Phoûng Vaán ÑHY Gioan B. Phaïm Minh Maãn
Toång Giaùm Muïc Toång Giaùo Phaän Saigon
veà Töông Lai moái töông quan giöõa Giaùo Hoäi
vaø Nhaø Caàm Quyeàn Coäng Saûn taïi Vieät Nam
Prepared for Internet by Radio Veritas Asia, Philippines
Phoûng Vaán Ñöùc
Hoàng Y Gioan Baotixita Phaïm Minh Maãn, Toång Giaùm Muïc Toång Giaùo
Phaän Saigon, veà Töông
Lai moái töông quan giöõa Giaùo Hoäi vaø Nhaø Caàm Quyeàn Coäng Saûn
taïi Vieät Nam.
(UCA
News 4/08/2004) - “Giaùo hoäi Vieät
Nam coù theå phuïc vuï xaõ hoäi trong caùc lónh vöïc giaùo duïc vaø
xaõ hoäi, vaø thaäm chí coù theå truyeàn giaùo trong moät moâi tröôøng
"töï do coù kieåm soaùt,": ñoù laø nhaän ñònh cuûa
Ñöùc Hoàng Y Gioan Baotixita Phaïm Minh Maãn, Toång Giaùm Muïc thaønh
phoá Saigon.
Ñöùc Hoàng Y Maãn, naêm nay
70 tuoåi, noùi raèng trong moät moâi tröôøng nhö taïi Vieät Nam, Giaùo
hoäi caàn phaûi "kieân nhaãn" vaø phaûi tìm kieám nhöõng ñieåm
töông ñoàng vôùi Nhaø Nöôùc trong caùc lónh vöïc maø Giaùo hoäi
coù theå hoaït ñoäng ñeå phaùt trieån xaõ hoäi.
Trong khi döï hoïp ôû
Bangkok, Ñöùc Hoàng y Maãn ñaõ noùi chuyeän vôùi haõng tin UCA hoâm
4/08/2004, veà vieäc ÑTC boå nhieäm
ngaøi laøm hoàng y, veà taàm nhìn
cuûa ngaøi veà toång giaùo phaän, veà
phöông phaùp ngaøi thöïc hieän caùc söù vuï cuûa Giaùo hoäi, vaø
veà caùc moái quan heä giöõa Giaùo hoäi vaø Nhaø Nöôùc Vieät
Nam.
Kính môøi quyù vò vaø caùc baïn theo doõi cuoäc phoûng vaán naày do haõng tin UCA thöïc hieän taïi Bangkok. Vaø nhaân dòp xin giôùi thieäu coâng vieäc phuïc vuï cuûa UCA NEWS vôùi quyù vò vaø caùc baïn:
UCA NEWS: Thöa
ñöùc hoàng y, ngaøi coù ñoái thoaïi vôùi Nhaø Nöôùc veà vieäc
ngaøi ñöôïc boå nhieäm laøm hoàng y khoâng?
Ñöùc Hoàng Y Gioan
Baotixita Phaïm Minh Maãn:
Toâi ñi böôùc tröôùc ñeán gaëp gôõ caùc vieân chöùc Nhaø
Nöôùc ñeå tìm hieåu ñieàu gì ñang dieãn ra. Toâi ñaõ nghe nhöõng
lôøi ñoàn veà vieäc toâi ñöôïc boå nhieäm töø caùc linh muïc cuûa
toâi vaø caùc ñöùc giaùm muïc khaùc.
Toâi noùi (vôùi caùc vieân
chöùc ñoù) raèng toâi nhaän ñöôïc tin boå nhieäm naøy gioáng nhö
moïi ngöôøi khaùc vaø khoâng bieát tröôùc veà ñieàu naøy. Toâi
coøn noùi "hoàng y" laø moät töôùc hieäu, khoâng phaûi laø
moät traùch nhieäm môùi, khoâng coù gì thay ñoåi, ngoaïi tröø maøu
saéc cuûa phaåm phuïc.
Toâi cuõng noùi vôùi
hoï raèng toâi phaûi nhaän töôùc vò ñoù. Theá roài vieân chöùc
ñoù baûo toâi vieát thö cho thuû töôùng ñeå oâng coâng nhaän toâi
laø hoàng y. Luùc ñoù laø ngaøy 1-10-2003, ba ngaøy sau vieäc boå nhieäm.
