Phoûng vaán Ñöùc Giaùm Muïc Erkolano Lodu Tombe
Giaùo phaän Yei, Sudan:
Nhöõng chính phuû naøo laø chính phuû cuûa khuûng boá
Prepared for internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Phoûng vaán Ñöùc Giaùm Muïc Erkolano Lodu Tombe, Giaùo phaän Yei, Sudan: Nhöõng chính phuû naøo laø chính phuû cuûa khuûng boá.
Rome - Fides 17/10/2001 - Nhöõng chính phuû naøo xuùi duïc thaønh phaàn daân chuùng hay toân giaùo ñeå choáng laïi nhöõng nhoùm khaùc ñeàu thuoäc vaøo loaïi khuûng boá. Treân ñaây laø lôøi phaùt bieåu cuûa Ñöùc Giaùm Muïc Erkolano Lodu Tombe, Giaùo Phaän Yei, Sudan. Ngaøi cho bieát, Nhöõng xung ñoät hieân nay taïi Sudan khoâng phaûi laø nhöõng xung ñoät veà toân giaùo. Toân giaùo chæ laø moät chieâu baøi ñöôïc ñöa ra nhö moät chieác voû ñeå che ñaäy nhöõng möu ñoà thoáng trò vaø ñaøn aùp nhöõng ngöôøi coâng daân hôïp phaùp thuoäc vaøo nhöõng thaønh phaàn thaáp beù cuûa xaõhoäi goïi laø nhöõng "daân toäc thieåu soá". Ñöùc Giaùm Muïc Lodu Tombe, naêm nay 57 tuoåi, sinh ôû Juba, Tænh Equatoria, Sudan, ñang tham döï khoùa hoïp Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Theá Giôùi ôû Roma. Haõng Thoâng Taán Coâng Giaùo Fides ñaõ phoûng vaán ngaøi veà tình traïng caêng thaúng hieän nay giöõa ngöôøi Hoài Giaùo vaø theá giôùi Taây Phöông aûnh höôûng gì ñeán tình hình ñaát nöôùc hieän nay cuûa ngaøi, moät quoác gia ñöôïc laõnh ñaïo bôûi moät chính quyeàn Hoài Giaùo.
Fides: Tình hình caêng thaúng hieän nay cuûa theá giôùi coù aûnh höôûng gì ñeán Sudan khoâng?
Ñöùc Giaùm Muïc Lodu Tombe: Chính thöùc maø noùi, chính phuû Sudan ñaõ leân aùn vuï khuûng boá ôû New York vaø Washington, tuy nhieân vaãn coù nhöõng thaønh phaàn chuû tröông raèng vuï taán coâng naøy laø ñuùng vaø cho raèng taán coâng Afghanistan laø moät ñieàu sai laàm vì daân Afghanistan laø nhöõng ngöôøi Hoài Giaùo, laø nhöõng ngöôøi ñeà cao toân giaùo cuûa Thieân Chuùa. Nhöõng ngöôøi Hoài Giaùo cöïc ñoan ôû Sudan nghó raèng taán coâng vaøo ngöôøi daân Afghanistan laø taán coâng vaøo ngöôøi Hoài Giaùo vaø AÛ Raäp, cho duø ngöôøi daân ôû Afghanistan khoâng phaûi laø ngöôøi AÛ Raäp, nhöng hoï vaãn töï ñaët cho mình ñòa vò cuûa ngöôøi AÛ Raäp ôû Sudan. Vaø vì theá, ñoái vôùi hoï, ngöôøi Hoa Kyø vaø theá giôùi Taây Phöông thöôøng gheùt ngöôøi AÛ Raäp, gheùt ngöôøi Hoài Giaùo, cuoäc taán coâng vaøo Afghanistan laø moät haønh ñoäng noùi leân söï thuø gheùt ngöôøi Hoài Giaùo vaø ngöôøi AÛ Raäp. Tuy vaäy, hoï vaãn coù moät thaùi ñoä raát teá nhò. Coù leõ hoï sôï raèng neáu hoï bieåu loä ra quùa loä lieãu, hoï cuõng seõ bò choïn nhö moät muïc tieâu ñeå taán coâng. Ba naêm tröôùc, hoï ñaõ laø moät muïc tieâu bò taán coâng, vì hoï ñaõ saûn xuaát vuõ khí hoùa hoïc, vaø chính vì Bin Laden cuõng ñaõ töøng ôû Sudan tröôùc khi sang AÛ Raäp Saudi, vaø tröôùc khi löu vong ôû Afghanistan.
Fides: Moät giaùm muïc trong Khoùa Hoïp Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc ñaõ noùi “chuû nghóa cöïc ñoan laø maàm moáng cuûa khuûng boá“ vaø moät khi coù moät nhaø nöôùc uûng hoä cho chuû nghóa cöïc ñoan, coù nghóa laø nhaø nöôùc ñoù ñang taïo neân nhöõng tieàm naêng khuûng boá. Ngaøi nghó gì veà ñieàu naøy?
