Thö Muïc Vuï
Cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam
Naêm 2002
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Thaùnh Hoùa Gia Ñình
Göûi : caùc linh muïc,
tu só nam nöõ
vaø anh chò em giaùo daân
1. Chuùng toâi, caùc Hoàng Y, Toång Giaùm muïc, Giaùm muïc vaø caùc linh muïc Giaùm quaûn thuoäc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam, ñang hoïp khoaù thöôøng nieân taïi Thuû ñoâ Haø Noäi, xin göûi tôùi anh chò em lôøi chaøo thaêm vaø chuùc bình an trong Chuùa Kitoâ, Chuùa chuùng ta.
Trong Thö chung naêm 2001, chuùng toâi ñaõ ñeà caäp ñeán gia ñình nhö moät chöông trình muïc vuï caàn löu taâm trong Thieân nieân kyû môùi. Naêm nay, tieáp noái lôøi keâu goïi cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Gioan Phaoloâ II trong Toâng huaán "Ñôøi soáng gia ñình" (ÑSGÑ) ban haønh naêm 1981, ñoàng thôøi ñeå chaøo ñoùn cuoäc gaëp gôõ quoác teá cuûa caùc gia ñình seõ ñöôïc toå chöùc taïi Manila vaøo ñaàu naêm tôùi, chuùng toâi muoán daønh Thö muïc vuï naøy cho ñeà taøi hoân nhaân vaø gia ñình.
I. Hieän tình Hoân nhaân vaø Gia ñình taïi Vieät Nam.
2. Anh chò em thaân meán, Noùi ñeán gia ñình Vieät Nam, ngöôøi ta nghó ngay tôùi moät neà neáp gia phong raát gaàn guõi vôùi giaùo lyù ñöùc tin. Gia ñình aáy coi chöõ Hieáu laøm ñaàu neân raát saün saøng ñoùn nhaän aùnh saùng Phuùc AÂm, trong ñoù ñieàu raên phaûi thaûo kính cha meï ñöôïc xeáp ngay sau ba ñieàu raên quy ñònh vieäc thôø phöôïng Thieân Chuùa. Gia ñình aáy xem chöõ Tín laøm troïng neân deã daøng gaëp thaáy nôi ñieàu raên thöù saùu vaø thöù chín tieáng noùi chung nhaèm baûo veä ñôøi soáng hoân nhaân moät vôï moät choàng baát khaû phaân ly. Gia ñình aáy goàm coù oâng baø cha meï con chaùu treân thuaän döôùi hoaø trong moät maùi nhaø ñaàm aám, ñöôïc xem nhö moät moâi tröôøng töï nhieân thuaän lôïi cho vieäc phaùt trieån ñöùc tin, nhaát laø cho vieäc xöng tuïng Thieân Chuùa laø Cha vaø coi moïi ngöôøi nhö anh chò em. Gia ñình aáy soáng lieân ñôùi vôùi caùc gia ñình khaùc trong tình laøng nghóa xoùm hieäp thoâng caàu nguyeän khi vui cuõng nhö luùc buoàn, daàn daø taïo neân moät hình aûnh ñeïp vaø cuï theå ñeå dieãn taû tình huynh ñeä Kitoâ giaùo. Chính vì theá, Hoäi Thaùnh duø ñöôïc ñònh nghóa nhö laø "Daân Thieân Chuùa, Thaân Mình Chuùa Kitoâ, Ñeàn Thôø Chuùa Thaùnh Thaàn" thöôøng ñöôïc ngöôøi Vieät Nam hình dung nhö moät gia ñình.
3. Tuy nhieân, hình aûnh ñeïp veà gia ñình Vieät Nam hieän nay ñang coù nguy cô môø nhaït daàn ñi. Nguyeân do deã thaáy nhaát laø tieán trình "coâng nghieäp hoaù, ñoâ thò hoaù". Tieán trình naøy töï noù ñem laïi nhieàu phuùc lôïi cho xaõ hoäi nhö nhöõng tieän nghi vaät chaát vaø cuoäc soáng vaên minh, nhöng ñoàng thôøi cuõng keùo theo nhöõng xaùo troän trong sinh hoaït gia ñình, laøm aûnh höôûng ñeán neà neáp gia phong nhö loâi cuoán moät soá ngöôøi ñeán choã höôûng thuï ích kyû, vaø xa hôn ñeán loái soáng buoâng thaû sa ñaø, töø ñoù laøm gia taêng nhöõng tröôøng hôïp ly dò vaø laøm suy giaûm yù thöùc veà phaåm giaù söï soáng.
