Sơ lược tiểu sử
Ðức Tổng Giám Mục Stêphanô Nguyễn Như Thể
Sơ lược tiểu sử Ðức Tổng Giám Mục Stêphanô Nguyễn Như Thể.
Ðức Tổng giám mục Stêphanô Nguyễn Như Thể sinh ngày 1 tháng 12 năm 1935 tại Giáo xứ Cây Ða, thuộc địa phận xã Hải Thọ, Tổng giáo phận Huế (huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị), có nguyên quán là thôn Nho Lâm, xã Quảng Phú, huyện Quảng Ðiền, tỉnh Thừa Thiên Huế. Sau khi sinh được hai ngày, cậu được lãnh nhận Bí tích Rửa Tội.
Cụ nội Ðức Tổng giám mục Nguyễn Như Thể là ông Phaolô Nguyễn Quang Lập, từng theo thân mẫu lánh nạn Văn Thân, rời Nho Lâm đến lánh nạn tại khu vực mà ngày nay thuộc giáo xứ Cây Ða. Ông Phaolô Nguyễn Quang Lập kết hôn với bà Anna Trần Thị Long, đảm nhận chức Ông Câu trong Ban điều hành Giáo xứ. Trong số các người con, ngoài ông Phaolô Nguyễn Như Thành là thân phụ của Nguyễn Như Thể, còn có linh mục Philipphê Nguyễn Như Danh.
Song thân của Nguyễn Như Thể là ông Phaolô Nguyễn Như Thành (1901-1978) và bà Catarina Nguyễn Thị Nhạn (1904-1974). Ông cố Thành cũng từng đảm nhận chức Ông Câu, đứng đầu ban điều hành giáo xứ (ban chức việc). Hai ông bà sinh được 7 người con gồm 3 nam và 4 nữ. Là một gia đình giáo dân nhiệt thành, ông bà khích lệ các con đi theo con đường tu trì hiến dâng đời mình cho Chúa. Do ảnh hưởng của cha mẹ, trong số 7 người con, đã có ba người đi theo con đường tu trì tận hiến trong Giáo hội Công giáo gồm Ðức Tổng giám mục Nguyễn Như Thể, nữ tu Nguyễn Thị Tùy thuộc dòng Mến Thánh Giá Huế, và nữ tu Nguyễn Thị Thuyết thuộc dòng Con Ðức Mẹ Vô Nhiễm Phú Xuân Huế.
Thời gian tu học ở Chủng Viện
Chịu ảnh hưởng từ gia đình và từ người chú ruột, linh mục Philipphê Nguyễn Như Danh (1905-1980) và cậu ruột là linh mục Ða Minh Nguyễn Văn Trân, cậu bé Nguyễn Như Thể từ thuở nhỏ đã có ý muốn đi tu tận hiến cho Chúa. Nguyễn Như Thể nhập học Tiểu chủng viện An Ninh, Huế vào tháng 7 năm 1947. Tiểu chủng sinh Thể được lòng các chủng sinh khác cũng như các giáo sư chủng viện. Cậu có đời sống nội tâm sâu sắc, có thành tích cao trong học tập và thường tham gia các hoạt động cộng đoàn. Sau khi tốt nghiệp văn bằng tú tài toàn phần chương trình Pháp, chủng sinh Thể nhập học tại Ðại chủng viện Thánh Giuse Sài Gòn tháng 8 năm 1955. Sau đó, chủng sinh Thể và các chủng sinh Huế được đưa đến học tại Ðại chủng viện Xuân Bích Thị Nghè.
Trong quá trình tu học tại Ðại chủng viện, thầy Nguyễn Như Thể lần lượt nhận các chức nhỏ: chức Một (20 tháng 9 năm 1958) tại Ðan viện Thiên An, chức Hai (24 tháng 1 năm 1959) tại La Vang, chức Ba và Bốn (ngày 13 tháng 3 năm 1960) tại Sài Gòn và chức Năm (ngày 27 tháng 5 năm 1961) tại Phủ Cam, Huế. Một ngày sau khi lãnh chức Năm, thầy Nguyễn Như Thể được phong chức Phó tế tại Nhà thờ chính tòa Phủ Cam.
Thời gian làm linh mục
Sau hơn 7 tháng lãnh chức Phó tế, ngày 6 tháng 1 năm 1962, Phó tế Nguyễn Như Thể được thụ phong linh mục tại Vương cung Thánh đường Ðức Mẹ La Vang, do Ðức Giám mục Jean-Baptiste Urrutia Thi làm chủ lễ. Sau khi thụ phong, tân linh mục được bổ nhiệm làm linh mục phó giáo xứ Thạch Hãn, hỗ trợ mục vụ cho linh mục Nguyễn Như Danh, là chú ruột của tân linh mục. Ngài bắt đầu thi hành mục vụ tại giáo xứ Thạch Hãn từ ngày 1 tháng 2 năm 1962 và cho đến ngày 1 tháng 8 cùng năm 1962.
