YÙ nghóa vieäc thaønh laäp
taân Giaùo Phaän môùi Baø Ròa
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
YÙ nghóa vieäc thaønh laäp taân Giaùo Phaän môùi Baø Ròa.
Baø Ròa (5/12/2005) - Hoâm nay laø ngaøy coâng boá Toâng saéc thaønh laäp giaùo phaän Baø Ròa vaø boå nhieäm Giaùm muïc tieân khôûi cuûa giaùo phaän môùi. Tröôùc bieán coá naøy, chuùng ta cuøng suy nghó veà yù nghóa vieäc thaønh laäp moät giaùo phaän.
I. Thieát Laäp Moät Giaùo Hoäi Ñòa Phöông
Thaønh laäp moät giaùo phaän chính laø thieát laäp moät Giaùo hoäi ñòa phöông. Thaät ra, trong Kinh Tin Kính, chuùng ta tuyeân xöng chæ coù moät Giaùo hoäi duy nhaát, thaùnh thieän, coâng giaùo vaø toâng truyeàn. Taát caû caùc moân ñeä cuûa Ñöùc Kitoâ ôû khaép moïi nôi treân theá giôùi hoïp laïi thaønh moät coäng ñoàng duy nhaát, ñoù laø Giaùo hoäi phoå quaùt maø Ñöùc Kitoâ ñaõ thaønh laäp treân neàn ñaù laø thaùnh Pheâroâ. Tuy nhieân Giaùo hoäi cuûa Ñöùc Kitoâ khoâng phaûi laø moät yù nieäm tröøu töôïng, nhöng laø coäng ñoàng Daân Chuùa hieän dieän cuï theå taïi moät ñòa phöông. Daân Chuùa caøng taêng tröôûng vaø lan roäng ôû nhieàu ñòa phöông, thì caøng coù nhieàu Giaùo hoäi ñòa phöông, hay noùi ñuùng hôn, coù nhieàu Giaùo hoäi caù bieät (Ecclesia particularis).
Giaùo phaän Baø Ròa ñöôïc thaønh laäp vì coäng ñoàng Daân Chuùa taïi tænh Baø Ròa - Vuõng Taøu ñaõ phaùt trieån vaø xöùng ñaùng ñöôïc thaønh laäp ñeå trôû thaønh moät Giaùo hoäi caù bieät.
Ñeå trôû thaønh moät Giaùo hoäi ñòa phöông, caàn phaûi coù nhöõng yeáu toá sau ñaây:
- Caùc yeáu toá höõu hình : tröôùc heát laø coäng ñoàng Daân Chuùa; keá ñeán laø Giaùm muïc giaùo phaän cuøng vôùi linh muïc ñoaøn ñieàu khieån coäng ñoàng aáy vôùi tö caùch laø chuû chaên.
- Caùc yeáu toá thaàn linh vaø voâ hình : ñoù laø Lôøi Chuùa, caùc bí tích, nhaát laø bí tích Thaùnh Theå, vaø Chuùa Thaùnh Thaàn laø hoàn soáng cuûa Giaùo hoäi.
ÔÛ ñaâu coù ñuû caùc yeáu toá aáy, thì ôû ñoù coù Giaùo hoäi. Moãi giaùo phaän laø moät Giaùo hoäi ñòa phöông.
Tuy nhieân, Giaùo hoäi cuûa Ñöùc Kitoâ vaãn chæ laø moät. Giaùo hoäi vöøa laø moät, vöøa laø nhieàu, vì Giaùo hoäi khoâng phaûi laø moät thöïc theå döïa treân soá löôïng, nhöng tröôùc heát döïa treân phaåm chaát. Coâng ñoàng Vaticanoâ II khoâng goïi giaùo phaän laø moät phaàn (pars) maø laø moät tæ leä (portio) cuûa Daân Chuùa, vì Coâng ñoàng muoán nhaán maïnh ñeán phaåm chaát hôn laø soá löôïng. Moät phaàn khoâng goàm heát taát caû caùc yeáu toá cuûa toaøn theå, nhö caùnh tay khoâng goàm heát taát caû caùc chöùc naêng cuûa thaân xaùc; traùi laïi, moät tæ leä thì goàm heát nhöõng tính chaát cuûa toaøn theå, ví nhö gioït nöôùc chöùa ñöïng taát caû tính chaát nöôùc gioáng nhö nöôùc ngoaøi bieån khôi. Cuõng vaäy, Giaùo hoäi ñòa phöông laø moät tæ leä cuûa Giaùo hoäi phoå quaùt vaø cuõng coù nhöõng yeáu toá caên baûn nhö Giaùo hoäi phoå quaùt. Chæ coù moät Giaùo hoäi duy nhaát hieän dieän taïi nhöõng coäng ñoàng ñòa phöông, goàm bôûi nhöõng con ngöôøi cuï theå laøm neân Daân Chuùa. Neáu khoâng coù Giaùo hoäi ñòa phöông thì chaúng coù Giaùo hoäi hoaøn vuõ. Vaø ngöôïc laïi, moät Giaùo hoäi ñòa phöông cuõng khoâng theå töï mình toàn taïi neáu khoâng coù söï hieäp thoâng vôùi Giaùo hoäi phoå quaùt vaø vôùi caùc Giaùo hoäi ñòa phöông khaùc, qua vieäc tuyeân xöng cuøng moät ñöùc tin, thoâng döï vaøo cuøng moät Thaùnh Theå cuûa Ñöùc Kitoâ, vaø qua söï hieäp thoâng vôùi giaùm muïc Roâma laø Ñöùc Giaùo hoaøng.
