Thời Ðiểm Hồng Ân

Loạt Bài Giáo Lý Năm Thánh 2000
của Ðức Thánh Cha Gioan Phaolô II
Ðaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL, chuyển ngữ

Prepared for internet by Vietnamese Missionaries in Taiwan

Bài 102 (Thứ Tư ngày 4-10-2000)

Thánh Thể
là việc Tưởng Niệm
các công cuộc toàn năng của Thiên Chúa

1. Trong nhiều khía cạnh của Thánh Thể nổi nhất là khía cạnh "tưởng niệm", một khía cạnh liên hệ đến một đề tài Thánh Kinh hết sức quan trọng. Chẳng hạn chúng ta đọc thấy trong Sách Xuất Hành: "Thiên Chúa đã nhớ đến giáo ước Ngài đã lập với Abraham và Giacóp" (Ex 2:24). Tuy nhiên, Sách Nhị Luật lại viết: "Các ngươi phải nhớ đến những gì Chúa là Thiên Chúa các ngươi đã làm..." (7:18). Theo Thánh Kinh, việc Thiên Chúa nhớ lại và việc con người nhớ đến đã cấu kết với nhau làm thành một yếu tố nền tảng nơi sinh hoạt của Dân Thiên Chúa. Thế nhưng, "đây không phải thuần túy chỉ là một việc hồi tưởng về những biến cố đã qua, mà là việc loan báo các công cuộc quyền năng do Thiên Chúa thực hiện cho loài người. Trong việc cử hành phụng vụ các biến cố này, những biến cố ấy trở nên hiện hữu thực sự một cách chắc chắn" (Sách Giáo Lý của Giáo Hội Công Giáo, số 1363). Việc tưởng niệm là việc nhắc lại mối liên kết của một giao ước bất biến: "Chúa đã nhớ đến chúng tôi; Ngài sẽ chúc phúc cho chúng tôi" (Ps 115:12).

 Như thế, đức tin theo Thánh Kinh bao hàm việc hồi tưởng thực sự về các công cuộc cứu độ. Những công cuộc này được tuyên xưng trong bản Ðại Tuyên Hỷ là Thánh Vịnh 136, một thánh vịnh mà , sau khi loan báo về việc tạo thành và cứu độ được ban cho dân Yến Duyên qua Cuộc Xuất Hành, đã kết thúc như sau: "Chính Ngài là Ðấng đã nhớ đến chúng tôi nơi phận thấp hèn, vì tình Ngài bền vững muôn đời; và Ngài đã giải cứu chúng tôi...; Ngài là Ðấng ban lương thực cho tất cả mọi xác phàm, vì tình Ngài bền vững muôn đời" (Ps 136:23-25). Chúng ta cũng thấy những lời tương tự như vậy nơi Phúc Âm, qua môi miệng của Mẹ Maria và ông Zacaria: "Ngài đã hộ phù Yến Duyên tôi tớ của Ngài bởi nhớ lại lòng Ngài xót thương... khi nhớ tới giao ước thánh của Ngài" (Lk 1: 54, 72).

2. Trong Cựu Ước, việc "tưởng niệm" tuyệt đỉnh về các công cuộc của Thiên Chúa trong lịch sử đó là phụng vụ Vượt Qua trong biến cố Xuất Ai Cập, ở chỗ, mỗi lần dân Yến Duyên cử hành Lễ Vượt Qua thì Thiên Chúa thực sự ban cho họ ơn được tự do và cứu độ. Thế nên, trong lễ nghi Vượt Qua, hai việc tưởng nhớ được giao kết với nhau: một thần linh và một nhân loại, tức là, ân sủng cứu độ và đức tin tri ân. "Ngày này sẽ là một ngày tưởng nhớ đối với các người, và các người sẽ cử hành ngày ấy như là một ngày lễ kính Chúa... Ngày này sẽ nên như là một dấu hiệu trên tay của các người và như là một việc tưởng niệm trước mắt của các người, để lề luật của Chúa luôn ở trên môi miệng của các người; vì Chúa đã dùng cánh tay mạnh mẽ mang các người ra khỏi Ai Cập" (Ex 12:14, 13:9). Vì biến cố này mà dân Yến Duyên, như một triết gia Do Thái nói, sẽ luôn luôn là "một cộng đồng theo lòng tưởng nhớ" (M. Buber).

