Dung Mạo Hòa Bình
Sứ Ðiệp Hòa Bình ngày 1 tháng giêng hằng năm
do Ðức Ông Peter Nguyễn Văn Tài biên soạn
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
- 20 -
Sứ điệp Hòa Bình
của Ðức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II năm 1987:
"Hai Chìa Khóa Của Hòa Bình:
Là Phát Triển Và Tình Liên Ðới"
Sứ điệp hòa bình của Ðức Thánh Cha Gioan Phaolô II năm 1987: "Hai Chìa Khóa Của Hòa Bình: Là Phát Triển Và Tình Liên Ðới"
Ðặng Thế Dũng (Ðức Ông Peter Nguyễn Văn Tài)
(RVA News 22-12-1986)
Nhắc Lại Sứ Ðiệp Hòa Bình Ðầu Tiên Năm 1968:
Lời mở đầu: cách đây 20 năm, Ðức Phaolô VI đã thiết lập ngày hòa bình thế giới, và mong muốn cho toàn thể các tín hữu và những người thiện chí hãy mừng ngày hòa bình thế giới vào đúng ngày mùng 01 tháng giêng - ngày đầu năm - mỗi năm. Trong sứ điệp hòa bình đầu tiên vào ngày 01 tháng giêng năm 1968, Ðức Phaolô VI đã mô tả về dung mạo hòa bình, chúng tôi xin lặp lại đây như là một mở đầu tổng quát cho chính sứ điệp hòa bình vào năm 1987.
Sứ điệp hòa bình cho năm 1987 là sứ điệp thứ 20 và có chủ đề là: "Hai Chìa Khóa Của Hòa Bình: Là Phát Triển Và Tình Liên Ðới". Chủ đề này nhắc lại thông điệp của Ðức Phaolô VI được ban hành cách đây 20 năm, đó là thông điệp: "Populorum Progressio" - "Phát triển các dân tộc". Trong thông điệp này, Ðức Phaolô VI đã nói lên một nhận xét bất hũ, đó là: "Phát triển là danh hiệu mới của hòa bình". Công cuộc phát triển, trong hoàn cảnh thế giới ngày nay, là một đóng góp cần thiết và quý giá cho nền hòa bình của nhân loại. Sứ điệp hòa bình cho năm 1987 không phải là sứ điệp hòa bình đầu tiên nhấn mạnh đến khía cạnh này. Ngoài thông điệp "Populorum Progressio" (Phát triển các dân tộc), thì đã có ba sứ điệp hòa bình, năm 1972, 1984, 1985, nhắc đến công cuộc phát triển như là một đóng góp cần thiết cho hòa bình. Ðối với Giáo Hội, thì công cuộc phát triển cần được hiểu theo nghĩa toàn diện, nghĩa là phát triển toàn diện con người, trên phương diện kinh tế, văn hóa và thiêng liêng. Và trong hoàn cảnh thế giới ngày nay, vấn đề phát triển không còn là vấn đề lẻ loi của một nhóm người hay một quốc gia nữa. Trong thông điệp "Phát triển các dân tộc" cách đây 20 năm, Ðức Phaolô VI đã nhấn mạnh rằng: "Công cuộc phát triển con người toàn diện không thể nào kéo dài được, nếu không có sự phát triển liên đới của toàn thể nhân loại". Ngày nay không thể nào nói đến phát triển mà không có hay không nhờ vào tình liên đới. Tình liên đới này đã được nhấn mạnh đến trong sứ điệp hòa bình của chính năm 1986, ở các số 4 và 5. Do đó, một cách tổng quát, chủ đề của sứ điệp hòa bình cho năm 1987: "Hai chìa khóa của hòa bình là phát triển và tình liên đới", chủ đề này ăn sâu vào trong dòng suy tư của các vị Giáo Hoàng, khi các ngài nghĩ đến vấn đề hòa bình thế giới trong vòng 20 năm qua.
Giờ đây, chúng ta hãy cùng nhau lắng nghe sứ điệp hòa bình năm 1987 như sau:
Số 1: Lời Kêu Gọi Gửi Ðến Tất Cả Mọi Người
Vị tiền nhiệm của tôi, Ðức Phaolô VI đã gửi lời kêu gọi đến tất cả mọi người thiện chí, mời gọi họ hãy mừng ngày đầu năm là ngày Thế giới Hòa bình, như là dấu chỉ hy vọng và lời hứa nhìn thấy hòa bình "ngự trên dòng lịch sử sắp đến". Hai mươi năm sau, tôi xin lặp lại lời kêu gọi này cho từng thành phần của gia đình nhân loại. Tôi mời gọi quý vị hãy hiệp với tôi mà suy tư về hòa bình và cử hành ngày hòa bình. Cử hành ngày hòa bình giữa những khó khăn như chúng ta đang gặp phải ngày nay, đó là cử chỉ nói lên niềm tin tưởng của chúng ta vào nhân loại.
Vì sự tin tưởng này, tôi gửi lời kêu gọi đến từng người, với niềm xác tín rằng chúng ta có thể cùng nhau học cách cử hành trong hòa bình, điều mà các dân tộc trên thế giới đều mong muốn. Tất cả chúng ta thông phần vào ước muốn này, chúng ta có thể góp lại những suy tư và cố gắng để làm cho hòa bình trở thành như là mục tiêu tất cả mọi người có thể đạt đến và phục vụ cho tất cả mọi người.
Chủ đề mà tôi đã chọn cho sứ điệp hòa bình năm 1987 sắp đến, được gợi hứng từ sự thật thiết yếu về nhân loại như sau: "Tất cả chúng ta đều kết thành một gia đình nhân loại duy nhất". Do bởi sự kiện chúng ta được sinh ra trong thế gian này, chúng ta tham dự (được hưởng) cùng một phần gia tài chung, và chúng ta cùng thuộc về một dòng dõi với mọi người khác. Sự duy nhất này được thể hiện trong trọn cả sự phong phú và sự khác biệt của gia đình nhân loại: trong những chủng tộc, những văn hóa, những ngôn ngữ và những lịch sử khác nhau. Và chúng ta được mời gọi nhìn nhận tình liên đới căn bản của gia đình nhân loại, như là điều kiện thiết yếu của cuộc sống chung giữa chúng ta trên mặt đất này.