Toâi bay trôû veà Saigon vaøo ngaøy hoâm ñoù, vaø ngaøy hoâm sau toâi
gaëp maët caùc nhaø chöùc traùch thaønh phoá vaø hoï ñaõ chuùc möøng
toâi. Hoï hoûi toâi veà vieäc thuyeân chuyeån toâi ra Haø Noäi. Luùc
ñoù, toâi hieåu ñöôïc Nhaø Nöôùc ñaõ nghó raèng trôû thaønh
hoàng y ñoàng nghóa vôùi vieäc toâi phaûi chuyeån ra Haø Noäi. Hoï
baûo toâi tuaân theo beà treân (töùc ñöùc giaùo hoaøng) vaø chuyeån
ra Haø Noäi. Toâi noùi toâi phaûi tuaân thuû nhöõng gì toâi coù theå
laøm ñöôïc, nhöng nhöõng gì toâi khoâng theå laøm ñöôïc, thì
toâi khoâng theå laøm.
Moät tuaàn sau ñoù, toâi ñeán
Roâma ñeå döï leã vaø Ñöùc Hoàng y Crescenzio Sepe (toång tröôûng
Boä Truyeàn giaùo) noùi vôùi toâi raèng ñöùc giaùo hoaøng vui möøng
khi laäp moät toøa hoàng y thöù hai ôû Vieät Nam.
Hoûi: Thöa Ñöùc
hoàng y, Vôùi tö caùch laø hoàng y, ngaøi coù can ñaûm hôn ñeå noùi
thaúng yù kieán cuûa mình khoâng?
Ñaùp:
Toâi khoâng nghó laø toâi seõ duõng caûm hôn. Laâu nay toâi
luoân noùi nhöõng gì laø thaät vaø coâng baèng, keå caû tröôùc
khi trôû thaønh hoàng y. Toâi ñaõ luoân luoân keâu goïi ngöôøi Coâng
giaùo goùp phaàn vaøo vieäc phaùt trieån cuûa quoác gia döïa treân söï
thaät, coâng lyù vaø baùc aùi. Tuy nhieân, keå töø khi trôû thaønh
hoàng y, ñaõ coù nhieàu ngöôøi ñeán gaëp toâi hôn, nhaát laø caùc
nhaø ngoaïi giao.
Hoûi: Ngaøi ñaùnh
giaù nhö theá naøo phaùp leänh toân giaùo môùi, seõ
coù hieäu löïc vaøo thaùng 11 tôùi ñaây (naêm 2004), thöa
ñöùc hoàng y?
Ñaùp:
Phaùp leänh toân giaùo môùi vaãn coøn giöõ cô cheá cuû laø
"xin-cho" ñoái vôùi moïi thöù. Kieåu heä thoáng naøy thay
ñoåi quyeàn töï do thaønh cho pheùp töï do. Toâi noùi vôùi Nhaø
Nöôùc nhieàu laàn raèng khi caùc nhaø ngoaïi giao nöôùc ngoaøi hoûi
toâi laø toâi coù ñoàng yù vôùi hoï laø Vieät Nam khoâng coù töï
do khoâng, toâi noùi: "Khoâng! Vieät Nam khoâng coù "quyeàn"
töï do, nhöng coù töï do "trong söï cho pheùp". ÔÛ ñaây
chuùng toâi coù töï do, nhöng phaûi ñöôïc pheùp, bò haïn cheá vaø
bò kieåm soaùt.
Toâi noùi vôùi Nhaø
Nöôùc raèng caùi töï do maø ngöôøi daân muoán coù laø lôùn baèng
caùi baøn. Nhöng caùi töï do ôû Saigon thì gioáng nhö moät caùi
ñóa treân caùi baøn naøy, vaø ôû nhöõng nôi khaùc thì chæ baèng
caùi taùch. Ñoù laø moät thöïc teá. Vì theá ---(thoâng qua phaùp leänh
môùi naøy) --- hoï coá laøm cho caùc thöù côûi môû hôn. Nhöng toâi
vaãn nhaän thaáy coù cuøng moät heä thoáng. Chuùng toâi phaûi ñoøi
hoûi vaø chôø ñôïi ñeå coù töï do.
