Phoûng vaán ÑHY JOSE SARAIVA MARTINS
Toång Tröôûng Boä Phong Thaùnh
Prepared for Internet by Msgr Peter Nguyen Van Tai
Radio Veritas Asia, Philippines
Phoûng
vaán ÑHY JOSE SARAIVA MARTINS, Toång
Tröôûng Boä Phong Thaùnh.
(Radio
Veritas Asia - 23/02/2003) - Lôøi giôùi thieäu: ÑHY JOSE
SARAIVA MARTINS sinh ngaøy
6 thaùng Gieâng naêm 1932 taïi GAGOS, Boà Baøo Nha. Ngaøi ñaõ ñöôïc
boå nhieäm laøm Toång Tröôûng Boä Phong Thaùnh ngaøy 30 thaùng 5 naêm
1998, vaø ñaõ ñöôïc Ñöùc Gioan Phaoloâ II phong töôùc Hoàng Y ngaøy
21 thaùng 2 naêm 2001. Sau ñaây laø cuoäc phoûng vaán ngaøi veà nhöõng vaán ñeà thôøi söï trong giaùo hoäi, do haõng
Truyeàn Hình ITV thöïc hieän ngaøy muøng 5 thaùng 2 naêm 2003. Kính môøi
quyù vò vaø caùc baïn theo doõi cuoäc phoûng vaán:
Hoûi:
Thöa ÑHY, ngaøi laø toång tröôûng boä phong thaùnh töø naêm 1998 ñeán
nay. Xin ñöôïc hoûi ngaøi yeâu thích nhöõng vò thaùnh naøo vaø taïi
sao?
Ñaùp:
Taát caû caùc vò thaùnh ñeàu ñaõ baét chöôùc Chuùa Kitoâ trong neáp
soáng cuûa hoï; caùc thaùnh ñöôïc ñoàng hoaù vôùi Chuùa Kitoâ
trong nhöõng hoaøn caûnh heát söùc khaùc nhau vaø trong moãi giai ñoaïn
lòch söû khaùc nhau. Nhö theá, taát caû caùc ngaøi laø nhöõng
göông
maãu cho chuùng ta noi theo, ñeå bieát ñaùp traû laïi söùc taùc ñoäng
cuûa aân suûng, ñöôïc theå hieän trong nhöõng caùch thöùc khaùc
nhau, qua moãi vò thaùnh. Vieäc caù nhaân thích rieâng moät vò thaùnh
naøo ñoù, phaûi löu yù ñeán yeáu toá chung naày. Noùi nhö theá,
khoâng coù nghóa laø loaïi boû söï kieän moät ngöôøi coù theå coù
loøng moä meán rieâng ñoái vôùi vaøi vò thaùnh. Rieâng toâi, thì
toâi coù loøng moä meán thaùnh Giuse, thaùnh Antoân Padua, vaø hai thaùnh
treû chaên chieân taïi Fatima laø thaùnh Giacinta vaø thaùnh Francisco.
Ñoái vôùi thaùnh Giuse, toâi ñöôïc danh döï mang teân ngaøi. Trong
tieáng Boà Ñaøo Nha, Giuse ñuôïc goïi laø “Jose”. Vò thaùnh thöù
hai maø toâi thích, thaùnh Antoân Padua, sinh taïi Lisbon, Boà Ñaøo Nha
vaø ñaõ qua ñôøi taïi Padua, Italia. Ngaøi ñaõ ñöôïc Giaùo Hoäi
coâng boá laø “Thaùnh Tieán Só cuûa Tin Möøng”. Toâi ngöôõng moä
ngaøi, vì tö töôûng thaâm saâu, loøng nhieät thaønh toâng ñoà vaø
tinh thaàn haêng say truyeàn giaùo; tinh thaàm haêng say naày ñaõ thoâi
thuùc ngaøi ñeán rao giaûng Phuùc AÂm taïi Morocco. Ñoái vôùi hai
thaùnh treû chaên chieân taïi Fatima, toâi luoân caûm phuïc tröôùc
ñöùc tin khoâng lay chuyeån vaø söùc maïnh tinh thaàn cuûa hai thaùnh
treû naày, maëc duø vaãn coøn thô treû.
