Israel nghiền ngẫm lịch sử quá khứ của mình. Nhờ thế dân này biết được rằng Chúa luôn ở với con người, sẵn sàng giúp đỡ họ.
Những người trung tín của dân Israel thích gợi lại những truyền thống của họ. Họ tìm những hình ảnh và cách nói mới để diễn tả bằng lời những gì có thể hiểu được: Chúa đã lo lắng cho con người đến độ nào.
Trong các bản văn ghi chép, các thầy cả nói đến một giao kèo hay một kết ước Chúa đã thực hiện với Noê và Abraham, Họ cố tìm cách chứng minh rằng Chúa hứa trung tín với con người.
Lời hứa đó là ơn Chúa ban, kêu mời con người đáp trả với Thiên Chúa bằng tình yêu độ lượng.
Hãy ca tụng Chúa, hãy
kêu lên danh Ngài,
hãy nói giữa muôn dân các
việc Ngài đã làm!
Hãy hát ca chúc tụng Ngài,
hãy gãy lên các loại đàn
tung hô Ngài,
hãy nhắc lại luôn mãi các
kỳ diệu của Ngài!
Ước gì nhờ danh rất thánh
của Ngài
các người được hưởng
vinh quang.
Hãy hoan hỉ, hỡi những kẻ
tìm kiếm Thiên Chúa!
hãy quay về Chúa và quyền năng
của Ngài,
hãy luôn tìm kiếm nhan Ngài không
ngừng!
Hãy nhớ lại những việc kỳ
diệu Ngài đã làm,
những kỳ công và các quyết
định của Ngài.
Hãy nhớ đến Chúa,
hỡi con cái Abraham người tôi
tớ trung tín của Chúa,
hỡi con cái Giacóp, là người
Ngài đã chọn:
Chúa là Thiên Chúa chúng ta,
phán quyết của Ngài bao trùm toàn
thể trái đất.
Ngài luôn nhớ giao ước
của Ngài,
lời Ngài đã ban cho muôn ngàn
thế hệ:
lời hứa nói cùng Abraham,
lời hứa với Isaac.
(TV 105,1-9)
Tác giả sách thứ luật lại nêu lên sự trung tín của Thiên Chúa. Ông mô tả những kỳ công Chúa đã làm trong quá khứ. Những kỳ công đó muốn nói lên việc Chúa ban cho mọi người giao ước của Ngài.
Chính vì Chúa yêu các ngươi và tôn trọng lời thề với các tổ phụ các ngươi, mà Chúa đã dùng uy lực của bàn tay Ngài dẫn đưa các ngươi và cứu các ngươi khỏi nô lệ, khỏi quyền bính của Pharaông, vua Ai Cập.
Và ngươi biết rằng Chúa Thiên Chúa ngươi là Chúa thật, Chúa trung tín giữ lời giao ước và tình yêu đối với muôn thế hệ, những người thương mến Ngài và tuân giữ giới răn của Ngài.
Nếu các ngươi tôn trọng luật Chúa, tuân giữ và thi hành, thì Chúa là Thiên Chúa sẽ tôn trọng lời giao ước và ban cho ngươi sự cứu độ Ngài đã kết hứa với tổ phụ các ngươi.
(TL 7,8-9.12)
Giao ươc giả thiết sự cam kết của đôi bên. Chúa cam kết trung tín và giữ các lời Ngài hứa, còn phần con người, con người cam kết tuân giữ luật lệ của Thiên Chúa.
Sự đáp trả của con người đối với tình bằng hữu Chúa ban cho, chính là chấp nhận lời Chúa phán.
Môisen đem theo 70 người thủ lãnh của dân Israel lên núi. Họ thấy Chúa của Israel; dưới chân họ, họ tưởng như đứng trên một nền bằng đá lung linh trong sáng không khác gì trời đầy sao. Chúa đã không làm cho kỳ mục dân Israel phải tai vạ; họ có thể thấy Ngài, sau đó còn ăn uống nữa.
(XH 24,9-11)
Môisen đã trở về nói cho dân hay tất cả những lời của Chúa và lề luật của Ngài. Và toàn dân nhất tâm trả lời:
"Chúng tôi sẽ làm những gì Chúa phán".
Bấy giờ, Môisen viết lại tất cả lời của Chúa. Sáng hôm sau, ông xây một bàn thờ ở chân núi và cho dựng mười hai trụ đá, mỗi trụ cho một thị tộc Israel. Môisen bảo các người thanh niên Israel dâng lên Chúa lễ toàn thiêu và cúng các bò mộng làm lễ tế kết hợp với Thiên Chúa. Môisen hứng một phần nửa máu trong chậu, còn đổ phần nửa còn lại trên bàn thờ. Ông lấy bản văn giao ước, đọc cho dân nghe, dân trả lời:
"Chúng tôi sẽ làm những gì Chúa phán, chúng tôi sẽ vâng phục".
