Baøi phoûng vaán
Ñöùc Toång Giaùm Muïc John Onaiyekan
Chuû Tòch Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Nigeria
Prepared for internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Baøi
phoûng vaán Ñöùc Toång Giaùm Muïc John Onaiyekan, Chuû Tòch Hoäi
Ñoàng Giaùm Muïc Nigeria: Haõy ñeå daønh tieàn bom ñaïn ñeå xaây döïng
nhöõng beänh vieän cho ngöôøi Afghan vaø ngöôøi ngheøo thì vaãn hôn.
Rome - (Fides 15/10/2001) - Cho ñeán khi coù coâng lyù vaø coù möùc soáng ñoàng ñeàu treân theá giôùi, neáu khoâng thì söï giaän döõ vaø nhöõng vuï khuûng boá vaãn cöù coøn toàn taïi. Ñeå ñaùnh baïi Bin Laden, Toång Thoáng Bush neân ngöng thaû bom vaø neân xaây döïng nhöõng beänh vieän cho ngöôøi Afghan. Treân ñaây laø lôøi phaùt bieåu cuûa Ñöùc Toång Giaùm Muïc John Onaiyekan, Chuû Tòch Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Nigeria, moät ngaøy sau khi xaûy ra vuï baïo loaïn ôû Kano, Nigeria, vaø ñaõ laøm cho haèng traêm ngöôøi bò cheát. Ñöùc Toång Giaùm Muïc John Onaiyekan ñang ôû Rome ñeå tham döï Khoùa Hoïp Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Theá Giôùi cho bieát, nhöõng cuoäc baïo ñoäng xaûy ra treân ñaát nöôùc cuûa ngaøi laø do nhöõng xung ñoät cuûa moät soá ngöôøi quaù khích, choáng ñoái cuoäc taán coâng Afghanistan cuûa Lieân Quoác Hoa Kyø vaø Anh Quoác, chöù khoâng phaûi laø nhöõng xung ñoät veà toân giaùo. Nigeria laø moät quoác gia coù moät nöõa daân soá theo Hoài Giaùo vaø moät nöõa coøn laïi theo Kitoâ Giaùo. Sau ñaây laø baøi phoûng vaán:
Fides: Phaûn öùng cuûa ngaøi nhö theá naøo tröôùc cuoäc baïo ñoäng xaûy ra ôû Nigeria gaây neân haèng traêm ngöôøi cheát?
ÑTGM John Onaiyekan: Toâi raát buoàn khi nghe tin veà vuï baïo ñoäng ôû Kano, Nigeria. Trong khoùa hoïp Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc, toâi ñaõ trình baøy veà quoác gia Nigeria laø moät quoác gia coù daân Hoài Giaùo vaø daân Kitoâ Giaùo soáng chung hoøa bình vôùi nhau. Nhöng baây giôø thì ñaõ coù vaø seõ coù nhöõng xung ñoät xaûy ra. Saùng nay toâi ñaõ noùi chuyeän vôùi Ñöùc Giaùm Muïc Kano vaø ngaøi ñaõ cho toâi bieát theâm chi tieát veà vuï baïo ñoäng. Raát nhieàu ngöôøi cheát vaø bò thöông. Nguyeân do cuûa cuoäc baïo ñoäng laø nhö theá naøy. Moät nhoùm ngöôøi Hoài Giaùo quaù khích toå chöùc cuoäc bieåu tình ñeå uûng hoä Bin laden vaø ñeå choáng laïi cuoäc taán coâng cuûa Lieân Quaân vaøo Afghanistan. Lyù do taán coâng maø theá giôùi taây phöông ñöa ra ñaõ khoâng thuyeát phuïc ñöôïc nhöõng ngöôøi daân naøy. Hoï noùi raèng cuoäc chieán taán coâng khuûng boá chæ laø côù bieân minh ñeå taán coâng vaøo moät nöôùc Hoài Giaùo. Hoï cho raèng ñeå choáng laïi khuûng boá, khoâng caàn phaûi ñi xa nhö vaäy. Tuy nhieân vuï khuûng boá ngaøy 11/09/2001 quûa thaät laø nghieâm troïng.
Fides: Söï vieäc gì ñaõ xaûy ra ôû Kano?
