa laø Tình Yeâu”, trình baøy quan nieäm kitoâ veà Tình Yeâu.
Trong muïc thôøi söï laàn tôùi chuùng toâi seõ noùi tieáp phaàn II cuûa baøi giôùi thieäu, giaûi thích cho thaáy Giaùo Hoäi thöïc hieän Tình Yeâu nhö theá naøo, trong nhöõng hoaït ñoäng cuûa mình. Mong quyù vò vaø caùc baïn seõ theo doõi.
(Ñaëng Theá Duõng)