Vaøi Suy Tö veà Töï Do Toân Giaùo
theo Coâng Ñoàng Vaticanoâ II
Prepared for Internet by Radio Veritas Asia, Philippines
Vaøi
Suy Tö veà Töï Do Toân Giaùo theo Coâng Ñoàng Vaticanoâ II.
(Radio
Veritas Asia 27/09/2004) - Quyù vò vaø caùc baïn thaân meán, hieän ñang
dieãn ra taïi thaønh phoá Bres-cia, mieàn baéc Italia, moät cuoäc Toïa
Ñaøm Quoác Teá veà vaên kieän caên baûn cuûa Coâng Ñoàng Vaticanoâ Thöù Hai noùi veà söï
töï do toân giaùo. Theo nhaän ñònh chung cuûa caùc tham döï vieân,
thì Vaên Kieän veà Töï Do Toân Giaùo cuûa Coâng Ñoàng Vaticanoâ II
laø nhö moät lôøi tieân tri cuûa Ñöùc Coá Giaùo Hoaøng Phaoloâ Ñeä
Luïc. Vôùi vaên kieän naày, Ñöùc Coá Giaùo Hoaøng Phaoloâ Ñeä Luïc
ñaõ neâu chæ con ñöôøng ñeå “giaûi phoùng” nhöõng cheá ñoä ñoäc taøi toaøn trò.
Coâng
Ñoàng Vaticanoâ II ñaõ ghi daáu moät thay
ñoåi lòch söû; vaø Vaên Kieän veà Töï Do Toân Giaùo, tuy
ngaén nguûi, nhöõng ñaõ khôi daäy nhöõng thay ñoåi raát lôùn.
Vaên Kieän naày laø moät trong nhöõng baûn vaên coù tính caùch “caùch maïng” nhaát vaø phong phuù nhaát ñeå thöïc
hieän cuoäc ñoái thoaïi nghieâm chænh giöõa Giaùo Hoäi vaø xaõ hoäi
daân söï.
Cuoäc
Toïa Ñaøm noùi treân laø cuoäc toïa ñaøm quoác teá laàn thöù IX,
do Hoïc Vieän Phaoloâ VI toå chöùc, ñaõ quy tuï veà Bres-cia, queâ höông
cuûa Ñöùc Coá Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI, nhöõng nhaø nghieân cöùu lòch
söû, nhöõng thaàn hoïc gia vaø nhöõng luaät gia, ñeán töø khaép nôi
treân theá giôùi. Vò chuû tòch cuûa Hoïc Vieän, oâng Camadini, ñaõ
leân tieáng nhaéc laïi raèng: “chuû
ñeà veà töï do toân giaùo laø chuû ñeà heát söùc thaân thieát vôùi
Ñöùc coá Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI”. Moät caùch naøo ñoù, ngöôøi
ta coù theå noùi raèng chính ngaøi laø “taùc nhaân” chính ñeå
soaïn vaø coâng boá Vaên Kieän naày. Vaên kieän ñaõ gaây ra nôi
caùc tín höõu, cuõng nhö nôi dö luaän daân chuùng noùi chung,
moät söï ruùng ñoäng ñaëc bieät. Nhìn laïi lòch söû
soaïn thaûo vaên kieän naày, ngöôøi ta coù theå noùi raèng Vaên
Kieän ñaõ coù moät lòch söû ñaày
soùng gioù, vôùi giai ñoaïn chuaån bò baûn thaûo thaät laø chu ñaùo,
moät cuoäc thaûo luaän raát linh ñoäng;
vaø cuoái cuøng, khi ñöôïc coâng boá, Vaên Kieän ñaõ khôi
daäy nhöõng phaûn öùng raát traùi nghòch nhau:
keû chaáp nhaän ngöôøi thì choái töø.