ÑTGM John Onaiyekan: Chính phuû Nigeria coù laäp tröôøng chính trò cuûa rieâng hoï, vaø hoï ñaõ khoâng uûng hoä nhöõng cuoäc bieåu tình quaù khích, ñaëc bieät laø trong hoaøn caûnh theá giôùi hieän nay. Bôûi vaäy caûnh saùt ñaõ coá gaéng giaûi taùn nhöõng ñaùm ngöôøi bieåu tình treân caùc ñöôøng phoá vôùi nhöõng taám hình cuûa Bin Laden. Ñaùm bieåu tình ñaõ ñaäp phaù nhöõng cöûa tieäm, nhöõng vaên phoøng, vaø baïo loaïn ñaõ xaûy ra. Vì ngöôøi kitoâ höõu thöôøng ñöôïc ngöôøi Hoài Giaùo xeáp chung vaøo vôùi theá giôùi taây phöông, bôûi vaäy hoï ñaõ taán coâng nhaø thôø. Nhöng caû nhöõng ñeàn thôø Hoài Giaùo cuõng ñaõ bò ñaäp phaù. Söï vieäc ñaõ xaûy quaù möùc bình thöôøng, vaø quaân ñoäi ñaõ ñöôïc trieäu taäp tôùi ñeå deïp loaïn. Nhöõng ngöôøi bieåu tình laø nhöõng ngöôøi daân khoâng sôï cheát vaø bôûi theá ñaõ gaây neân töû thöông cho raát nhieàu ngöôøi daân. Nhöng ñeán ngaøy hoâm nay thì moïi vieäc ñaõ eâm diuï trôû laïi, maëc duø söï giaän döõ vaø nhöõng aám öùc cuûa ngöôøi daân vaãn coøn trong loøng, ñieàu naøy cuõng coù theå ñem ñeán nhöõng vuï xung ñoät khaùc sau naøy nöõa. Nhieàu ngöôøi Hoài Giaùo ñaõ aâm æ nhöõng noãi aám öùc sau vuï baïo ñoäng ôû Jos xaûy ra moät vaøi tuaàn tröôùc ñaây vaø nhöõng ngöôøi ñoù ñaõ keùo nhau taïo neân cuoäc bieåu tình ôû Kano. Ñöùc Giaùm Muïc Kano cuõng cho toâi bieát raèng, nhöõng khu vöïc khaùc cuûa nhöõng ngöôøi kitoâ höõu vaãn khoâng xaûy ra chuyeän gì. Thí duï nhö nhaø thôø chính toøa Kano, moät ñieån hình cuûa ngöôøi Kitoâ höõu vaãn khoâng coù heà haán gì.
Fides: Nhöng ñaâu laø yù nghóa cuûa taát caû nhöõng söï vieäc naøy?
ÑTGM John Onaiyekan: Coù nhöõng nhoùm quùa khích, vaø nhöõng nhoùm quaù khích naøy coù moät toå chöùc quoác teá lieân laïc vôùi nhau qua video, qua baêng thu aâm cassette, qua ñaøi phaùt thanh AÛ Raäp, qua nhöõng thoâng tin ñöôïc truyeàn laïi theo töøng ngoân ngöõ ñòa phöông; hoï thöôøng ñöôïc daïy doã vaø höôùng daãn trong caùc ñeàn thôø Hoài Giaùo bôûi caùc Thaày Ñaïo Hoài laø nhöõng ngöôøi ñaõ töøng toát nghieäp ôû Ai Caäp, ôû Lybia hoaëc Pakistan, vaø ngay caû ôû Afghanistan. Maø chính töø nhöõng quoác gia naøy hoï ñaõ nhen nhoùm trong loøng nhöõng maàm moáng choáng ñoái. Hôn nöõa, chính quyeàn cuõng khoâng coù caùch gì ñeå kieàm cheá nieàm tin cuûa ngöôøi Hoài Giaùo vaø bôûi vaäy khoâng ai coù theå ngaên chaän noãi söï baønh tröôùng choáng ñoái cuûa hoï.
Fides: Nhöng coù phaûi nhöõng toå chöùc quaù khích cuûa nhoùm quoác teá naøy ñaõ taïo neân nhöõng xung ñoät trong daân chuùng hoaëc nhöõng xung ñoät giöõa ngöôøi Hoài Giaùo vaø ngöôøi Kitoâ giaùo khoâng?
ÑTGM John Onaiyekan: Taát caû nhöõng ñieàu naøy coøn tuøy thuoäc vaøo söï traû lôøi töø theá giôùi taây phöông. Khi oâng Bush noùi ñeán theá giôùi taây phöông thì oâng muoán noùi ñeán chính oâng ta, ñeán oâng Blair, vaø caû ñeán nhöõng quoác gia taây phöông khaùc. Hoï muoán nhaéc nhôõ raèng cuoäc chieán naøy laø cuoäc chieán cuûa “chuùng ta”, cuûa taát caû moïi ngöôøi, nhöng thöïc ra thì chæ coù hoï maø thoâi. Hoï döôøng nhö ñaõ queân raèng ngoaøi hoï ra haõy coøn haøng tyû haøng tyû ngöôøi vaãn chuû tröông khoâng phaûi chieán tranh laø phöông tieän duy nhaát ñeå giaûi quyeát moïi vaán ñeà. Cho ñeán khi ngöôøi taây phöông nhaän ra ñieàu naøy thì luùc ñoù nhöõng baïo ñoäng vaø nhöõng khuûng boá môùi coù theå chaám döùt. Bôûi vì vaãn luoân coù nhöõng söï töùc giaän, nhöõng baát maõn, nhöõng thaát voïng. Vaø roài seõ coøn coù nhöõng ngöôøi töï töû ñaët bom vì hoï vaãn luoân caûm thaáy raèng hoï “chaúng coù gì ñeå maø sôï maát maùt caû”.