Năm 1987 cũng kỷ niệm 20 năm ban hành thông điệp "Populorum Progressio" (Phát triển các dân tộc). Thông điệp nổi tiếng của Ðức Phaolô VI đã là một lời mời gọi trọng thể hãy dấn thân hành động chung với nhau cho sự phát triển toàn diện các dân tộc. Câu nói của Ðức Phaolô VI: "Phát triển là danh hiệu mới của hòa bình" cho chúng ta chìa khóa đi tìm hòa bình. Thử hỏi có thể có hòa bình thật chăng khi con người nam nữ, trẻ già, không thể sống một cách xứng đáng với phẩm giá làm người của họ? Có thể có hòa bình lâu dài được không, trong một thế giới phải chiều theo những ràng buộc xã hội, kinh tế và chính trị, chỉ làm lợi cho một quốc gia hay một nhóm quốc gia, và làm hại quốc gia khác? Một nền hòa bình đích thực có thể được thiết lập hay không, nếu không có sự nhìn nhận một cách hữu hiệu về chân lý cao cả này là tất cả chúng ta đều bình đẳng trong phẩm giá, bình đẳng bởi vì chúng ta đã được dựng nên giống hình ảnh Thiên Chúa là Cha chúng ta?
Khi giới thiệu sứ điệp hòa bình mới cho năm 1987, Ðức Hồng Y Roger Etchegaray, Chủ tịch Ủy ban Tòa thánh Công lý và Hòa bình đã nhận xét rằng:
"Tuy ta không thể nào so sánh sứ điệp này với thông điệp của Ðức Phaolô VI "Populorum Progressio" (Phát triển các dân tộc), đã được ban hành cách đây 20 năm, nhưng ta có thể nói sứ điệp này là một trong những điểm áp dụng của thông điệp "Populorum Progressio" (Phát triển các dân tộc)."
Ðức Hồng Y cũng ghi nhận rằng:
"Tuy tựa đề chủ đề của sứ điệp hòa bình năm 1987 nhắc đến phát triển trước khi nhắc đến tình liên đới (phát triển và tình liên đới, hai chìa khóa của hòa bình), nhưng trong thực tế, phần quảng diễn tư tưởng, Ðức Gioan Phaolô II đã nói về tình liên đới nhiều hơn trước khi nói đến phát triển.
Sau đây mời quý vị theo dõi tiếp các số 2 và 3 của Sứ Ðiệp Hòa Bình năm 1987:
Số 2: Suy Tư Về Tình Liên Ðới
Sứ điệp cho ngày Quốc tế Hòa bình thứ 20 này được nối liền chặt chẽ với sứ điệp mà tôi đã gửi đến cho thế giới đầu năm 1986 về chủ đề: "Một nền hòa bình duy nhất từ Bắc xuống Nam, từ Ðông sang Tây". Trong sứ điệp hòa bình đầu năm 1986, tôi đã nói như sau: "Ðặc tính duy nhất của gia đình nhân loại có những ảnh hưởng rất thiết thực trên đời sống chúng ta và trên sự dấn thân của chúng ta cho nền hòa bình. Ðiều này có nghĩa là chúng ta dấn thân phục vụ cho tình liên đới mới, tình liên đới của toàn thể gia đình nhân loại, phục vụ cho những mối tương quan mới, cho tình liên đới xã hội giữa tất cả mọi người.
Việc nhìn nhận tình liên đới xã hội của gia đình nhân loại, buộc ta lãnh lấy trách nhiệm xây dựng từ căn bản những gì hiệp nhất chúng ta lại với nhau. Ðiều này có nghĩa là cổ võ một cách hữu hiệu và không luật trừ, cho sự bình đẳng phẩm giá giữa tất cả mọi người, như là nhân vị có những quyền lợi căn bản và không thể nhượng được. Ðiều này có liên quan đến tất cả mọi khía cạnh của cuộc sống cá nhân, cũng như cuộc sống trong gia đình và trong cộng đoàn chúng ta đang sống và trong thế giới. Một khi chúng ta đã hiểu thật sự rằng chúng ta là anh chị em với nhau trong cùng một nhân loại, chúng ta có thể quyết định cho những thái độ của mình đối với sự sống, dựa theo ánh sáng của tình liên đới đang hiệp nhất chúng ta lại với nhau. Ðiều này là hết sức đúng thật cho tất cả những gì có liên quan đến dự án chung và căn bản là dự án xây dựng hòa bình.
Trong cuộc sống của mỗi người, vài lúc và vài biến cố đã liên kết chúng ta lại với nhau, trong sự nhìn nhận có ý thức về đặc tính duy nhất của nhân loại. Kể từ ngày mà chúng ta có thể nhìn thấy lần đầu tiên hình ảnh của trái đất từ không gian, một sự thay đổi đáng kể đã được quan sát thấy trong quan niệm của chúng ta về vũ trụ, về vẻ đẹp và sự mỏng dòn đặc biệt của nó. Nhờ vào những kết quả của sự tìm hiểu không gian, chúng ta đã khám phá rằng, với cách nói: "Gia tài chung của toàn thể nhân loại", cách nói này có một ý nghĩa mới. Chúng ta càng tham dự vào những sự phong phú nghệ thuật và văn hóa của nhau, thì chúng ta càng khám phá ra rằng mình thuộc về một nhân loại chung với nhau. Những người trẻ, một cách đặc biệt, đã đào sâu ý thức về sự hiệp nhất, nhờ qua những biến cố sinh hoạt thể thao cấp bậc vùng và quốc tế, cũng như nhờ qua những sinh hoạt khác tương tự, vừa làm cho tình huynh đệ giữa họ được thêm bền vững.
Số 3: Thực Hành Tình Liên Ðới
Ðồng thời, trong những năm vừa qua, chúng ta đã có nhiều dịp dang rộng đôi tay huynh đệ để trợ giúp cho những ai gặp thiên tai hoặc nạn nhân của chiến tranh và nạn đói. Chúng ta nhận thấy càng ngày càng có một ý thức tập thể lớn mạnh - vượt qua các ranh giới chính trị, địa lý và ý thức hệ - muốn giúp cho những thành phần kém may mắn của gia đình nhân loại. Sự đau khổ của những anh chị em chúng ta tại vùng Phi châu ở phía Nam sa mạc Sahara, còn đang kéo dài và thật bi thảm, (sự đau khổ đó) đã làm nảy sinh những hình thức và những cách diễn tả cụ thể cho tình liên đới đại đồng giữa mọi người. Năm 1986 tôi lấy làm sung sướng được trao giải thưởng Hòa Bình Gioan 23 cho Tổ chức Công giáo Thái Lan chuyên trợ giúp khẩn cấp và trợ giúp cho những người tị nạn (COERR - Catholic Office for Emergency Relief and Refugees), nhất là vì hai lý do như sau: trước hết, làm như thế tôi có dịp kêu gọi sự chú ý của thế giới về thử thách lâu dài của những ai bị bắt buộc phải rời xa quê hương, và lý do thứ hai, để làm nổi bật tinh thần cộng tác mà nhiều nhóm, Công giáo và không Công giáo, đã chứng tỏ trong việc đáp lại những nhu cầu của những người không nhà cửa đang bị thử thách một cách bi thảm. Phải, tinh thần nhân đạo có thể và biết cách đáp trả một cách thật quảng đại cho những nỗi đau khổ của kẻ khác. Trong những sự kiện này, chúng ta có thể ghi nhận có sự gia tăng thực hiện tình liên đới xã hội, trong đó được xác nhận bằng lời nói và bằng việc làm rằng chúng ta là một, rằng chúng ta phải nhìn nhận sự hiệp nhất này, và rằng đó là yếu tố thiết yếu cho công ích của tất cả mọi cá nhân cũng như của tất cả mọi quốc gia.