Trong
baøi thuyeát trình nhaäp ñeà taïi
cuoäc Toøa Ñaøm Quoác Teá noùi treân, Ñöùc Hoàng Y Paul Poupard ñaõ
laøm saùng toû vai troø heát söùc quyeát ñònh cuûa Ñöùc Coá Giaùo
Hoaøng Phaoloâ VI. Khoâng nhöõng ngaøi ñaõ lo lieäu ñeå caùc nghò
phuï ñöôïc töï do hoaøn toaøn ñeå phaùt bieåu nhöõng
yù kieán cuûa mình vaø ñaït ñeán söï
ñoàng yù caàn thieát veà ñeà taøi heát söùc gaây tranh caûi
naày, nhöng ngaøi coøn coá gaéng ñeå
giuùp cho caùc nghò phuï ñöôïc hieåu roõ vaøi ñieåm coù tính caùch
quyeát ñònh trong Vaên Kieän.
Sau
ñoù, trong thôøi gian haäu Coâng ñoàng Vaticanoâ II, Ñöùc Coá Giaùo
Hoaøng Phaoloâ VI ñaõ luoân leân tieáng yeâu caàu moïi ngöôøi haõy
chaáp nhaän Vaên Kieän naày. Töø ñoù, sinh hoaït ngoaïi giao cuûa Toøa
Thaùnh muùc laáy söùc maïnh môùi töø Vaên Kieän veà “Töï Do Toân
Giaùo “ naày. Coù theå noùi raèng hoa traùi chín muøi nhaát vaø cuõng
baát ngôø nhaát cuûa Hoaït ñoäng
ngoaïi giao luùc ñoù cuûa Toøa Thaùnh laø Hieäp Öôùc Helsinki naêm
1975, ñöôïc caû Lieân Soâ, töùc
Lieân Bang Soâ-Vieát, ñoàng thuaän.
Ñaây laø laàn ñaàu tieân trong lòch söû, moät “cheá ñoä toaøn
trò ñoû”, töùc cheá ñoä coäng saûn Lieân Xoâ luùc ñoù, nhìn
nhaän nguyeân taéc veà Töï Do Toân
Giaùo, cho duø ñaây chæ môùi laø vieäc nhìn nhaän treân giaáy tôø
maø thoâi. Sau ñoù, Ñaáng Keá Thöøa Ñöùc Phaoloâ VI, ngöôøi ñeán
töø moät quoác gia coäng saûn BaLan, töùc Ñöùc Gioan Phaoloâ II, ñaõ
döïa raát nhieàu vaøo Vaên Kieän naày cuûa Coâng Ñoàng
Vaticanoâ II, moät vaên kieän ñöôïc keå nhö laø “Hieán Chöông veà
Nhaân Quyeàn”. Caùc tham döï vieân cuoäc Toïa Ñaøm nhìn thaáy moät
doøng lieân tuïc noái keát cuoäc tranh ñaáu cuûa Ñöùc Phaoloâ
VI vôùi “chöông trình chieán ñaáu” cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II,
treân moïi bình dieän, cho töï
do toân giaùo.
Theo Ñöùc Oâng Colombo, moät trong nhöõng nhaø thaàn hoïc noåi tieáng hieän nay, thì vaên kieän cuûa Coâng ñoàng Vaticanoâ veà Töï Do toân giaùo ñaõ gaây ra moät thay ñoåi lôùn trong lòch söû. Töø quaû quyeát raèng chæ coù söï thaät môùi coù quyeàn ñoøi hoûi cho mình nhöõng quyeàn lôïi, ngöôøi ta ñi ñeán quaû quyeát raèng söï töï do toân giaùo laø moät trong nhöõng quyeàn lôïi khoâng theå bò xuùc phaïm cuûa con ngöôøi, vaø do ñoù, laø quyeàn lôïi caàn ñöôïc toân troïng trong moïi tröôøng hôïp, trong moïi cheá ñoä. Vaø con ngöôøi, --- hay ñuùng hôn moãi ngöôøi --- ñeàu coù boån phaän phaûi huaán luyeän cho mình coù ñöôïc moät löông taâm bieát môû roäng ñoùn nhaän söï thaät.
(Ñaëng Theá Duõng)