Hoûi:
Thöa Ñöùc Hoàng Y, ñaâu laø nhöõng aùn phong thaùnh maø ngaøi cho
laø coù taàm quan troïng ñaëc bieät?
Ñaùp: Nhöõng aùn phong chaân
phöôùc vaø phong thaùnh hieän ñang
ñöôïc cöùu xeùt laø nhieàu hôn con soá 2000 vuï, töø nhieàu quoác
gia nhieàu ñaïi luïc khaùc nhau. Xeùt veà taàm quan troïng phoå quaùt
cho toaøn theå Giaùo Hoäi, toâi coù theå
nhaéc ñeán aùn phong thaùnh cho Chaân Phöôùc giaùo hoaøng Gioan
XXIII, aùn phong thaùnh cho hai thaùnh treû cuûa Fatima laø Giacinta vaø
Francisco, aùn phong thaùnh cho Juan Diego vaø
aùn phong chaân phöôùc cho Meï Teresa Calcutta; vaøo ngaøy 19 thaùng
10 naêm 2003, Meï Teâreâsa Calcutta seõ ñöôïc phong chaân phöôùc.
Hoûi:
Coù vaøi vieäc phong chaân phöôùc vaø phong thaùnh ñaõ gaây ra nhöõng
tranh luaän. Ñöùc Hoàng Y nghó theá naøo veà nhöõng tranh luaän coâng
khai naày?
Ñaùp: Söï vieäc moät vò thaùnh khoâng ñöôïc taát caû moïi ngöôøi ñoùn nhaän laø daáu chæ cho chuùng ta bieát raèng vò thaùnh ñoù ñaõ soáng thaät cuoäc soáng cuûa mình, khoâng phaûi theo caùch thöùc cuûa thôøi ñaïi, nhöng theo caùch phuø hôïp vôùi Ñöùc Tin. Chuùa Gieâsu Kitoâ laø ñaáng ñaàu tieân ñaõ taïo ra, vaø coøn tieáp tuïc taïo ra, nhöõng tranh luaän. Vì theá khoâng phaûi laø vieäc ñaùng laáy laøm laï, khi cuoäc soáng cuûa nhöõng keû theo Chuùa ñoâi khi gaây ra nhöõng phaûn öùng tranh luaän nhö vaäy; yù nghóa cuûa söï kieän (gaây ra tranh luaän) laø caùc vò thaùnh theo Chuùa, laø nhöõng keû khoâng “ñuùng theo quan ñieåm chính trò”. Toâi coù leõ cuõng neân theâm raèng vaøi cuoäc tranh luaän lieân quan ñeán vò thaùnh naày hay vò thaùnh khaùc phaùt sinh töø söï giaûi thích sai laàm veà ñôøi soáng vaø vieäc laøm cuûa vò thaùnh ñoù, do bôûi vieäc ñöa cuoäc soáng vaø vieäc laøm cuûa vò thaùnh ñoù ra khoûi khung caûnh lòch söû trong ñoù vò thaùnh ñaõ soáng vaø laøm vieäc...
Hoûi:
ÑHY nghó theá naøo veà nhöõng nguoàn tin noùi raèng Meï Teâreâsa ñaõ
coù nhieàu thò kieán veà Chuùa Gieâsu trong cuoäc ñôøi cuûa Meï?