3. Việc Thiên Chúa tưởng nhớ giao kết với việc loài người tưởng niệm cũng ở ngay trung tâm của Thánh Thể nữa, một việc "tưởng nhớ" tuyệt đỉnh của Lễ Vượt Qua Kitô Giáo. Vì "anamnesis", tức tác động tưởng nhớ, là cốt lõi của việc cử hành này, ở chỗ, hy sinh của Chúa Kitô, một biến cố có một không hai, được thực hiện một cách ephapax, tức "một lần vĩnh viễn" (Heb 7:27, 9:12, 26, 10:12), đã trải dài sự hiện diện cứu độ của mình trong thời gian và không gian nơi lịch sử loài người. Ðiều này đã được thể hiện nơi lệnh truyền sau hết, một lệnh truyền được Thánh Luca và Phaolô ghi lại trong đoạn về Bữa Tiệc Ly như sau: "Ðây là mình Thày sẽ bị nộp vì các con. Các con hãy làm việc này mà nhớ đến Thày... Ðây là chén tân ước bằng máu Thày. Mỗi lần các con uống chén này, các con hãy làm để nhớ đến Thày" (1Cor 11:24-25; x Lk 22:19). Biến cố đã qua về "thân thể đã hy sinh vì chúng ta" trên cây Thập Giá được tái hiện hôm nay đây, để rồi, như Thánh Phaolô tuyên bố, hướng về tương lai của việc cứu chuộc tận cùng: "Mỗi lần anh em ăn bánh này và uống chén ấy, anh em loan truyền việc Chúa chịu chết cho tới khi Người ại đến" (1Cor 11:26). Như thế, Thánh Thể là việc tưởng niệm cuộc tử nạn của Chúa Kitô, thế nhưng, Thánh Thể cũng là việc hiện diện hy sinh của Người cững như là việc ngưỡng vọng đến cuộc tái hiện vinh quang của Người. Thánh Thể là bí tích của việc Chúa phục sinh liên tục áp dụng ơn cứu độ trong lịch sử. Như thế chúng ta mới có thể hiểu được lời Thánh Phaolô huấn dụ Timôthêu: "Hãy nhớ đến Chúa Giêsu Kitô, Ðấng sống lại từ kẻ chết, Ðấng thuộc giòng dõi Ðavít" (2Tim 2:8). Nơi Thánh Thể, việc tưởng nhớ này tồn tại và sinh động một cách đặc biệt.

4. Thánh Ký Gioan đã giải thích cho chúng ta biết ý nghĩa sâu xa của việc "tưởng niệm" những lời nói và các biến cố của Chúa Kitô. Khi Chúa Giêsu thanh tẩy đền thờ cho khỏi đám buôn bán và loan báo rằng đền thờ sẽ bị phá hủy rồi được tái thiết trong ba ngày, Thánh Gioan đã chú giải rằng: "Khi Người sống lại từ cõi chết, các môn đệ đã nhớ lại rằng Người đã nói đến điều này; do đó, các vị đã tin Thánh Kinh và lời Chúa Giêsu đã phán" (Jn 2:22). Việc tưởng nhớ này, một việc tưởng nhớ trổ sinh và nuôi dưỡng đức tin, là việc làm của Chúa Thánh Thần, "Ðấng Cha sẽ sai đến nhân danh" Chúa Kitô: "Ngài sẽ dạy các con tất cả mọi sự, và sẽ làm cho các con nhớ lại tất cả những gì Thày đã nói với các con" (Jn 14:26). Như thế là có một việc tưởng niệm thực sự, đó là việc tưởng niệm nội tâm làm cho chúng ta hiểu được Lời của Thiên Chúa, và việc tưởng niệm theo bí tích nơi Thánh Thể. Ðây là hai thực tại cứu độ được Thánh Luca hợp lại trong trình thuật rõ ràng về hai môn đệ trên đường đi Emmau, một trình thuật được cấu trúc chung quanh việc giải thích các câu Kinh Thánh và việc "bẻ bánh" (x Lk 24:13-55).

5. Bởi thế, "tác động tưởng nhớ" là "mang đến cho cõi lòng" theo ký ức và cảm tình, song nó cũng là việc cử hành một sự hiện diện nữa. "Chỉ có một mình Thánh Thể, việc tưởng niệm thực sự mầu nhiệm vượt qua của Chúa Kitô, mới có khả năng làm cho việc tưởng nhớ đến tình yêu của Người tồn tại mà thôi. Vì thế, Thánh Thể là việc Giáo Hội âm thầm tỉnh thức, bằng không, không có hiệu năng thần linh của niềm hứng khởi liên tục rất ngọt ngào này, không có quyền năng thấm nhập của ánh mắt Vị Hôn Phu gắn nhìn mình, Giáo Hội rất dễ bị rơi vào quên lãng, vô cảm và bất trung" (Tông Thư Patres Ecclesiae, III: Ench. Vat., 7, 33). Lời mời gọi tỉnh thức này làm cho các phụng vụ Thánh Thể vươn tới việc Chúa đến sau hết, tới việc Giêrusalem trên trời xuất hiện. Nơi Thánh Thể, Kitô hữu phát triển niềm hy vọng được vĩnh viễn gặp gỡ Chúa của mình.
 
 

Back to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page