Hoûi: Thöa
Ñöùc Hoàng Y, Ñieàu naøy aûnh höôûng nhö theá naøo ñeán ngöôøi
Coâng giaùo vaø vieäc soáng ñöùc tin ôû Vieät Nam?
Ñaùp:
Ngöôøi Coâng giaùo vôùi tö caùch laø caù nhaân khoâng gaëp
khoù khaên naøo trong vieäc ñi nhaø thôø vaø soáng ñaïo cuûa mình.
Nhöng Nhaø Nöôùc khoâng coâng nhaän moät toå chöùc toân giaùo nhö
laø moät cô quan. Soáng ñöùc tin trong moâi tröôøng hieän nay laø
raát khoù. Chaúng haïn, ôû tröôøng hoïc, duø laø tröôøng tieåu
hoïc, trung hoïc hay ñaïi hoïc, khoâng phaûi taát caû, nhöng ña soá hoïc sinh coù tính gian laän. Hoïc sinh Coâng
giaùo suy nghó veà ñöùc tin cuûa mình nhö theá naøo trong moâi tröôøng
naøy? Laïi coøn coù quaù nhieàu tham nhuõng trong coâng ty vaø cô quan.
Ngöôøi Coâng giaùo soáng nhö theá naøo trong moâi tröôøng naøy? Ñaây
laø vaán ñeà lôùn thaùch thöùc hoï.
Hoûi: Söù meänh
chính cuûa Giaùo hoäi laø rao giaûng Tin möøng. Vieäc naøy coù theå
thöïc hieän ñöôïc trong moät xaï hoäi chính
thöùc theo thuyeát voâ thaàn khoâng, thöa Ñöùc Hoàng Y?
Ñaùp:
Toâi noùi vôùi giaùo daân raèng coù quaù nhieàu khoù khaên vaø
teä naïn xaõ hoäi trong xaõ hoäi. Hoï vaø gia ñình hoï thoâi cuõng
khoâng theå vöôït qua nhöõng khoù khaên naøy. Hoï neân ñoaøn keát
laïi (ñeå truyeàn giaùo). Hieän nay toâi ñaõ thaønh laäp moät nhoùm
caùc baùc só y khoa vôùi khoaûng 100 thaønh vieân; moät nhoùm ngheä só
Coâng giaùo, gaàn 100; moät nhoùm doanh nhaân Coâng giaùo, vaøi traêm
ngöôøi; moät nhoùm giaùo vieân Coâng giaùo, vaøi ngaøn ngöôøi. Toâi
cuõng seõ taäp hoïp nhöõng ngöôøi Coâng giaùo naèm trong soá caùc
vieân chöùc Nhaø Nöôùc ñaõ ñöôïc truùng cöû.
Toâi hoûi hoï laø laøm
ngöôøi Coâng giaùo trong moâi tröôøng hieän taïi naøy nhö theá naøo.
Toâi baûo hoï neân baûo veä söï thaät, coâng lyù vaø baùc aùi
trong coâng vieäc phaùt trieån xaõ hoäi vaø ñaát nöôùc. Hoï coù
theå laøm ñieàu ñoù nhö theá naøo? Ñoù laø nhieäm vuï hoï phaûi
khaùm phaù. Ñaây laø truyeàn giaùo.
Qua caùc doøng tu,
toång giaùo phaän ñaõ thaønh laäp caùc hoäi truyeàn giaùo taïi
nhöõng vuøng khoâng coù ngöôøi Coâng giaùo, thaønh laäp caùc tröôøng
hoïc cho ngöôøi taøn taät, tröôøng daïy ngheà, vaø tröôøng maãu
giaùo. Chuùng toâi coøn coù nhieàu hoaït ñoäng "chui." Toâi
noùi cho caùc vieân chöùc nhaø Nhaø Nöôùc bieát veà coâng vieäc
giuùp ñôõ nhöõng coâ gaùi haønh ngheà maïi daâm maø moät soá doøng
tu ñaõ thöïc hieän. Caùc tu só taäp hôïp nhöõng ngöôøi phuï nöõ
naøy laïi, ñöa hoï veà nhaø, giuùp nhöõng ngöôøi mang thai sinh
con, nuoâi nhöõng ñöùa treû ñoù vaø tìm vieäc laøm môùi cho nhöõng
phuï nöõ naøy. Nhieàu nhaø doøng ñaõ coù moät soá ngoâi nhaø nhö
theá vaø Nhaø Nöôùc bieát hoï. Moät doøng tu thaäm chí ñaõ thueâ
moät ngoâi nhaø cuûa moät vieân coâng an.