Ñaùp:
Döïa treân nhöõng hoà sô maø Boä phong thaùnh ñaõ nhaän ñöôïc,
thì khoâng coù nhöõng laàn “hieän ra” naày. Phaûi, Meï Teâreâsa
coù nhöõng “ñaøm thoïai noäi taâm”, ñöôïc hieåu nhö laø moät
söï thoâng hieäp vôùi Thieân Chuùa; söï hieäp thoâng naày, khoâng
ñöôïc dieãn taû ra baèng lôøi noùi, nhöng ñöôïc khaéc ghi trong
taâm hoàn Meï vaø khuyeán khích Meï khieâm toán vaâng phuïc theo thaùnh
yù Chuùa. Noùi cho cuøng, thì söï thaùnh thieän khoâng döïa treân
nhöõng hieän töôïng nhö theá, nhöng döïa treân vieäc thi haønh nhöõng
nhaân ñöùc caùch lieân tuïc vaø anh huøng.
Hoûi:
Thöa Ñöùc Hoàng Y, Ñöùc Giaùo
Hoaøng Pioâ XII seõ ñöôïc
phong thaùnh hay khoâng?
Ñaùp:
AÙn phong thaùnh cho ngaøi ñang tieán trieån, nhöng hoà sô
ñeå chuùng toâi nghieân cöùu, thì chöa noäp veà cho Boä chuùng
toâi.
Hoûi:
Thöa Ñöùc Hoàng Y, ngaøi laø ngöôøi Boà Ñaøo Nha. Con ñöôøng tu
ñöùc nhö ñöôïc Ñöùc Meï Fatima ñeà ra, coù aûnh höôûng nhö
theá naøo treân ñôøi soáng ngaøi?
Ñaùp:
Söù ñieäp Fatima ñaõ aên reã saâu vaøo trong daân chuùng Boà Ñaøo
Nha, nhöng ñaây cuõng laø moät söù ñieäp coù tính caùch phoå quaùt.
Meï Maria yeâu caàu haõy caàu nguyeän, laøm vieäc
hy sinh ñeàn toäi, vaø moät caùch ñaëc bieät laàn chuoãi Maân
Coâi. Ñaây laø ñieàu caùc vò giaùo hoaøng ñaõ nhaán maïnh ñeán
nhieàu laàn, keå caû Ñöùc Gioan Phaoloâ II môùi ñaây nöõa. Ñoái
vôùi ngöôøi coâng giaùo Boà Ñaøo Nha, Fatima laø moät ñieåm quy
chieáu quan troïng. Nhöõng laàn Ñöùc Meï hieän ra naêm 1917, vaø söù
ñieäp cuûa Meï, ñaõ aûnh höôûng saâu ñaäm treân sinh hoaït toân
giaùo, treân moïi cuoäc soáng taïi ñaát nöôùc Boà Ñaøo Nha cuûa
toâi. Nhö theá, linh ñaïo Fatima khoâng theå naøo khoâng aûnh
höôûng
saâu xa treân toâi. Töø khi toâi coøn beù, meï toâi ñaõ daïy toâi
soáng tin töôûng vaøo Ñöùc Meï, vaø ñaëc bieät tin töôûng vaøo
“Baø Traéng” (töùc Ñöùc Meï Fatima), Ñaáng ñaõ hieän ra cho ba
treû chaên chieân; meï toâi ñaõ daïy toâi yeâu meán Ñöùc Meï, khaån
caàu Ñöùc Meï vôùi Ñöùc Tin.
Quyù vò vaø caùc baïn thaân meán, treân ñaây laø phaàn I cuûa baøi phoûng vaán ÑHY Jose Saraiva Martins, Toång Tröôûng Boä Phong Thaùnh. Trong phaàn I baøi phoûng vaán ÑHY Jose Saraiva Martins, ngaøi ñaõ noùi veà loøng moä meán rieâng cuûa ngaøi ñoái vôùi vaøi vò thaùnh, veà taàm quan troïng quoác teá cuûa caùc thaùnh, veà yù nghóa cuûa vieäc tranh luaän quanh moät vò thaùnh, veà vò saép ñöôïc phong chaân phöôùc nhö Meï Teâreâsa Calcutta, vaø veà vò ñang coøn trong giai ñoaïn laäp hoà sô phong chaân phöôùc, nhö Ñöùc Coá Giaùo Hoaøng Pioâ XII.
