Baøi phoûng vaán ÑHY Roger Etchegaray
vaø Ñaïi ñöùc Dalai Lama
veà cuoäc gaëp gôõ caàu nguyeän cho Hoøa Bình Theá Giôùi
taïi Assisi ngaøy 24/02/2002
Prepared for Internet by Msgr Peter Nguyen Van Tai
Radio Veritas Asia, Philippines
Baøi phoûng vaán
ÑHY Roger Etchegaray vaø Ñaïi ñöùc Dalai Lama noùi veà cuoäc gaëp gôõ
caàu nguyeän cho Hoøa Bình taïi Assisi ngaøy 24/02/2002: Höôùng veà
Assisi ñeå cuøng caàu nguyeän cho hoøa bình theá giôùi.
Ngaøy 24 thaùng
Gieâng naêm 2002, ÑTC seõ leân ñöôøng ñi Assisi ñeå cuøng vôùi ñaïi
dieän caùc Giaùo hoäi vaø caùc Toân giaùo lôùn treân theá giôùi caàu
nguyeän cho Hoøa bình. Nhieàu baùo chí ñaõ baét ñaàu vieát veà bieán
coá quan troïng naøy. Trong baøi noùi chuyeän hoâm nay, chuùng toâi xin
töôøng thuaät baøi phoûng vaán ÑHY Roger Etchegaray vaø Ñaïi ñöùc
Dalai Lama noùi veà cuoäc gaëp gôõ caàu nguyeän cho Hoøa Bình Theá
Giôùi taïi Assisi, do ÑTC Gioan Phaoloâ II chuû toïa vôùi söï tham döï
cuûa ñaïi dieän caùc Giaùo hoäi vaø toân giaùo.
ÑHY Roger
Etchegaray, ngöôøi Phaùp, tröôùc ñaây ñaõ giöõ chöùc vuï Chuû tòch
Hoäi ñoàng Toøa Thaùnh veà Coâng lyù vaø Hoøa bình vaø cuõng laø
moät trong caùc Vò chuû choát cuûa ngaøy caàu nguyeän 26 thaùng 10 naêm
1986 taïi Assisi. Sau khi töø chöùc Chuû tòch vì haïn tuoåi hoài höu,
ÑTC ñaõ boå nhieäm ngaøi laøm chuû tòch UÛy Ban trung öông Naêm Thaùnh
2000. Ngaøi cuõng laø moät trong caùc Vò Hoàng Y ñöôïc ÑTC trao cho
nhieàu traùch nhieäm khoù khaên. Ngaøi ñaõ vieáng thaêm Lieân xoâ
trong dòp möøng moät Ngaøn naêm
Pheùp Röûa toäi cuûa daân toäc naøy. Trong dòp naøy ngaøi ñaõ
ñöôïc Chuû tòch Mikhail Gorbaciov tieáp taïi Ñieän Caûm Linh cuøng vôùi
ÑHY Agostino Casaroli, luùc ñoù laø Quoác Vuï Khanh, tröôûng Phaùi ñoaøn
Toøa Thaùnh. Ngaøi ñaõ vieáng thaêm Trung quoác ba laàn, roài vieáng
thaêm Mozambic ñeå giaøn xeáp cuoäc noäi chieán taïi ñaây. Ngaøi ñaõ
vieáng thaêm Vieät nam vaø ñöôïc tieáp ñoùn noàng haïu vôùi nhieàu
thieän caûm.
Ñoái voái ÑHY
Etchegaray, phaûi nhìn theá giôùi baèng con maét cuûa Thieân Chuùa ,
phaûi coù caùi nhìn cuûa vieäc taïo döïng, nghóa laø veà vuõ truï
trong ñoù taát caû moïi ngöôøi ñöôïc Thieân Chuùa döïng neân ñeàu
bình ñaúng. Ñaây chính laø tinh thaàn ñuùng nghóa, ñeå cuoäc gaëp
gôõ taïi Assisi trôû neân moät böôùc tieán treân con ñöôøng khoù
khaên cuûa vieäc ñoái thoaïi giöõa caùc coäng ñoàng vaø caùc toân
giaùo treân theá giôùi naøy.
