Chaân phöôùc môùi Pavol Peter Gojdic

Vò chuû chaên göông maãu cuûa thôøi ñaïi môùi

Prepared for Internet by Msgr Peter Nguyen Van Tai

Radio Veritas Asia, Philippines

Chaân phöôùc môùi Pavol Peter Gojdic, Vò chuû chaên göông maãu cuûa thôøi ñaïi môùi.

Chuùa nhaät 04/11/2001, taïi Quaûng tröôøng Thaùnh Pheâroâ, luùc 10 giôø, tröôùc khoaûng 50 ngaøn tín höõu haønh höông ñeán töø khaép nôi treân theá giôùi, ÑTC chuû teá Thaùnh leã Phong Chaân phöôùc cho taùm Vò Ñaày tôù Chuùa, trong soá naøy coù ba Giaùm muïc:

(1) Ñöùc Cha Pavol Peter Gojdic, töû ñaïo, ngöôøi Slovak, cheát ruõ tuø naêm 1960, thôøi coäng saûn caàm quyeàn Tieäp khaéc;

(2) Ñöùc Cha Bartolomeu Fernandes Dos Martires, ngöôøi Boà ñaøo nha, qua ñôøi naêm 1590;

(3) Ñöùc Cha Giovanni Antonio  Farina, ngöôøi YÙ, saùng laäp Doøng caùc Nöõ tu Dorotorea, qua ñôøi naêm 1888;

Ba linh muïc:

(1) Linh Muïc Metod Dominik Trcka, ngöôøi Tcheøque, töû ñaïo naêm 1959, thôøi cheá ñoä coäng saûn cai trò Tieäp khaéc;

(2) Linh Muïc Luigi Tezza, ngöôøi YÙ, saùng laäp Doøng Nöõ Töû Thaùnh Camillo (chuyeân veà beänh vieän), qua ñôøi naêm 1923;

(3) Linh Muïc Paolo Manna, cuõng ngöôøi YÙ, thuoäc Hoäi truyeàn giaùo ngoaïi quoác cuûa YÙ (PIME: Pontificio Istituto Missioni Estere) truï sôû chính ôû Milano, truyeàn giaùo trong nhieàu naêm taïi mieàn nam Mieán ñieän, qua ñôøi naêm 1952;

Hai Nöõ Tu:

(1) Nöõ Tu Gaetana Sterni, saùng laäp Doøng Nöõ cuûa Thaùnh YÙ Chuùa, ngöôøi YÙ, qua ñôøi naêm 1889;

(2) Nöõ Tu Maria Pilar Esquierdo Albero, ñoàng trinh, ngöôøi Taây ban nha, saùng laäp Hoäi truyeàn giaùo Chuùa Gieâsu vaø Ñöùc  Maria, qua ñôøi naêm 1945.

Ñöùng ñaàu danh saùch taùm Chaân phöôùc môùi laø Ñöùc Giaùm muïc Pavol Peter Gojdic, töû ñaïo. Vò chuû chaên töû ñaïo naøy, theo göông Chuùa Gieâsu Chuû chaên nhaân laønh, ñaõ hy sinh maïng soáng ñeå trung thaønh vôùi Ñöùc tin vaø vôùi Vò Keá nghieäp Thaùnh Pheâroâ, chuû chaên Giaùo hoäi hoaøn caàu. Hình aûnh cuûa Chaân phöôùc xuaát hieän ngay sau Khoùa hoïp cuûa THÑGM veà ñeà taøi: “Giaùm muïc ngöôøi phuïc vuï Tin Möøng cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ cho nieàm hy voïng cuûa cuûa theá giôùi“.

