Tình hình töï do toân giaùo

taïi moät soá nöôùc cöïu coïng saûn Ñoâng AÂu

Prepared for Internet by Radio Veritas Asia, Philippines

Tình hình töï do toân giaùo taïi moät soá nöôùc cöïu coïng saûn Ñoâng AÂu.

(Radio Veritas Asia 29/07/2003) - Theo baûn töôøng trình cuûa Toå Chöùc “Trôï Giuùp caùc Giaùo hoäi ñau khoå”, taïi moät soá nöôùc  AÂu chaâu, ñaëc bieät caùc nöôùc cöïu coïng saûn, Giaùo hoäi Coâng giaùo vaãn chöa ñöôïc höôûng töï do toân giaùo troïn veïn.

Albania laø quoác gia ñang töø töø phuïc höng sau nhöõng taøn phaù veà tinh thaàn vaø vaät chaát döôùi moät cheá ñoä voâ thaàn taøn baïo nhöùt trong caùc cheá ñoä coïng saûn. Hieän nay quoác gia naøy ñang laø vuøng ñaát hoaït ñoäng cuûa nhieàu toân giaùo. Ngaøy 23/03/2002, chính phuû Albania vaø Toøa Thaùnh ñaõ kyù keát moät thoûa öôùc goàm 11 ñieàu khoaûn, baûo ñaûm quyeàn töï do tuyeân xöng ñöùc tin coâng giaùo moät caùch coâng khai, coâng nhaän qui cheá phaùp lyù cuûa Giaùo hoäi vaø nhöõng toå chöùc ñöôïc Giaùo luaät nhìn nhaän cuõng nhö baûo ñaûm cho Giaùo hoäi ñöôïc quyeàn töï do thoâng tin vaø xöû duïng caùc phöông tieän truyeàn thoâng rieâng. Hieän nay coù khoaûng 100 linh muïc vaø 300 nöõ tu ñang hoaït ñoäng muïc vuï treân toaøn quoác. Tuy nhieân, vaãn chöa coù moät luaät roõ raøng ñeå qui ñònh vieäc thôø phöôïng, maëc duø Hieán Phaùp coù ñeà caäp ñeán.

Taïi coïng hoøa Belarus, baát keå phaûn öùng cuûa caùc nhoùm toân giaùo trong nöôùc vaø chæ trích cuûa coäng ñoàng theá giôùi, toång thoáng Alexander Lukaschenko vaãn quyeát ñònh ban haønh moät  luaät môùi veà toân giaùo, ñöôïc nhieàu ngöôøi xem nhö laø  luaät toân giaùo coù tính caùch ñaøn aùp nhöùt taïi AÂu Chaâu. Luaät naøy nhìn nhaän Giaùo hoäi Chính thoáng Nga nhö laø quoác giaùo vaø nhaán maïnh raèng Nhaø nöôùc coù nghóa vuï phaûi baûo veä vai troø thoáng trò cuûa Chính thoáng giaùo tröôùc nhöõng giaùo phaùi nguy hieåm. Vôùi luaät naøy, caùc toân giaùo thieåu soá seõ gaëp nhieàu khoù khaên, bôûi vì khoâng theå hoaït ñoäng neáu khoâng coù söï pheâ chuaån cuûa Nhaø nöôùc.

Tình hình töï do toân giaùo taïi Bosnia Herzegovina cuõng khoâng saùng suûa hôn. Hieän vaãn coøn 22,000 binh só taïi Bosnia, laø phaàn ñaát vaãn coøn mang veát tích saâu ñaäm cuûa cuoäc noäi chieán hoài thaäp nieân 1990. Söùc maïnh quaân söï ñöôïc xem laø yeáu toá neàn taûng ñeå baûo ñaûm quaân bình giöõa ba nhoùm ngöôøi Serbi, Croat vaø Hoài giaùo. Vieäc hoài höông cuûa ngöôøi tî naïn cuõng goùp phaàn laøm giaûm bôùt söï caêng thaúng giöõa caùc toân giaùo.

Duø vaäy, kyù öùc veà chieán tranh giöõa caùc chuûng toäc laïi khôi daäy tinh thaàn baát khoan nhöôïng veà toân giaùo. Taát caû caùc coäng ñoàng toân giaùo ñeàu than phieàn veà teä naïn baøn giaáy hoaëc thaùi ñoä coá tình ngaên caûn cuûa caùc chính phuû khieán cho vieäc söûa chöõa caùc nôi thôø phöôïng bò taøn phaù trong thôøi chieán tranh gaëp nhieàu khoù khaên. Ñieàu naøy thöôøng xaûy ra cho caùc coäng ñoàng Chính thoáng giaùo phaûi sinh soáng trong nhöõng vuøng coù ña soá daân theo Hoài giaùo.