Sau đó, linh mục Thể được bổ nhiệm làm Giáo sư Tiểu Chủng viện Hoan Thiện Huế và đảm trách vai trò này đến tháng 7 năm 1972, trừ giai đoạn du học ở Pháp từ tháng 10 năm 1968 đến tháng 8 năm 1970. Trong thời gian du học, linh mục Nguyễn Như Thể học tại Ðại học Công giáo Paris, và tốt nghiệp Thạc sĩ Thần học Tín lý tại đây.
Tháng 8 năm 1972, linh mục Nguyễn Như Thể được bổ nhiệm làm Giám đốc Tiểu Chủng viện Hoan Thiện Huế và đảm nhận chức vụ này cho đến tháng 4 năm 1975. Các tiểu chủng sinh ghi nhận Linh mục Nguyễn Như Thể là một giáo sư tài đức, có tính cách trầm tĩnh, hiền hòa nhưng nghiêm nghị cùng tính kiên nhẫn để đào tạo các linh mục tương lai. Từ tháng 6 năm 1975, ngài được bổ nhiệm làm Quản xứ Phanxicô, kế nhiệm người chú là linh mục Danh. Tuy vậy, công việc quản xứ chỉ vừa tạm ổn định thì linh mục Thể được chọn làm Tổng giám mục phó Tổng Giáo phận Huế.
Tổng giám mục phó Tổng giáo phận Huế
Ngày 7 tháng 9 năm 1975, Tòa Thánh công bố quyết định bổ nhiệm linh mục Stêphanô Nguyễn Như Thể làm Giám mục hiệu tòa Tipasa, Tổng giám mục phó Tổng giáo phận Huế. Khẩu hiệu Giám mục là "Pro Mundi vita" (Ðể cho trần gian được sống). Lễ Tấn phong Giám mục được cử hành ngày 7 tháng 9 năm 1975 tại nhà thờ chính tòa Phủ Cam, do Ðức Tổng giám mục Philipphê Nguyễn Kim Ðiền chủ phong, với hai Giám mục Phêrô Maria Phạm Ngọc Chi và Phanxicô Xaviê Nguyễn Quang Sách phụ phong.
Ngày 23 tháng 11 năm 1983, Tòa Thánh chấp thuận đơn xin nghỉ hưu vì lý do sức khỏe của Ðức Tổng giám mục phó Nguyễn Như Thể. Từ năm 1984 đến năm 1994, ngài hưu dưỡng và hoàn toàn không tham gia các sinh hoạt mục vụ Công giáo. Ngày 9 tháng 1 năm 1992, Ðức Giáo hoàng Gioan Phaolô II bổ nhiệm Ðức Tổng giám mục Nguyễn Như Thể làm thành viên của Hội đồng Tòa Thánh về Ðối thoại Liên tôn. Ngài là vị Giám mục đầu tiên của Việt Nam được bổ nhiệm làm Thành viên ở một cơ quan Trung ương của Tòa Thánh. Ngài đã tham dự khóa họp của Hội đồng diễn ra từ ngày 9 đến 13 tháng 11 năm 1992 tại Rôma.
Giám quản Tông Tòa Tổng giáo phận Huế
Sau khi Ðức Tổng giám mục Philipphê Nguyễn Kim Ðiền qua đời năm 1988, Tổng giáo phận Huế được Ðức Hồng y Tổng giáo phận Hà Nội Giuse Maria Trịnh Văn Căn làm giám quản, sau khi Ðức Hồng y Căn qua đời thì linh mục Giacôbê Lê Văn Mẫn làm Giám quản. Ngày 23 tháng 3 năm 1994, Ðức nguyên Tổng giám mục phó Stêphanô Nguyễn Như Thể được Tòa Thánh bổ nhiệm làm Giám quản Tông Tòa Tổng giáo phận Huế với dạng thức Giám quản Sede vacante ad nutum Sanctae Sedis (Giám quản do trường hợp khuyết vị và do Tông Tòa định đặt). Ngài chính thức nhậm chức Giám quản ngày 12 tháng 5 cùng năm 1994 tại Nhà thờ chính tòa Phủ Cam. Tham dự lễ nhậm chức có 5 giám mục đến từ các giáo phận khác và 80 linh mục Tổng giáo phận Huế và ngoài Tổng giáo phận.