Trong baøi noùi chuyeän hoâm nay, chuùng toâi xin trình baøy hình aûnh cuûa Vò chuû chaên göông maãu naøy, ñeå giuùp caùc vò chuû chaên cuûa Giaùo trong baát cöù thôøi ñaïi naøo, caùch rieâng trong Ngaøn naêm môùi naøy, trôû neân nhöõng vò chuû chaên ñích thöïc luoân luoân saün saøng hy sinh maïng soáng vì ñoaøn chieân ñaõ ñöôïc phuù thaùc cho caùc ngaøi, theo göông Chuùa Gieâsu Ñaáng ñaõ noùi: “Ta laø Chuû chaên nhaân laønh.Ta bieát caùc chieân cuûa Ta vaø caùc chieân cuûa Ta bieát Ta. Ta saün saøng hy sinh maïng soáng vì ñaøn chieân cuûa Ta“.

Trong baøi giaûng thaùnh leã beá maïc Khoùa hoïp THÑGM vöøa qua  ngaøy 27 thaùng 10/2001, ÑTC ñaõ nhaéc ñeán  caùc Giaùm muïc thaùnh thieän trong theá kyû vöøa qua, trong soá naøy coù nhieàu vò giaùm muïc töû ñaïo. ÑTC cuõng nhaéc tôùi taùm vò Giaùm muïc ñaõ hy sinh maïng soáng taïi Vieät Nam vaø ñöôïc ngaøi toân phong leân Baäc Hieån Thaùnh ngaøy 19/06/1988 taïi Quaûng tröôøng Thaùnh Pheâroâ. Chaân phöôùc Pavol Peter Gojdic ñöôïc toân phong leân danh döï baøn thôø Chuùa nhaät  muøng vöøa 4 thaùng 11/2001, laø moät trong caùc vò chuû chaên ñaõ hy sinh maïng soáng, nhö Chuùa Gieâsu, nhö nhieàu vò giaùm muïc thaùnh thieän khaùc, trong thôøi kyø baùch haïi döôùi cheá ñoä coäng saûn caàm quyeàn taïi Tieäp khaéc. Cuoäc töû ñaïo cuûa ngaøi gioáng heät cuoäc töû ñaïo cuûa Chaân phöôùc Giaùm Muïc Aloisius Stepinac, TGM giaùo phaän Zagreb, töû ñaïo thôøi Thoáng cheá Titoâ thoáng trò Yougoslavie, vaø ñöôïc ÑTC Gioan Phaoloâ II toân phong leân baäc Chaân phöôùc thaùng 10 naêm 1998.

Pavol Peter Gojdic sinh ngaøy 17.7.1888 taïi Slovak, trong moät gia ñình cuûa linh muïc Stefan Gojdic, thuoäc Giaùo hoäi coâng giaùo Ñoâng phöông. Trong thôøi kyø hoïc taïi chuûng vieän, cha linh höôùng ñaõ noùi moät caâu laøm cho Gojdic suy nghó raát nhieàu vaø nhaän nhö chaâm ngoân höôùng daãn taát caû ñôøi soáng: “Con nhôù:  ñôøi soáng khoâng phaûi khoù khaên gì, nhöng caàn soáng raát nghieâm chænh“. Thuï phong linh muïc ngaøy 11.8.1911 taïi Presov vaø ñöôïc cöû ñi laøm cha phoù cuûa cha ngaøi trong thôøi gian vaén. ---(Cuõng neân nhaéc laïi: trong Giaùo hoäi Ñoâng phöông, linh muïc khoâng buoäc giöõ luaät ñoäc thaân, chæ buoäc caùc Giaùm muïc maø thoâi; nhöng linh muïc phaûi laäp gia ñình tröôùc khi laõnh chöùc linh muïc. Sau khi ngöôøi baïn ñaõ cheát, khoâng ñöôïc pheùp taùi giaù)---. Vì theá, chuùng ta thaáy:  trong tröôøng hôïp naøy, cha Pavol Peter ñöôïc sai ñi laøm phoù  cho cha mình, luùc ñoù ñang laøm chaùnh xöù.