Sau
ñaây chuùng ta haõy theo doõi phaàn II cuûa
baøi phoûng vaán naày, veà yù nghóa cuûa lôøi tieân tri veà vieäc Nöôùc Nga trôû laïi, veà Ñöùc Giaùo Hoaøng vaø giaùo trieàu Roma, veà chieán tranh choáng
Iraq.
Hoûi:
Thöa Ñöùc Hoàng Y, ngaøi giaûi thích nhö theá naøo veà lôøi tieân
ñoaùn Nuôùc Nga trôû laïi, nhö chò Lucia ñaõ baùo truôùc? Vaø ngaøi
noùi gì veà vieäc taän hieán Nöôùc
Nga cho Traùi Tim Voâ Nhieãm Meï Maria?
Ñaùp: Chò Lucia ñaõ
noùi veà “vieäc trôû laïi”. Phaàn Ñöùc Hoàng Y Ratzinger,
khi coâng boá bí maät thöù III cho coâng chuùng, thì ngaøi cho bieát
“vieäc trôû laïi” naày coù theå hieåu nhö
laø vieäc “chaám döùt chuû thuyeát
duy vaät coäng saûn” ñaõ töøng boùp ngheït nhöõng goác reã
kitoâ taïi Nga.
Töø
“Trôû Laïi”, nhö ñöôïc
nhaéc ñeán trong nhöõng laàn hieän ra taïi Fatima, khoâng neân
ñöôïc hieåu theo nghóa heïp nhö thöôøng
ñöôïc giaûi thích trong caùc saùch giaùo khoa hay töï ñieån veà tu
ñöùc, nhöng caàn ñöôïc hieåu theo nghóa roäng.
Coøn
veà vieäc “taän hieán” Nöôùc Nga cho Traùi Tim Voâ Nhieãm cuûa Meï
Maria, thì vieäc naày ñaõ ñöôïc hoaøn taát bôûi ñöùc ñöông
kim Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II cuûa chuùng ta ñaây, trong söï hieäp
thoâng vôùi taát caû caùc giaùm muïc treân toaøn theá giôùi hieäp
yù vôùi ngaøi vaøo ngaøy 25 thaùng
3 naêm 1989, ngaøy Leã Truyeàn Tin. Truôùc ñoù, Ñöùc Pioâ XII vaø
Ñöùc Phaoloâ VI cuõng ñaõ laøm vieäc taän hieán naày, nhöng khoâng
coù söï thoâng hieäp vôùi taát caû caùc giaùm muïc treân theá giôùi.
Vaøi thaùng sau ñoù, khoâng ai ngôø tröôùc, ngaøy 4 thaùng 10 naêm
1989, böùc töôøng Berlin bò suïp.
Hoûi:
Thöa ÑHY, lieäu seõ coù cuoäc gaëp gôõ giöõa Ñöùc Alexy II Giaùo
Chuû Chính Thoáng Nga, vaø Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II taïi
Fatima, coù leõ vaøo ngaøy 13 thaùng 5/2003, nhö Ñöùc Giaùm
Muïc Fatima ñaõ öôùc mong caùch ñaây vaøi tuaàn hay khoâng?
Ñaùp: Toâi mong öôùc coù ñöôïc nhö vaäy!
Nhö theá, ñoù laø dòp may lôùn ñeå giaûm bôùt nhöõng hieåu laàm
vaø thieáu thoâng caûm ñaõ keùo daøi ngaøn naêm. Ñaây coù theå noùi
leân moät böôùc quan troïng treân con ñöôøng tieán ñeán ñaïi keát.
Hoûi:
ÑHY cuõng ñaõ laø Toång Thö Kyù cuûa Boä Giaùo Duïc Coâng Giaùo.
Ngaøy nay xem ra ñang coù cuoäc suy giaûm trong vieäc giaùo duïc coâng
giaùo treân toaøn theá giôùi. Töông lai seõ nhö theá naøo, thöa ÑHY?