Hoûi: Thöa
Ñöùc Hoàng Y, Thaùch thöùc khoù
khaên nhaát cuûa ngaøi laø gì, vaø ngaøi ñöông ñaàu vôùi nhöõng
thaùch thöùc ñoù ra sao?
Ñaùp:
Moät laàn toâi ñaõ hoûi khoaûng 10 nghò só Hoa Kyø, nhöõng ngöôøi
ñeán thaêm toâi vaø hoûi toâi laø hoï coù theå laøm ñöôïc ñieàu
gì ñeå giuùp toâi khoâng, chæ cho toâi caùch thay ñoåi quan nieäm,
hay yù nghó cuûa ngöôøi daân. Vaø hoï ñaõ cöôøi. Moät nghò só
Coâng giaùo noùi vôùi toâi raèng "ngaøi neân caàu nguyeän chaêm
chæ. Vì theá toâi ñaõ yeâu caàu hoï caàu nguyeän vôùi toâi."
Ñeå ñoái thoaïi ngaøi
neân tìm ra nhöõng yù töôûng chung, vaø ñoàng thôøi ngaøi cuõng
phaûi thaät kieân nhaãn.
Moät khoù khaên nöõa
laø phaùt trieån quoác gia. Thaùch thöùc heä
taïi ôû coâng vieäc giaùo duïc . Veà phaàn toâi, toâi khoâng theå
xaây beänh vieän hay tröôøng hoïc, neân toâi ñaõ laäp ra moät nhoùm
thöông gia Coâng giaùo ñeå thöïc hieän coâng vieäc nhö theá. Caùc
söù vuï cuûa chuùng toâi phaûi ñöôïc thöïc hieän theo ñöùc tin
cuûa chuùng toâi ñeå chæ cho ngöôøi Vieät Nam thaáy ñöôïc Chuùa
yeâu thöông hoï.
Hoûi: Lieân Hoäi
ñoàng Giaùm muïc AÙ chaâu ñang quan taâm veà vaán ñeà gia ñình. Nhöõng
thaùch thöùc naøo ñoái maët vôùi gia ñình ôû Vieät Nam, thöa
ñöùc hoàng y?
Ñaùp:
Sau khi Vieät Nam môû cöûa, caû ñieàu toát vaø ñieàu xaáu ñeàu
nhaûy vaøo. Toaøn caàu hoùa traøn vaøo. Vôùi toaøn caàu hoùa, caùc
baïn coù "vaên hoùa söï cheát," moät ñe doïa cho gia ñình.
Nhieàu baø meï ñaõ vieát thö xin toâi caàu nguyeän cho gia ñình hoï,
bôûi vì con caùi cuûa hoï ñang dính líu ñeán caùc teä naïn xaõ hoäi.
Caùc baø meï khaùc vieát thö cho toâi noùi raèng con trai vaø con gaùi
cuûa hoï ñaõ bò ñöa vaøo caùc traïi giam nhieàu naêm roài.
ÔÛ Saigon, caùch ñaây
ba naêm Nhaø Nöôùc ñaõ coù moät danh saùch 17,000 thanh nieân nghieän
ma tuùy. Nhaø Nöôùc ñaõ ñöa hoï vaøo caùc trung taâm xaõ hoäi, nhöng
caùc trung taâm naøy ñöôïc quaûn lyù gioáng nhö nhaø tuø. Hieän
nay khoâng phaûi laø 17,000 nöõa, nhöng laø 32,000 thanh nieân
trong 15 trung taâm. Trong soá ñoù, coù
ngöôøi Coâng giaùo. Thaønh phoá naøy hieän troâng coù veû laø saïch
seõ.
