Nhöõng Nhaän Ñònh cuûa
Ñöùc Hoàng Y Jaime Ortega Alamino
veà Trieàu Giaùo Hoaøng cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II
Prepared for Internet by Radio Veritas Asia, Philippines
Nhöõng
Nhaän Ñònh cuûa Ñöùc Hoàng Y Jaime Ortega Alamino veà Trieàu Giaùo
Hoaøng cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II.
(Radio
Veritas Asia - 26/11/2003) - Baûn Tin cuûa Haõng Thoâng Taán Coâng Giaùo
ZENIT, soá phaùt haønh ngaøy 24 thaùng 11 naêm 2003, ñaõ phoå bieán baøi
phoûng vaán Ñöùc Hoàng Y Jaime Ortega
Alamino, Toång Giaùm Muïc La HAVANA, thuû ñoâ Cuba, veà Trieàu Giaùo
Hoaøng cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II. Cuoäc
phoûng vaán do Ñaøi Phaùt Thanh vaø Truyeàn Hình Taây Ban Nha thöïc
hieän. Muïc thôøi söï hoâm nay kính môøi quyù vò vaø caùc baïn
theo doõi phaàn thöù I cuûa baøi
phoûng vaàn naày. Phaàn coøn laïi seõ ñöôïc gôûi ñeán quyù vò
trong muïc Thôøi Söï ngaøy thöù
Naêm 27 thaùng 11 naêm 2003.
Caâu
Hoûi 1: Xin Ñöùc Hoàng Y vui loøng
cho bieát nhaän ñònh chung veà Trieàu Giaùo Hoaøng cuûa Ñöùc Gioan
Phaoloâ Ñeä Nhò?
Ñaùp: Thaät
khoâng theå naøo noùi trong voøng vaøi phuùt veà trieàu giaùo hoaøng
heát söùc ñaëc bieät cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ Ñeä Nhò. Ngaøi laø
vò giaùo hoaøng ñöôïc bieát ñeán nhieàu nhaát trong lòch söû,
ñöôïc nhieàu ngöôøi nhìn thaáy nhaát; Ngaøi ñaõ ñi khaép
nôi treân theá giôùi, vôùi hôn 100 chuyeán vieáng thaêm quoác teá;
Taát caû caùc söù ñieäp, thoâng ñieäp, baøi giaûng, baøi dieãn vaên
cuûa ngaøi goùp chung laïi, coù theå
in thaønh haøng chuïc taäp saùch; Ñöùc Gioan Phaoloâ Ñeä Nhò laø vò giaùo hoaøng coù tö töôûng saâu
xa, coù taâm hoàn vó ñaïi; Ngaøi laø con ngöôøi cuûa caàu nguyeän,
vöøa ñoàng thôøi daán thaân hoaït ñoäng khoâng meät moõi, vöôït
qua nhöõng trôû ngaïi cuûa beänh taät, cuûa söï ñau ñôùn theå xaùc
vaø cuûa söï buoàn phieàn maø ngaøi phaûi mang laáy nhö
vò cha chung cuûa taát caû moïi ngöôøi nam nöõ cuûa thôøi ñaïi
hoâm nay ñang phaûi chòu aûnh höôûng cuûa nhieàu söï döõ.
Lòch söû seõ ghi nhôù Ñöùc
Gioan Phaoloâ Ñeä Nhò nhö laø moät “nhaø tranh ñaáu”, nhö moät
chöùng nhaân trung kieân vaø can ñaõm cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ, vaøo
thôøi ñieåm theá giôùi trôû thaønh moài ngon cho nhöõng yù thöùc heä sai laàm.
Tình traïng loän xoän naày phaùt sinh tröôùc heát töø caûm thöùc
thaáy mình bò thieät thoøi vaø töø söï
ngôø vöïc keùo daøi trong thôøi kyø “chieán tranh laïnh”,
vôùi haäu quaû laø thaùi ñoä laõnh ñaïm coù tính toaùn
nôi nhöõng theá heä treû.
Ñöùc
Gioan Phaoloâ Ñeä Nhò ñaõ khoâng ngöøng coâng boá cho theá giôùi
Tin Möøng Chuùa Gieâsu Kitoâ. Ngaøi ñaõ khoâng ngöøng thaùch thöùc
thaùi ñoä laõnh ñaïm tröôùc söï ñoùi khaùt vaø thieáu
dinh döôõng cuûa bieát bao ngöôøi; ngaøi khoâng ngöøng söûa chöõa
taùc ñoäng taøn phaù cuûa söï ngheøo cuøng, naïn haïn haùn, beänh
lieät khaùng, nhaát laø taïi Chaâu Phi.