Những thí dụ vừa kể chứng tỏ cho sự kiện rằng chúng ta có thể cộng tác, rằng chúng ta đang cộng tác với nhau bằng nhiều cách, và rằng chúng ta có thể làm việc, và đang làm việc chung với nhau để làm cho công ích càng ngày càng tiến thêm. Tuy nhiên chúng ta cần phải làm nhiều hơn nữa. Chúng ta cần phải có một thái độ căn bản đối với nhân loại, và trong những liên lạc ta có với từng cá nhân, cũng như từng nhóm trong thế giới. Chúng ta có thể bắt đầu nhận thấy rõ như thế nào, sự dấn thân phục vụ cho tình liên đới trong gia đình nhân loại là một chìa khóa cho hòa bình. Những dự án làm lợi cho công ích nhân loại hay thiện chí giữa các dân tộc, đó là bước đầu trong sự thực hiện tình liên đới. Những mối liên lạc thiện cảm và bác ái thôi thúc chúng ta đến trợ giúp cho những ai đang đau khổ, những liên lạc đó theo cách khác cũng làm sáng tỏ đặc tính hiệp nhất của nhân loại. Tuy nhiên có một thách thức đi kèm theo đó, được đặt ra cho tất cả chúng ta, đó là có một thái độ liên đới xã hội với toàn thể gia đình nhân loại, và đề cập đến mọi hoàn cảnh xã hội cũng như chính trị với thái độ liên đới này.
Tổ chức Liên Hiệp Quốc đã đặt năm 1987 làm năm Quốc tế về Gia cư cho những kẻ không nhà, Liên Hiệp Quốc lôi kéo sự chú ý về một điểm đáng quan tâm thật nhiều, và nâng đỡ cho một thái độ sống tình liên đới nhân bản, chính trị và kinh tế đối với hàng triệu gia đình đang thiếu khung cảnh cần thiết cho một đời sống gia đình lành mạnh.
Như chúng tôi đã có dịp nói trong bài trước, tuy đầu đề của sứ điệp cho ngày Quốc tế hòa bình vào năm 1987 là: "phát triển và tình liên đới như là hai chìa khóa của hòa bình thế giới", nhưng trong nội dung tư tưởng, thì Ðức Thánh Cha Gioan Phaolô II nói nhiều đến tình liên đới hơn là sự phát triển. Và cả khi nói về sự phát triển thì Ðức Thánh Cha Gioan Phaolô II cũng nói nhiều đến tình liên đới như yếu tố cần thiết để giúp cho sự phát triển, chứ không nói đến về sự phát triển một cách riêng rẽ. Trong bài trước, chúng ta đã đọc hai số 2 và 3, nói đến những thực hiện cụ thể của tình liên đới trong thế giới ngày nay. Nhiều người ý thức hơn về sự cần thiết phải sống tình liên đới với những anh chị em kém may mắn hơn. Hôm nay, chúng ta đọc tiếp số 4, nói đến những trở ngại của tình liên đới.
Số 4: Tình Liên Ðới Ðang Ðối Ðầu Với Những Khó Khăn
Buồn thay cũng không thiếu những thí dụ về những ngăn trở chống lại tình liên đới. Không thiếu những thí dụ về những chọn lựa chính trị và ý thức hệ, trong thực tế, giới hạn việc thực hành tình liên đới. Ðó là những chọn lựa hay những chính sách không thể biết đến sự bình đẳng và phẩm giá căn bản của ngôi vị con người hoặc chối bỏ thẳng thừng sự bình đẳng và phẩm giá đó. Tôi đặc biệt nghĩ đến những ngăn trở chống đối như sau:
1. Sự ghét người ngoại quốc làm cho các quốc gia đóng kín trên chính mình, hay làm cho các chính quyền thiết lập ra những luật lệ kỳ thị chống lại con người trong chính đất nước của họ.
2. Sự đóng kín các ranh giới một cách tự tiện và không có lý do gì để biện minh cả, đến độ những người dân không thể nào di chuyển sang nơi khác được, và do đó không còn có thể làm cho điều kiện sinh sống của mình được tốt hơn, không còn có thể gặp lại những kẻ thân yêu, không còn có thể đến thăm gia đình của họ, cũng không thể dang đôi tay trợ giúp hay tỏ tình thông cảm với kẻ khác.
3. Những ý thức hệ rao giảng hận thù hay sự nghi kỵ, những hệ thống thiết lập ra những hàng rào giả tạo. Sự hận thù chủng tộc, sự không bao dung tôn giáo, những chia rẽ chủng tộc, đó là những điều quá thường xảy ra trong nhiều xã hội, một cách công khai hay ngấm ngầm. Khi những kẻ có trách nhiệm chính trị đem những chia rẽ đó lên thành như những hệ thống nội bộ hay những chính sách về những mối liên lạc với các quốc gia khác, thì lúc đó những thành kiến này xúc phạm đến điểm trung tâm của phẩm giá con người. Những thành kiến đó trở thành nguyên do mạnh mẽ khơi dậy những phản ứng làm trầm trọng thêm những chia rẽ, sự thù hận, sự đàn áp và chiến tranh. Sự khủng bố là một tệ đoan khác, trong những năm vừa qua, đã khơi dậy nhiều đau khổ cho con người và những tàn phá cho xã hội.