Sau khi chính thức nhậm chức giám quản, Ðức Tổng giám mục giám quản Nguyễn Như Thể đã khôi phục lại được sự hoạt động của Ðại chủng viện Huế sau một thời gian dài bị nhà nước đóng cửa. Ðại chủng viện mở cửa trở lại từ tháng 11 năm 1994, chiêu sinh các chủng sinh từ ba giáo phận là Huế, Kon Tum và Ðà Nẵng. Ngài cũng đã chủ sự nghi lễ tấn phong linh mục đầu tiên kể từ năm 1976, với 5 tân linh mục được phong chức vào tháng 9 năm 1994. Tháng 10 năm 1994, ngài sang Rôma dự phiên họp Thượng Hội đồng Giám mục Thế giới với chủ đề: "Ðời sống Thánh hiến và vai trò của nó trong Giáo hội và trong thế giới". Trong khuôn khổ Thượng hội đồng, ngài có bài phát biểu vào ngày 7 tháng 10 năm 1994.
Năm 1995, Ðức Tổng giám mục Giám quản Nguyễn Như Thể được chọn làm Chủ tịch Uỷ ban Linh mục, Tu sĩ và Chủng sinh trực thuộc Hội Ðồng Giám Mục Việt Nam và giữ chức vụ này trong hai nhiệm kỳ, đến năm 2001. Với cương vị này, ngài tổ chức Hội nghị 6 Ðại chủng viện và khai sinh Học viện Liên Dòng nữ để đào tạo các nữ tu từ ba dòng tu: Dòng Mến Thánh Giá, Dòng Con Ðức Mẹ Vô Nhiễm và Dòng Con Ðức Mẹ. Trong chuyến viếng thăm Tòa Thánh (Ad Limina) năm 1996 của Hội đồng Giám mục Việt Nam có 14 giám mục tham dự, Ðức Tổng giám mục Giám quản Nguyễn Như Thể cũng tham gia chuyến viếng thăm Ad Limina này và có bài giảng trong dịp các giám mục Việt Nam cử hành thánh lễ đồng tế tại Vương cung thánh đường Thánh Phaolô Ngoại thành.
Tổng giám mục Chính tòa Tổng giáo phận Huế
Ngày 1 tháng 3 năm 1998, Ðức Giáo hoàng Gioan Phaolô II ấn ký tông sắc bổ nhiệm Ðức Tổng giám mục phó Nguyễn Như Thể làm Tổng giám mục chính tòa Tổng giáo phận Huế. Quyết định này được công bố chính thức vào ngày 9 tháng 3 năm 1998 bởi bộ Truyền giáo. Việc bổ nhiệm này là một trong ba bổ nhiệm đạt được sau cuộc đối thoại giữa Tòa Thánh và chính quyền Việt Nam vào tháng 2 năm 1998.
Lễ nhậm chức của Ðức Tân Tổng giám mục Chính tòa được tổ chức vào ngày 9 tháng 4 cùng năm 1998. Do không thể đến Rôma nhận dây pallium, nghi lễ trao dây này cho Tân Tổng giám mục Chính tòa Nguyễn Như Thể được tổ chức ngày 14 tháng 8 năm 1998, nhân lễ kỷ niệm 200 năm Ðức Mẹ hiện ra tại La Vang, do Ðức Hồng y - Tổng giám mục Tổng giáo phận Hà Nội Phaolô Giuse Phạm Ðình Tụng thực hiện nghi thức.
Ðức Tổng giám mục Nguyễn Như Thể tham dự chuyến viếng thăm Tòa Thánh (Ad Limina) năm 2002 và có bài giảng lễ trong thánh lễ đồng tế của các Giám mục Việt Nam tại Vương cung thánh đường Thánh Phêrô.
Tính từ khi nhậm chức Giám quản Tổng giáo phận Hiế cho đến tháng 1 năm 2012, Ðức Tổng giám mục Nguyễn Như Thể đã phong chức linh mục cho 100 tân linh mục xuất thân từ các dòng tu cũng như các linh mục triều.
Ngày 18 tháng 8 năm 2012, văn phòng Báo chí Tòa Thánh thông báo Ðức Giáo hoàng Bênêđitô XVI đã chấp thuận đơn từ nhiệm Tổng giám mục Tổng giáo phận Huế của Ðức Tổng Giám mục Stêphanô Nguyễn Như Thể và bổ nhiệm Ðức Giám mục Phanxicô Xaviê Lê Văn Hồng, Giám mục phụ tá Tổng giáo phận Huế làm Tổng giám mục chính tòa Tổng giáo phận Huế. Tính đến năm 2019, sức khỏe của Ðức nguyên Tổng giám mục Nguyễn Như Thể đã suy yếu: ngài gặp nhiều khó khăn trong việc di chuyển đi lại.