Ngaøi
ñaõ khoâng ngöøng thöùc tænh löông taâm cuûa nhöõng keû “coù
ñuû moïi söï” ñeå hoï thöïc hieän tình lieân ñôùi vôùi nhöõng
anh chò em khoâng coù gì caû, ôû khaép nôi treân theá giôùi. Nhöõng
lôøi noùi cuûa caùc vò giaùo hoaøng luoân luoân coù taàm möùc theá
giôùi; Vaø Ñöùc Gioan Phaoloâ Ñeä
Nhò ñaõ ngoû lôøi vôùi moät theá giôùi ñang tieán tôùi tình traïng
toaøn caàu hoùa, moät theá giôùi ñöôïc lieân laïc vôùi nhau nhôø
caùc phöông tieän kyû thuaät, nhöng laïi thieáu vaéng moái töông
quan lieân ñôùi, nhaân baûn vaø soáng ñoäng.
Trieàu
Giaùo Hoaøng cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ Ñeä Nhò
theå hieän “coá gaéng to lôùn”
khuaáy ñoäng doøng lòch söû, laøm cho lòch söû
khoâng coøn trong tình traïng uø lì baát ñoäng nöõa.
Hoûi
2: Xin Ñöùc Hoàng Y cho bieát
Ñöùc Gioan Phaoloâ Ñeä Nhò ñaõ ñoùng goùp nhö theá naøo cho giaùo
huaán xaõ hoäi cuûa Giaùo Hoäi?
Ñaùp: Tröôùc
heát, chuùng ta haõy nhaéc ñeán vieäc
xuaát baûn Quyeån Töø Ñieån veà Giaùo Huaán Xaõ Hoäi cuûa Ñöùc
Gioan Phaoloâ Ñeä Nhò. Khoâng nhöõng trong nhöõng thoâng ñieäp noåi
tieáng cuûa ngaøi, nhö thoâng
ñieäp “Naêm Thöù 100”,
hay thoâng ñieäp “Moái Quan Taâm
Xaõ Hoäi”, nhöng coøn trong nhieàu baøi dieãn vaên, nhöõng baøi
giaûng, nhöõng baøi thuyeát trình cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ Ñeä Nhò,
ta luoân gaëp thaáy nhöõng quy chieáu veà caùc khía caïnh khaùc nhau
cuûa Giaùo Huaán Xaõ Hoäi cuûa Giaùo Hoäi.
Theá
giôùi ñaõ quen nghe Ñöùc Gioan
Phaoloâ Ñeä Nhò noùi veà con ngöôøi vaø veà xaõ hoäi, nhaát laø
noùi veà nhöõng quyeàn lôïi cuûa caùc caù nhaân, veà söï töï do
vaø veà moät neàn daân chuû ít hay khoâng coù quan taâm naøo ñeán söï phaân
phoái coâng baèng caùc taøi
nguyeân hay caùc dòch vuï chaêm soùc xaõ hoäi cho ngöôøi daân. Phaûi,
Ñöùc Gioan Phaoloâ Ñeä Nhò nhaán maïnh nhieàu
ñeán vieäc chia seõ caùc taøi nguyeân cuûa traùi ñaát vaø vieäc
caàn ñaït ñeán söï coâng baèng xaõ hoäi cho moïi ngöôøi. Trong
khi ñoù, trong thöïc teá, nhöõng nhaân quyeàn cuûa caùc caù nhaân bò
truaát boû vaø moät “Nhaø Nöôùc Ñoäc Ñoaùn” ñeà ra chöông trình
xaõ hoäi rieâng theo yù mình.
