Ngày 6.12.2001

 

Gương Nhân Nghĩa

 

Tống Tương công và quân đội nước Sở đang giao chiến ở ven bờ nước sâu. Binh Tống đã xếp hàng trận thế, quân của Sở còn chưa qua sông.

Hữu tư mã hiến kế cho Tống Tương công, nói: "Quân Sở nhiều mà quân Tống ít, lợi dụng lúc họ qua sông hàng ngũ chưa chỉnh tề, ta đột nhiên bắt đầu công kích, như thế họ tất bị bại không còn nghi ngờ gì cả".

Tống Tương công nói: "Ta nghe quân tử nói: "Hai bên giao chiến, không làm tổn thương người đã bị thương, không bắt những lão binh tóc đã đốm bạc; người ở nơi nguy hiểm, không đẩy họ té xuống vực sâu; người ở vào hoàn cảnh khó khăn, không bức họ chạy đường cùng; không tấn công khi đội ngũ chưa thành trận thế" - Bây giờ toàn bộ quân Sở chưa qua sông mà chúng ta đã bắt đầu tấn công, đây không phải là việc đạo đức. Vẫn cứ để cho toàn bộ binh lính của họ qua sông sắp xếp xong trận thế, rồi hãy đánh trống tiến công".

Hữu tư mã nói: "Ngài không yêu quý nhân dân của đất nước mình, để quốc gia bị tổn hại, lẽ nào như thế mới gọi là đạo đức sao?"

Ðợi sau khi quân Sở qua sông sắp xếp xong trận thế, bấy giờ Tống Tương công mới hạ lệnh đánh trống tiến quân. Kết quả binh Tống đại bại, Tương công bị thương nặng ở bắp vế, ba ngày sau thì chết.

                                                                                    (Hàn Phi tử)

 

Suy tư:

Làm vua một nước, đã ra trận mà còn đem lòng từ bi của quân tử để nhường nhịn đối phương, tức là đưa quân mình vào chổ chết; khi lâm trận thì cần giành thế thượng phong, mạnh dùng sức, yếu dùng mưu, đó là căn bản cùa người cầm quân. Ðã muốn nhường đối phương, thì chi bằng đem đất nước toàn quốc của mình mà dâng cho địch quân, còn hơn đem quân ra chiến đấu. Tống Tương công đã làm một việc "nhân từ quân tử" nên đã thua mà lại còn mất mạng.

Trong đời sống linh thiêng cũng thế, đã chiến đấu thì phải chiến đấu tới cùng, không nhân nhượng; với tội lỗi mà nhân nhượng thì chỉ có thua cho đến thua; với xác thịt cũng thế, đừng nhân từ kiểu quân tử: cả mùa chay ăn chay rồi, bây giờ "ăn bù" cho thỏa lòng; tội nầy không quan trọng, đi xưng tội là xong ngay; hi sinh trong lòng, Chúa biết là được rồi.v.v... đó là những nhân nhượng kiểu quân tử.

Tôi cũng đã nhiều lần nhân nhượng kiểu đó với xác thịt, với những đam mê tầm thường, khiến cho tôi ngày càng xa Chúa hơn mà không biết./.

 

                                                                                Lm. Nhân Tài, csjb.

                                                                                (dịch và viết suy tư)