Vaøi ñieåm chính vaén taét cuûa
Toâng Huaán “Giaùo Hoäi taïi Ñaïi Döông Chaâu”
(Ecclesia in Oceania)
ñöôïc coâng boá saùng thöù Naêm 22/11/2001 taïi Vatican
Prepared for Internet by Msgr Peter Nguyen Van Tai
Radio Veritas Asia, Philippines
Vaøi ñieåm chính vaén
taét cuûa Toâng Huaán “Giaùo Hoäi taïi Ñaïi Döông Chaâu”
(Ecclesia in Oceania) ñöôïc coâng boá saùng thöù Naêm 22/11/2001 taïi Vatican.
Toâng Huaán Haäu
Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà Chaâu Ñaïi döông, moät trong 5 Khoùa hoïp ñaëc
bieät veà 5 Chaâu, (Chaâu Phi
- Chaâu AÙ - Chaâu Myõ - Chaâu Ñaïi döông vaø Chaâu AÂu) trong nhöõng
naêm chuaån bò Naêm Ñaïi Toaøn xaù
2000) ñaõ ñöôïc coâng boá trong moät leã nghi long troïng dieãn
ra taïi Phoøng Khaùnh Tieát Clementina cuûa Phuû Giaùo Hoaøng saùng thöù
Naêm 22 thaùng 11/2001, tröôùc söï hieän dieän cuûa nhieàu Hoàng
Y, Toång Giaùm muïc, Giaùm muïc vaø Ngoaïi giao ñoaøn caïnh Toøa Thaùnh.
Leã nghi coâng boá vaên kieän veà Giaùo hoäi taïi Chaâu Ñaïi Döông khaùc haún vôùi vieäc coâng boá vaên kieän veà caùc Chaâu khaùc. Laàn naøy ÑTC khoâng theå ñích thaân ñeán moät ñòa ñieåm cuûa Chaâu Ñaïi döông ñeå kyù vaø coâng boá vaên kieän quan troïng naøy cho töông lai cuûa Giaùo hoäi taïi ñaây. Ngaøi ñaõ coâng boá moät caùch khaùc thöôøng: aán moät nuùt cuûa maùy vi tính nhoû --- loaïi xaùch tay-- ñeå göûi vaên kieän “Ecclesia in Oceania“ (Giaùo hoäi taïi Chaâu Ñaïi döông), ñöôïc ghi saün trong maùy, cuøng moät luùc, cho taát caû caùc giaùo phaän cuûa Luïc ñòa naøy. Ñaây laø laàn thöù nhaát trong lòch söû Giaùo hoäi thôøi ñaïi “nguyeân töû“, moät vaên kieän Giaùo Hoaøng ñöôïc göûi ñi theo caùc phöông tieän thoâng tin toái taân cuûa thôøi ñaïi. Hình aûnh ÑTC ngoài tröôùc baøn nhoû aán nuùt maùy vi tính ñeå göûi söù ñieäp cho moät Luïc ñòa xa xaêm nhaát treân theá giôùi seõ ñöôïc ghi laïi maõi maõi trong lòch söû Giaùo hoäi.
Trong dòp long troïng naøy, moät phaùi ñoaøn Ñaïi dieän cuûa Chaâu Ñaïi döông goàm khoaûng hôn 100 ngöôøi (Toång Giaùm Muïc, Giaùm Muïc, Linh Muïc, Giaùo daân vaø moät ca ñoaøn 20 ngöôøi vôùi nhöõng nhaïc khí ñòa phöông) do ÑHY Thomas Stafford Williams, TGM giaùo phaän Wellington (New Zealand) höôùng daãn, hieän dieän trong leã nghi kyù vaø coâng boá vaên kieän. Sau leã nghi, moät thanh nieân khoûe maïnh thoåi tuø vaø baèng voû soø heán böï vaø söøng traâu, boø... möøng bieán coá; roài moät thieáu nöõ ñaûo Samoa, coâ Theresia, trong y phuïc maàu saéc ñòa phöông, böôùc ra trình dieãn moät ñieäu vuõ ñaëc bieät cuûa ñòa phöông tröôùc maët ÑTC vaø caùc Phaùi ñoaøn hieän dieän. Trong dieãn vaên coâng boá vaên kieän, ÑTC noùi roõ: ngaøi ñaõ muoán ñích thaân ñeán taän nôi, nhö ngaøi ñaõ laøm tröôùc ñaây, luùc coâng boá vaên kieän ñuùc keát thaønh quaû cuûa caùc THÑGM veà Chaâu Phi- Chaâu Myõ vaø Chaâu AÙ - (vaên kieän veà Chaâu AÂu, Khoùa cuoái cuøng chöa ñöôïc coâng boá), nhöng laàn naøy khoâng theå thöïc hieän ñöôïc. ÑTC noùi vôùi Phaùi ñoaøn cuûa Chaâu Ñaïi döông: “Nôi anh chò em toâi nhìn thaáy moät Ñaïi döông meânh moâng ñöôïc maët trôøi chieáu saùng ban ngaøy; nhìn thaáy Thaùnh Giaù cuûa mieàn Nam chieáu saùng treân trôøi ban ñeâm; nhìn thaáy caùc ñaûo lôùn, nhoû, caùc thaønh phoá vaø laøng maïc, baõi bieån vaø röøng nuùi...”