Cuøng vôùi tieán trình naøy laø hieän töôïng di daân oà aït veà caùc thaønh phoá lôùn ñeå tìm vieäc laøm. Haäu quaû laø moät soá cha meï phaûi soáng xa con caùi, neân vieäc giaùo duïc cô baûn khoâng ñöôïc löu taâm ñuùng möùc; moät soá ngöôøi treû phaûi rôøi gia ñình ñeán laøm vieäc ôû nôi xa laï, neân deã bò boùc loät söùc lao ñoäng vaø maéc phaûi nhöõng teä naïn xaõ hoäi nhö xì ke, ma tuyù hay rôi vaøo nhöõng hoaøn caûnh trong ñoù nhaân phaåm bò coi thöôøng; moät soá treû em bò ñaåy ra ñöôøng phoá soáng lang thang.
Ngoaøi ra, söï phaùt trieån nhanh choùng vaø ña daïng caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi, moät maët cung caáp nhöõng thoâng tin höõu ích giuùp thaêng tieán con ngöôøi, nhöng maët khaùc laïi du nhaäp nhöõng loái soáng thieáu laønh maïnh, taùc haïi ñeán neáp soáng ñaïo ñöùc gia ñình nhö töï do luyeán aùi, soáng chung khoâng cöôùi xin, deã daøng söû duïng baïo löïc...
II. Hoân nhaân vaø gia ñình döôùi aùnh saùng maïc khaûi.
4. Tröôùc hieän tình neâu treân, laø ngöôøi Coâng giaùo, chuùng ta haõy nhìn ñôøi soáng hoân nhaân vaø gia ñình döôùi aùnh saùng Maïc khaûi nôi Tình Yeâu taïo döïng vaø cöùu ñoä cuûa Thieân Chuùa.
Hoân nhaân
Con ngöôøi laø hình aûnh cuûa Thieân Chuùa Tình Yeâu (x.1Ga 4,8). Neáu baûn chaát cuûa Thieân Chuùa laø yeâu thöông vaø Ngaøi ñaõ taïo döïng con ngöôøi theo hình aûnh cuûa chính Ngaøi (St 1,26), thì baûn chaát cuûa con ngöôøi cuõng gioáng baûn chaát cuûa Thieân Chuùa laø yeâu thöông. Chæ khi naøo yeâu thöông vaø ñöôïc yeâu thöông, con ngöôøi môùi haïnh phuùc vaø ñaït ñöôïc muïc tieâu cuûa cuoäc soáng.
Vaø Thieân Chuùa döïng neân con ngöôøi coù nam coù nöõ. Caû nam vaø nöõ ñeàu laø hình aûnh cuûa Thieân Chuùa (St 1,27) do ñoù töï baûn chaát con ngöôøi coù xaõ hoäi tính, vaø laø hình aûnh cuûa Tình Yeâu Hieäp Thoâng Ba Ngoâi Thieân Chuùa.
Töø neàn taûng treân, moïi tình yeâu chaân thaät giöõa con ngöôøi vôùi con ngöôøi ñeàu höôùng tôùi söï hieäp thoâng khuoân maãu naøy. Do ñoù, tình yeâu trong hoân nhaân vaø gia ñình laø tình yeâu mang laïi haïnh phuùc vì laøm cho con ngöôøi ñöôïc thoâng phaàn Tình Yeâu Ba Ngoâi Thieân Chuùa moät caùch cuï theå taïi traàn gian.
5. Nhöng tình yeâu giöõa Thieân Chuùa vaø con ngöôøi trong lòch söû cöùu ñoä ñaõ ñöôïc dieãn taû baèng hoân öôùc, nghóa laø daáu chæ bieåu loä töông quan giöõa Thieân Chuùa vôùi Daân Ngöôøi. Ñoù laø moät töông quan yeâu thöông, saâu ñaäm, thaém thieát, maø nhieàu trang Kinh Thaùnh Cöïu Öôùc ñaõ duøng nhöõng hình aûnh phu theâ ñeå dieãn taû.