Fides: Ngaøi coù caûm thaáy raèng cuoäc chieán naøy roài seõ gaây theâm caêng thaúng giöõa theá giôùi Kitoâ höõu vaø theá giôùi Hoài Giaùo khoâng?
ÑTGM John Onaiyekan: Nhöõng nhoùm khuûng boá thöôøng nhaéc ñeán “nhöõng ngöôøi Kitoâ höõu” vaø “nhöõng ngöôøi Hoài Giaùo” vôùi muïc ñích coá yù taïo neân nhöõng caêng thaúng vì vaán ñeà toân giaùo. Chuùng ta bieát roõ raèng, nhöõng ngöôøi giaøu coù cuûa theá giôùi taây phöông chöa haün ñaõ theo ñuùng vôùi tinh thaàn cuûa Ñöùc Kitoâ. Ñaây khoâng phaûi laø moät vaán ñeà giöõa ngöôøi Kitoâ höõu vôùi ngöôøi Hoài Giaùo. Dó nhieân neáu chuùng ta noùi ñeán nhöõng ngöôøi Kitoâ höõu, coù leõ chính chuùng ta laø nhöõng ngöôøi Kitoâ höõu chuùng ta phaûi choáng laïi vôùi nhöõng gì vaãn coøn baát coâng trong theá giôùi taây phöông. Chính Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ noùi raèng nhöõng caùch bieät giöõa ngöôøi giaøu vaø ngöôøi ngheøo khoâng phaûi laø yù cuûa Thieân Chuùa.
Noùi thí duï, moät hoûa tieån ñöôïc söû duïng trong cuoäc chieán trò giaù haèng trieäu dollars. Moãi moät hoûa tieån naøy coù theå xaây ñöôïc ít nhaát 20 beänh vieän ôû Nigeria. Ñoù coù phaûi laø moät ñieàu voâ lyù khoâng? Chuùng ta phaûi töï hoûi raèng nhöõng haïng ngöôøi naøo coù theå quyeát ñònh nhöõng ñieàu naøy? Coù phaûi neáu muoán truy baét Bin Laden thì haõy xaây haèng chuïc beänh veän ôû Afghanistan vaãn coøn hieäu löïc hôn laø thaû bom xuoáng nhöõng vuøng sa maïc? Chuùng toâi muoán yeâu caàu oâng Bush haõy ngöng thaû bom moät ngaøy ñeå söû duïng chi phí ñoù vaø xaây döïng nhöõng beänh vieän caàn thieát ôû Nigeria. Nhöng chuùng toâi ñaõ noùi ñieàu naøy raát nhieàu laàn vaø ñeàu ñaõ bò töø choái. Soá tieàn chuùng ta söû duïng cho bom ñaïn laø soá tieàn phung phí ñi vì chuùng ta seõ khoâng bao giôø söû duïng ñeán chuùng. Ngöôïc laïi neáu so vôùi nhöõng nhu caàu nhaân ñaïo, ñieàu naøy ñaùng laøm cho chuùng ta maéc côû vaø thaät laø voâ nghóa. Chuùng toâi hy voïng vaø chuùng toâi caàu nguyeän ñeå töø nhöõng bieán coá naøy seõ daãn ñeán söï töï vaán löông taâm cuûa moïi ngöôøi ñeå laøm sao coù ñöôïc moät neàn coâng lyù vaø nhöõng phaân phoái ñoàng ñeàu möùc soáng cho moïi ngöôøi daân ôû khaép nôi. Luùc naøo coøn coù nhöõng baát quaân bình thì luùc ñoù vaãn khoâng theå coù hoøa bình. Tình traïng naøy seõ raát nguy hieåm vaø seõ chæ daãn tôùi nhöõng vuï khuûng boá vaø nhöõng keû ñaët bom töï töû vaãn cöù trôû thaønh nhö nhöõng anh huøng trong loøng boïn quaù khích. Neáu chuùng ta töø choái ñeå cho theá giôùi tieán leân moät böôùc ñeå gaàn vôùi coâng lyù hôn, roài moät ngaøy naøo ñoù chuùng ta seõ ngaïc nhieân khi nhìn thaáy caùc con caùi cuûa chuùng ta seõ khoùai chí chôi ñuøa beân nhöõng taám aûnh cuûa Bin Laden trong tay.