Vì nhieàu thanh nieân
taïi caùc trung taâm naøy bò nhieãm HIV/AIDS, neân caùc trung taâm quyeát
ñònh ñöa hoï vaøo moät traïi. Vì traïi naøy khoâng coù ngöôøi
chaêm soùc hoï, neân Nhaø Nöôùc ñaõ yeâu caàu toâi phaùi caùc nöõ
tu ñeán chaêm soùc hoï. AIDS laø moät vaán ñeà lôùn, vaø soá beänh
nhaân ñaõ caøng ngaøy caøng taêng leân ñeán vaøi ngaøn.
Toâi ñaõ laäp moät uûy
ban muïc vuï cho ngöôøi nhieãm HIV/AIDS, nhaèm toå chöùc moät cuoäc
vaän ñoäng choáng AIDS vaø chaêm soùc nhöõng ngöôøi maéc caên beänh
naøy. UÛy ban naøy ñaõ toå chöùc huaán luyeän cho caùc tu só vaø
giaùo daân nhaèm trang bò cho hoï bieát caùch chaêm soùc ngöôøi bò
nhieãm HIV/AIDS trong thaønh phoá. Cuoäc vaän ñoäng naøy nhaèm höôùng
ñeán hôn 120,000 gia ñình, hay khoaûng 600,000 ngöôøi Coâng giaùo
sinh soáng trong 200 giaùo xöù cuûa toång giaùo phaän. Chuùng toâi cuõng
döï ñònh laøm caùc ñóa CD noùi veà caùch chaêm soùc ngöôøi bò
nhieãm HIV/AIDS vaø caùch ngaên chaën vieäc laây nhieãm HIV, seõ
ñöôïc gôûi ñeán cho khoaûng 500 linh muïc trong toång giaùo phaän.
HIV/AIDS laø moät teä
naïn xaõ hoäi, khoâng phaûi laø teä naïn duy nhaát. Toâi keâu goïi
caùc gia ñình luoân taäp trung caàu nguyeän vôùi nhau vaø töï baûo
veä mình khoûi söï ñe doïa cuûa neàn vaên hoùa söï cheát naøy.
Hoûi: Thöa
Ñöùc Hoàng Y, Taïi sao ngaøi ñaõ môøi raát nhieàu hoàng y sang Vieät
Nam?
Ñaùp:
Lyù do saâu xa laø söï hieäp thoâng cuûa Giaùo hoäi, nhaát laø
ôû chaâu AÙ. Lyù do thöù hai laø ñeå môû roäng cöûa hôn. Töø
naêm 1975 (sau khi hai mieàn Nam-Baéc Vieät Nam thoáng nhaát), khoâng coù
vò giaùm muïc naøo, keå caû hoàng y trong nöôùc,
coù theå môøi caùc giaùm muïc nöôùc ngoaøi ñeán ôû qua ñeâm
taïi nôi ôû cuûa mình. Khoâng coù ngöôøi naøo! Vì theá trong naêm
2002, toâi baét ñaàu laøm vieäc ñoù baèng caùch môøi Ñöùc Toång
Giaùm muïc Paul Josef Cordes, chuû tòch Hoäi ñoàng Giaùo hoaøng "Ñoàng
Taâm” (Cor Unum) sang thaêm Vieät
Nam. Cuoái naêm ngoaùi (2003), toâi cuõng môøi caùc hoàng y ôû chaâu
AÙ ñeán döï leã taï ôn hoàng y cuûa toâi. Tröôùc ñaây toâi phaûi
trình ñôn thænh caàu. Nay toâi chæ noùi vôùi hoï raèng ñaây laø
nhöõng gì toâi döï tính laøm.
Hoûi: Thöa
Ñöùc Hoàng y, Ngaøi coù veû nhö laïc quan veà töông lai cuûa Giaùo
hoäi ôû Vieät Nam. Coù phaûi vaäy khoâng?
Ñaùp:
Ñuùng vaäy!
Vöøa roài laø baøi phoûng vaán phoûng vaán Ñöùc Hoàng Y Toång Giaùm Muïc Saøi Goøn, do haõng tin UCAN thöc hieän, khi Ñöùc Hoàng Y ñeán Bangkok hoïp, ñaàu thaùng 8 naêm 2004. Xin Heïn gaëp laïi quyù vò vaø caùc baïn.
(Ñaëng Theá Duõng ghi laïi theo baûn tin cuûa UCAN)