Ñaùp: Coù leõ con soá
caùc tröôøng hoïc treân theá giôùi bò giaûm xuoáng, nhöng ñaây laø
tuyø theo möùc ñoä giaûm bôùt caùc con
caùi. Tuy nhieân, xeùt nhö laø nguoàn caûm höùng cho caùc cô caáu
giaùo duïc, Giaùo Hoäi Coâng Giaùo vaãn coøn ñöùng haøng ñaàu treân
theá giôùi. Söï sa suùt laø nôi nhöõng giaù trò cuûa xaõ hoäi
trong ñoù chuùng ta sinh soáng, chôù
khoâng phaûi trong coâng vieäc giaùo duïc coâng giaùo. Ngöôïc laïi,
coù leõ toâi neân noùi raèng söï
kieän caùc tröôøng coâng giaùo tieáp tuïc hieän dieän vaø laøm phaùt
sinh nhieàu hoa traùi, giöõa cuoäc suy suïp nhöõng giaù trò trong thôøi
ñaïi chuùng ta, laø daáu chæ cho söùc soáng maïnh cuûa neàn giaùo
duïc coâng giaùo. Töông lai thì sao? Toâi nhìn veà töông lai caùch
laïc quan, vaø nhö theá vôùi Ñöùc Tin vaøo taùc ñoäng cuûa Chuùa.
Nhöng töông lai cuõng tuyø thuoäc vaøo moãi ngöôøi chuùng ta. Ñöùc
Gioan Phaoloâ II, trong chöông trình
muïc vuï cuûa ngaøi cho ngaøn naêm thöù ba,
ñaõ daønh choã thöù nhaát cho “ôn goïi phoå quaùt taát caû moïi
ngöôøi haõy soáng thaùnh thieän” nhö laø muïc tieâu cuûa töøng
ngöôøi. Neáu taát caû chuùng ta nghieâm chænh laéng nghe lôøi môøi
goïi neân thaùnh naày, chuùng ta seõ goùp phaàn thieát laäp moät traät
töï ñích thöïc caùc giaù trò vaø nhöõng hoa traùi cuûa coâng vieäc
giaùo duïc coâng giaùo seõ trôû neân hieån nhieân hôn.
Hoûi:
ÑHY xem coâng vieäc cuûa mình taïi giaùo trieàu Roma, ---- moät coâng
vieäc ñoâi khi ñöôïc xem nhö laø “coù tính caùch baøn giaáy”,
--- nhö theá naøo? ÑHY coù thích laøm vieäc ôû giaùo xöù hay duøng
thôøi giôø ñeå nghieân cöùu, hay khoâng?
Ñaùp: Giaùo
Hoäi laø moät xaõ hoäi heát söùc thieâng lieâng, nhöng laïi hieän
dieän trong lòch söû vaø caàn söï toå chöùc. Toâi baûo ñaûm vôùi
quyù vò raèng khía caïnh cô caáu
toå chöùc cuûa Toaø Thaùnh,
ñöôïc ruùt goïn veà möùc ñoä
toái thieåu. Ñaây laø ñieàu coù
theå gaây hieåu laàm, neáu ta phaân chia moät beân laø coâng vieäc muïc
vuï, vaø beân kia laø coâng vieäc baøn giaáy, bôûi vì coâng vieäc
phuïc vuï cho daân chuùng, --- chaúng haïn nhö taïi caùc giaùo xöù,
--- coù theå laø ñieàu
“khoâng theå ñöôïc”, hay ít ra “raát khoù”, neáu khoâng coù
moät chuùt möùc ñoä toå chöùc. Caû hai coâng vieäc, --- vieäc baøn
giaáy vaø vieäc tröïc tieáp gaëp gôõ
vôùi daân chuùng, --- coù cuøng chung moät muïc tieâu: ñoù laø ñieàu
thieän haûo thieâng lieâng vaø nhaân baûn cuûa con ngöôøi. Veà nhöõng
sôû thích cuûa caù nhaân toâi ö? Toâi nghó boån phaän cuûa toâi laø
daán thaân heát söùc mình cho Gíao Hoäi vaø caùc linh hoàn, taïi nôi
naøo ÑTC chæ ñònh cho toâi. Coøn vieäc daønh
thôøi gian ñeå hoïc hoûi nghieân cöùu ö? Baát cöù ai khoâng hoïc hoûi theâm vaø khoâng coá
gaéng ñeå ñöôïc bieát theâm, thì
chaéc chaén ngöôøi ñoù khoâng theå chu toaøn coâng vieäc ñaõ
ñöôïc trao phoù cho, baát luaän nhö moät cha sôû hay nhö moät ngöôøi
ñöùng ñaàu moät Boä cuûa Toaø Thaùnh.