Nghịch lại tất cả những điều này, một tình liên đới hữu hiệu là liều thuốc chữa trị tốt. Bởi vì nếu đặc điểm thiết yếu của tình liên đới hệ tại sự bình đẳng căn bản giữa tất cả mọi người nam nữ, thì hệ luận rút ra từ đó là mọi chính sách nghịch lại phẩm giá căn bản và những quyền lợi của bất kỳ ai hay của bất kỳ nhóm người nào, đều là một chính sách cần được loại bỏ. Ngược lại, cần phải nâng đỡ cho những chính sách và những chương trình thiết lập những mối tương quan cởi mở, và thành thực với các dân tộc, những chính sách hay chương trình biết ký kết hiệp ước công bằng, biết liên kết con người trong sự cộng tác đáng khen. Những sáng kiến như thế không phải là không biết đến những khác biệt thật sự về ngôn ngữ, chủng tộc, tôn giáo, xã hội và văn hóa giữa các dân tộc. Và cũng không từ chối nhìn nhận những khó khăn gặp phải khi phải vượt qua những chia rẽ và những bất công từ xa xưa đến giờ. Nhưng những sáng kiến đó biết đưa lên hàng đầu những yếu tố hiệp nhất, dù cho xem ra những yếu tố đó là thật yếu ớt.
Tinh thần liên đới này là một tinh thần mở rộng cho sự đối thoại. Tinh thần đó được ăn rễ sâu trong sự thật, và sự thật là điều cần thiết để phát triển tình liên đới đó. Ðó là một tinh thần tìm xây dựng hơn là phá hủy, tìm hiệp nhất hơn là chia rẽ. Khi mà tình liên đới trở nên phổ quát trong những khát vọng của nó, thì nó có thể mặc lấy nhiều hình thức. Những hiệp ước từng vùng nhằm cổ võ công ích và khuyến khích những đối thoại song phương, có thể là những điều hữu ích để làm giảm bớt những căng thẳng. Sự chia sẻ những kỹ thuật hay những thông tin, ngõ hầu tránh đi những tai ương tự nhiên hay nhằm để làm cho mức sống trở nên tốt đẹp hơn trong một vùng nhất định nào đó, tất cả những điều đó góp phần phát triển tình liên đới và làm cho nhiều giải pháp khác được dễ dàng, dựa trên căn bản rộng lớn hơn.
Chúng ta đã đọc qua các số 1, 2, 3 và 4 của Sứ điệp Hòa bình của Ðức Thánh Cha Gioan Phaolô II cho ngày Quốc tế hòa bình năm 1987, trong đó Ðức Thánh Cha Gioan Phaolô II đã mô tả về tình liên đới, về những công tác đã được thực hiện để thể hiện tình liên đới, và cuối cùng về những trở ngại chống lại tình liên đới. Giờ đây, bước sang số 5 của sứ điệp, Ðức Thánh Cha Gioan Phaolô II nói về vai trò của tình liên đới trong công cuộc phát triển. Trong hoàn cảnh hiện nay của thế giới, thật là khó mà nói về công cuộc phát triển, nếu không nói đến tình liên đới. Nói khác đi, công cuộc phát triển giờ đây không còn là một vấn đề của riêng cá nhân, hay riêng một nhóm người, hay cả riêng của một quốc gia, nhưng là một vấn đề chung của nhân loại, và do đó cần đến tình liên đới xã hội giữa mọi người, mọi quốc gia.
Ðức Thánh Cha Gioan Phaolô II viết tiếp như sau:
Số 5: Tình Liên Ðới Trong Lãnh Vực Phát Triển
Giữa những trách vụ của con người, thì không có lãnh vực nào cần đến tình liên đới cho bằng lãnh vực phát triển. Phần lớn những gì Ðức Phaolô VI đã viết trong thông điệp giờ đây được mừng kỷ niệm 20 năm ban hành, còn đặc biệt được áp dụng cho thời đại chúng ta hôm nay, Ðức Phaolô VI đã nhìn thấy rõ ràng rằng vấn đề xã hội đã có tầm mức quốc tế (Populorum Progressio số 3). Ngài là một trong số những kẻ đầu tiên lôi kéo sự chú ý đến sự kiện rằng tiến bộ kinh tế trong chính nó là điều không đủ, và cần phải có tiến bộ xã hội nữa. Nhất là Ðức Phaolô VI đã nhấn mạnh đến sự cần thiết phải phát triển toàn diện, nghĩa là phát triển từng cá nhân và trọn cả cá nhân (x. các số 14 - 21 của "Populorum Progressio"). Theo Ðức Phaolô VI, đó là thuyết nhân bản trọn đầy, toàn diện: sự phát triển hoàn toàn con người trong mọi chiều kích của nó, một con người được mở rộng đón nhận Ðấng tuyệt đối, Ðấng cho ta biết được ý nghĩa rõ ràng về sự sống con người (x. số 42 của "Populorum Progressio"). Một chủ thuyết nhân bản như thế là đối tượng chúng cần được mọi người mưu tìm. "Sự phát triển toàn diện của con người, theo Ðức Phaolô VI, không thể nào thực hiện được nếu không có sự phát triển liên đới của nhân loại". (số 43 của "Populorum Progressio")
Giờ đây, 20 năm sau, tôi muốn đề cao giáo huấn vừa trích của Ðức Phaolô VI. Ngày nay, trong những hoàn cảnh khác, những cái nhìn sâu sắc của Ðức Phaolô VI, nhất là trong những gì có liên hệ đến tầm quan trọng của tinh thần liên đới trong công cuộc phát triển, còn giữ được trọn đủ giá trị của chúng, và soi sáng mạnh mẽ cho những thách thức mới.
Số 6: Áp Dụng Cụ Thể Của Tình Liên Ðới Vào Trong Công Cuộc Phát Triển
Khi chúng ta suy tư về sự dấn thân phục vụ cho tình liên đới trong phạm vi phát triển, sự thật đầu tiên và căn bản nhất là sự thật sau đây: công cuộc phát triển có liên quan đến con người. Những con người cụ thể là những chủ thể của sự phát triển thật, và cũng là mục đích cho công cuộc phát triển thật. Sự phát triển toàn diện con người là đối tượng và là mức độ đo lường mọi dự án phát triển. Tất cả mọi người là trung tâm của công cuộc phát triển: đó là hậu quả của sự hiệp nhất nhân loại, và chân lý này không tùy thuộc vào bất cứ khám phá kỹ thuật hay khoa học mà tương lai có thể mang đến. Con người phải là trung tâm của tất cả những gì được thực hiện, để cải thiện những điều kiện sinh sống. Con người phải là những chủ thể tích cực, chứ không là những người thụ hưởng thụ động, (làm chủ) trọn cả tiến trình đích thực của công cuộc phát triển.