Giaùo
Huaán xaõ hoäi cuûa Giaùo Hoäi coù ñaëc tính hoøa hôïp; vaø vieäc
thöïc haønh giaùo huaán naày coù theå ñöôïc toùm goïn trong nhöõng
lôøi sau ñaây, trích töø baøi giaûng cuûa
Ñöùc Gioan Phaoloâ Ñeä Nhò taïi
Quaûng Tröôøng Caùch Maïng ôû Thuû Ñoâ Havana cuûa Cuba, ngaøy 25
thaùng Gieâng naêm 1998 nhö sau: “Ñoái vôùi nhieàu cheá ñoä chính
trò vaø kinh teá, thaùch thöùc vó ñaïi nhaát laø tieáp tuïc giöõ
vöõng khaû naêng dung hoøa söï töï do vôùi söï coâng baèng xaõ
hoäi, dung hoøa söï töï do vôùi tình lieân ñôùi, sao cho khoâng
moät yeáu toá naøo trong nhöõng ñieàu vöøa noùi --- söï töï
do, söï coâng baèng xaõ hoäi, tình lieân ñôùi --- bò ñöa xuoáng
haøng thöù yeáu. Giaùo Huaán Xaõ Hoäi cuûa Giaùo Hoäi nhaém ñeán
vieäc soi saùng vaø dung hoøa nhöõng töông quan giöõa nhöõng quyeàn
lôïi khoâng theå bò xuùc phaïm cuûa moãi moät ngöôøi vaø nhöõng
nhu caàu cuûa xaõ hoäi, sao cho con ngöôøi ñaït ñöôïc nhöõng
khaùt voïng saâu xa nhaát vaø ñöôïc theå hieän chính mình caùch toaøn dieän.
Hoûi
3: Xin Ñöùc Hoàng Y cho bieát veà
Vai Troø cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ Ñeä Nhò trong nhöõng dieãn bieán lòch
söû cuûa thôøi Haäu-Chieán Tranh laïnh?
Ñaùp: Keát
thuùc chieán tranh laïnh, theá giôùi xem ra nhö ngöøng laïi. Vaø coù
nhöõng ngöôøi leân tieáng noùi veà vieäc
keát thuùc lòch söû.
Nhöng
Ñöùc Gioan Phaoloâ Ñeä Nhò ñaõ taêng theâm nghò löïc cho thôøi
kyø chuyeån tieáp vaøo cuoái moät
ngaøn naêm vaø baét ñaàu moät ngaøn naêm môùi khaùc,
nhôø vaøo söùc maïnh cuûa Tin Möøng. Ngaøi keâu goïi nhöõng
ngöôøi Kitoâ haõy thöïc hieän coâng cuoäc Taùi Rao Giaûng Phuùc AÂm
cho theá giôùi vaø môøi goïi moïi daân nöôùc haõy môû roäng cöûa
ñoùn nhaän Chuùa Gieâsu Kitoâ.
Trong
nhöõng dieãn bieán lòch söû cuûa
thôøi Haäu Chieán Tranh laïnh, taïi Ñoâng AÂu, taïi Cuba, vaø taïi
nhöõng nôi khaùc nöõa treân theá giôùi, Ñöùc Gioan Phaoloâ Ñeä
Nhò ñaõ khoâng ngöøng ñeà nghò vieäc Ñoái Thoaïi nhö laø con
ñöôøng ñeå giaûi quyeát nhöõng xung ñoät, caû khi ñieàu naày ñoøi
buoäc söï hoøa giaûi vaø tha thöù. Tröôùc nhöõng thaùch thöùc to
lôùn treân bình dieän kinh teá ñang aûnh höôûng treân sinh hoaït xaõ
hoäi cuûa caùc daân nöôùc, Ñöùc Gioan Phaoloâ Ñeä Nhò khuyeán khích
haõy thöïc hieän tình lieân ñôùi vôùi nhöõng keû yeáu theá nhaát.
Quyù vò vaø caùc baïn thaân meán, vöøa roài laø nhöõng nhaän ñònh cuûa Ñöùc Hoàng Y Toång Giaùm Muïc La Havana, thuû ñoâ Cuba, veà Trieàu Giaùo Hoaøng cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ Ñeä Nhò. Baøi phoûng vaán naày coøn moät phaàn nöõa, chuùng toâi seõ phaùt trong muïc thôøi söï ngaøy thöù Naêm 27/11/2003. Mong quyù vò vaø caùc baïn seõ theo doõi.