Môisen lấy máu, rảy lên trên dân chúng, và nói:
"Ðây là máu giao ước Chúa đã kết với các ngươi, theo tất cả những gì Ngài đã cam kết".
XH 24,3-8)
Giao ước buộc chỉ thờ một Chúa là Chúa duy nhất: Giavê. Dân Israel không thể cầu nguyện với một vị thần nào khác. Mỗi lần họ xa rời Giavê, Ngài lại gửi một người của Ngài đến để nhắc nhở giao ước đã kết ước với họ. Họ không bao giờ được quên những gì Chúa đã làm cho họ trong quá trình lịch sử dân họ.
Ngươi hãy tuân giữ tất cả những gì hôm nay ta ra lệnh cho ngươi.
Ngươi không được thờ lạy bụt thần nào khác, vì Chúa gọi tên mình "là kẻ ghen", Chúa là Chúa hay ghen. Ngươi không được ký giao ước với dân cư trong xứ, sợ rằng họ sẽ mời ngươi dự vào việc thờ lạy các bụt thần của họ và dâng lễ cho các bụt thần đó, rồi ngươi lại phải ăn đồ cúng của họ. Cũng để ngươi khỏi chọn con gái họ làm vợ cho con trai ngươi, các con gái đó sẽ dụ dỗ con trai ngươi tế lễ bụt thần của chúng!
Ngươi không được điêu khắc các tượng bụt thần.
(XH 34,11.14-17)
Nhưng con người quên giao ước và thường bất trung với Thiên Chúa.
Hỡi dân ta, hãy
nghe lời ta dạy bảo:
hãy lắng nghe ta phán với ngươi.
Ta sẽ nói cho ngươi hay và giúp
cho ngươi biết
những gì cần biết về quá
khứ.
Những gì chúng ta đã nghe và
biết
những gì cha ông chúng ta đã
kể lại cho chúng ta,
chúng ta sẽ không giấu diếm những
việc đó với con cháu,
chúng ta sẽ kể lại cho thế hệ
mai sau.
Chúng ta sẽ kể những kỳ công
sáng ngời,
và quyền năng Thiên Chúa,
những việc kỳ diệu Người
đã làm.
Chúa đã ban lề luật cho Giacóp,
luật của Ngài cho Israel.
Ngài đã ra lệnh cho cha ông chúng
ta
phải truyền tụng tất cả cho con cháu,
để thế hệ đi sau được
tỏ tường,
và để con cái đến phiên
phải kể cho cháu chắt.
Như thế, chúng sẽ biết tin vào
Chúa,
không quên những việc kỳ diệu
của Ngài,
và tuân giữ luật lệ.
Chúng sẽ trở thành như cha ông
chúng,
là thế hệ phản bội và khước
từ tuân phục,
thế hệ không tuân giữ luật
và không trung thành với Chúa.
Con cái của Êphraim, thiện xạ thế
kia,
mà đã chạy trốn trong ngày
chiến đấu.
Chúng đã không giữ giao ước
của Chúa,
từ chối tuân phục luật Ngài.
Chúng đã quên những việc
kỳ diệu của Ngài,
những kỳ công Ngài đã
làm trước mặt chúng.
(TV 78,1-11)
Chúa đã dẫn dắt
họ an toàn, họ không phải sợ
hãi,
khi biển phủ ngập quân thù.
Ngài đã đưa họ về đất
thánh,
đến núi mà quyền uy Chúa
đã chinh phục được.
Ngài đã đuổi những dân
tộc tháo chạy trước mắt
họ,
chia cho họ đất của kẻ thù làm
cơ nghiệp,
Ngài đã định cư tất cả
bộ lạc Israel trong lều trại của họ.
Nhưng họ thách thức Thiên Chúa
và chống lại Thiên Chúa Cao Sang.
Họ không tuân giữ các giới
răn của Ngài,
họ xa lánh Ngài, như các cung không
dương lên nổi.
Họ đã chọc giận Thiên Chúa
bằng những nơi thờ cúng
của họ,
và làm Ngài ghen tức vì các
bụt thần họ thờ.
Khi thấy vậy, Chúa nổi giận,
và bỏ rơi Israel.
(TV 78,53-59)
Ngài chọn bộ tộc Giuđa,
và thích ngọn núi Sion,
Ngài xây trên đó Ðền
Thánh Ngài,
cao tận trời và bền vững
như đất cứng đặt nền
móng đời đời vững
chắc.
(TV 78,68-69)