Sau ñaây laø
nguyeân vaên baøi phoûng vaán ÑHY daønh cho Nguyeät san Jesus, soá
phaùt haønh cho thaùng Gieâng naêm 2002.
Hoûi - Kính
thöa ÑHY, taïi sao laïi coù cuoäc gaëp gôõ thöù ba taïi Thaønh phoá
cuûa Thaùnh Phanxicoâ ?
Ñaùp - Bôûi
vì ÑTC ñaõ muoán nhaéc laïi cho moïi ngöôøi bieát söï quan troïng
cuûa caàu nguyeän vaø nhaát laø cuûa vieäc gaëp gôõ nhau. Ñaây cuõng
chính laø tinh thaàn ñaõ linh ñoäng cuoäc gaëp gôõ thöù nhaát taïi
Assisi, moät cuoäc gaëp gôõ luùc ñoù (26 thaùng 10 naêm 1986) ñöôïc
coi laø raát caêng thaúng, bôûi vì theá giôùi coøn chia thaønh hai
khoái (Khoái Tö baûn vaø Coäng saûn). Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ
ñöôïc thuùc ñaåy - neáu chuùng ta coù theå noùi ñöôïc nhö vaäy
- ñi ñeán cuoâïc gaëp gôõ
laàn thöù hai (thaùng 3 naêm 1993) do caùc bieán coá traàm troïng luùc
ñoù xaåy ra taïi mieàn Balcan.
Hoûi - Töø
bieán coá Assisi thöù hai (03/1993) ñeán Assisi thöù ba (01/2002), Giaùo
hoäi coâng giaùo ñaõ coù theå laøm ñöôïc caùi gì hôn vaø khaû
quan hôn khoâng?
Ñaùp -
Chuùng toâi ñaõ laøm ñöôïc nhieàu söï. Vieäc Toøa Thaùnh nhaán
maïnh ñeán mieàn Balcan khoâng
phaûi vì Ñöùc Gioan Phaoloâ II laø ngöôøi goác Slavoâ vaø, vì theá,
ngaøi gaàn guõi vôùi caùc daân toäc mieàn naøy. Söï chuù yù cuûa
chuùng toâi veà mieàn naøy, bôûi vì ñaây laø moät theá giôùi nhoû
trong ñoù caùc neàn vaên hoùa, caùc toân giaùo vaø caùc neàn vaên
minh gaëp nhau vaø va chaïm nhau. Mieàn Balcan luùc ñoù laø hình aûnh
cuûa moät theá giôùi nhö ta thaáy ngaøy nay trong tính caùch toång
quaùt cuûa noù: moät theá giôùi raïn nöùt, moät theá giôùi tan vôõ,
nhö trieát gia Gabriel Marcel ñaõ noùi. ÑTC ñaët moät caùi nhìn cuûa
ñoaøn keát, cuûa hieäp nhaát cho caùi tan vôõ naøy. Söï ñoaøn keát,
hieäp nhaát ñaây khoâng coù nghóa laø ñoàng nhaát, nhöng laø söï
chung soáng hoøa hôïp cuûa moïi daân toäc vaø moïi neàn vaên hoùa
vaø moïi toân giaùo. Caùc tín
höõu Kitoâ phaûi ñi tieân phong treân con ñöôøng naøy vaø yù thöùc
raèng cuoäc chung soáng hoøa bình laø moät söï caàn thieát, nhöng
khoâng phaûi vaäy thoâi. Khi chuùng ta noùi ñeán söï caàn thieát,
chuùng ta nghó ngay ñeán moät caùi gì coù tính caùch cöôõng eùp:
chuùng ta khoan dung nhau trong caùc söï khaùc bieät, nhöng chuùng ta
khoâng chaáp nhaän hoaøn toaøn. Ñaây chính laø caùi caùc tín höõu
Kitoâ phaûi laøm hôn vaø laøm caùch toát hôn nöõa, töùc laø laõnh
nhaän caùi nhìn naøy - caùi nhìn maø ÑTC ñaõ coù - veà moät theá
giôùi trong ñoù Thieân Chuùa ñaõ taïo döïng moïi ngöôøi bình ñaúng
vaø moïi ngöôøi ñöôïc yeâu thöông nhö nhau.