Giao öôùc aáy ñaït ñeán toät ñieåm trong maàu nhieäm Nhaäp Theå Cöùu Chuoäc. Nôi Chuùa Gieâ-su, Tình Yeâu cuûa Thieân Chuùa ñoái vôùi nhaân loaïi, ñöôïc bieåu loä caùch troïn veïn - Thieân Chuùa yeâu thöông nhaân loaïi ñeán möùc ñoä töï hieán baûn thaân mình nôi Ngöôøi Con Moät laø Ñöùc Gieâsu Kitoâ (Ga 3,16). Thieân Chuùa yeâu thöông ñeán noãi maëc laáy baûn tính con ngöôøi, ñeå töï haï, phuïc vuï vaø hieán thaân cho con ngöôøi qua caùi cheát treân thaäp giaù.
Bí tích Hoân phoái laø hình aûnh cuûa tình yeâu Thieân Chuùa ñoái vôùi nhaân loaïi noùi chung, vaø Hoäi Thaùnh noùi rieâng. Nhö Ñöùc Kitoâ ñaõ yeâu thöông Hoäi Thaùnh theá naøo thì trong hoân nhaân, ngöôøi ta cuõng ñöôïc môøi goïi ñeå hieán thaân, hy sinh, queân mình, phuïc vuï nhau nhö theá.
Gia ñình
6. Ngoaøi ra, theo yù ñònh cuûa Thieân Chuùa, hoân nhaân laø neàn taûng cho moät coäng ñoaøn roäng lôùn hôn, töùc laø gia ñình. Nhôø hoân nhaân maø ñoâi baïn trôû thaønh cha meï, laõnh nhaän nôi Thieân Chuùa quaø taëng laø nhöõng ngöôøi con. Khi cha meï yeâu thöông con caùi, hoï trôû thaønh daáu chæ höõu hình cuûa Tình Yeâu Thieân Chuùa ñoái vôùi con ngöôøi. Khi cha meï chaêm soùc con caùi, hoï laøm thaønh moät coäng ñoàng hieäp thoâng nhöõng ngoâi vò. Chính söï hieäp thoâng maät thieát trong gia ñình Kitoâ giaùo laø hình aûnh söï hieäp thoâng giöõa Ba Ngoâi Thieân Chuùa : Yeâu nhau vaø neân moät vôùi nhau maø vaãn hoaøn toaøn toân troïng söï khaùc bieät giöõa caùc ngoâi vò.
Töø yù nghóa aáy, ngay giöõa loøng cuoäc soáng hoân nhaân vaø gia ñình, toaøn boä nhöõng töông quan lieân vò nhö tình vôï choàng, tình phuï maãu, tình con thaûo, tình anh em ñöôïc keát deät, vaø nhôø ñoù, moãi ngoâi vò ñöôïc daãn ñöa vaøo trong "gia ñình nhaân loaïi" vaø "gia ñình Thieân Chuùa" laø Hoäi Thaùnh (ÑSGÑ soá 15).
III. Nhöõng phöông theá cuï theå vaø thieát thöïc.
7. Chuùng toâi bieát raèng gia ñình anh chò em ñaõ phaán ñaáu raát nhieàu trong moïi khoù khaên cuûa cuoäc soáng ñeå gìn giöõ neùt ñeïp gia ñình Kitoâ giaùo, theo khuoân maãu ñôøi soáng hieäp thoâng cuûa Ba Ngoâi Thieân Chuùa. Tuy nhieân, ñeå caùc gia ñình traùnh ñöôïc nhöõng nguy cô rình raäp taøn phaù, ñoàng thôøi ngaøy caøng vöõng maïnh vöôn leân, cuõng nhö ngaøy caøng tieán gaàn ñeán hình aûnh lyù töôûng maø Chuùa mong muoán, caàn coù söï noã löïc goùp söùc cuûa moïi thaønh phaàn daân Chuùa.
Caùc vò höõu traùch
Chuùng ta haõy choïn hoân nhaân vaø gia ñình nhö muïc tieâu öu tieân cuûa chöông trình muïc vuï trong naêm 2003.
Cuï theå, caùc Giaùo phaän neân coù Vaên phoøng Muïc vuï veà Hoân nhaân vaø Gia ñình.