Nhaán maïnh taàm quan troïng cuûa Giaùo hoäi ñòa phöông khoâng nhaèm chia naêm xeû baûy Giaùo hoäi theo oùc beø phaùi ñòa phöông, nhöng nhaèm nhaán maïnh ñeán tính caùch "nhaäp theå" cuûa Giaùo hoäi. Nhö Ñöùc Kitoâ, Giaùo hoäi cuõng phaûi "nhaäp theå" vaøo ñieàu kieän cuûa con ngöôøi soáng trong nhöõng hoaøn caûnh cuï theå cuûa khoâng gian vaø thôøi gian. Giaùo phaän Baø Ròa ñöôïc thaønh laäp coù nghóa laø töø nay, coäng ñoàng Daân Chuùa taïi tænh Baø Ròa - Vuõng Taøu phaûi ñoàng haønh vôùi con ngöôøi cuûa thôøi ñaïi vaø ñòa phöông naøy, phaûi tìm caùch dieãn taû nhöõng giaù trò cuûa Phuùc AÂm phuø hôïp vôùi taâm thöùc cuûa ngöôøi daân ñòa phöông ñeå coù theå ñaùp laïi khaùt voïng vaø nhöõng öu tö cuûa hoï. Ñoàng thôøi caùc phaàn töû cuûa coäng ñoàng Giaùo hoäi ñòa phöông naøy coøn phaûi yù thöùc traùch nhieäm cuûa mình trong vieäc mang Phuùc AÂm vaøo moâi tröôøng soáng cuï theå, vôùi nhöõng nieàm vui vaø hy voïng, ñau khoå vaø lo aâu, vôùi nhöõng khoù khaên vaø thaùch ñoá ñaët ra cho cuoäc soáng, ngoõ haàu Tin Möøng cuûa Chuùa ñöôïc lan roäng vaø ñaâm reã saâu giöõa loøng ñòa phöông mình.
II. Vai Troø Cuûa Giaùm Muïc Giaùo Phaän
Cuøng vôùi vieäc thaønh laäp giaùo phaän, chuùng ta cuõng coù moät Chuû chaên môùi, ñoù laø Ñöùc Cha Toâma Nguyeãn vaên Traâm, giaùm muïc tieân khôûi cuûa giaùo phaän Baø Ròa. Ñöùc Giaùm muïc giaùo phaän baét ñaàu thi haønh chöùc vuï cuûa mình keå töø luùc nhaäm chöùc theo giaùo luaät. Ngaøi coù nhieäm vuï rao giaûng Lôøi Chuùa vaø baûo veä ñöùc tin cuûa Daân Chuùa; ngaøi coù boån phaän thaùnh hoùa tín höõu baèng caùc bí tích vaø baèng ñôøi soáng thaùnh thieän; sau heát, ngaøi phuïc vuï vaø cai quaûn nhôø lôøi khuyeân baûo, göông saùng vaø baèng caû uy quyeàn nöõa.
Quyeàn cuûa giaùm muïc giaùo phaän laø quyeàn thoâng thöôøng, nghóa laø quyeàn gaén lieàn vôùi chöùc vuï, chöù khoâng do thöøa uyû; ñoù laø quyeàn rieâng bieät, nghóa laø cuûa rieâng mình, chöù khoâng phaûi laø thay theá ai khaùc, vì ngaøi laõnh nhaän quyeàn haønh töø Ñöùc Kitoâ qua vieäc laõnh nhaän chöùc thaùnh chöù khoâng phaûi töø Ñöùc Thaùnh Cha; sau heát, ñoù laø quyeàn tröïc tieáp, nghóa laø coù quyeàn tröïc tieáp treân töøng tín höõu soáng trong giaùo phaän. Tuy nhieân, quyeàn cuûa ngaøi khoâng coù tính tuyeät ñoái, vì moät giaùm muïc luoân phaûi duy trì moái hieäp thoâng phaåm traät vôùi Ñöùc Giaùo hoaøng vaø vôùi giaùm muïc ñoaøn.
