Vaøi haøng giôùi thieäu Guatemala
quoác gia ñöôïc ÑTC vieáng thaêm
Prepared for Internet by Msgr Peter Nguyen Van Tai
Radio Veritas Asia, Philippines
Vaøi haøng
giôùi thieäu Guatemala, quoác gia ñöôïc ÑTC vieáng thaêm.
(Radio Veritas
Asia - 30/07/2002) - Sau gaàn moät tuaàn leã taïi Toronto, ñeå chuû toïa
Ngaøy Quoác Teá Giôùi Treû (QTGT) laàn thöù XVVII, saùng thöù hai 29/07/2002,
ÑTC leân ñöôøng tieáp tuïc chuyeán vieáng thaêm cuûa ngaøi taïi
hai Thaønh phoá lôùn: Guatemala (thuû ñoâ Coäng hoøa Guatemala) vaø
Mexico (thuû ñoâ coäng hoøa Mexico). Trong hai chaëng sau cuøng naøy, taïi
Thaønh phoá Guatemala, ÑTC chuû teá Thaùnh leã phong Hieån Thaùnh cho
Chaân phöôùc Pedro de San Joseù de Betancurt, vaø taïi Thaønh phoá
Mexico (nôi Ñeàn Thaùnh Ñöùc Meï Guadalupe) phong hieån thaùnh cho Chaân
phöôùc Juan Diego Cuauhttoatzin vaøo ngaøy 31 thaùng 7/2002,
vaø hoâm sau, muøng 1 thaùng 8/2002, phong Chaân phöôùc cho hai Vò
Töû ñaïo Juan Bautista vaø Jacinto de Los Angeles.
Guatemala laø moät
quoác gia nhoû beù thuoäc Trung Myõ chaâu, goàm 108,889 caây soá vuoâng,
vôùi 11 trieäu 390 ngaøn daân cö. Sau cuoäc khaùm phaù Taân theá giôùi,
Guatemala trôû thaønh thuoäc ñòa cuûa Taây ban nha, nhö nhieàu quoác
gia khaùc taïi Baùn caàu naøy. Guatemala ñöôïc ñoäc laäp vaøo naêm
1839, theo chính theå Coäng hoøa, vôùi Hieán phaùp rieâng, coâng boá
ngaøy 31 thaùng 5 naêm 1985 vaø baét ñaàu coù hieäu löïc töø ngaøy
14 thaùng Gieâng naêm 1986.
Vò trí ñòa dö
cuûa Guatemala: Maïn Taây-baéc, giaùp Coäng hoøa Mexico,
phía Ñoâng-baéc giaùp coäng hoøa nhoû beù Belize, maïn Ñoâng,
giaùp Coäng hoøa Honduras vaø Bieån Antilles, phía Ñoâng nam,
giaùp coäng hoøa El Salvador, vaø maïn Taây-nam, Thaùi bình döông.
Guatemala laø moät trong nhöõng nhöõng quoác gia Trung Myõ chaâu thöôøng
bò naïn ñoäng ñaát vaø nuùi phun löûa. Cuõng nhö caùc nöôùc taïi
Trung Myõ chaâu, Guatemala soáng trong caûnh ngheøo khoå. Hôn nöõa,
Guatemala bò cuoäc noäi chieán keùo daøi trong 36 naêm, gaây neân bieát
bao cheát choùc, di taûn vaø
ngheøo ñoùi.