Sau moät naêm giuùp thaân phuï, cha Pavol Peter ñöôïc boå nhieäm laøm giaùm ñoác moät Cö xaù cuûa Giaùo phaän, ñoàng thôøi daïy giaùo lyù taïi tröôøng trung hoïc ñeä nhò caáp. Sau ñoù cha ñöôïc goïi veà laøm vieäc taïi Toøa Giaùm muïc, kieâm caû vieäc coi soùc caùc tín höõu taïi Sabinox, nhö moät cha phoù. Naêm 1919, cha ñöôïc boå nhieäm laøm giaùm ñoác vaên phoøng Toøa Giaùm muïc.

Nhöng ñoät nhieân, ngaøy 20 thaùng 7 naêm 1922, cha xin vaøo tu doøng Thaùnh Basilio Caû ôû Cernecia Hora, gaàn Mukacev. Cha ñöôïc maëc aùo doøng ngaøy 27 thaùng Gieâng naêm 1923, nhaän teân Doøng laø Pavol. Löïa choïn con ñöôøng naøy, Cha muoán soáng ñôøi khoå tu vaø nhö vaäy ñöôïc hoaøn toaøn thuoäc veà Chuùa.  Nhöng Chuùa muoán theå khaùc: Cha phaûi phuïc vuï Chuùa trong thöøa taùc vuï Giaùm muïc. Ngaøy 14 thaùng 9 naêm 1926, Cha ñöôïc boå nhieäm laøm Giaùm quaûn Toâng Toøa giaùo phaän Presov. Trong leã nghi nhaän chöùc, Ñöùc Giaùm quaûn thoâng baùo chöông trình  toâng ñoà baèng lôøi leõ sau ñaây: “Vôùi söï giuùp ñôõ cuûa Thieân Chuùa toâi muoán trôû neân moät ngöôøi cha cuûa caùc ngöôøi moà coâi, söï giuùp ñôõ cuûa caùc ngöôøi ngheøo naøn vaø ngöôøi an uûi nhöõng ai ñau khoå“.

Haønh ñoäng ñaàu tieân cuûa Vò Giaùm quaûn môùi laø kyù böùc thö muïc vuï nhaân diïp möøng kyû nieäm 1,100 naêm sinh nhaät hai Thaùnh  Cirillo vaø Metodio, Toâng ñoà daân toäc Slave, ñeå tuyeân xöng loøng trung thaønh vôùi Roma, nhö caùc ngaøi.

Chæ sau ít thaùng, ngaøy 7 thaùng 3 naêm 1927, ngaøi ñöôïc boå nhieäm laøm Giaùm muïc töôùc hieäu Harpas (thuoäc mieàn Tieåu AÙ). Leã taán phong ñöôïc cöû haønh ngaøy 25 thaùng 3 cuõng naêm 1927, dòp Leã Truyeàn Tin, trong Ñeàn thôø Thaùnh Clemente thöù nhaát Giaùo Hoaøng, vò töû ñaïo ôû  trung taâm Roma, nôi ñaây kính caùch rieâng hai Thaùnh Toâng ñoà daân toäc Slave. Sau leã taán phong, Ñöùc Taân Giaùm muïc kính vieáng Ñeàn thôø Vatican vaø caàu nguyeän beân moä Thaùnh Toâng ñoà  Pheâroâ. Ngaøy 29 thaùng 3 cuõng naêm 1927, cuøng vôùi Ñöùc Giaùm muïc Nyaradi, ngaøi ñöôïc ÑTC Pio XI (1922-1939) tieáp kieán rieâng. Trao taëng vò Giaùm muïc môùi moät Thaùnh giaù, ÑTC Pioâ XI luùc ñoù ñaõ noùi vôùi ngaøi nhö sau: “Thaùnh giaù naøy chæ laø bieåu hieäu nhoû beù cuûa nhöõng thaùnh giaù lôùn lao Thieân Chuùa seõ göûi  ñeán cho con, hôõi con thaân meán, trong thöøa taùc vuï giaùm muïc cuûa con“. Phaûi chaêng ñaây laø lôøi tieân tri baùo tröôùc cuoäc ñôøi töû ñaïo cuûa Ñöùc Cha Gojdic?