Hoûi: ÑHY nghó nhö theá naøo
veà vieäc coäng taùc vôùi ÑTC?
Ñaùp: Nôi ÑTC, baát
cöù ai ñeán ñeàu nhaän thaáy ngay ñöùc tin saâu xa cuûa ngaøi; nhaän
thaáy moät nieàm hy voïng khoâng laøm ngô tröôùc thöïc teá,
nhöng laïc quan, bôûi vì tin töôûng vaøo aân suûng cuûa Chuùa.
Chính ñöùc baùc aùi khoâng ngöøng
thoâi thuùc ÑTC soáng, ñeå hoaøn
thaønh söù maïng cuûa mình, vaø
khoâng nghó veà mình, nhöng hieán thaân hoaøn toaøn cho Thieân Chuùa
vaø cho anh chò em. Trong kinh nghieäm nhieàu naêm laøm vieäc taïi Boä
giaùo duïc coâng giaùo, roài taïi Boä Phong Thaùnh, toâi coù theå laøm
chöùng raèng ÑTC quan taâm theo doõi taát caû moïi vaán ñeà ñöôïc
ñaët ra.
Hoûi:
ÑHY coù tham döï vaøo nhöõng thaûo luaän cuûa Vatican lieân quan ñeán
khaû theå chieán tranh hay khoâng?
ÑHY nghó gì veà cuoäc chieán coù theå coù ñoái vôùi Iraq?
Ñaùp: ÑTC thöôøng
hoûi yù kieán cuûa nhöõng coäng taùc vieân vôùi ngaøi veà nhöõng
vaán ñeà quan troïng, ñöôïc trao phoù cho rieâng moãi ngöôøi. Nhöõng
vaán ñeà ngoïai giao khoâng thuoäc pham vi chuyeân moân cuûa toâi. Veà
laäp tröôøng ñoái vôùi chieán tranh, ÑTC Gioan Phaoloâ II ñaõ thöôøng
noùi, vaø noùi caùch roõ raøng raèng: chieán
tranh luoân laø moät thaát baïi cuûa nhaân loïai. Con ñöôøng duy nhaát
ñeå coù Hoaø Bình laø qua vieäc ñoái thoïai, qua vieäc ngoaïi giao.
Baïo löïc khoâng theå naøo thay theá vaøo ñaây ñöôïc. Con ñöôøng
thöông thuyeát phaûi thaéng theá treân söï haêm doïa cuûa vuõ khí.
Ñieàu naày ñuùng khi ñöôïc aùp duïng vaøo nhöõng hoaøn caûnh khaùc
nhau; chaüng haïn nhö hai hoaøn caûnh
ngaøy nay ñang gaây nhieàu lo aâu laø:
Iraq vaø Trung Ñoâng.
Quyù vò vaø caùc baïn thaân meán,
Ñeán ñaây chuùng toâi xin keát thuùc baøi phoûng vaán ÑHY JOSE SARAIVA MARTINS veà nhöõng vaán ñeà thôøi söï lieân quan ñeán giaùo hoäi. Heïn gaëp laïi quyù vò vaø caùc baïn.