ÑTC Gioan
Phaoloâ II ñaõ vieáng thaêm Guatemala hai laàn roài: Thaùng 3 naêm
1983, trong chuyeán vieáng thaêm caùc quoác gia Trung Myõ chaâu -
Vaø Laàn thöù hai, thaùng
2 naêm 1996, trong luùc noäi chieán vaãn tieáp dieãn. Trong dòp naøy,
ñeå toû loøng toân kính ÑTC, hai beân tranh chaáp ñaõ quyeát ñònh
ñình chieán trong nhöõng ngaøy ÑTC vieáng thaêm. Cuõng trong
chuyeán vieáng thaêm laàn thöù hai naøy, Chính phuû vaø phe khaùng
chieán khôûi söï cuoäc ñaøm phaùn vaø ñi ñeán vieäc kyù keát thoûa
öôùc hoøa bình. Nhôø ñoù, trong nhöõng naêm vöøa qua ngöôøi daân
Guatemala ñöôïc soáng trong bình an; nhöng haäu quaû cuûa cuoäc noäi
chieán coøn raát saâu roäng. Nhôø vieän trôï cuûa nhieàu quoác gia,
Guatemala ñang treân ñöôøng phuïc höng. Tình hình chính trò trôû
laïi raát caêng thaúng vaøo thaùng 4 naêm 1998, sau vuï aùm saùt
Ñöùc Giaùm muïc Joseù Juan Gerardi, Giaùm muïc phuï taù Giaùo phaän
Thaønh phoá Guatemala, vì ngaøi ñaõ soaïn thaûo baûn baùo caùo veà
nhöõng toäi aùc trong nhöõng naêm noäi chieán, phaàn lôùn gaây neân
do quaân ñoäi chính phuû.
Veà toå chöùc
Giaùo hoäi Coâng giaùo: Ngöôøi daân Guatemala thuoäc neàn vaên minh
Maya, döôùi thôøi cai trò cuûa Taây ban nha, haàu heát trôû laïi Ñaïo
Coâng giaùo (khoaûng 83%), ñöôïc chia thaønh 15 giaùo phaän vaø 434
giaùo xöù, döôùi söï höôùng daãn thieâng lieâng cuûa 21 giaùm muïc,
vôùi söï coäng taùc cuûa 360
linh muïc giaùo phaän vaø 610 linh muïc doøng tu. Ngoaøi caùc Giaùm muïc
vaø linh muïc, Giaùo hoäi Guatemala coøn coù söï coäng taùc cuûa hôn
2 ngaøn Nöõ tu - 172 tu só khoâng coù chöùc linh muïc - 72 thaønh vieân
cuûa caùc Tu hoäi ñôøi - 94 giaùo daân truyeàn giaùo vaø gaàn 43 ngaøn
giaùo lyù vieân. Giaùo hoäi Guatemala coøn thieáu nhieàu nhaân söï muïc
vuï vaø truyeàn giaùo. Moãi linh muïc phaûi coi soùc khoaûng 10 ngaøn
tín höõu Coâng giaùo. Soá chuûng sinh trong caû nöôùc hieän nay khoaûng
370 thaày. Vaán ñeà gaây lo laéng nhieàu cho caùc vò chuû chaên taïi
Guatemala, cuõng nhö taïi nhieàu quoác gia Chaâu Myõ Latinh,
laø naïn giaùo phaùi moãi ngaøy moãi lan roäng, baèng vieäc
tung tieàn cuûa mua chuoäc daân ngheøo.
Nhö chuùng toâi
vöøa nhaéc treân ñaây: Laàn naøy ÑTC ñeán Guatemala laø ñeå chuû
teá thaùnh leã phong Hieån Thaùnh cuûa Vò Thaùnh ñaàu tieân cuûa
Guatemala, Tu só Doøng Phanxicoâ: Pedro de San Joseù de Betancurt, ngöôøi
daân thoå cö (indio), nhö chính
ÑTC ñaõ nhaéc ñeán trong dieãn vaên ñoïc trong leã nghi ñoùn tieáp
taïi saân bay L'Aurora.
Chieàu thöù hai
29/07/2002, luùc 17giôø (giôø Guatemala, töùc 23 giôø Roma, khoaûng 5
giôø saùng ngaøy 30/07/2002 giôø Vieät nam), töø Thaønh phoá giaàu
coù, xa hoa Toronto, nôi cöû haønh Ngaøy QTGT
laàn thöù XVII, ÑTC leân ñöôøng ñi ñeán Thuû ÑoâGuatemala
cuûa moät quoác gia ngheøo naøn. Nhöng ngöôøi daân Guatemala laïi laø moät daân toäc raát
suøng ñaïo vaø quí meán bieát ôn ÑTC. Ngay töø luùc ñaàu hoï ñaõ
daønh cho ngaøi moät cuoäc tieáp ñoùn beân ngoaøi khaùc haún cuoäc
tieáp ñoùn taïi Toronto - Ñaøi Truyeàn Hình
YÙ goïi cuoäc tieáp ñoùn naøy laø “khôûi hoaøn“.