Ñeå thi haønh Thöøa taùc vuï cuûa vò chuû chaên nhaân laønh, Ñöùc Cha Pavol Peter Gojdic nhaän khaåu hieäu: “Thieân Chuùa laø Tình yeâu, chuùng ta haõy yeâu meán Ngöôøi“. Laø Giaùm muïc, ngaøi daán thaân coå voõ ñôøi soáng thieâng lieâng cuûa caùc Linh muïc vaø caùc tín höõu trong giaùo phaän. Ngaøi quan taâm caùch rieâng ñeán vieäc cöû haønh Phuïng vuï vaø caùc Leã troïng cuûa Giaùo hoäi. Ngaøi laäp theâm nhieàu giaùo xöù vaø naêng vieáng thaêm. Ngaøi xaây caát moät vieän moà coâi vaø trao cho caùc nöõ tu Ñaày tôù Ñöùc Maria voâ nhieäm coi soùc. Ngaøi chuù yù nhieàu ñeán vieäc môû caùc tröôøng coâng giaùo ñeå huaán luyeän giôùi treû. Naêm 1936, ngaøi laäp Tröôøng trung hoïc taïi Presov. Ngaøi tìm moïi phöông theá ñeå phoå bieán neàn vaên hoùa Kitoâ. Ngaøi thieát laäp caùc chuûng vieän , cö xaù sinh vieân.

Moät daáu hieäu ñaëc saéc cuûa Ñöùc Cha Pavol Peter Gojdic laø loøng suøng kính Thaùnh Theå, luoân luoân taêng cöôøng söùc thieâng lieâng baèng Thaùnh Theå, ñöôïc giöõ ñeâm ngaøy trong nhaø nguyeän cuûa toøa Giaùm muïc. Ngaøi coù loøng suøng kính caùch rieâng Thaùnh Taâm Chuùa. Khi coøn hoïc taïi chuûng vieän Budapest (thuû ñoâ Hungari) ngaøi ñaõ hieán daâng mình cho Traùi Tim Chuùa. Moãi saùng khi thöùc daäy, ngaøi caàu nguyeän: “Taát caû caùc lôøi caàu nguyeän, caùc hy sinh vaø thaùnh giaù lôùn nhoû con xin daâng leân Chuùa ñeå ñeàn toäi cuûa taát caû theá giôùi“. Ngaøi kính meán caùch rieâng  Ñöùc Trinh Nöõ Maria vaø giöõ trong nhaø nguyeän cuûa Toøa Giaùm muïc moät böùc aûnh Ñöùc Trinh Nöõ Kolkocov vaø caàu nguyeän moïi ngaøy tröôùc aûnh naøy, phuù thaùc cho Meï Thieân Chuùa taát caû Giaùo phaän.

Coâng vieäc toâng ñoà cuûa Ñöùc Giaùm muïc bò giaùn ñoaïn bôûi chieán tranh (ñeä nhò theá chieán 1939-1945) vaø sau ñoù, bôûi vieäc ñaûng coäng saûn leân naém chính quyeàn naêm 1948 taïi Tieäp khaéc (luùc ñoù hai nöôùc: Tcheøque vaø Slovak  hôïp thaønh moät). YÙ thöùc heä coäng saûn baùo hieäu moät cuoäc chieán ñaáu quyeát lieät ñang chôø ñôïi Vò chuû chaên can ñaûm naøy. Ngaøi cöông quyeát töø choái ñeà nghò cuûa cheá ñoä veà vieäc saùp nhaäp Giaùo hoäi Hy laïp coâng giaùo vaøo Giaùo hoäi chính thoáng, ñöôïc Nhaø nöôùc uûng hoä. Ngaøi bieát tröôùc raèng: vôùi vieäc töø choái naøy ngaøi seõ bò tra taán, giam tuø vaø hy sinh caû maïng soáng nöõa. Ñuùng nhö vaäy, Ñöùc Giaùm muïc daàn daàn bò coâ laäp khoûi haøng giaùo só vaø giaùo daân. Duø bò aùp löïc maïnh meõ töø choái ñöùc tin coâng giaùo vaø ñoaïn tuyeät hieäp nhaát vôùi Roma, ngaøi chæ thöa nhö sau: “Toâi ñaõ 62 tuoåi roài vaø toâi ñaõ hy sinh moïi cuûa caûi vaø caû toøa giaùm muïc nöõa, nhöng ñöùc tin cuûa toâi, baát cöù caùch naøo, toâi khoâng bao giôø töø boû, bôûi vì toâi muoán raèng: linh hoàn toâi ñöôïc cöùu roãi. Toâi xin caùc oâng ñöøng bao giôø ñeán tìm toâi nöõa. Toâi seõ khoâng bao giôø thay ñoåi laäp tröôøng“.