Caùc Giaùo xöù neân toå chöùc caùc lôùp hoïc hoûi veà hoân nhaân vaø gia ñình, döïa treân Toâng huaán "Ñôøi soáng gia ñình" cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Gioan Phaoloâ II.
Ñeå caùc lôùp hoïc hoûi veà hoân nhaân vaø gia ñình ñöôïc coù keát quaû toát ñeïp, caàn soaïn thaûo moät chöông trình giaùo lyù hoân nhaân, ñaøo taïo moät ñoäi nguõ giaùo lyù vieân vöõng vaøng, keâu goïi söï coäng taùc cuûa giaùo daân coù khaû naêng chuyeân moân vaø coù kinh nghieäm trong caùc laõnh vöïc: taâm lyù, xaõ hoäi, phaùp luaät, quaûn trò, y khoa...
Ban Muïc vuï giaùo xöù coù moät boä phaän chuyeân traùch veà gia ñình vôùi söï coäng taùc cuûa caùc Hoäi ñoaøn quan taâm ñeán tình traïng caùc gia ñình trong khu xoùm, ñaëc bieät caùc gia ñình ngheøo khoå, baát hoaø baát thuaän vaø caùc gia ñình di daân, ñeå kòp thôøi giuùp ñôõ.
Nhöõng ngaøy leã gia ñình, ngaøy kyû nieäm thaønh hoân, nhöõng buoåi giao löu giöõa caùc gia ñình seõ raát ích lôïi neáu ñöôïc chuaån bò chu ñaùo vôùi tinh thaàn caàu nguyeän vaø hoïc hoûi.
Caùc gia ñình
8. Tuy nhieân, muïc vuï gia ñình chæ thöïc söï coù keát quaû khi caùc gia ñình töï yù thöùc, tích cöïc tham gia caùc chöông trình hoïc hoûi vaø nhaát laø chuû ñoäng canh taân ñôøi soáng gia ñình baèng ñoåi môùi chính baûn thaân.
Gia ñình laø chieác noâi, laø tröôøng hoïc ñaàu tieân, nôi con caùi lôùn leân caû veà theå xaùc laãn tinh thaàn, nôi con caùi khoâng chæ ñöôïc daïy doã baèng lôøi noùi maø coøn baèng göông saùng. Vì theá cha meï khoâng chæ lo cho con caùi ñöôïc röûa toäi maø coøn phaûi lo cho ñöùc tin con caùi ñöôïc lôùn leân trong baàu khí gia ñình ñaïo ñöùc chan hoaø tình meán Chuùa yeâu ngöôøi. Höôùng daãn con caùi traân troïng tình lieân ñôùi trong moái lieân heä baùc aùi giöõa caùc thaønh vieân trong gia toäc.
Ñeå con caùi tieán boä veà moïi maët, cha meï caàn quan taâm laøm trong saïch moâi tröôøng saùch baùo, phim aûnh, baïn beø cuûa con caùi mình.
Moät gia ñình Kitoâ höõu thöïc söï toát ñeïp khoâng theå chæ ñoùng kín trong nhöõng sinh hoaït rieâng tö, nhöng caàn môû roäng moái quan heä vôùi nhöõng gia ñình chung quanh, ñeå kính troïng yeâu thöông, trao ñoåi hoïc hoûi vaø quan taâm giuùp ñôõ, goùp phaàn phaùt trieån neàn vaên minh tình thöông.
Keát luaän
9. "Töông lai nhaân loaïi seõ ñeán qua gia ñình" (ÑSGÑ soá 86). Vì theá, taát caû moïi ngöôøi höõu traùch vaø moïi ngöôøi thieän chí ñeàu phaûi quan taâm ñeán vieäc baûo veä vaø thaêng tieán caùc giaù trò ñôøi soáng gia ñình. Daãu cho coù nhöõng boùng toái vaø khoù khaên che laáp ñi phaàn naøo söï cao ñeïp cuûa nhöõng giaù trò hoân nhaân vaø gia ñình, nhöng caùc Kitoâ höõu vaãn luoân ñöôïc môøi goïi vöõng tin vaøo quyeàn naêng cuûa Thieân Chuùa ñeå trôû thaønh söù giaû loan baùo Tin Möøng veà gia ñình cho theá giôùi hoâm nay, vaø ñeå caùc "gia ñình Kitoâ höõu trôû neân tin möøng cho Thieân nieân kyû thöù ba".