Nguyên tắc thứ hai của sự phát triển có tương quan với tình liên đới, là sự cần thiết cổ võ những giá trị thật sự có ích cho cá nhân cũng như cho xã hội. Dang tay ra trợ giúp cho người gặp hoạn nạn, việc này không thôi thì chưa đủ. Chúng ta cần phải giúp họ khám phá ra những giá trị cho phép họ xây dựng một đời sống mới và có chỗ đứng công bằng trong xã hội, một cách xứng đáng với phẩm giá và trong sự công bằng. Mọi người đều có quyền lợi đi tìm và nhận được điều gì tốt và đúng thật. Tất cả đều có quyền chọn lựa điều nâng cao đời sống, và không có cách nào để cho cuộc sống trong xã hội là một cuộc sống trung lập xét trên phương diện luân lý. Những chọn lựa xã hội có những hậu quả thuận lợi hay làm hư hại điều thiện hảo đích thực của con người trong xã hội.
Trong lãnh vực phát triển, nhất là trong lãnh vực trợ giúp để phát triển, những chương trình đã được đề ra và muốn cho là mình "đứng ngoài các giá trị", nhưng trong cụ thể, đó là những chương trình nghịch lại giá trị sự sống. Nếu chúng ta quan sát rằng những chương trình của chính phủ hay những trợ giúp toàn diện bắt buộc một cách mặc nhiên những cộng đoàn hay những quốc gia lãnh nhận sự trợ giúp, nếu muốn được phát triển kinh tế thì phải chấp nhận những chiến dịch ngừa thai và những điều kiện thuận lợi cho việc phá thai, thì chúng ta cần nói ngay và mạnh mẽ rằng những đề nghị, những chương trình trợ giúp đó, xúc phạm tình liên đới của gia đình nhân loại, bởi vì những chương trình đó từ chối những giá trị của phẩm giá cũng như của tự do con người.
Ðiều gì đúng thật cho sự phát triển con người nhờ sự chọn lựa những giá trị nâng cao đời sống, thì cũng được áp dụng cho sự phát triển xã hội. Tất cả những gì ngăn cản tự do thật, thì chống lại sự phát triển xã hội và phát triển những cơ cấu xã hội. Sự khai thác, những hăm dọa, việc bắt buộc kẻ khác phải phục tùng, việc một nhóm người nào đó trong xã hội đứng lên độc quyền không cho những kẻ khác được cơ may phát triển, tất cả những điều này đều không thể chấp nhận được và nghịch lại ý nghĩa đích thực về tình liên đới nhân loại. Những hành động như vậy, trong nội bộ một xã hội hay giữa các quốc gia với nhau, rủi thay xem ra như có thể thành công trong một thời gian ngắn. Nhưng, nếu những hoàn cảnh như vậy càng kéo dài, thì chúng càng có thể trở thành những nguyên nhân gia tăng đàn áp và bạo lực. Những mầm mống của sự hủy diệt đã nằm sẵn trong sự bất công có tổ chức (injustice institutionalisée). Cấm không cho một thành phần nào đó trong xã hội, hay cấm không cho một quốc gia nào đó, không được có những phương tiện để thực hiện phát triển, thì đó là hành động đưa đến sự bất an và lộn xộn xã hội. Ðiều đó tạo ra hận thù và chia rẽ, hủy diệt niềm hy vọng và hòa bình.
Tình liên đới biết cổ võ cho sự phát triển toàn diện, là tình liên đới biết duy trì và bảo vệ sự tự do hợp pháp của từng người cũng như duy trì và bảo vệ sự an ninh của từng quốc gia. Không có sự tự do và sự an ninh này, thì không thể nào có được những điều kiện thật sự cho phát triển. Không những các cá nhân mà còn cả những quốc gia phải có đủ cơ may tham dự vào những chọn lựa có liên quan đến họ. Sự tự do mà các quốc gia cần phải có để bảo đảm cho sự tăng trưởng và phát triển của mình như là những thành phần bằng nhau trong đại gia đình các quốc gia, tùy thuộc vào sự kính trọng lẫn nhau giữa các quốc gia. Ði tìm sự thắng thế kinh tế, quân sự hay chính trị một cách có hại cho những quyền lợi những quốc gia khác, thì điều đó làm sụp đổ mọi viễn tượng cho sự phát triển đích thực và hòa bình chân chính.
Số 7: Tình Liên Ðới Và Phát Triển Là Hai Chìa Khóa Của Hòa Bình
Chính vì những lý do vừa kể mà tôi đã đề nghị đề tài suy tư cho năm 1987 là về tình liên đới và sự phát triển như là những chìa khóa cho hòa bình. Mỗi yếu tố vừa nói (liên đới và phát triển) đều có một ý nghĩa đặc biệt. Cả hai đều cần thiết cho những mục tiêu chúng ta theo đuổi. Tình liên đới là cái gì thuộc phạm vi luân lý, bởi vì nó giả thiết việc người ta có thể phán đoán giá trị về nhân loại. Chính vì thế mà những hệ luận cho sự sống con người trên mặt đất này cũng như cho những liên lạc quốc tế, đều thuộc về phạm vi luân lý: Những mối liên hệ chung của nhân loại chúng ta, đòi buộc chúng ta sống hòa hợp với nhau và cổ võ điều tốt đẹp cho nhau. Chính vì những hệ luận luân lý này mà tình liên đới là một chìa khóa cho nền hòa bình.
Chính theo ánh sáng này mà sự phát triển có được tất cả ý nghĩa của nó. Ðây không còn là vấn đề làm tô đẹp hơn vài hoàn cảnh hay vài điều kiện kinh tế. Phân tích cho cùng, thì sự phát triển là một vấn đề hòa bình, bởi vì nó giúp chu toàn điều gì là tốt đẹp cho kẻ khác và cho cộng đồng nhân loại nói chung.
Trong khung cảnh của tình liên đới đích thực, không còn có nguy hiểm lạm dụng khai thác, hay sử dụng không tốt những chương trình phát triển có lợi cho thiểu số. Ngược lại, sự phát triển lúc đó trở nên như tiến trình làm cho những thành phần khác nhau của gia đình nhân loại dấn thân, vừa đồng thời phong phú hóa tất cả. Nếu tình liên đới cung cấp cho chúng ta căn bản luân lý để hành động, thì sự phát triển trở thành như là điều mà một người anh em có thể cung cấp cho người anh em khác, để cả hai sống hoàn toàn hơn trong sự khác biệt và bổ túc cho nhau, hai đặc điểm của nền văn minh con người. Từ đó phát sinh sự an bình điều hòa trong trật tự, là nền hòa bình đích thực. Phải, tình liên đới và sự phát triển là hai chìa khóa cho hòa bình.