Ñöùc Giaùm Muïc Lodu Tombe: Toâi nghó raèng, chuû nghóa Hoài Giaùo cöïc ñoan töï noù ñaõ laø baïo ñoäng, ñoù laø moät söï thaät. Nhöõng ngöôøi baïo ñoäng naøy hoï saün saøng laøm moïi chuyeän ñeå ñaït ñöôïc muïc ñích cuûa hoï, ngay caû vieäc taán coâng khuûng boá. Vaø do ñoù, nhö chuùng ta bieát, chuû nghóa Hoài Giaùo cöïc ñoan nuoâi döôõng chuû nghóa khuûng boá vaø ñöa ñeán caû nhöõng quyeát ñònh phaûi taán coâng. Toâi ñoàng yù vôùi Ñöùc Toång Giaùm Muïc Nigeria, Ñöùc Cha John Onaiyekan, Giaùo Phaän Abuja, raèng nhöõng keû cöïc ñoan phaûi ñöôïc kieåm soaùt chaët cheû. Moät soá lôùn nhöõng hoaït ñoäng quaù khích laø nhöõng haønh ñoäng khuûng boá vaø nhöõng caù nhaân naøo hay nhöõng quoác gia naøo ñeà cao chuû nghóa cöïc ñoan coù nghóa laø ñeà cao chuû nghóa khuûng boá. Nhöõng hoaït ñoäng cuûa hoï caàn phaûi ñöôïc kieåm soaùt haèng ngaøy, ngaøy naøy qua ngaøy khaùc, bôûi vì vaøo moät luùc chuùng ta khoâng ngôø, ngöôøi trong boïn hoï seõ gaây neân nhöõng vuï khuûng boá. Nhö vaäy, khi chuùng ta leân aùn chuû nghóa khuûng boá vì ñaõ phaù hoaïi vaø gaây neân söï cheát choùc trong vuï khuûng boá xaûy ra ôû Hoa Kyø, moät caùch toång quaùt, chuùng ta ñaõ coi nhöõng keû ñeà cao chuû nghóa cöïc ñoan nhö laø nhöõng keû khuûng boá.
Fides: ÔÛ Sudan coù xaûy ra nhöõng söï xung ñoät giöõa daân chuùng hoaëc nhöõng xung ñoät veà toân giaùo khoâng?
Ñöùc Giaùm Muïc Lodu Tombe: Toâi nghó raèng, nhö tröôøng hôïp ôû Sudan, neáu khoâng tìm ra moät giaûi phaùp chính trò ñeå giaûi quyeát, thì chieán tranh seõ khoâng bao giôø chaám döùt. Bôûi vì, vaán ñeà khoâng phaûi laø chuyeän toân giaùo maø laø chuyeän chính trò. Nhìn ôû moät khía caïnh naøo ñoù, chuùng ta thaáy coù hai neàn vaên hoùa khaùc nhau: vaên hoùa AÛ Raäp ôû mieàn Baéc vaø vaên hoùa Phi Chaâu ôû mieàn Nam. Yeáu toá toân giaùo chæ ñöôïc ngöôøi AÛ Raäp ñöa ra nhö laø lyù do ñeå taán coâng ngöôøi Phi Chaâu, bôûi vì hoï noùi raèng ngöôøi Hoài Giaùo thöôøng bò ñe doïa bôûi nhöõng ngöôøi”voâ ñaïo” chöõ maø hoï thöôøng duøng ñeå chæ nhöõng ngöôøi kitoâ höõu, vaø ñieàu ñoù thì khoâng ñuùng söï thaät. Nhöng ñoù chæ laø chuyeän ñeå laáp che nhöõng hoaït ñoäng cuûa hoï. Vaán ñeà thaät söï chính laø nhöõng tranh chaáp quaù ñoä veà chính trò vaø veà vaên hoùa giöõa mieàn Nam vaø mieàn Baéc. Toâi chöa muoán noùi ñeán nhöõng xung khaéc vuõ trang. Noùi thí duï, neáu ngöôøi mieàn Nam Sudan vaø coù leõ caû nhöõng ngöôøi thuoäc nhöõng mieàn hoãn hôïp, coù ñöôïc nhöõng quyeàn ñeå töï suy xeùt vaø roài ñöôïc töï quyeát ñònh, nhôø vaøo moät toå chöùc kieåm soaùt quoác teá, ñeå hoï coù theå hoaëc tieáp tuïc soáng chung vôùi nhöõng anh chò em ngöôøi AÛ Raäp, hoaëc hoï coù theå ñi nôi maø hoï muoán vaø coù rieâng moät ñaát nöôùc cho hoï.
Fides: Taïi Sudan ngaøy nay, Ñöùc Cha phaûi laøm sao ñeå laøm troøn nhieäm vuï cuûa moät vò Giaùm Muïc: moät chöùng nhaân cuûa hy voïng?
Ñöùc Giaùm Muïc Lodu Tombe: Toâi nghó raèng, Giaùm Muïc tröôùc heát phaûi laø moät ngöôøi baïn, moät ngöôøi anh em, moät muïc töû theo tinh thaàn cuûa Ñöùc Kitoâ laø vò Muïc Töû Nhaân Laønh vaø laø göông maãu cuûa chuùng ta. Chuùng toâi nhöõng Giaùm Muïc ôû Sudan cuõng khoâng laø ngoaïi leä. Ñoái vôùi chuùng toâi, taát caû nhöõng ngöôøi daân Sudan ñeàu laø daân cuûa Thieân Chuùa. Toâi coù raát nhieàu baïn AÛ Raäp, vaø cuõng coù nhöõng baïn Hoài Giaùo.