Ngaøy 25 thaùng 4 naêm 1950, Nhaø nöôùc coäng saûn tuyeân boá: Giaùo hoäi Hy laïp coâng giaùo ngoaøi luaät phaùp, caám moïi hoaït ñoäng. Ñöùc Giaùm muïc bò baét giam. Vaø töø ñoù baét ñaàu con ñöôøng Thaùnh giaù, baèng vieäc chuyeån töø nhaø giam naøy qua nhaø tuø khaùc trong nöôùc,  cho tôùi luùc ngaøi cheát ruõ tuø.

Trong hai ngaøy 11 vaø 15 thaùng Gieâng naêm 1951, trong vuï xöû  caùc Giaùm muïc, Ñöùc Cha Pavol Peter Gojdic bò aùn chung thaân vaø noäp phaït 200 ngaøn “tieàn maët “, maát moïi quyeàn coâng daân, vì toäi phaûn boäi Nhaø Nöôùc. Trong nhöõng naêm bò giam heát nhaø tuø naøy sang nhaø tuø khaùc, Ñöùc Cha bò tra taán, bò xæ nhuïc vaø ñau khoå tinh thaàn , bò baét laøm nhöõng vieäc naëng nhoïc vaø heøn haï. Nhöng khoâng bao giôø ngaøi than phieàn hay xin naøi moät söï deã daøng naøo. Ngaøi lôïi duïng moïi giaây phuùt ñeå caàu nguyeän. Ngaøi daâng thaùnh leã leùn luùt. Naêm 1953, Chuû tòch Nhaø nöôùc ông Zapotocky tuyeân boá aân xaù. Nhôø aân xaù naøy,  aùn tuø chung thaân cuûa Ñöùc Cha ñöôïc giaûm xuoáng 25 naêm. Luùc ñoù ngaøi ñaõ 66 tuoåi vaø söùc khoûe moãi ngaøy moãi toài teä hôn. Ngaøi chæ ñöôïc ra khoûi tuø vôùi ñieàu kieän: töø boû loøng trung thaønh vôùi Giaùo hoäi vaø vôùi Roma. Ngaøi thuaät laïi: Moät ngaøy kia, coù vieân chöùc caáp cao Nhaø Nöôùc tieáp ngaøi trong moät caên phoøng nhoû, keá beân nhaø giam, thoâng baùo cho ngaøi hay: ngaøi ñöôïc trôû laïi toøa giaùm muïc töùc khaéc, neáu saün saøng trôû neân vò Giaùo chuû cuûa Giaùo hoäi chính thoáng trong toaøn Tieäp khaéc. Ngaøi töø choái, xin loãi vieân chöùc vaø giaûi thích: “Ñaây laø moät toäi raát naëng choáng laïi Thieân Chuùa, moät söï phaûn boäi vôùi ÑTC vaø vôùi löông taâm, vôùi caùc tín höõu, nhieàu ngöôøi trong soá naøy ñaõ bò baùch haïi vaø ñaõ hy sinh maïng soáng, ñeå trung thaønh vôùi Ñöùc tin“. Trong côn thöû thaùch ngaøi chæ bieát phuù thaùc theo thaùnh yù Chuùa, nhö lôøi ngaøi noùi leân: “Toâi khoâng bieát phaûi ñoåi phuùc töû ñaïo vôùi cuoäc soáng töï do trong moät vaøi naêm hay khoâng. Nhöng toâi xin hoaøn toaøn ñeå Chuùa quyeát ñònh“.