Số 8: Vài Vấn Ðề Ngày Nay
Giữa bao vấn đề thế giới đang phải đương đầu trước thềm năm 1987, thì nhiều vấn đề thật là phức tạp và xem ra như không thể nào giải quyết được. Tuy nhiên, nếu chúng ta tin vào sự duy nhất của gia đình nhân loại, nếu chúng ta quả quyết rằng nền hòa bình là có thể có được, thì suy tư chung của chúng ta về tình liên đới và sự phát triển như là chìa khóa cho hòa bình, có thể mang đến nhiều ánh sáng cho những vấn đề hóc búa này.
Dĩ nhiên vấn đề mắc nợ nước ngoài của nhiều quốc gia đang phát triển có thể được khảo sát bằng cái nhìn mới, nếu tất cả những ai có liên hệ, biết đưa những nhận định có tính cách luân lý vào trong những thẩm định và những giải pháp được họ đề nghị. Nhiều khía cạnh của vấn đề nợ nần này - tinh thần bế quan tỏa cảng, giá những nguyên liệu, những ưu tiên cho sự kinh doanh, sự kính trọng những ký kết đã được ký nhận, cũng như việc để ý đến toàn cảnh nội bộ của những quốc gia mắc nợ - sẽ đạt đến điều người ta mong tìm trong tinh thần liên đới những giải đáp cổ võ cho sự phát triển lâu dài.
Về vấn đề khoa học và kỹ thuật, những chia rẽ mới và sâu xa lại càng xuất hiện giữa những ai có những kỹ thuật và những ai không có gì cả. Những bất bình đẳng như vậy không thể nào làm lợi cho hòa bình và sự phát triển điều hòa, nhưng làm cho trầm trọng thêm những hoàn cảnh bất bình đẳng hiện có. Nếu con người là chủ thể của sự phát triển vừa là đối tượng của sự phát triển, thì có một bó buộc luân lý sống tình liên đới trong việc chia sẻ một cách rộng rãi hơn, những tiến bộ trong lãnh vực kỹ thuật áp dụng với những nước ít tiến bộ hơn trong những lãnh vực này, và buộc không được biến những quốc gia đó trở thành như vùng đất thí nghiệm, hoặc như là một nơi để tống khứ những sản phẩm đáng nghi ngờ. Những tổ chức quốc tế và một vài quốc gia đã có những cố gắng thật sự trong lãnh vực này, đó là những cố gắng góp phần quan trọng cho công việc phục vụ hòa bình.
Những nghiên cứu mới đây về tương quan giữa việc giảm trừ vũ khí và phát triển - đây là hai vấn đề thiết yếu của thế giới ngày nay - cho ta thấy rõ rằng những căng thẳng hiện nay giữa Ðông và Tây, và những bất bình đẳng giữa Bắc và Nam, là những hăm dọa thật cho nền hòa bình thế giới. Càng ngày càng trở nên rõ ràng rằng một thế giới hòa bình, trong đó được bảo đảm nền an ninh của các dân tộc và các quốc gia, đòi hỏi một tình liên đới tích cực trong những cố gắng phục vụ cho phát triển vừa đồng thời phục vụ cho việc giải trừ vũ khí. Hoàn cảnh nghèo của một vài quốc gia không phải là không kéo theo những hậu quả cho tất cả các quốc gia. Và chúng ta không thể nào quên được điều mà người ta gọi là những tranh chấp tại các địa phương làm cho nhiều sinh mạng con người bị giết chết. Tất cả mọi quốc gia có một trách nhiệm trong nền hòa bình thế giới và nền hòa bình này không thể được bảo đảm bao lâu mà nền an ninh được xây dựng trên các vũ khí không được từ từ thay thế bởi nền an ninh được xây dựng trên tình liên đới của gia đình nhân loại. Một lần nữa, tôi kêu gọi xin người ta hãy cố gắng một lần nữa để thực hiện việc giảm trừ vũ khí xuống mức tối thiểu cần thiết cho việc quốc phòng hợp lý, và xin người ta hãy có những biện pháp quan trọng hơn để trợ giúp những nước đang phát triển trở nên có khả năng tự túc. Chỉ như thế thì cộng đồng các quốc gia mới có thể sống trong tình liên đới thật sự.
Còn có một sự hăm dọa khác nữa chống lại hòa bình trong toàn thế giới, một sự hăm dọa vào tận gốc rễ của xã hội: đó là sự đổ vỡ của gia đình. Gia đình là tế bào căn bản của xã hội. Gia đình là nơi đầu tiên phát sinh sự phát triển, hoặc không phát sinh được sự phát triển. Nếu gia đình lành mạnh và sung túc, thì những cơ may để phát triển toàn diện cho toàn xã hội trở nên thật nhiều. Tuy nhiên, thường thì không được như vậy.
Trong nhiều xã hội, gia đình đã trở thành yếu tố phụ thuộc. Gia đình bị tương đối hóa do bởi những sự can thiệp khác nhau, và thường thì gia đình không nhận được sự bảo vệ và nâng đỡ từ nhà nước, mà gia đình cần có. Không thiếu những trường hợp gia đình bị thiếu đi những phương tiện đáng lẽ phải có và là những phương tiện gia đình có quyền có, để có thể tăng trưởng và cung cấp cho những thành phần trong gia đình khung cảnh sống trong đó mọi thành phần có thể được phát triển. Hiện tượng các gia đình bị đổ vỡ, sự kiện những thành phần trong gia đình bắt buộc phải xa nhau để có thể sống còn, sự không thể tìm được nhà ở cho phép gia đình được thành lập, hay để gia đình có thể được tồn tại, tất cả những điều này là dấu chỉ của sự chậm tiến luân lý và của một xã hội đã đánh mất ý thức về các giá trị. Tầm quan trọng mà một dân tộc hay một quốc gia mặc cho sự phát triển các gia đình là một dấu chỉ căn bản cho sức khỏe lành mạnh của dân tộc hay quốc gia đó. Những điều kiện thuận lợi cho gia đình thì cổ võ cho sự hòa hợp trong xã hội và quốc gia, và do đó cũng cổ võ cho hòa bình, trong nội bộ quốc gia cũng như trên thế giới.