Hoûi -
Assisi seõ laø moät cuoäc gaëp gôõ coù tính caùch “tieân tri hôn“
(nhìn veà töông lai) hay coù tính caùch
“chính trò hôn“?
Ñaùp - Dó
nhieân chính trò lan traøn khaép nôi. Nhöng toâi nghó raèng khía caïnh
tieân tri (nhìn veà töông lai) troåi vöôït hôn, bôûi vì ñaây laø
khía caïnh duy nhaát, thöïc söï coù theå phaù ñoå moïi bieân giôùi
chính trò vaø ñaûng phaùi vaø lieân keát moïi ngöôøi vôùi nhau
khoâng phaân bieät , khoâng loaïi tröø ai.
Hoûi - Nhöõng
vuï tranh luaän veà “chieán tranh ñuùng”
khoâng laøm suy yeáu caùi
nhìn naøy cuûa ÑTC sao?
Ñaùp - Ñaây
laø nhöõng vuï tranh luaän khoâng theå traùnh khoûi ñöôïc. Ñuùng
nhö vaäy. Ñieàu quan troïng laø khoâng laøm suy yeáu caùi nhìn toång
quaùt, thieát yeáu vaø tieân tri kia. Nhöng toâi tin raèng khoâng seõ
khoâng xaåy ra nhö vaäy.
Hoûi - Noùi
caùch cuï theå, cuoäc gaëp gôõ naøy seõ ñem laïi caùi gì?
Ñaùp -
Chuùng toâi khoâng tin raèng: töùc khaéc seõ coù moät söï thay ñoåi:
treân theá giôùi naøy, caàn tieán böôùc töø töø vaø thænh thoaûng
ngöøng laïi. Ñieàu quan troïng laø khoâng ñeå maát ñi muïc tieâu
vaø bieát raèng: Thieân Chuùa thuùc ñaåy chuùng ta tieán treân con
ñöôøng coâng lyù. Chaéc chaén cuoäc gaëp gôõ seõ laø moät buoåi
thieâng lieâng maïnh meõ; nhöng chuùng ta khoâng ñeán Thaønh phoá cuûa
Thaùnh Phanxicoâ ñeå mô maøng treân maây, ñeå nhìn ngaém theá giôùi
caùch tröøu töôïng vaø ngoaøi thôøi gian. Vieäc tuï hoïp nhau seõ
cho chuùng ta coù moät caùi nhìn thöïc teá hôn veà caùi maø theá giôùi
ñaõ trôõ neân vaø nhìn ngaém noù vôùi ñoâi maét Thieân Chuùa. Toâi
daùm noùi raèng: neáu chuùng ta khoâng ñaët mình vaøo trong baøn tay
cuûa Thieân Chuùa, haàu nhö ñaët vaøo choã cuûa Ngöôøi, ñeå nhìn
vaøo theá giôùi naøy xem noù ñi ñeán ñaâu, ñi veà ñaâu, chaéc
chaén seõ khoâng coù coâng lyù vaø haïnh phuùc.
Ñoù laø noäi
dung baøi phoûng vaán ÑHY Roger Etchegaray.
Nguyeät san Jesus
cuõng soá phaùt haønh thaùng Gieâng naêm 2002 coøn ñaêng baøi phoûng
vaán vaén cuûa Ñaïi ñöùc Dalai Lama, vò laõnh tuï Phaät Giaùo Taây
Taïng (Tibet), hieän tò naïn chính trò taïi AÁn ñoä. Dalai Lama coù
nghóa laø “ñaïi döông cuûa söï khoân ngoan”.
Ñuùng teân cuûa Ngaøi laø
Tenzin Ghiatso, naêm nay 66 tuoåi. Naêm 1989 ñöôïc laõnh giaûi thöôûng
Nobel veà Hoøa bình, vì coù coâng tranh ñaáu khoâng baïo ñoäng ñeå
giaûi phoùng Tibet khoûi cheá ñoä thoáng trò coäng saûn Trung quoác.
