Ngöôøi coâng giaùo vaø daân chuû
Prepares for Internet by Radio Veritas Asia, Philippines
Ngöôøi coâng giaùo vaø daân chuû.
Radio Veritas Asia 27/10/2004 - [vieát theo Zenit 16/10/2004] - Moái töông quan phöùc taïp vaø ñaày tranh caûi giöõa chính trò vaø nieàm tin: ñoù laø chuû ñeà cuûa Tuaàn Leã Xaõ Hoäi dieãn ra taïi Bologna, beân YÙ töø ngaøy 7 ñeán 10 thaùng 10 naêm 2004. Ñöôïc toå chöùc laàn ñaàu tieân naêm 1907. Tuaàn leã xaõ hoäi laàn thöù 44 naøy qui tuï khoaûng 1,200 tham döï vieân goàm coù hoàng y, giaùm muïc, chính trò gia, kinh teá gia vaø caùc hoïc giaû. Caùc baøi tham luaän vaø hoäi thaûo baøn troøn xoay quanh caùc ñeà taøi nhö:
- vai troø cuûa ngöôøi coâng giaùo trong sinh hoaït chính trò,
- chính trò vaø quyeàn löïc,
- thoâng tin vaø daân chuû,
- kinh teá vaø khoa hoïc.
Trong baøi dieãn vaên chaøo möøng ñaïi hoäi, ñöùc cha Carlo Caffara, toång giaùm muïc Bologna ñaõ nhaán maïnh raèng daân chuû phaûi ñöôïc xaây döïng treân ñaïo ñöùc. Trích daãn Hieán Cheá "Vui Möøng vaø Hy voïng" cuûa Coâng ñoàng Vatican II, ñöùc toång giaùm muïc Bologna giaûi thích raèng ñaïo ñöùc coù theå ñöôïc tìm thaáy trong chính baûn chaát thieâng lieâng vaø luaân lyù cuûa con ngöôøi.
Theo ñöùc cha Caffara, hai keû thuø ngaên caûn söï phaùt trieån cuûa con ngöôøi vaø ñaïo ñöùc trong theá giôøi ngaøy nay laø: aûnh höôûng cuûa chuû tröông töông ñoái hoaù ñaïo ñöùc nhaèm choái boû söï hieän höõu cuûa nhöõng chaân lyù khaùch quan trong ñaïo ñöùc, coâng lyù vaø chính trò vaø keá ñoù laø thieáu söï haøi hoaø giöõa töï do caù nhaân vaø nhöõng nghóa vuï xaõ hoäi.
Veà phaàn mình, trong baøi thuyeát trình ñaàu tieân, ñöùc hoàng y Camillo Ruini, chuû tòch Hoäi ñoàng giaùm muïc YÙ, ñaõ noùi ñeán vai troø cuûa ngöôøi coâng giaùo trong xaõ hoäi YÙ. Ngaøi noùi raèng ngöôøi tín höõu kitoâ coù theå coù nhöõng choïn löïa vaø laäp tröôøng khaùc nhau trong sinh hoaït chính trò, nhöng vôùi ñieàu kieän laø laäp tröôøng ñoù khoâng ñi ngöôïc laïi vôùi baûn saéc coâng giaùo cuûa hoï.
Ñöùc hoàng y chuû tòch Hoäi ñoàng giaùm muïc YÙ nhaéc laïi lôøi cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Gioan Phaoloâ II trong moät cuoäc gaëp gôõ taïi Palermo daïo thaùng 11 naêm 1995. Ñöùc Thaùnh Cha khaúng ñònh raèng Giaùo hoäi khoâng heà lieân minh vôùi baát cöù ñaûng phaùi chính trò naøo. Nhöng theo ñöùc hoàng y, ñieàu ñoù khoâng coù nghóa laø taát caû moïi phe phaùi chính trò vaø xaõ hoäi ñeàu phuø hôïp vôùi ñöùc tin coâng giaùo, moät caùch cuï theå trong nhöõng gì lieân quan ñeán söï soáng con ngöôøi, gia ñình, tình lieân ñôùi vaø thaêng tieán coâng lyù vaø hoaø bình.
Ñöùc hoàng y noùi raèng söï ñoùng goùp chuû yeáu cuûa ngöôøi coâng giaùo cho daân chuû chính laø baûo veä tính sieâu vieät cuûa con ngöôøi, töùc khaû naêng coù theå bieát vaø thay ñoåi thöïc taïi. Trong yù nghóa ñoù, thaät laø laàm laãn khi cho raèng Giaùo hoäi choáng laïi tieán boä khoa hoïc moãi khi Giaùo hoäi ñöa ra laäp tröôøng cuûa mình veà nhöõng vaán ñeà ñaïo ñöùc sinh hoïc. Giaùo hoäi khoâng heà choáng laïi söï tieán boä cuûa khoa hoïc. Giaùo hoäi chæ ñoøi hoûi raèng söï tieán boä ñoù khoâng ñöôïc taùch lìa vôùi nhöõng nguyeân taéc ñaïo ñöùc.