Ngày nay chúng ta nhìn thấy cảnh tượng khủng khiếp của những đứa trẻ bị bỏ rơi hay bị áp đặt đưa vào trong thị trường lao động. Chúng ta gặp những trẻ em hay những người trẻ nơi các khu nhà ổ chuột ở thành phố, hay trong những thành phố bao la, trong đó họ chỉ gặp được một chút ít gì đó đủ để sống sót và không có hoặc có ít hy vọng cho tương lai. Sự sụp đổ cơ cấu gia đình, sự phân tán những thành phần trong gia đình, nhất là những người trẻ, và những điều xấu đang phá hoại gia đình như - nghiện ngập ma túy, nghiện rượu, liên hệ tính dục tạm bợ và không có ý nghĩa gì, sự khai thác lạm dụng kẻ khác - đó là những yếu tố tiêu cực có hại cho sự phát triển toàn thể con người mà chỉ có tình liên đới xã hội của đại gia đình nhân loại mới có thể cổ võ cho được. Nhìn vào đôi mắt của kẻ khác và bắt gặp nơi đó những niềm hy vọng và những lo âu của người anh em, đó là khám phá được ý nghĩa của tình liên đới.
Số 9: Tất Cả Chúng Ta Ðược Mời Gọi Dấn Thân
Ðiều quan trọng liên hệ là hòa bình. Hòa bình dân sự bên trong nội bộ các quốc gia và hòa bình thế giới giữa các quốc gia. Ðức Phaolô VI đã nhìn thấy rõ ràng điều này cách đây 20 năm. Ngài đã nhận ra mối liên lạc chặt chẽ giữa những đòi hỏi của công bằng trong thế giới và khả năng hòa bình cho thế giới. Không phải chỉ là điều trùng hợp may mắn khi năm công bố thông điệp "Phát triển các dân tộc" được ghi dấu bởi việc thành lập ngày Hòa bình Thế giới, một sáng kiến mà tôi còn được diễm phúc tiếp tục.
Ðức Phaolô VI đã nói lên điểm suy tư thiết yếu mà chúng ta có cho năm nay về "tình liên đới và phát triển như là chìa khóa cho hòa bình", khi ngài tuyên bố như sau: "Hòa bình không thể được rút gọn vào việc vắng bóng chiến tranh, kết quả của tình trạng quân bình mỏng manh các lực lượng. Hòa bình được xây dựng ngày qua ngày, trong việc theo đuổi một trật tự do Thiên Chúa muốn, và là một trật tự bao gồm sự công bằng hoàn toàn hơn giữa mọi người". (số 76 của "Populorum Progressio").
Số 10: Sự Dấn Thân Của Người Có Tín Ngưỡng Và Ðặc Biệt, Sự Dấn Thân Của Người Kitô
Tất cả những ai trong chúng ta tin vào Thiên Chúa đều xác tín rằng trật tự hòa hợp mà tất cả mọi dân tộc đang hướng về, không thể nào được thực hiện bởi những cố gắng của con người mà thôi, dù đó là những cố gắng cần thiết đến thế nào đi nữa. Hòa bình - hòa bình cho cá nhân và hòa bình với những kẻ khác - phải được đồng thời đi tìm trong sự cầu nguyện và suy niệm. Khi nói lên điều này, tôi ôn lại trước mắt và trong tận tâm hồn kinh nghiệm sâu xa của ngày Quốc tế cầu nguyện cho hòa bình tại Assisi. Những vị có trách nhiệm và những đại diện của các Giáo Hội Kitô, của những cộng đoàn Giáo Hội và những vị đại diện cho những tôn giáo lớn trên thế giới, đã nói lên một cách sống động tình liên đới trong lời cầu nguyện và trong sự suy niệm để phục vụ cho hòa bình. Ðó là, từ phía những vị tham dự vào ngày cầu nguyện - và từ phía tất cả những ai hiệp ý với chúng tôi trong tinh thần - đó là một sự dấn thân hữu hình đi tìm hòa bình, dấn thân làm người xây dựng hòa bình, dấn thân làm tất cả những gì có thể được, trong tinh thần liên đới sâu xa, để làm việc cho một xã hội trong đó công bằng được nở hoa và nền hòa bình được tràn đầy. (x. Tv 72,7).
Vị Thẩm phán chí công mà tác giả Thánh Vịnh mô tả cho chúng ta biết, là Ðấng thiết lập công bằng cho người nghèo và đau khổ. "Ngài chăm sóc lo lắng cho người cô yếu và nghèo cùng, Ngài cứu mạng sống người nghèo. Ngài chuộc họ khỏi sự áp bức và bạo lực..." (Tv 72,13-14). Những lời này được lặp lại cho chúng ta hôm nay, trong khi chúng ta cầu nguyện cho khát vọng hòa bình, khát vọng đã ghi dấu cuộc họp tại Assisi, được trở thành sức mạnh thôi thúc tất cả những người có tín ngưỡng và đặc biệt tất cả mọi người Kitô.
Những người Kitô có thể phân biệt trong những lời được linh ứng của Thánh Vịnh vừa trích, dung mạo Chúa Giêsu Kitô, Ðấng đã mang hòa bình đến cho thế gian. Ðấng đã chữa lành những kẻ bị thương và những người bị áp bức, "Ðấng mang Tin mừng cho người nghèo, mang sự giải phóng đến cho những người bị áp bức" (Lc 4,18). Chúa Giêsu Kitô là Ðấng mà chúng ta gọi là "Hòa bình của chúng ta", Ngài phá đổ những gì ngăn cách, phá đổ bức tường hận thù (Eph 2,14), ngõ hầu tạo dựng hòa bình. Phải, chính ước vọng thiết lập hòa bình này, được biểu lộ trong ngày họp nhau tại Assisi, khuyến khích chúng ta suy tư về cách thức cử hành ngày Hòa bình Quốc tế trong tương lai.
Phần chúng ta, chúng ta được gọi trở nên giống Chúa Kitô, trở nên những kẻ xây dựng hòa bình nhờ bởi sự hòa giải, chúng ta được mời gọi cộng tác với Chúa trong trách vụ mang hòa bình đến trên trần gian này, bằng cách làm cho công bằng được ngự đến cho các dân tộc và các quốc gia. Và chúng ta không bao giờ được quên những Lời của Chúa, gồm tóm mọi cách thức biểu lộ tình liên đới con người: "Tất cả những gì chúng con muốn kẻ khác làm cho chúng con, thì chúng con hãy làm điều đó cho kẻ khác" (Mt 7,12). Khi không tuân giữ những lời này, thì những người Kitô phải hiểu rằng họ là nguyên nhân gây chia rẽ và rằng họ đang phạm tội. Tội này có những hậu quả trầm trọng trong cộng đoàn những kẻ tin và trong tất cả xã hội. Tội đó xúc phạm đến chính Thiên Chúa, Ðấng tạo dựng và duy trì sự sống.