Trong vaên kieän goàm 120 trang, thu löôïm caùc ñeà nghò cuûa caùc nghò phuï tham döï Khoùa hoïp naêm 1998, ÑTC vaïch roõ con ñöôøng Giaùo hoäi taïi Luïc ñòa naøy caàn phaûi ñi qua ñeå rao giaûng Tin Möøng: Hoäi nhaäp Tin Möøng vaø Ñöùc Tin Kitoâ vaøo caùc neàn vaên hoùa khaùc nhau cuûa ñòa phöông - beânh vöïc ngöôøi daân thoå cö (tröôùc ñaây bò aùp böùc, khai thaùc) - baûo toàn moâi sinh - thaêng tieán giôùi treû vaø gia ñình - huaán luyeän caùc Tu só naêm nöõ, linh muïc vaø ngöôøi giaùo daân daán thaân laøm toâng ñoà - Trong vaên kieän ÑTC cuõng nhaéc ñeán vieäc “can ñaûm“ coâng nhaän vaø söûa sai nhöõng laàm loãi cuûa caùc con caùi Giaùo hoäi trong coâng vieäc truyeàn giaùo taïi Luïc ñòa naøy... ÑTC khoâng queân nhaéc laïi coâng ôn vaø göông saùng cuûa caùc nhaø truyeàn giaùo ñaõ hy sinh ñem Chaân lyù Tin Möøng ñeán caùc ñaûo xa xaêm cuûa Chaâu Ñaïi Döông, nhieàu luùc phaûi hy sinh caû maïng soáng. Roài ngaøi noùi theâm: “Nhöng cuõng coù moät soá ngöôøi tìm caùch aùp ñaët nhöõng yeáu toá xeùt veà phöông dieän vaên hoùa khoâng phuø hôïp vôùi ngöôøi daân ñòa phöông.
Neân nhôù
Giaùo hoäi coâng giaùo phaûi toân troïng moïi neàn vaên hoùa
vaø khoâng bao giôø ñöôïc ñoøi ngöôøi khaùc töø boû neàn vaên
hoùa laønh maïnh cuûa hoï. Caàn phaûi coù moät söï phaân bieät caån
thaän ñeå thaáy roõ caùi gì phuø hôïp vôùi Tin Möøng, caùi gì laø
thieát yeáu, caùi gì khoâng. Ñaây laø thaùch ñoá trong bieát bao thaùch
ñoá ñang chôø ñôïi Giaùo
hoäi taïi Chaâu Ñaïi döông trong Ngaøn Naêm thöù ba“.
ÑTC keát thuùc dieãn vaên giôùi thieäu Toâng
Huaán vôùi nhöõng lôøi nhö sau: “Anh chò em raát thaân meán,
trong khi anh chò em daán thaân höôùng veà töông lai, anh chò em khoâng
leû loi. Giaùo hoäi hoaøn caàu theo doõi anh chò em. “Ñaùm ñoâng
voâ keå cuûa caùc chöùng nhaân taïo neân Söï Hieäp thoâng caùc Thaùnh“
bao vaây chung quanh anh chò em. Cuøng nhau chuùng ta ñaõ tieán treân
con ñöôøng rao giaûng Tin Möøng taïi Chaâu Ñaïi döông, vaø cuøng
nhau chuùng ta ñaõ taï ôn Chuùa Cha ñaày loøng thöông xoùt ñoái vôùi
coâng vieäc vó ñaïi cuûa caùc vò truyeàn giaùo ñaàu tieân vaø ñoái
vôùi vieäc ñoùn nhaän maø caùc daân toäc Chaâu Ñaïi döông daønh
cho Chuùa Gieâsu, baèng vieäc tieán treân Con ñöôøng cuûa Ngöôøi,
baèng vieâc tuyeân xöng Chaân Lyù cuûa Ngöôøi vaø baèng vieäc soáng
Söï Soáng cuûa Ngöôøi. Vôùi
taâm tình bieát ôn veà Khoùa hoïp rieâng naøy veà Chaâu Ñaïi
Döông, toâi phuù thaùc caùc Daân toäc cuûa Luïc ñòa cho söï che chôû
hieàn maãu cuûa Ñöùc Trinh Nöõ Maria raát thaùnh. Xin Meï laø Ngoâi
Sao bieån, haõy höôùng daãn chuùng ta!”
