ÑTC xin loãi veà nhöõng laàm loãi
trong quaù khöù taïi Trung quoác
vaø ñeà nghò bình thöôøng hoùa ngoaïi giao
Prepared for Internet by Msgr Peter Nguyen Van Tai
Radio Veritas Asia, Philippines
ÑTC
xin loãi veà nhöõng laàm loãi trong quaù khöù taïi Trung quoác vaø
ñeà nghò bình thöôøng hoùa lieân laïc ngoaïi giao
Vatican (Zenit 25/10/2001).
ÑTC ñöa ra moät söù ñieäp lòch söû xin loãi ngöôøi Trung quoác
veà nhöõng laàm loãi maø con caùi giaùo hoäi ñaõ phaïm phaûi trong
quaù khöù, vaø ñeà nghò vieäc bình thöôøng hoùa moái quan heä
ngoaïi giao giöõa Baéc kinh vaø Toøa thaùnh. Söù ñieäp cuûa ÑTC
ñöôïc ñoïc taïi cuoäc hoäi nghò quoác teá veà cha Matteo Ricci,
ñöôïc toå chöùc taïi Rome baét ñaàu hoâm thöù tö (24/10/2001).
Trong söù ñieäp, ÑTC löu yù ñeán nhöõng cuoäc baøn caõi veà söï
hoäi nhaäp vaên hoùa cuûa caùc tín höõu taïi Trung quoác, cuõng nhö
vieäc uûng hoä Giaùo hoäi bôûi caùc theá löïc AÂu chaâu, nhöõng
theá löïc ñöôïc xem laø thuø nghòch ñoái vôùi Baéc kinh thôøi
baáy giôø. Thí duï ñieån hình, trong suoát thôøi kyø noåi daäy choáng
ngöôøi ngoaïi quoác (Boxer Rebellion) giöõa nhöõng naêm 1898 vaø
1900, nhieàu Kitoâ höõu ñaõ baûo veä söï hieän dieän cuûa ngöôøi
ngoaïi quoác taïi Trung hoa. Vaø naêm 1934, toøa thaùnh laø quoác gia
ñaàu tieân nhìn nhaän bang Manchukuo, laø bang duôùi quyeàn kieåm soaùt
cuûa Nhaät baûn. ÑTC noùi, “vì nhöõng ñieàu naøy, toâi keâu goïi
moät söï tha thöù vaø thoâng caûm cuûa nhöõng ngöôøi, moät caùch
naøo ñoù, coù theå caûm thaáy ñau loøng vì nhöõng haønh ñoäng nhö
vaäy cuûa caùc Kitoâ höõu.” Ngaøi giaûi thích, “lòch söû nhaéc
nhôû chuùng ta veà nhöõng söï vieäc ñaùng tieác raèng, coâng vieäc
cuûa caùc thaønh vieân cuûa Giaùo hoäi taïi Trung quoác, khoâng luoân
luoân laø hoaøn haûo, haäu quaû tai haïi cuûasöï haïn cheá caù nhaân
vaø nhöõng haønh ñoäng giôùi haïn cuûa hoï. Hôn theá nöõa, haønh
ñoäng cuûa hoï thöôøng ñöôïc ñaët trong nhöõng ñieàu kieän khoù
khaên, lieân heä vôùi nhöõng bieán coá phöùc taïp lòch söû vaø
nhöõng tranh chaáp lôïi ích chính trò. Cuõng khoâng phaûi
vieäc thieáu tranh luaän veà thaàn hoïc, ñaõ taïo nhieàu caûm
giaùc khoâng toát vaø taïo ra nhieàu söï khoù khaên nghieâm troïng
trong vieäc rao giaûng Tin möøng.”