Tröôùc khi keát thuùc, chuùng ta haõy nhìn leân Thaùnh Gia Thaát ôû Nazareth nhö nguyeân maãu vaø taám göông cuûa moïi gia ñình Kitoâ höõu. Thaùnh Gia Thaát ñaõ soáng khieâm toán, khoù ngheøo, ñaõ bò thöû thaùch, bò baét bôù, bò löu ñaày, nhöng caùc Ngaøi ñaõ vöôït qua nhôø loøng tín thaùc vaøo Thieân Chuùa. Caùc Ngaøi vaãn luoân baûo trôï vaø giuùp ñôõ caùc gia ñình chuùng ta. Chuùng ta haõy naêng caàu nguyeän cuøng caùc Ngaøi.
10. "Laïy Thaùnh Gia Nazareth, laø göông maãu cuûa ñôøi soáng thaùnh thieän, coâng bình vaø yeâu thöông, xin cho gia ñình chuùng con trôû neân nôi ñaøo taïo nhaân ñöùc, trong hieàn hoaø, phuïc vuï vaø caàu nguyeän. Xin cho chuùng con xaây döïng gia ñình, thaønh nôi an uûi cho cuoäc ñôøi ñaày thöû thaùch. Xin cho chuùng con bieát laøm cho moïi ngöôøi trong gia ñình, ñöôïc thaêng tieán ñeå goùp phaàn vaøo vieäc phaùt trieån xaõ hoäi, vaø coäng taùc trong vieäc xaây döïng Giaùo Hoäi.
Xin Ba Ñaáng luoân hieän dieän trong gia ñình chuùng con, khi vui cuõng nhö luùc buoàn, khi laøm vieäc cuõng nhö luùc nghæ ngôi, khi lo aâu cuõng nhö luùc hi voïng, khi sinh con cuõng nhö luùc coù keû qua ñôøi, ñeå khi traûi qua moïi thaêng traàm cuûa cuoäc soáng, chuùng con luoân luoân chuùc tuïng Chuùa, cho ñeán ngaøy ñöôïc sum hoïp vôùi Ba Ñaáng trong Nöôùc Trôøi. Amen".
Haø Noäi, ngaøy 11 thaùng 10 naêm 2002
TM/ Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam
Ñöùc Cha Phaoloâ Nguyeãn Vaên Hoaø, Chuû tòch
Ñöùc Cha Pheâroâ Nguyeãn Soaïn, Toång Thö kí
Ñöùc Cha Bartoâloâmeâoâ Nguyeãn Sôn Laâm
Ñöùc Cha Nguyeãn Minh Nhaät
Ñöùc Cha Emmanuel Leâ Phong Thuaän
Ñöùc Cha Pheâroâ Nguyeãn Vaên Nhôn
Ñöùc Cha Gioan.B. Phaïm Minh Maãn
Ñöùc Cha Nicola Huyønh Vaên Nghi
Ñöùc Cha Giuse Nguyeãn Tích Ñöùc
Ñöùc Cha Pheâroâ Traàn Thanh Chung
Ñöùc Cha Pheâroâ Nguyeãn Vaên Nho
Ñöùc Cha Phaoloâ Cao Ñình Thuyeân
Ñöùc Cha Phaoloâ Nguyeãn Bình Tónh
Ñöùc Cha Giuse Nguyeãn Vaên Yeán
Ñöùc Cha Giuse Nguyeãn Quang Tuyeán
Ñöùc Cha Giuse Traàn Vaên Tieáu
Ñöùc Cha Giuse Ngoâ Quang Kieät
Ñöùc Cha Toâma Nguyeãn Vaên Traâm
Ñöùc Cha Toâma Nguyeãn Vaên Taân
Ñöùc Cha Giuse Hoaøng Vaên Tieäm
Ñöùc Cha Phaoloâ Buøi Vaên Ñoïc
Ñöùc Cha Phaoloâ Nguyeãn Thanh Hoan
Ñöùc Cha Vuõ Duy Thoáng
Ñöùc Cha Pheâroâ Traàn Ñình Töù