Töï do cuõng laø moät chieàu kích khaùc cuûa tính sieâu vieät nôi con ngöôøi. Ñöùc hoàng y Ruini noùi raèng töï do phaûi toân troïng nguyeân taéc theo ñoù con ngöôøi töï noù laø moät cöùu caùnh vaø khoâng bao giôø bò giaûn löôïc thaønh moät phöông tieän. Chæ khi naøo nguyeân taéc naøy ñöôïc toân troïng thì ngöôøi ta môùi coù theå noùi ñeán caùc quyeàn con ngöôøi khi ñeà caäp ñeán daân chuû.
Trong caùc cuoäc hoäi thaûo baøn troøn, ñöùc hoàng y Dionigi Tettamanzi, toång giaùm muïc Milano, ñaõ ñaëc bieät chuù yù ñeán coâng ích trong sinh hoaït chính trò. Trong baøi phaùt bieåu cuûa ngaøi, ñöùc toång giaùm muïc Milano giaûi thích raèng, giaùo huaán xaõ hoäi cuûa Giaùo hoäi, voán xaây döïng treân Tin Möøng, coù moät vai troø quan troïng khi ñeà ra neàn taûng nhaân hoïc vöõng chaéc cho neàn daân chuû. Caàn phaûi döïa vaøo neàn taûng nhaân hoïc naøy ñeå traùnh nhöõng yù töôûng sai laàm veà con ngöôøi, veà caùc quan heä xaõ hoäi, veà vaán ñeà tính duïc cuõng nhö töông quan vôùi theá giôùi. Moät neàn daân chuû ñích thöïc leõ ra phaûi xem con ngöôøi laø troïng taâm, thì traùi laïi thöôøng tìm caùch leøo laùi hay ngay caû huyû dieät söï phaùt trieån con ngöôøi.
Ñöùc hoàng y Tettamanzi cuõng noùi ñeán nhöõng moái ñe doaï cho neàn daân chuû nhö chuû tröông töông ñoái hoaù ñaïo ñöùc, mò daân vaø taäp trung thaùi quaù vaøo caùc phöông tieän truyeàn thoâng vaø chaïy theo quyeàn löïc kinh teá. Ngaøi keâu goïi nhöõng ngöôøi coâng giaùo haõy giuùp canh taân yù thöùc luaân lyù vaø coâng daân cuûa nöôùc YÙ baèng caùch thaêng tieán nhöõng giaù trò nhö lieân ñôùi vaø toân troïng luaät phaùp.
Trong caùc giaùo huaán cuûa caùc vò chuû chaên trong Tuaàn Leã Xaõ Hoäi taïi Bologna, dó nhieân ngöôøi ta khoâng theå queân ñuôïc giaùo huaán cuûa chính Ñöùc thaùnh Cha Gioan Phaoloâ II. Trong söù ñieäp gôûi ñeán caùc tham döï vieân, Ñöùc thaùnh cha noùi ñeán söï caàn thieát cuûa nhöõng nguyeân taéc ñaïo ñöùc trong vieäc xaây döïng xaõ hoäi.
Nhaéc laïi thoâng ñòeâp coù töïa ñeà "kyû nieäm 100 naêm thoâng ñieäp veà caùc vaán ñeà xaõ hoäi cuûa Ñöùc giaùo hoaøng Leâoâ 13", Ñöùc Gioan Phaoloâ II khaúng ñònh raèng Giaùo hoäi ñeà cao heä thoáng daân chuû, bôûi vì heä thoáng naøy baûo ñaûm cho ngöôøi daân ñuôïc tham gia vaøo vieäc cai trò ñaát nöôùc. Nhöng theo ñöùc thaùnh cha, moät neàn daân chuû ñích thöïc chæ coù ñuôïc khi coù moät quan nieäm ñuùng ñaén veà con ngöôøi maø thoâi.
Cuõng nhö caùc vò chuû chaên tham döï Tuaàn Leã Xaõ hoäi taïi Bologna, Ñöùc thaùnh cha cuõng noùi ñeán nhöõng ñe doaï cho neàn daân chuû nhö khuynh höông tuông ñoái hoaù trong ñaïo ñöùc. Chuû tröông töông ñoái hoaù naøy coù theå daãn ñeán sai laàm khi cho raèng gaén boù vôùi chaân lyù laø ñi ngöôïc laïi vôùi daân chuû. Nhöng Ñöùc Thaùnh Cha khaúng ñònh raèng Chaân lyù, nhö ñöôïc Chuùa Kitoâ maïc khaûi, laø moät baûo ñaûm cho con ngöôøi coù ñöôïc töï do ñích thöïc vaø ñaày ñuû. Chaân lyù naøy laø lieàu thuoác choáng laïi caùc yù thöùc heä cuoàng tín, duø laø chính trò hay toân giaùo.
Ñöùc Thaùnh Cha keâu goïi caùc tín höõu coâng giaùo haõy toû ra tích cöïc trong xaõ hoäi vaø ñôøi soáng chính trò, döïa treân giaùo huaán xaõ hoäi cuûa Giaùo hoäi.
(Chu Vaên)