Ðức Cha Belo kêu gọi Indonesia để cho người tị nạn Ðông Timor được tự do trở về.
(Reuters, AFP 10/10/99) - Ðông Timor (Dili) - Ðức Cha Carlos Ximenes Belo, giám quản tông tòa Dili, kêu gọi quốc tế tạo thêm áp lực lên chính phủ Indonesia để cho người tị nạn Ðông Timor được tự do trở về quê quán của họ.
Hôm Chúa Nhật (10/10/1999), Ðức Cha Belo đã cử hành thánh lễ cho khoảng 500 tín hữu trong sân vườn tư gia của ngài, đã bị các dân quân đốt phá trong cuộc bạo động ở Dili. Lên tiếng với các ký giả sau thánh lễ, Ðức Cha Belo cho biết ngài rất quan tâm tới tình cảnh của người dân Ðông Timor tại các trại tị nạn và ngài tha thiết kêu gọi cộng đồng quốc tế áp lực chính phủ Indonesia cho phép những người tị nạn được trở về lại quê quán của họ. Vị giám quản tông tòa Dili đã nói như sau: "Xin quí vị hãy tạo thêm áp lực trên các chính phủ của quí vị, chính phủ Hoa Kỳ và các nước thuộc Liên Hiệp Âu Châu, để buộc chính quyền Indonesia cho phép người tị nạn trở về. Hoàn cảnh của họ thật là khó khăn, họ sống xa quê hương giống như những người ngoại quốc trên xứ lạ, họ không được hạnh phúc và trắng tay, thêm vào đó, họ lại bị người Indonesia đe dọa". Cao Ủy Liên Hiệp Quốc ước lương có khoảng 260 ngàn người Ðông Timor, tương đương khoảng 30% tổng dân số, đã rời bỏ Ðông Timor để lánh nạn. Từ hôm thứ Sáu 8/10/1999 vừa qua, có 368 người đã từ các trại tị nạn ở Tây Timor trở về lại Ðông Timor, trên các chuyến bay do Liên Hiệp Quốc mướn.
Hôm thứ Bảy 9/10/99 vừa qua, tư lệnh lực lượng gìn giữ hòa bình tại Ðông Timor, thiếu tướng Peter Cosgrove, đã kêu gọi các dân quân hãy tham dự vào tiến trình hòa giải và xây dựng lại Ðông Timor. Trả lời câu hỏi về vấn đề này, Ðức Cha Belo đã nói như sau: "Nếu cho tới bây giờ, họ không sát hại, không trộm cắp, không đánh đập các người đồng hương và phạm pháp, thì họ có thể tham dự vào cuộc đối thoại để hòa giải. Nhưng với riêng một số dân quân, thì vấn đề ở đây là họ phải trở lời trước công lý, trước khi tham dự vào tiến trình hòa giải." Một lần nữa, Ðức Cha Belo kêu gọi người Ðông Timor hãy trở về nhà của họ, và biết tôn trọng tài sản của người khác, Ðức Cha nói như sau: "Tôi hy vọng họ sẽ trở về nhà, về làng của họ, nhưng đồng thời họ cũng phải biết tôn trọng tài sản của người khác, đừng ăn cắp hay hôi của để dùng cho riêng mình. Tôi kêu gọi mọi người hợp tác để dọn dẹp thành phố". Ðức Cha Belo cũng bày tỏ hy vọng là ngài sẽ bắt đầu các lớp dạy tiếng Bồ Ðào Nha cho các em học sinh, đã bị cấm trong thời Indonesia cai trị Ðông Timor. Tiếng Bồ Ðào Nha đã trở thành biểu tượng của cuộc tranh đấu đòi độc lập cho Ðông Timor.