Tieáp sau ñaây laø vaøi ñieåm chính vaén
taét cuûa Toâng Huaán “Giaùo Hoäi taïi Ñaïi Döông Chaâu”
(Ecclesia in Oceania) ñöôïc coâng boá saùng thöù Naêm 22.11.2001 taïi Vatican:
Vaên Kieän goàm boán chöông chính, vôùi phaàn Daãn nhaäp, phaàn Keát thuùc vaø Kinh kính Ñöùc Maria, Ngoâi Sao Bieån. Ñaây laø moät “Hieán chöông“ cuûa Giaùo hoäi taïi Chaâu Ñaïi Döông, do ÑTC vieát ra, caên cöù vaøo caùc ñeà nghò cuûa caùc Nghò Phuï tham döï Khoùa hoïp naêm 1998.
- Ñöùc Tin vaø Vaên Hoùa - Tuy luoân luoân soáng trong hieäp thoâng vôùi Giaùo hoäi hoaøn caàu, caùc Giaùo hoäi ñòa phöông phaûi tìm moïi caùch bieåu loä ÑÖÙC TIN vaø ÑÔØI SOÁNG cuûa Giaùo hoäi trong hình thöùc chính ñaùng. Caùc Linh muïc, Thaày Saùu vónh vieãn vaø caùc Giaùo lyù vieân phaûi ñöôïc quen thuoäc vôùi neàn vaên hoùa cuûa caùc daân toäc vaø con ngöôøi, do caùc vò naøy phuïc vuï.
- Nhaân Quyeàn - Giaùo hoäi khuyeán khích caùc thanh nieân vaø ngöôøi lôùn ñaùp laïi caùch hieäu nghieäm nhöõng baát coâng vaø nhöõng thieáu soùt baèng vieäc toân troïng caùc quyeàn caên baûn vaø baát khaû xaâm phaïm cuûa con ngöôøi. Moät soá quyeàn cuûa con ngöôøi taïi Chaâu Ñaïi Döông bò ñe doïa hoaëc caàn phaûi ñöôïc toân troïng nhieàu hôn. Trong caùc quyeàn naøy coù quyeàn laøm vieäc (ñeå soáng xöùng ñaùng phaåm giaù con ngöôøi vaø nuoâi soáng gia ñình vaø giaùo duïc con caùi). Moät hieän töôïng coù tính caùch huûy dieät con ngöôøi, taøi saûn vaø gia ñình, ñoù laø vieäc phoå bieán nhöõng troø chôi may ruûi, ñeå giaûi quyeát caùc vaán ñeà kinh teá cuûa gia ñình. Nhöõng troø chôi may ruûi naày traùi laïi ñaõ ñöa ñeán choã phaù saûn hay ít ra ñi ñeán moät tình hình ngheøo naøn hôn.
- Caùc Daân
Thoå Cö - Nhöõng ñöôøng loái
chính trò baát coâng gaây haïi cho ngöôøi daân thoå cö. Giaùo hoäi
coù boån phaän beânh vöïc ngöôøi daân
thoå cö, caùch rieâng trong nhöõng luùc hoï ñoøi hoûi coâng
nhaän, caùch chính ñaùng vaø
coâng bình, “caên cöôùc
rieâng vaø caùc quyeàn thieâng lieâng cuûa hoï“. Caùc chính phuû
ñöôïc môøi goïi thöïc hieän nhöõng chöông trình nhaèm ñeán vieäc
hoaøn thieän hôn nhöõng ñieàu kieän cuûa ñôøi soáng trong caùc laõnh
vöïc söùc khoûe, giaùo duïc, vieäc laøm vaø nhaø ôû.
- Moâi Sinh - Caùc nguoàn lôïi thieân nhieân
cuûa Chaâu Ñaïi döông caàn ñöôïc baûo veä choáng laïi nhöõng
ñöôøng loái chính trò gaây haïi cuûa moät soá quoác gia moãi ngaøy
moãi huøng cöôøng, ñaøn aùp, khai thaùc, truïc lôïi ... coù theå
ñi ñeán choã phaù huûy caùc röøng caây, gaây oâ nhieãm soâng ngoøi,
bieån khôi bôûi caùc cô sôû kyõ ngheä veà hoùa chaát hay veà nguyeân
töû...
Trong phaàn cuoái dieãn vaên coâng boá vaên kieän “Ecclesia in Oceania“, ÑTC noùi: “Caùc Giaùm muïc ñaõ khoâng caûm thaáy mình bò naûn chí tröôùc nhöõng khoù khaên.Traùi laïi trong Khoùa hoïp rieâng cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng veà Chaâu Ñaïi Döông, chuùng ta thaáy roõ raøng raèng: Chuùa Thaùnh Thaàn môøi goïi Giaùo hoäi taïi ñaây thi haønh boån phaän cuûa moät vieäc taùi rao giaûng Tin Möøng. Trong yù nghóa naøy, THÑGM ñaõ trôû neân “lôøi tieân tri cho töông lai“ vaø caùc Giaùm muïc ñaõ caûm thaáy caùch saâu xa hôn nöõa raèng mình laø “nhöõng ngöôøi phuïc vuï Tin Möøng cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ cho nieàm hy voïng cuûa theá giôùi“ (Ñeà taøi cuûa Khoùa hoïp thöôøng leä thöù 10 cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Theá Giôùi vöøa qua veà “Caùc Giaùm Muïc“).