Nhaân dòp sinh nhaät 70 tuoåi, Ñöùc Cha Gojdic nhaän ñöôïc moät ñieän tín cuûa Ñöùc Pio XII (1939-1958), trong ñoù ÑTC vieát: “Khoâng heà queân ngöôøi con anh huøng naøy trong lôøi caàu nguyeän haèng ngaøy“. Ñaây laø moät ngaøy vui möøng vaø an uûi nhaát trong luùc bò giam tuø. Öôùc mong duy nhaát cuûa Ñöùc Giaùm muïc laø ñöôïc laõnh caùc bí tích tröôùc khi cheát vaø ñöôïc cheát trong ngaøy sinh nhaät. Caû hai öôùc muoán ñaõ ñöôïc thoûa maõn. Trong moät phoøng nhoû cuûa beänh vieän keá nhaø giam Leopodov, nôi Ñöùc Giaùm muïc ñöôïc ñieàu trò trong nhöõng ngaøy cuoái cuøng, coù cha Alojz Vrana ñeán giaûi toäi cho ngaøi. Cheùn  ñaéng cuûa ngaøi ñaõ ñaày traøn. Y taù Frantisek Ondruska, chöùng nhaân duy nhaát, baïn tuø vôùi ngaøi, tuyeân boá:  “Ñöùc Giaùm muïc ñaõ taét thôû ñuùng ngaøy 17 thaùng 7 naêm 1960, truøng ngaøy sinh nhaät cuûa ngaøi: 17 thaùng 7 naêm 1888, vöõa chaün 72 tuoåi. Ngaøi bò cheát vì nhieàu chöùng beänh, gaây neân bôûi nhöõng tra taán taøn baïo, vaø bôûi vieäc laøm naëng nhoïc, bôûi thieáu aên, thieáu thuoác. Ñöùc Cha Gojdic ñöôïc choân caát taïi ñaát thaùnh cuûa nhaø tuø, khoâng moät nghi leã naøo caû, trong moät moä khoâng ghi teân, maø chæ ghi soá 681.

Naêm 1968, tình hình chính trò thay ñoåi, sau nhieàu lôøi yeâu caàu, ngaøy 29 thaùng 10 naêm 1968, Nhaø nöôùc coäng saûn cho pheùp ñem thi haøi cuûa Ñöùc Cha Gojdic veà an taùng taïi Presov vaø sau ñoù, ñöôïc ñem veà trong haàm nhaø thôø chính Toøa cuûa Presov, kính Thaùnh Gioan Taåy giaû. Ngaøy 15 thaùng 5 naêm 1990, sau khi cheá ñoä coäng saûn suïp ñoå, thi haøi ñöôïc ñaët trong moät hoøm kính vaø ñöôïc giöõ trong nhaø nguyeän cuûa nhaø thôø chính toøa Presov. Ngaøy 27 thaùng 9 cuõng naêm 1990, Nhaø nöôùc Slovak phuïc hoài Ñöùc Cha Gojdic vaø trao taëng Huy chöông cao nhaát  cuûa Quoác gia ñeå kính nhôù vò anh huøng cuûa daân toäc. Trong chuyeán vieáng thaêm lòch söû taïi Slovak cuoái thaùng 6 naêm 1995, ÑTC Gioan Phaoloâ II ñaõ quì caàu nguyeän beân moä Vò chuû chaên can ñaûm vaø trung thaønh naøy. Vaø Chuùa nhaät  muøng  4 thaùng 11, naêm 2001,  chính ÑTC toân phong Ñaày Tôù Chuùa Pavol Peter Gojdic, giaùm muïc töû ñaïo, leân Baäc Chaân phöôùc, vôùi söï tham döï cuûa Phaùi ñoaøn chính phuû Slovak, do Toång thoáng caàm ñaàu.

Back to Home Page