Taïi Bulgari, hoài thaùng 12 naêm 2002, Quoác hoäi ñaõ thoâng qua moät luaät veà toân giaùo nhaèm cuûng coá vai troø cuûa Giaùo hoäi Chính thoáng trong moät quoác gia maø 83 phaàn traêm theo Chính thoáng giaùo. Luaät naøy ñaõ taïo ra nhieàu phaûn öùng gay gaét töø phía caùc coäng ñoàng Coâng giaùo, Tin laønh, Hoài giaùo, Do thaùi.

Daïo thaùng 2 naêm 2002, moät cuoäc gaëp gôõ ñaàu tieân giöõa thuû töôùng, boä tröôûng noäi vuï vaø toân giaùo vaø chuû tòch cuûa Hoäi ñoàng giaùm muïc Coâng giaùo Bulgari ñaõ dieãn ra taïi Phaùp quoác nhaèm taïo ra moät cô hoäi ñeå coù ñoái thoaïi giöõa chính phuû vaø Giaùo hoäi Coâng giaùo.

Taïi Serbia, quoác hoäi ñang baøn thaûo veà moät luaät môùi veà töï do toân giaùo. Caùc coäng ñoàng Tin laønh baùo ñoäng raèng chæ coù moät soá giaùo hoäi vaø coäng ñoàng ñöôïc nhaéc ñeán trong baûn döï thaûo luaät. Ñieàu naøy coù nghóa laø nhöõng giaùo hoäi hay coäng ñoàng khoâng ñöôïc nhaéc ñeán, seõ coù nguy cô bò daân chuùng xem nhö nhöõng giaùo phaùi. Nhöng nhieàu ngöôøi cho raèng vôùi luaät môùi veà töï do toân giaùo, chính phuû muoán cho caùc nhoùm toân giaùo ghi danh vôùi boä toân giaùo. Ngoaøi ra, chính phuû cuõng khuyeán khích vieäc daïy moân toân giaùo taïi caùc tröôøng coâng laäp. Luaät môùi veà toân giaùo cuõng taïo ñieàu kieän cho caùc Giaùo hoäi thu hoài taøi saûn ñaõ bò chính quyeàn coïng saûn tòch thu trong thôøi ñeä nhò theá chieán.

Taïi Romania, Giaùo hoäi Coâng giaùo vaãn tieáp tuïc gaëp khoù khaên trong vieäc ñoøi laïi caùc nhaø thôø ñaõ bò chính quyeàn coïng saûn tòch thu hoài naêm 1948 vaø trao cho Giaùo hoäi Chính thoáng. Toång thoáng Romania, oâng Ion Illiescu vaãn khö khö baûo veä laäp tröôøng laø Nhaø nöôùc khoâng can thieäp vaøo chuyeän noäi boä cuûa caùc toân giaùo.

Nga laø nôi maø töï do toân giaùo ñang coù nhieàu vaán ñeà môùi hôn caû, nhöùt laø ñoái vôùi Giaùo hoäi Coâng giaùo. Vieäc Toøa Thaùnh thieát laäp 4 giaùo phaän môùi taïi Nga ñaõ khieán cho quan heä giöõa Giaùo hoäi Coâng giaùo vaø Giaùo hoäi Chính thoáng ngaøy caøng theâm caêng thaúng. Toøa thöôïng phuï Chính thoáng Mascôva vaãn tieáp tuïc toá caùo Giaùo hoäi Coâng giaùo chieâu moä caùc tín ñoà Chính thoáng giaùo.

Quoác hoäi Nga ñaõ thoâng qua moät döï thaûo ñaïo luaät vôùi chuû yù ngaên caám khoâng cho caùc toå chöùc toân giaùo, chính trò vaø xaõ hoäi  ñöôïc coù caùc hoaït ñoäng goïi laø quaù khích. Caùc toå chöùc beânh vöïc nhaân quyeàn ñaõ gay gaét pheâ bình ñaïo luaät naøy. Boä ngoaïi giao Hoa kyø noùi raèng coù khoaûng 2,000 toå chöùc toân giaùo taïi Nga coù nguy cô bò giaûi taùn. Trong thöïc teá, nhieàu toå chöùc ñaõ bò caám hoaït ñoäng.

Taïi Thoå nhæ kyø, maëc duø chính phuû ñaõ ñöa ra nhieàu caûi toå ñeå gia nhaäp vaøo Lieân Hieäp AÂu Chaâu, vaãn chöa coù daáu hieäu naøo cho thaáy coù töï do toân giaùo. Nhaø nöôùc vaãn caên cöù vaøo luaät 1936 ñeå tòch thu taøi saûn cuûa Giaùo hoäi. Maëc duø hieán phaùp baûo ñaûm töï do toân giaùo, vieäc phuïng töï chæ ñöôïc pheùp cöû haønh trong nôi ñöôïc thieát laäp cho muïc ñích phuïng töï maø thoâi.

(Chu Vaên)

Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page