Baùo caùo cuûa Toå Chöùc AÂn Xaù Quoác Teá
veà tình traïng nhaân quyeàn taïi Trung Quoác
Prepared for Internet by Radio Veritas Asia, Philippines
Baùo caùo cuûa Toå Chöùc AÂn Xaù Quoác Teá veà tình traïng nhaân quyeàn taïi Trung Quoác.
Radio
Veritas Asia 2/06/2004 - [vieát theo AFP 26/05/2004] - Trong baûn baùo caùo thöôøng nieân
veà tình traïng nhaân quyeàn taïi AÙ Chaâu Thaùi Bình Duông, Toå Chöùc
AÙn Xaù quoác teá coù truï sôû taïi London, Anh quoác noùi raèng thaønh
tích nhaân quyeàn cuûa Trung Quoác coù ñoâi chuùt tieán boä trong naêm
2003, nhöng laïi trôû neân xaáu hôn trong caùch ñoái xöû vôùi
caùc saéc toäc thieåu soá.
Theo
Toå Chöùc AÂn Xaù Quoác Teá, nhoùm saéc toäc thieåu soá Uighur theo
hoài giaùo ôû mieàn Taây Baéc Trung Quoác ngaøy caøng phaûi chòu
nhieàu giôùi haïn hôn vaø quyeàn cuûa nguôøi daân Taây Taïng cuõng
bò haïn cheá hôn.
Baûn
caùo caùo cuûa Toå Chöùc AÂn Xaù Quoác Teá vieát nhö sau: “Tuy
coù moät vaøi böôùc tích cöïc, nhöng vaãn chöa thaáy coù noã löïc
naøo nhaèm ñöa vaøo nhöõng caûi toå veà cô caáu vaø luaät phaùp cô
baûn caàn thieát ñeå chaám döùt nhöõng cuoäc vi phaïm nhaân quyeàn
nghieâm troïng”.
“Haèng traêm ngaøn
ngöôøi vaãn tieáp tuïc bò baét giöõ hay giam tuø
khi quyeàn töï do phaùt bieåu vaø hoäi hoïp cuûa hoï cuûa vi phaïm.
Nhieàu ngöôøi coù nguy cô bò tra taán hay ñoái xöû taøn teä”.
Tieáp
theo cuoäc chieán choáng khuûng boá, vuøng Xinjiang, voán coù ña soá
theo hoài giaùo, ñaõ bò ñaøn aùp moät caùch daõ man. Cuoäc ñaøn aùp
laïi caøng maõnh lieät hôn trong chieán dòch boá raùp keùo daøi 100
ngaøy baét ñaàu töø thaùng 10 naêm 2003.
Theo
Toå Chöùc AÂn Xaù Quoác Teá, nhöõng haïn cheá veà caùc quyeàn vaên
hoaù vaø toân giaùo ngaøy caøng gia taêng ñoái vôùi coäng ñoàng hoài
giaùo Uighur taïi tænh Xinjiang. Taïi ñaây haøng ngaøn ngöôøi bò baét
giöõ hay bò giam tuø vì toäi goïi laø
“ly khai” hay “hoaït ñoäng khuûng boá”.
Taïi
Taây Taïng, treân 100 ngöôøi, phaàn ñoâng laø nam nöõ tu só phaät
giaùo, tieáp tuïc bò giam tuø, trong khi ñoù nhöõng vuï baét giöõ
tuyø tieän vaø nhöõng phieân xöû baát coâng vaãn cöù ñöôïc duy trì.
Nhöõng böôùc tieán tích cöïc töø naêm tröôùc bò huyû boû.
Veà
tình traïng nhaân quyeàn taïi Taây Taïng, baûn baùo caùo cuûa Toå Chöùc
AÂn Xaù Quoác Teá vieát: “Naêm 2002, nhieàu tuø nhaân löông taâm
coù taàm côõ taïi Taây Taïng ñaõ ñöôïc traû töï do. Nhöng tieán
trình naøy laïi khoâng ñöôïc duy trì trong naêm 2003. Töï do toân giaùo,
hoäi hoïp vaø phaùt bieåu vaãn tieáp tuïc bò giôùi haïn moät caùch
nghieâm troïng”.