(Radio
Veritas Asia 27/11/2003) - Quyù vò vaø caùc baïn thaân meán, trong
baøi thôøi söï ngaøy thöù Tö 26/11/2003, chuùng ta ñaõ theo doõi
phaàn thöù nhaát baøi phoûng vaán ÑHY JAIME ORTEGA ALAMINO, Toång
Giaùm Muïc
La HAVANA, thuû ñoâ CUBA, veà 25 naêm Trieàu Giaùo Hoaøng cuûa
Ñöùc Gioan Phaoloâ II, vò giaùo hoaøng ñöôïc nhieàu ngöôøi bieát
ñeán, vò giaùo hoaøng cuûa lôøi caàu nguyeän, cuûa söï daán thaân
phuïc vuï con ngöôøi, cuûa tình lieân ñoái vôùi ngöôøi ngheøo.
Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ môøi goïi moïi daân nöôùc haõy môû
roäng moïi cöûa ñoùn nhaän Chuùa Gieâsu Kitoâ.
Hoâm
nay (Thöù Naêm 27/11/2003), kính môøi quyù vò vaø caùc baïn theo doõi
tieáp phaàn coøn laïi baøi phoûng vaán naày, do haõng Truyeàn Thanh vaø
Truyeàn Hình Taây Ban Nha thöïc hieän, vaø ñöôïc haõng tin Zenit phoå
bieán hoâm thöù Hai, ngaøy 24 thaùng 11 naêm 2003.
Caâu
hoûi keá tieáp (caâu thöù 4) laø:
Ñöùc Hoàng Y nhaän ñònh nhö theá naøo veà chuyeán vieáng thaêm
cuûa ÑTC Gioan Phaoloâ II taïi
CUBA vaøo naêm 1998?
Ñöùc
Hoàng Y JAIME ORTEGA ALAMINO, ñaõ traû lôøi nhö sau: Chuyeán vieáng
thaêm cuûa ÑTC taïi Cuba vaøo naêm 1998 laø moät trong nhöõng chuyeán
vieáng thaêm ñöôïc theá giôùi baøn ñeán nhieàu nhaát tröôùc khi
chuyeán vieáng thaêm xaûy ra, vaø sau ñoù ñöôïc giôùi truyeàn thoâng
theo doõi ñaëc bieät. ÑTC cuõng ñaõ heát söùc mong öôùc thöïc
hieän chuyeán vieáng thaêm naày. Nhieàu
ngöôøi ñaõ chuù yù ñeán khía caïnh chính trò, nhö laø cuoäc
gaëp gôõ giöõa Ñöùc Gioan Phaoloâ Ñeä Nhò vaø OÂng Fidel Castro.
Nhöõng keû khaùc nöõa thì nhìn chuyeán vieáng thaêm nhö laø söï
hieän dieän cuûa vò ñaïi dieän vó ñaïi nhaát cuûa nhöõng giaù trò
Ñöùc Tin Kitoâ trong moät quoác gia ñaõ töøng naèm trong khoái coäng
saûn.
Nhöng
nhöõng ngöôøi coâng giaùo Cuba, vaø caû chính Ñöùc Thaùnh Cha nöõa,
thì nhìn chuyeán vieáng thaêm nhö laø “chuyeán vieáng thaêm muïc vuï
raát ñöôïc mong öôùc töø laâu”, moät cuoäc gaëp gôõ giöõa vò
chuû chaên toaøn caàu vôùi phaàn daân chuùa sinh soáng taïi Cuba.
Ñöùc Gioan Phaoloâ Ñeä Nhò ñeán thaêm, ngaøi cuûng coá caùc giaùm
muïc trong söù maïng cuûa hoï, gaëp gôõ vôùi caùc gia ñình vaø giôùi
treû, vôùi nhöõng beänh nhaân vaø vôùi theá giôùi vaên hoùa; Ngaøi
ñeå laïi tia aùnh saùng vaø nieàm hy voïng trong taâm hoàn ngöôøi
coâng giaùo Cuba vaø trong ñaát nöôùc chuùng toâi noùi chung, ngoõ
haàu giaùo hoäi nhaän laõnh söùc haêng say môùi vaø vöõng beàn
trong vieäc thi haønh söù maïng cuûa mình.
Ñoù
laø nhöõng mong öôùc cuûa chuùng toâi veà chuyeán vieáng thaêm; vaø
nhöõng mong öôùc naày ñaõ
ñöôïc thöïc hieän troïn veïn; coøn nhöõng mong öôùc coù tính caùch
chính trò laø nhöõng mong öôùc khoâng coù neàn taûng, vaø khoâng
ñöôïc thöïc hieän nhö vaäy.
