Nói Với Giới Trẻ
(Những Loạt Bài Nói Chuyện Với Giới Trẻ
của Nữ Tu Mai An thực hiện
trong chương trình Phát Thanh
của Ðài Chân Lý Á Châu năm 1995)
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
- 36 -
Tuổi Trẻ, Sứ Giả Của Ðời Sống Vì Tha Nhân
Theo thường lệ, hằng năm cứ đến lễ Giáng Sinh, các trẻ em tại nhiều quốc gia trên thế giới, nhất là tại các nước giàu, thường có thói quen viết thư cho ông già Noel để xin quà. Có một em bé đã viết những hàng chữ này: "Xin ông già Noel cho con tất cả mọi thứ quà thường được quảng cáo trên đài truyền hình".
Lời thỉnh nguyện của cậu bé trên đây là biều hiệu rõ ràng não trạng hưởng thụ của người thời đại chúng ta, và đang được bén rễ sâu trong tâm hồn non dại nhất bắt đầu từ các trẻ em. Ðó là hoa trái phong phú nhất của các thị trường tiêu thụ qua trung gian các phương tiện truyền thông xã hội, một phương pháp nhồi sọ, tuy chậm nhưng lại rất hữu hiệu và được ăn rễ sâu trong tâm hồn con người hơn cả. Nhìn quanh các biểu ngữ, bích chương, quảng cáo, dưới hình thức này hay hình thức khác người ta có thể đọc thấy mấy chữ này: "Hãy mua, hãy tiêu thụ". Các món hàng đó xem như là những lá bùa có thể đem lại hạnh phúc cho người tiêu thụ nó. Triết lý căn bản của họ là sống để hưởng thụ. Ðời sống của họ căn cứ trên việc làm sao kiếm cho được thật nhiều tiền để hưởng thụ, để tiêu xài cho tới lúc điên rồ. Nỗi băn khoăn lo lắng hưởng thụ của họ thường lan rộng trong các lãnh vực của đời sống. Nào là đồ ăn, thức uống, nhạc hội, cách trưng diện và mọi thứ đam mê đồi bại. Họ là những người cắm đầu chạy theo các quyền rũ và mời mọc của hưởng thụ, nhưng thực ra họ không thể vui hưởng một cách thanh thản thư thái, trái lại họ chỉ là con mồi của những tay buôn khai thác yếu điểm của những người bồng bột nhẹ dạ để trục lợi.
Như trong sa mạc, ma quỷ đã cám dỗ Chúa Giêsu, thách đố Ngài khiến hòn đá trở nên bánh ăn trong lúc bụng đói, ngày nay qua các phương tiện truyền thông và quảng cáo, ma quỷ vẫn còn tiếp tục chiến lược đó, nhất là đối với tuổi trẻ. Nó khôn khéo thách đố các bạn trẻ biến đổi tất cả mọi sự chung quanh trở thành sản phẩm hưởng thụ. Ngài đã đối đáp với ma quỷ thế nào? Ngài nói: "Con người không chỉ sống nhờ cơm bánh mà thôi, nhưng còn nhờ mọi lời bởi miệng Chúa phán dạy" (Mt 4:4). Cũng một cách tương tự, chúng ta có thể nói rằng, chúng ta không sống để chỉ tiêu thụ mà thôi, nhưng phải tiêu thhụ để sống. Trái lại, nếu để cho trào lưu hưởng thụ ăn nhập vào đời sống chúng ta, nó sẽ làm kiệt quệ sinh lực và trở nên như xiềng xích của tinh thần.
Chỉ cần nhìn vào cách sống và những lời giảng dạy của Chúa Giêsu, chúng ta sẽ nhận thấy ngay đâu là lập trường của Ngài trước làn sóng hưởng thụ. Ngài sống và mời gọi các môn đệ của Ngài sống trong tinh thần tự do nội tâm qua con đường khó nghèo. Ngài quả quyết với họ: "Phúc cho kẻ có tinh thần nghèo khó, vì Nước Thiên Ðàng là của họ" (Mt 5:3). Trái với việc hưởng thụ, tinh thần của Chúa Giêsu là tinh thần chia sẻ với người khác những gì mình có, là liên đới với tha nhân trong cảnh túng cực, bị bỏ rơi. Trước những đảm bảo vật chất giả tạo và hạnh phúc mau qua, Ngài mời gọi họ nếm thử hạnh phúc sâu xa của tâm hồn: "Các con chớ quá mừng vì các quỷ quy phục mình, chỉ nên vui mừng vì tên các con đã ghi trên thiên đàng" (Lc 6:20).
Niềm vui của Chúa Giêsu là chia sẻ cuộc sống của những người khó nghèo, là chia sẻ những bữa ăn thanh đạm nhưng đượm nồng tình thương. Ngài không bao giờ hổ thẹn với cuộc sống thanh bần của Ngài. Ngài nói thật với những người muốn trở nên môn đệ của Ngài: "Con cáo có hang, chim có tổ, còn Con Người không có chỗ dựa đầu" (Mt 8:20). Ngài cũng không quá bận tâm đến tương lai hoặc cơm ăn áo mặc. Lúc nào tâm hồn Ngài cũng an bình vui sướng trong niềm tin tưởng phó thác vào Chúa quan phòng. Ngài khuyên bảo dân chúng:
Các ngươi đừng lo lắng thở than: Ta sẽ ăn gì, uống gì, mặc gì? Dân ngoại hay đòi hỏi như thế; nhưng Cha các ngươi ở trên trời vốn biết rõ các ngươi cần dùng những sự ấy. Bởi đó trước tiên phải tìm nước Thiên Chúa và sự công chính Ngài đã; còn mọi điều khác sẽ ban cho các con. Ðừng băn khoăn chi cho ngày mai. Ngày mai sẽ lo; sự khó khăn ngày nào đủ cho ngày đó (Mt 6:31-34).