Hai beân ñöôøng töø saân bay, daøi 14 caây soá, veà ñeán Toøa Söù
Thaàn taïi Thuû ñoâ, daân chuùng tuï hoïp,
vôùi laù côø nhoû Vatican trong tay,
hoan hoâ chaøo möøng ÑTC. Treân con ñöôøng naøy, hoï ñaõ laøm
moät chieác thaûm ñoû daøi baèng boâng hoa maàu saéc, baèng vaûi, ñeå
“Xe Di Chuyeån ÑTC” chaïy qua. Ñaây laø moät hieän töôïng chöa
bao giôø coù trong caùc chuyeán vieáng thaêm cuûa ÑTC. Thaûm ñoû baèng
boâng hoa chæ thaáy trong caùc cuoäc ruôùc kieäu Thaùnh Theå taïi
nhieàu nôi treân theá giôùi.
Caùc cöûa haøng,
caùc coâng sôû, ngaân haøng...
ñeàu ñöôïc pheùp ñoùng cöûa tröôùc,
ñeå daân chuùng vaø coâng chöùc
ñöôïc döï leã nghi ñoùn tieáp ÑTC vaø tuoán ra caùc ngaû
ñöôøng ñeå chaøo möøng ngaøi. Quang caûnh töng böøng ngaøy leã
naøy thöôøng vaãn xaåy ra trong caùc chuyeán vieáng thaêm cuûa ÑTC,
caùch rieâng taïi caùc quoác gia Chaâu Myõ Latinh. Ngoaøi ra, tröôøng
hôïp ñaëc bieät khaùc trong leã nghi ñoùn tieáp ÑTC taïi saân bay
Guatemala ñöôïc baùo chí löu yù nhieàu: cuøng vôùi Toång thoáng
Alfonso Portillo Cabrera cuûa Guatemala, coøn coù söï hieän dieän cuûa
saùu vò Toång thoáng caùc nöôùc Trung Myõ chaâu: Francisco Flores
Perez, TT coäng hoøa El Salvador - Ricardo Maduro Joest, TT coäng hoøa
Honduras - Henrique Bolaos Geyer, TT coäng hoøa Nicaragua -Mireya Moscoso
Rodriguez, Nöõ TT coäng hoøa Panama - Abel Pacheco, TT coäng hoøa Costa
Rica - vaø Said Musa, thuû töôùng coäng hoøa Belize. Ngoaøi saùu vò
treân ñaây, coøn coù caû TT Coäng hoøa Domicana, Rafael Hipolito Mejia
Dominguez. Caùc vò Quoác tröôûng ñeán Guatemala ñeå bieåu loä loøng
bieát ôn vaø quí meán ñoái vôùi ÑTC, Vò aân nhaân cuûa Chaâu Myõ
Latinh, caùch rieâng cuûa mieàn Trung Myõ chaâu, moät mieàn vöøa ngheøo
khoù, vöøa bò nhieàu thieân tai. Trong moïi dòp ñau buoàn naøy, ÑTC
taän tình giuùp ñôõ vaø keâu goïi coäng ñoàng quoác teá cöùu trôï
ngöôøi daân mieàn naøy. Cuõng nhôø trung gian nhaãn naïi cuûa ÑTC,
nhieàu cuoäc noäi chieán taïi ñaây (El Salvador, Honduras, Nicaragua...)
ñöôïc keát thuùc, ñeå ngöôøi daân ngheøo khoå ñöôïc soáng
trong bình an vaø tieán treân
con ñöôøng taùi thieát quoác gia.