Hoûi
5: Xin Ñöùc Hoàng Y cho bieát
lieäu Ñöùc Gioan Phaoloâ Ñeä Nhò coù ñeå laïi nhöõng
vaán ñeà gì cho ngöôøi keá vò ngaøi hay khoâng?
Traû Lôøi:
Moãi thôøi ñeàu coù nhöõng vaán ñeà rieâng; vaø ñieàu
maø ngaøy hoâm nay cho laø vaán ñeà, thì ngaøy mai ñaõ bò thay ñoåi
vì nhöõng hoaøn caûnh khaùc. Vò giaùo hoaøng keá tieáp cuõng seõ
ñöôïc Thieân Chuùa ban cho nhieàu ôn, ñeå giaûi quyeát nhöõng vaán
ñeà seõ gaëp phaûi luùc ñoù; nhöng
ngay töø baây giôø, chuùng ta khoâng theå noùi tröôùc nhöõng
vaán ñeà töông lai seõ nhö theá naøo, bôûi vì moãi moät vaán ñeà
ñeàu tuøy thuoäc vaøo thôøi gian trong ñoù vaán ñeà ñöôïc khai
sinh.
Hoûi
6: Nhö ñaõ noùi, Ñöùc Gioan
Phaoloâ II laø vò giaùo hoaøng ñöôïc nhieàu ngöôøi nhìn thaáy nhaát.
Ngaøi ñaõ nôùi roäng nhöõng ranh giôùi cuûa Giaùo Hoäi cho ñeán
taän cuøng theá giôùi. Nhöng giaùo huaán luaân lyù cuûa ngaøi ñaõ
bò choáng ñoái hoaëc bò laõng queân trong theá giôùi Taây Phöông.
Thöû hoûi coù phaûi Giaùo hoäi Coâng giaùo ñaõ bò ngöôøi ta xem
nhö laø moät giaùo hoäi coù tính caùch aùp ñaët treân keû khaùc
trong vaán ñeà lieân quan ñeán traät töï luaân lyù, vaø nhö
theá, ñaõ trôû thaønh giaùo hoäi cuûa thieåu soá, hay khoâng?
Ñaùp:
Chuùng ta ñöøng queân raèng giaùo huaán luaân lyù cuûa Ñöùc
Gioan Phaoloâ II tröôùc heát laø vieäc phuïc vuï anh chò em xung quanh
vì tình thöông, laø cuoäc chieán choáng laïi söï
ích kyû cuûa moät nhoùm hay cuûa moät caù nhaân, vaø laø lôøi
môøi goïi lieân ló haõy thöïc hieän tình lieân ñôùi. Giaùo Huaán
Luaân Lyù Kitoâ raát ñoøi hoûi trong nhöõng laõnh vöïc vöøa noùi.
Chuùng ta ñöøng ruùt goïn giaùo huaán luaân lyù chæ veà nhöõng khía
caïnh phaùi tính, veà töông quan vôï choàng, khoâng maø thoâi.
Theá
giôùi chuùng ta ñang soáng, khoâng phaûi laø moät theá giôùi hoaøn
toaøn xaáu xa; ñuùng hôn, ñaây laø moät theá giôùi raát mong manh,
vaø nhöõng con ngöôùi nam nöõ ngaøy nay ñaõ bò “chìm” trong nhöõng
thöïc taïi caûm giaùc ñang vaây
laáy hoï.
Tröôùc
nhöõng giaûi thích taâm lyù vaø döïa treân con soá veà ñieàu gì
laø ñuùng vaø coù theå chaáp nhaän ñöôïc, thì döôøng nhö
ngöôøi ta ñaõ bò maát ñi yù thöùc veà ñieàu gì laø ñuùng
thaät. Chuùng ta ñang ñöùng tröôùc moät con ngöôøi xem ra nhö raát
ñöôïc thoâng tin cho bieát nhieàu ñieàu, nhöng laïi laø moät con ngöôøi
khoâng ñöôïc huaán luyeän ñaày ñuû.
Ngöôøi
ta khoâng theå giöõ im laëng tröôùc cuoäc khuûng hoaûng hieän nay. Söï
Thaät caàn phaûi ñöôïc nhaéc ñi nhaéc laïi, maëc duø xem ra nhö coù
ít ngöôøi chaáp nhaän söï thaät, vaø caû choái töø
nhöõng ñoøi buoäc cuûa söï thaät ñoù nöõa.