Ân sủng và sự khôn ngoan mà Chúa Giêsu chứng tỏ ngay từ lúc Chúa còn sống ẩn dật tại Nagiarét với Ðức Maria và Thánh Giuse (x. Lc 2,51-52), đó là mẫu gương cho những mối liên lạc của chúng ta trong gia đình, trong quốc gia chúng ta, và trong thế giới. Công việc phục vụ người lân cận bằng lời nói và hành động, đặc điểm của đời sống công khai của Chúa, công việc đó nhắc chúng ta nhớ lại rằng tình liên đới trong gia đình nhân loại đã được đổi mới từ tận gốc rễ. Tình liên đới đó đã nhận được một mục đích siêu việt làm cho tất cả những cố gắng của chúng ta được tươi đẹp, những cố gắng nhằm phục vụ cho công bằng và hòa bình. Cuối cùng, hành động tuyệt vời chứng tỏ tình liên đới mà thế gian đã biết - đó là cái chết của Chúa Giêsu Kitô trên thập giá cho tất cả mọi người - hành động tuyệt vời đó mở ra cho người Kitô con đường để sống theo. Ngõ hầu công việc phục vụ cho hòa bình của chúng ta được hữu hiệu hoàn toàn, thì công việc đó phải tham dự vào sức mạnh và biến đổi của Chúa Kitô, Ðấng đã chết để ban sự sống cho tất cả mọi người trên thế gian này, Ðấng đã chiến thắng trên sự chết để đảm bảo rằng sự công bằng cần thiết cho tình liên đới và cho sự phát triển sẽ dẫn đến nền hòa bình lâu dài.
Ước chi lòng gắn bó của người Kitô vào Chúa Giêsu Kitô, Ðấng cứu chuộc và là Chúa, định hướng cho mọi cố gắng của họ! Ước chi lời cầu nguyện nâng đỡ họ trong những dấn thân phục vụ cho công cuộc hòa bình, nhờ qua việc phát triển các dân tộc, trong tinh thần liên đới xã hội!
Số 11: Lời Kêu Gọi Cuối Cùng
Như thế, chúng ta cùng nhau bắt đầu năm mới 1987. Ước chi năm mới này được là một năm trong đó nhân loại tránh được những chia rẽ của quá khứ, một năm trong đó con người sẽ đi tìm hòa bình với hết tâm hồn họ! Niềm hy vọng của tôi là mỗi người có thể gặp được trong sứ điệp này một dịp để đào sâu sự dấn thân của mình cho sự hiệp nhất gia đình nhân loại trong tinh thần liên đới. Ước chi sứ điệp này thôi thúc và khuyến khích chúng ta tất cả đi tìm điều lợi ích thật sự cho tất cả những anh chị em chúng ta trong sự phát triển toàn diện làm lợi cho tất cả mọi giá trị của ngôi vị con người trong xã hội.
Vào khởi đầu sứ điệp, tôi đã giải thích rằng, chủ đề về tình liên đới đã thôi thúc tôi ngỏ lời với tất cả, với từng người nam nữ trong thế giới này. Giờ đây tôi xin lặp lại sứ điệp này cho từng người trong quý vị, và đặc biệt tôi muốn kêu gọi quý vị sau đây:
- Hỡi quý vị, những thủ lãnh các chính phủ và những vị chịu trách nhiệm những tổ chức quốc tế, để bảo đảm cho có hòa bình, tôi kêu gọi quý vị hãy gia tăng cố gắng bằng gấp hai lần, để phục vụ cho sự phát triển toàn diện các cá nhân và quốc gia.
- Hỡi tất cả quý vị đã tham dự vào ngày quốc tế cầu nguyện cho hòa bình tại Assisi, hay những vị đã kết hiệp một cách thiêng liêng với chúng tôi trong ngày cầu nguyện đó, tôi kêu mời quý vị, để tất cả chúng ta cùng nhau làm chứng chung phục vụ cho nền hòa bình trong thế giới.
- Hỡi tất cả quý vị, những kẻ du hành khắp nơi và tham dự vào công cuộc trao đổi văn hóa: tôi kêu gọi quý vị hãy trở thành những dụng cụ ý thức phục vụ càng ngày càng nhiều hơn cho sự thông cảm, kính trọng và tôn trọng lẫn nhau.
- Và các con, hỡi giới trẻ trên khắp thế giới: cha mời gọi chúng con hãy sử dụng tất cả mọi phương thế có khả năng thiết lập những mối dây liên lạc mới, những liên lạc hòa bình trong tình liên đới huynh đệ với những người trẻ trên thế giới.
Và giờ đây, tôi không biết những kẻ chạy đua vũ trang để dùng bạo lực và khủng bố có nghe được tiếng tôi hay không? Hỡi những ai trong các bạn muốn lắng nghe tiếng kêu mời của tôi, tôi khẩn cầu các bạn, như tôi đã làm trong quá khứ, xin các bạn hãy thôi đừng theo đuổi những mục tiêu của các bạn một cách bạo động, cả khi những mục tiêu đó là chính đáng! Tôi khẩn cầu các bạn đừng giết người nữa, đừng làm cho những kẻ vô tội bị thương tích. Tôi khẩn cầu các bạn đừng làm hư đi cơ cấu xã hội. Bằng con đường bạo động, các bạn không thể nào đạt đến sự công bằng, cho các bạn và cho bất cứ ai khác! Nếu các bạn muốn, các bạn còn có thể thay đổi thái độ được. Các bạn có thể chứng tỏ tình nhân loại của các bạn và nhìn nhận tình liên đới với nhân loại.
Tôi kêu gọi tất cả quý vị, bất cứ đang ở đâu và đang làm gì: xin quý vị hãy nhìn thấy nơi mọi người dung mạo của người anh chị em. Ðiều hiệp nhất chúng ta lại với nhau là thật to lớn hơn điều tách rời chúng ta và chia rẽ chúng ta: điều hiệp nhất chúng ta đó là bản tính nhân loại chúng ta đều có.
Hòa bình luôn là hồng ân của Thiên Chúa, tuy nhiên nó cũng tùy thuộc vào chúng ta. Và những chìa khóa cho hòa bình nằm trong tầm tay chúng ta. Giờ đây, chính chúng ta là kẻ quyết định có sử dụng những chìa khóa đó hay không để mở rộng mọi cửa nẻo!
Từ điện Vatican ngày 18 tháng 12 năm 1986
Ký tên: Gioan Phaolô II, Giáo Hoàng.