Lời khuyên bảo của Chúa Giêsu không ngụ ý để người ta sống trong lười biếng hoặc ỷ lại, nhưng là biết đặt đúng chỗ đâu là ưu tiên trước hết, và đâu là điều phụ thuộc. Ðiều quan trọng trước hết không phải là sự sống của thân xác, nhưng là sự sống tinh thần và những gì thuộc về Chúa. Nói cách đơn giản hơn, nếu chúng ta nhiệt thành tìm kiếm những gì Chúa ưa thích, Ngài cũng sẽ lo lắng đến mọi nhu cầu cần thiết của ta nữa. Trong Kinh Lạy Cha, Ngài dạy chúng ta cầu xin Chúa ban cho lương thực hàng ngày, và xa tránh mọi tham lam cũng như mọi thói hà tiện keo kiệt.
Chủ nghĩa hưởng thụ thường kéo theo chủ nghĩa khoái lạc. Luật sống của những người theo chủ nghĩa khoái lạc là tìm thỏa mãn ngay lập tức và với bất cứ giá nào. Với chủ trương đó người ta sống không khác gì loài vật thiếu lý trí và không chút lý tưởng cao thượng. Họ cắm đầu chạy theo những gì đem lại thỏa mãn và trốn chạy trước những gì có thể gây nên đau khổ, hoặc đòi hỏi hy sinh, cố gắng.
Biết bao lần các bạn nghe biết hoặc chứng kiến việc các bạn trẻ chọn lựa hoặc quyết định điều quan trọng căn cứ trên tiêu chuẩn duy nhất là: điều đó hợp với sở thích của tôi hay không, thay vì điều đó hợp với nhân vị, phẩm giá và lý tưởng của tôi và lợi ích chung hay chăng? Hoặc nếu có ai hỏi về vấn đề sinh tử, họ thường tỏ thái độ chế diễu như chuyện trẻ con. Chỉ một vấn đề quan trọng duy nhất đối với họ là tìm khoái lạc, là hưởng lạc tới mức tối đa, như vắt trái cho đến giọt cuối cùng. Trong khi đó họ quên rằng, khoái lạc vật chất đê hèn chỉ là thuốc phiện làm mê hoặc tinh thần.
Trái lại, đối với Chúa Giêsu, hoa trái của tinh thần, hạnh phúc thật của con người không dựa trên khoái lạc, nhưng dựa trên sự từ bỏ sự mau qua để đổi lấy sự bất diệt, là chết đi để đổi lấy sự sống vĩnh cửu. Ngài nói với dân chúng bằng ngôn ngữ rất cụ thể:
Ta nói thật với các con: nếu hạt lúa miến lúc gieo xuống đất chẳng mục đi, nó chỉ trơ trơ thôi. Nó có mục đi mới sinh được nhiều lúa. Ai yêu sự sống mình sẽ mất sự sống, còn ai ghét sự sống mình đời này, sẽ giữ linh hồn được sống đời sau (Gn 12:24-26).
Lần khác Ngài tuyên bố rõ ràng với dân chúng: "Ai muốn theo Ta phải từ bỏ mình, vác thập giá mỗi ngày mà theo Ta".
Nói tóm lại, mỗi người chúng ta đứng trước hai mẫu người, mẫu người do Chúa Giêsu phác họa, đồng thời chính Ngài là mô phạm hoàn hảo, và mẫu người do xã hội hưởng thụ nắn đúc nên. Mẫu người của Chúa Giêsu là mẫu người sống cho tha nhân, sống vì tha nhân, vì lý tưởng cao đẹp. Và mẫu người của xã hội hưởng thụ là mẫu người sống cho bản thân, sống vì bản thân và thỏa mãn cá nhân.
Người sống cho mình chẳng khác gì bào thai còn trong lòng mẹ, đóng kín trong cái nhìn hẹp hòi của mình. Người sống cho chính mình, cả khi tiếp xúc với người khác, họ cũng chỉ biết nhìn người khác như con mồi. Bởi vì mối bận tâm duy nhất của họ là chiếm đoạt, là hưởng thụ. Giá trị của người khác căn cứ trên tư lợi của họ.
Trái lại, người sống cho tha nhân là người chân thật tiêu hao chính mình vì lợi ích của kẻ khác. Họ không sống để được phục vụ, nhưng để trở nên đầy tớ phục vụ người khác, theo gương Chúa Giêsu. Các môn đệ của Chúa Giêsu cũng là người với những hạn hẹp như chúng ta, nhưng họ đã chấp nhận tiến trình đổi mới, từ những người sống cho bản thân để trở thành những người sống cho tha nhân.
Riêng bạn, bạn đang đứng ở phía nào và bạn muốn tiến về đâu, muốn trở thành mẫu người nào? Mẫu người của Chúa Giêsu hay của xã hội hưởng thụ đang quảng cáo cho bạn?
Mai An
Thứ Tư, ngày 3/01/1996