Laøm giaùm muïc khoâng phaûi laø moät vinh döï caù nhaân, vaø vai troø cuûa giaùm muïc khoâng phaûi chæ laø laõnh ñaïo theo kieåu caùc taäp theå xaõ hoäi khaùc. Ñöùc Cha Toâma ñöôïc Toøa Thaùnh boå nhieäm laøm giaùm muïc giaùo phaän Baø Ròa laø ñeå keá vò caùc Toâng ñoà. Ngaøi ñöôïc taán phong ñeå laõnh nhaän söù maïng ñaõ ñöôïc truyeàn töø caùc Toâng ñoà sang nhöõng ngöôøi keá vò. Söù maïng aáy ñöôïc tieáp noái lieân tuïc töø Nhoùm Möôøi Hai Toâng ñoà, traûi qua caùc thôøi kyø lòch söû cho ñeán hoâm nay. Nhöng ñeå coù theå noái tieáp söù maïng cuûa caùc Toâng ñoà, ngöôøi keá vò toâng ñoà phaûi baûo toàn giaùo lyù ñaõ ñöôïc truyeàn laïi töø caùc Toâng ñoà.
Do ñoù, khi keá vò caùc Toâng ñoà, caùc giaùm muïc laø ngöôøi noái tieáp söù maïng vaø ñöùc tin cuûa caùc Toâng ñoà ñeå baûo ñaûm cho Giaùo hoäi ñöôïc maõi maõi laø Giaùo hoäi toâng truyeàn.
Vai troø cuûa giaùm muïc heát söùc quan troïng ñoái vôùi söï toàn taïi vaø ñôøi soáng cuûa Giaùo hoäi. Nhôø giaùm muïc ñoaøn keá vò Toâng ñoà ñoaøn, caùc thöøa taùc vuï trong Giaùo hoäi giöõ ñöôïc tính chaát toâng truyeàn; vaø cuõng nhôø vaäy maø chuùng ta ñöôïc baûo ñaûm raèng ñöùc tin vaø caùc bí tích cuûa Giaùo hoäi hoâm nay baét nguoàn töø Ñöùc Kitoâ. Giaùo hoäi mang ñaëc tính toâng truyeàn coù nghóa laø Giaùo hoäi luoân giöõ ñöôïc caên tính cuûa mình, luoân ñoàng nhaát vôùi chính mình: qua doøng thôøi gian, maõi maõi Giaùo hoäi vaãn laø Giaùo hoäi maø Chuùa ñaõ thieát laäp treân neàn taûng caùc Toâng ñoà. Ñöùc Kitoâ ñaõ höùa cho Giaùo hoäi seõ toàn taïi maõi cho tôùi ngaøy Ngöôøi trôû laïi trong vinh quang, vaø khoâng quyeàn löïc naøo coù theå tieâu dieät hoaëc laøm bieán chaát Giaùo hoäi. Nhöng Giaùo hoäi ñöôïc tröôøng toàn, chính laø nhôø aân suûng Thieân Chuùa vaø ñoàng thôøi cuõng laø nhôø caùc giaùm muïc laø nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc xöùc daàu Thaùnh Thaàn moät caùch sung maõn ñeå laøm cho Giaùo hoäi giöõ vöõng caên tính vaø neàn taûng cuûa mình.
Ñöôïc ñaët laøm Chuû chaên cuûa giaùo phaän Baø Ròa, Ñöùc Cha Toâma seõ laø nguyeân lyù höõu hình vaø neàn taûng cho söï hieäp nhaát cuûa Giaùo hoäi ñòa phöông naøy; ngaøi laø hieän thaân cuûa Giaùo hoäi mình. Chính vì theá maø thaùnh Inhaxioâ Antioâkia noùi raèng: "ÔÛ ñaâu coù giaùm muïc, ôû ñoù coù Giaùo hoäi"; vaø thaùnh Cyprianoâ cuõng noùi: "Giaùm muïc ôû trong Giaùo hoäi vaø Giaùo hoäi ôû trong giaùm muïc. Ai khoâng ôû trong giaùm muïc, ngöôøi aáy khoâng thuoäc veà Giaùo hoäi".
Ñöôïc tham döï nghi leã thaønh laäp giaùo phaän môùi vaø boå nhieäm Ñöùc giaùm muïc giaùo phaän, chuùng ta coù dòp soáng maàu nhieäm Giaùo hoäi moät caùch saâu saéc. Chuùng ta caàu nguyeän cho moãi thaønh phaàn Daân Chuùa luoân hieäp thoâng vôùi Giaùo hoäi vaø vôùi giaùm muïc cuûa mình, ñeå nhôø ñoù coù theå chu toaøn söù maïng maø Chuùa ñang chôø ñôïi chuùng ta qua bieán coá naøy.
LM Giuse Nguyeãn Naêng