Ñaïi ñöùc ñaõ tham döï cuoäc gaëp gôõ Assisi laàn thöù nhaát naêm 1986 vaø ñaõ ñöôïc Ñöùc Gioan Phaoloâ II tieáp kieán nhieàu laàn taïi Vatican. Laàn naøy vì maéc baän coâng vieäc quan troïng, Ngaøi khoâng theå ñích thaân tham döï, nhöng seõ cöû vò ñaïi dieän caáp cao cuûa mình ñeán Assisi.
Sau ñaây laø baøi
phoûng vaán ngaén cuûa Ñaïi ñöùc Dalai Lama, vò laõnh tuï Phaät
Giaùo Taây Taïng (Tibet) daønh cho Nguyeät san Jesus.
Hoûi - Thöa
Ñöùc Ñaïtlai lama, Ngaøi nghó gì veà cuoäc gaëp gôõ lieân toân caàu
nguyeän cho hoøa bình seõ dieãn ra trong thaùng naøy taïi Assisi?
Ñaùp - Toâi
raát haøi loøng veà cuoäc gaëp gôõ naøy. Toâi ñaõ tham döï cuoäc
gaëp gôõ thöù nhaát taïi Assisi (26/10/1986) vaø toâi raát haøi loøng
noùi vôùi ÑTC öôùc muoán cuûa toâi ñöôïc laëp laïi cô hoäi caàu
nguyeän nhö vaäy. Toâi ñaõ noùi vôùi ÑTC (Ñaïi ñöùc duøng danh xöng
naøy nhö ngöôøi coâng giaùo vaäy) raèng: ñaây laø chaëng thöù nhaát
cuûa tieán trình daøi hôn. Tieác thay, toâi seõ khoâng coù maët laàn
naøy, bôûi vì toâi ñaõ coù nhöõng coâng vieäc khaùc, nhöng toâi
seõ cöû moät vò ñaïi dieän raát xöùng ñaùng cuûa toâi ñeán
Assisi.
Hoûi - Vaäy
chieán tranh choáng khuûng boá coù phaûi laø moät chieán tranh sai laàm
khoâng?
Ñaùp -
Chieán tranh khoâng phaûi laø theå thöùc hieäu nghieäm hôn caû ñeå
chaën ñöùng caùc ngöôøi khuûng boá, cho duø naïn khuûng boá ngaøy
nay ñi ñeán möùc ñoä cöïc kyø khuûng khieáp. Noùi toùm laïi, toâi
nghó raèng: vieäc tieáp tuïc duøng nhaõn hieäu “caùc ngöôøi khuûng
boá Hoài giaùo“ laø moät sai laàm. Nhö vaäy khuûng boá ñöôïc
ñònh nghóa trong khía caïnh vaên hoùa vaø toân giaùo. Traùi laïi caùc
ngöôøi khuûng boá coù theå laø tín höõu cuõa baát cöù toân giaùo
naøo hay khoâng tin theo toân giaùo naøo caû. Ñaây khoâng phaûi laø
chieán tranh veà toân giaùo hay moät vuï ñuïng ñoä veà caùc neàn vaên
minh khaùc nhau.
Hoûi - Nhöng
caùc toân giaùo lôùn coù theå bieán thaønh quaù khích, cuoàng tín.
Laøm caùch naøo ñeå ngaên chaën nguy hieåm naøy?
Ñaùp - Coù hai caùch. Thöù nhaát: caùc tín höõu cuûa caùc toân giaùo lôùn, xeùt ñuùng ra, taát caû caùc toân giaùo rao giaûng hoøa bình, tình yeâu vaø söï caõm thöông, phaûi soáng ñöùc tin cuûa mình caùch thaønh thöïc vaø nghieâm chænh. Thöù hai: caùc tín höõu phaûi côûi môû ñoái vôùi caùc toân giaùo khaùc, ñi laïi trao ñoåi vôùi caùc tín höõu khaùc vaø tìm hieåu bieát nhieàu hôn caùc toân giaùo khaùc.