Chân Lý và Tự Do
(Tài Liệu Giáo Lý Cho Người Trưởng Thành
của Ðài Phát Thanh Chân Lý Á Châu
Radio Veritas Asia)
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
- 50 -
Tâm Trạng Của Con Người Thời Ðại
Hy vọng là tâm trạng của suy tư và cảm xúc của con người thời đại. Những khám phá của khoa học kỹ thuật đã mang lại nhiều thay đổi lớn lao trong nền văn minh nhân loại; con người thời đại hướng nhìn về một tương lai khả quan hơn, vĩ đại hơn, nhiều hy vọng hơn. Niềm tin tưởng của con người ở tương lai không chỉ xây dựng trên những thành quả của khoa học kỹ thuật, cũng không chỉ nhắm đến tiện nghi vật chất, mà còn bao trùm mọi khía cạnh khác của cuộc sống. Ðây là lý do đã làm phát sinh một môn học mới được mệnh danh là Tương lai học, nhằm tính toán và qui hoạch ngay cả sự tiến bộ trong tương lai.
Tuy nhiên, con người thời đại không chỉ nhìn về tương lai với hy vọng tràn trề, mà còn bằng cả đôi mắt nghi ngờ và lo lắng nữa. Kinh nghiệm luôn dạy con người biết rằng những chinh phục trong lãnh vực khoa học kỹ thuật không đương nhiên phục vụ cho tiến bộ của nhân loại, nhưng còn là một mối đe dọa không lường trước được. Mầm mống của chiến tranh với bao nhiêu hủy hoại càng lúc càng bao quát hơn vẫn luôn luôn còn đó; những hủy hoại về tinh thần do những ứng dụng khoa học kỹ thuật càng lúc càng khiến con người lo sợ không biết nhân loại đang đi về đâu. Mới đây, một nguồn tin từ Anh quốc cho biết hiện nay rải rác trong các bệnh viện trong toàn quốc có khoảng 9,000 thai nhi được thụ thai trong ống nghiệm đang gặp nguy cơ bị phá hủy vì thời hạn do luật định đã hết. Các thai nhi này có thể sẽ phải chịu một trong những quyết định sau: tiếp tục được bảo trọng trong những điều kiện xứng hợp, yêu cầu cha mẹ chúng nhìn nhận hoặc cho những người hiếm muộn muốn có con; sát hại chúng hoặc sử dụng chúng vào những mục tiêu vô luân. Một thai nhi vô thừa nhận đã là một điều vô luân, một thai nhi bị giết hại càng là một điều vô luân hơn, nhưng tột cùng của vô luân chính là sử dụng các thai nhi vào mục tiêu vô luân. Căn cội của vấn đề chính là tiến hành việc thụ thai trong ống nghiệm. Sinh mệnh con người không phải là đối tượng của thí nghiệm, sản xuất và sử dụng; giả như trong tương lai, con người vượt qua ranh giới ấy, nghĩa là sản xuất con người như sản xuất một đồ vật, thì chắc chắn con người sẽ gánh chịu những hậu quả không thể lường trước được.
Kinh nghiệm và lo sợ trên đây đặt vấn đề tương lai dưới khía cạnh mới: con người nên tiến tới tương lai với hy vọng hay lo sợ. Dù sao đi nữa, con người không thể đi lùi lại được, con người bị bắt buộc phải nhìn về tương lai. Lịch sử nhân loại dường như được dệt và hướng dẫn bởi vô số những cái nhìn tương lai. Một Hitler đã không sát hại sáu triệu người Do-thái và gây ra bao nhiêu đau thương cho nhân loại, nếu ông đã không có một cái nhìn ngông cuồng về tương lai của dân tộc Ðức.
Bài học của quá khứ vẫn đè nặng trên lương tâm nhân loại. Luôn nhìn về tương lai với hy vọng và lo sợ, đó là tâm trạng của con người thời đại. Trong số 10 của Hiến chế "Vui mừng và Hy vọng", Công đồng Vaticanô II đã diễn tả tâm trạng đó như sau:
"Những chênh lệch dày vò thế giới ngày nay được nối liền với một chênh lệch căn bản hơn phát xuất từ đáy lòng con người. Bởi vì, ngay chính trong con người có nhiều yếu tố xung khắc nhau. Một đàng là tạo vật, con người nhận thấy mình bị giới hạn trong nhiều phương diện, nhưng đàng khác, lại cảm thấy mình có những khát vọng vô biên và còn cảm thấy được mời gọi tới một cuộc sống cao cả hơn. Bị lôi kéo giữa nhiều quyến rũ, con người luôn bị bó buộc phải chọn lựa một số hoặc loại bỏ một số khác. Hơn nữa, vì yếu đuối và tội lỗi, nhiều khi con người làm điều mình không muốn và không làm được điều mình muốn. Bởi vậy, có sự phân rẽ trong chính con người, từ đó, sinh ra bao nhiêu bất hòa lớn lao trong xã hội. Thật vậy, rất nhiều người vì đời sống thâm nhiễm chủ nghĩa duy vật thực hành nên đã không nhìn nhận rõ ràng thảm trạng ấy, hay ít ra vì lối sống cơ cực đè nặng không cho phép họ nghĩ tới nữa. Ðàng khác, dựa vào mớ lý thuyết mà họ đã tìm ra để giải thích vũ trụ, nhiều người tưởng như thế là đủ an tâm. Còn có những người chỉ trông vào nỗ lực của con người mới đem lại cho nhân loại sự giải phóng đích thực và trọn vẹn, và họ xác tín rằng sự thống trị mai hậu của con người trên trái đất sẽ làm mãn nguyện mọi ước vọng của con tim nhân loại. Cũng không thiếu những người thất vọng về ý nghĩa cuộc sống tán dương những kẻ táo bạo nghĩ rằng sự hiện hữu của con người tự nó không mang một ý nghĩa nào, nên họ cố gắng dùng nguyên tài năng của mình để tạo nên tất cả ý nghĩa cho sự hiện hữu ấy. Tuy nhiên, trước sự tiến hóa hiện nay của thế giới, càng ngày càng có nhiều người hoặc đặt vấn đề hoặc nhận thức một cách sâu sắc mới mẻ về những vấn đề hết sức căn bản, như: con người là gì? Ðâu là ý nghĩa của đau khổ, sự dữ, cái chết? Tại sao chúng còn tiếp tục tồn tại mặc dù đã có bao nhiêu tiến bộ? Bao chiến thắng đạt được với một giá đắt ấy có ích gì? con người có thể đem lại gì cho xã hội và có thể trông đợi gì ở xã hội? Cái gì sẽ tiếp theo sau cuộc sống trần gian này?"
Tâm trạng của con người thời đại như được Công đồng Vaticanô II mô tả trên đây là một thách đố đang được đặt ra cho các kitô hữu: đâu là niềm hy vọng của các kitô hữu? Niềm hy vọng ấy có giải đáp được những vấn đề của thời đại không?