Chính
cha Ricci laø moät muïc tieâu cho nhöõng cuoäc tranh caõi naøy. Phöông
phaùp truyeàn giaùo cuûa ngaøi ñaõ khôûi ñoäng nhieàu cuoäc tranh
caõi, Ngaøi aên maëc nhö ngöôøi Trung hoa, vaø hoäi nhaäp vaøo truyeàn
thoáng Trung hoa, ñieàu naøy ñaõ laøm cho nhieàu ngöôøi trí thöùc
Trung hoa chaáp nhaän nhöng laïi bò chæ trích bôûi nhöõng ngöôøi
laõnh ñaïo giaùo hoäi. ÑTC nhìn nhaän, “trong nhieàu giai ñoaïn cuûa
lòch söû hieän ñaïi, moät
kieåu baûo veä töø caùc theá
löïc AÂu chaâu thöôøng khoâng ñöa ñeán keát quaû trong vieäc haïn
cheá haønh ñoäng töï do cuûa Giaoù hoäi vaø coù aûnh höôûng tieâu
cöïc ñoái vôùi Giaùo hoäi taïi Trung quoác. Söï toång hôïp cuûa
nhieàu tröôøng hoïp vaø caùc bieán coá khaùc nhau naøy taïo ra nhieàu
trôû ngaïi trong ñöôøng loái cuûa Giaùo hoäi vaø ngaên caûn Giaùo
hoäi thöïc hieän hoaøn toaøn - vì lôïi ích cuûa ngöôøi daân Trung
quoác. - söù maïng ñöôïc trao cho Giaùo hoäi bôûi ñaáng saùng laäp
- chuùa Gieâsu Kitoâ.” ÑTC noùi tieáp, “toâi caûm thaáy raát lo
buoàn vì nhöõng laàm loãi vaø giôùi haïn trong quaù khöù, vaø toâi
hoái tieát raèng ñoái vôùi nhieàu ngöôøi, nhöõng thaát baïi naøy
coù theå ñaõ laøm cho hoï coù caûm giaùc
cuûa vieäc thieáu toân troïng vaø quí troïng ñoái vôùi ngöôøi
daân Trung quoác töø phía Giaùo hoäi. Ñieàu naøy khieán hoï caûm
thaáy raèng, giaùo hoäi ñöôïc thuùc ñaåy bôûi caûm giaùc thuø
nghòch höôùng veà Trung quoác.”
Höôùng
veà moät töông lai môùi, ÑTC noùi, “ngaøy nay Giaùo hoäi Coâng giaùo
khoâng tìm kieám moät söï öu ñaõi töø Trung quoác cuõng nhö töø
caùc nhaø laõnh ñaïo cuûa hoï, nhöng chæ muoán tieáp tuïc laïi söï
ñoái thoaïi ñeå xaây döïng moái lieân laïc döïa treân söï toân
troïng laãn nhau vaø söï hieåu bieát saâu xa hôn.” ÑTC noùi theâm,
“Haõy cho ngöôøi daân Trung quoác bieát raèng: giaùo hoäi Coâng giaùo
öôùc muoán coáng hieán, moät laàn nöõa, söï phuïc vuï khieâm toán
vaø vò tha vì lôïi ích cuûa ngöôøi Coâng giaùo Trung quoác cuõng
nhö cho toaøn theå ngöôøi daân taïi quoác gia naøy.
Trong
söù ñieäp, ÑTC Gioan Phaoloâ II cuõng ca tuïng “nhöõng xaùc tín
truyeàn giaùo vöôït böïc cuûa caùc nhaø truyeàn giaùo - Nam Nöõ -
cuõng nhö nhöõng coâng taùc phaùt trieån nhaân baûn, ñaõ ñaït
ñöôïc nhieàu thaønh quaû trong nhieàu theá kyû qua. Caùc nhaø truyeàn
giaùo ñaõ thöïc hieän nhieàu saùng kieán quan troïng veà xaõ hoäi,
ñaëc bieät trong caùc laõnh vöïc chaêm soùc söùc khoûe vaø giaùo
duïc, ñöôïc chaáp nhaän vaø bieát ôn moät caùch roäng raõi bôûi
ngöôøi daân Trung quoác.”
Hieän taïi coù khoaûng 11 ñeán 12 trieäu ngöôøi Coâng giaùo taïi Trung quoác. Trong soá naøy, ít hôn moät nöõa thuoäc hoäi coâng giaùo yeâu nöôùc do nhaø nöôùc kieåm soaùt. Nhöõng ngöôøi coâng giaùo trung thaønh vôùi Vatican khoâng ñöôïc höôûng nhieàu quyeàn töï do toân giaùo vaø thænh thoaûng laø muïc tieâu cuûa caùc cuoäc baùch haò naëng neà.