Luoân
luoân coù ít ngöôøi chaáp nhaän troïn veïn söù ñieäp cuûa Chuùa
Gieâsu vaø nhöõng ñoøi buoäc cuûa söù ñieäp ñoù
treân bình dieän xaõ hoäi, chính trò, gia ñình vaø ñôøi soáng
rieâng tö caù nhaân. Giaùo Hoäi ñaõ luoân luoân haønh ñoäng, gioáng
nhö theå moät ngöôøi neùm vieân ñaù xuoáng maët nöôùc, taïo ra
nhöõng laøn soùng ñoàng taâm, töø töø lan roäng ra, töø trong
trung taâm lan ra phía ngoaøi. Nhöõng
voøng troøn nhoû, thì gaàn vôùi ñieåm trung taâm, nôi vieân ñaù rôi xuoáng maët nöôùc, vaø nhö theá
nhaän laáy taùc ñoäng cuûa vieân ñaù nhieàu hôn. AÛnh höôûng
taùc ñoäng cuûa vieân ñaù khoâng döøng laïi nôi nhöõng voøng troøn
nhoû beân trong, nhöng lan roäng ra cho ñeán phía beân ngoaøi.
Ñöùc
Gioan Phaoloâ Ñeä Nhò bieát nhö vaäy vaø ngaøi ñaõ haønh ñoäng nhö
vaäy, vaø Giaùo Hoäi seõ tieáp tuïc haønh ñoäng gioáng nhö vaäy. Ñaây
laø caùch thöùc haønh ñoäng nhö ñöôïc Chuùa
Gieâsu nhaéc ñeán trong caùc duï ngoân
cuûa ngaøi; nhö duï ngoân haït gioáng nhoû troå sinh nhieàu hoa
traùi, duï ngoân men laøm daäy boät. Söù ñieäp cuûa Chuùa Gieâsu
luoân luoân taùc ñoäng treân nhöõng nhoùm nhoû vaø coù taàm aûnh höôûng
phoå quaùt.
Hoûi
7: Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ thay ñoåi dung maïo cuûa vò Giaùo
Hoaøng. Vaäy thöû hoûi vò giaùo hoaøng keá tieáp Ñöùc Gioan
Phaoloâ II seõ phaûi coù nhöõng ñöùc tính nhö theá naøo?
Ñaùp: Vò giaùo hoaøng
töông lai caàn coù nhöõng ñöùc tính
phuø hôïp vôùi con ngöôøi linh muïc, phuø hôïp vôùi ñöôøng loái
tu ñöùc, phuø hôïp vôùi phöông
thöùc cuûa vò chuû chaên. Khoâng ai coù theå baét chöôùc gioáng
y nhö Ñöùc Gioan
Phaoloâ II, vaø cuõng khoâng ai muoán laøm nhö theá.
Trieàu
giaùo hoaøng noåi tieáng cuûa Ñöùc Pioâ XII xem ra khoâng theå thay
theá ñöôïc. Vaø Chaân Phöôùc Giaùo Hoaøng Gioan 23 ñaõ laøm cho
trieàu giaùo hoaøng cuûa Ngaøi mang tính caùch ñôn sô vaø ñaày thaân
tình. Vò giaùo hoaøng keá vò Ñöùc Gioan Phaoloâ II, chaéc chaén seõ
khaùc vôùi Ñöùc Gioan Phaoloâ II;
nhöng toâi xaùc tín chaéc chaén raèng Vò Giaùo Hoaøng töông lai ñoù
luoân luoân laø ngöôøi maø Chuùa muoán choïn cho moät thôøi kyø ñaëc
bieät, trong lòch söû cuûa giaùo hoäi
cuõng nhö trong lòch söû nhaân
loaïi.
Quyù vò vaø caùc baïn
thaân meán,
Vöøa roài laø nhöõng nhaän ñònh
cuûa Ñöùc Hoàng Y Jaime Ortega Alamino, Toång Giaùm Muïc
La Havana, Cuba veà Ñöùc Gioan Phaoloâ II vaø trieàu giaùo hoaøng
cuûa ngaøi.
Heïn gaëp laïi quyù vò vaø caùc baïn.
(Ñaëng Theá Duõng)