Ngày 4-1-2002
Vì Nước Mà Yêu Mạng Sống
Nhung Di phản bội nước Tề bỏ chạy qua nước Sở, gặp lúc thời tiết rất lạnh, cửa thành nước Sở lại đóng kín, nên đành phải nghỉ ngoài trời cùng với đệ tử.
Nửa đêm hàn khí lạnh thấu xương, Nhung Di nói với tên đệ tử: "Con cởi áo đưa cho thầy mặc, ta mới khỏi bị chết cóng; ta cởi áo ta để con mặc, con cũng có thể duy trì sự sống. Ta là trí thức của nước nhà (nhân tài của quốc gia), vì dân chúng, ta phải quý trọng sinh mệnh của mình; con là người thấp kém không giống như ta, nên không cần phải quý trọng thân thể của mình, con nên đưa áo của con cho thầy mặc".
Ðệ tử trả lời: "Con là người thấp kém không giống ai, làm sao có thể có phẩm chất cao thượng, mà dám cởi áo cho người trí thức cùa nước nhà mặc chứ?"
Nhung Di thở dài nói: "Ái dà! Lý tưởng xã hội của ta, nhìn lại thì không thể thực hiện được!"
Nói xong, liền cởi áo đưa cho tên đệ tử, nửa đêm thì bị chết cóng, mà tên đệ tử thì lại sống.
(Lữ thị xuân thu)
Suy tư:
Người có học thì thời buổi nào cũng được mọi người nể nang, nể nang chứ không phải là kính trọng hoặc kính nể.
Nhưng người được mọi người kính trọng và kính nể chưa chắc là người học nhiều học cao, mà là do đạo đức và cuộc sống của họ khiến cho mọi người đem lòng kính trọng.
Người ta phân biệt: người có học là người đã có... đi học, thường là bậc trung học trở lên; nhưng để được gọi là người trí thức thì phải là từ đại học trở lên. Nhưng dù cho là người có học hay là người trí thức, muốn được người khác kính trọng thì phải có đạo đức đi kèm.
Xã hội thì luôn tìm người trí thức để trọng dụng; giữa người với người thì nể nang nhau không những bằng tri thức mà còn vì tình cảm đạo đức, mất đi đạo đức thì chỉ là những nét giả tạo bên ngoài mà thôi.
Trước mặt Thiên Chúa người có học hay người không có học, người trí thức hay người không trí thức thì đều giống nhau, chỉ khác nhau ở một điểm: "Ai là người kính mến Thiên Chúa trên hết mọi sự, và yêu thương người thân cận như chính mình" mà thôi. Ðiều đó mới là quan trọng số một.
Lm. Nhân Tài, csjb.
(dịch và viết suy tư)