Nhöng
khoâng chæ coù caùc saéc daân thieåu soá laø ñoái töôïng cuûa söï
ñaøn aùp. Treân khaép Trung Quoác, tra taán vaø ñoái xöû taøn teä vôùi
caùc tuø nhaân vaãn tieáp tuïc gia taêng. Theo baûn baùo caùo cuûa Toå
Chöùc AÂn Xaù Quoác Teá, “nhöõng phöông phaùp nhö ñaù, ñaùnh,
tra ñieän, baét treo hai tay leân, ñaùnh vaøo nhöõng ñieåm huyeät
treân thaân theå, khoâng cho nguû vaø boû ñoùi laø nhöõng hình thöùc
tra taán raát thoâng thöôøng taïi Trung Quoác hieän nay. Trong caùc nhaø
tuø, caùc phuï nöõ raát deã daøng bò haõm hieáp vaø laïm duïng tình
duïc.
Trung
Quoác hieän vaãn laø voâ ñòch theá giôùi veà caùc vuï xöû töû.
Nhöõng thoáng keâ khoâng ñöôïc ñaày ñuû do Toå Chöùc AÂn Xaù
Quoác Teá thu thaäp ñöôïc cho thaáy trong naêm 2003, treân toaøn quoác
coù 1,639 ngöôøi bò keát aùn töû hình vaø 729 ngöôøi bò xöû töû.
Theo
Toå Chöùc AÂn Xaù Quoác Teá, nhöõng kyõ thuaät hieän ñaïi veà
Internet caøng laø phöông tieän ñeå Trung Quoác gia taêng kieåm soaùt
vaø sieát chaët luaät leä. Vaøo khoaûng cuoái naêm 2003, ít nhöùt
50 ngöôøi bò baét giöõ hay bò giam tuø vì duøng Internet ñeå thu nhaän
hay phaùt taùn nhöõng taøi lieäu coù noäi dung chính trò. Hình phaït
daønh cho toäi naøy laø töø hai ñeán 12 naêm tuø.
Maëc
duø böùc tranh toaøn caûnh coù ñen toái nhö theá, nhöng Toå Chöùc
AÂn Xaù Quoác Teá cuõng ghi nhaän moät vaøi caûi toå tích cöïc
döôùi
thôøi chuû tích Hoà Caåm Ñaøo. Baûn caùo caùo noùi raèng sau kinh
nghieäm veà dòch Sars, Trung Quoác ñaõ toû ra quan taâm hôn ñoái vôùi
nhöõng nguôøi maéc beänh Aids.
Tuy
nhieân, chính quyeàn vaãn chöa toû ra trong saùng vaø chòu traùch nhieäm
ñuû veà vieäc lan traøn cuûa beänh Aids. Nhieàu beänh nhaân phaûn ñoái
vì thieáu thuoác men, ñaõ bò giam giöõ hay ñaùnh ñaäp.
Chính saùch daønh cho nhöõng ngöôøi di daân laøm vieäc vaãn chöa ñöôïc caûi toå. Treân khaép trung quoác coù ñeán 100 trieäu ngöôøi di daân lao ñoäng. Chính saùch “baét giöõ vaø hoài höông” cho pheùp baét giöõ moät caùch tuyø tieän vaø laïm duïng nhöõng ngöôøi di daân. Chính saùch naøy ñaõ bò baõi boû sau khi daân chuùng phaûn ñoái vì vuï moät ngöôøi thanh nieân di daân lao ñoäng, ñaõ bò giam giöõ moät caùch baát hôïp phaùp trong moät trung taâm “baét giöõ vaø hoài höông” taïi moät thaønh phoá ôû Guangzhou vaø bò ñaùnh cheát hoài thaùng Ba naêm 2004.
(Chu Vaên)