Các giám mục Hoa Kỳ
được thuyết trình về trí tuệ nhân tạo
Các giám mục Hoa Kỳ được thuyết trình về trí tuệ nhân tạo.
Vũ Văn An
Baltimore (VietCatholic News 13-11-2025) - Tiến sĩ Paul Scherz thuyết trình về trí tuệ nhân tạo cho các giám mục tại Hội nghị Toàn thể Mùa thu của Hội đồng Giám mục Công Giáo Hoa Kỳ (USCCB) tại Baltimore vào ngày 12 tháng 11 năm 2025.
Tessa Gervasini, trong bản tin ngày 13 tháng 11 năm 2025 từ Baltimore, Maryland, của hãng tin CNA, tường trình rằng: Các giám mục Hoa Kỳ đã nhận được thuyết về lợi ích và rủi ro của trí tuệ nhân tạo (AI) từ Paul Scherz tại Hội nghị Toàn thể Mùa thu của Hội đồng Giám mục Công Giáo Hoa Kỳ (USCCB) tại Baltimore.
Scherz, giáo sư thần học tại Ðại học Notre Dame, đã nghiên cứu về đạo đức học của trí tuệ nhân tạo. Tại cuộc họp ngày 12 tháng 11, Scherz đã nêu bật một số phát hiện của mình và chia sẻ cách các giám mục nên tiếp cận kỹ thuật này trong giáo phận của mình ra sao.
Scherz nói: Kỹ thuật trí tuệ nhân tạo "có tiềm năng to lớn đóng góp cho sự phát triển của con người và lợi ích chung. Nhưng cần lưu ý rằng sẽ là sai lầm nếu mô tả những chương trình này là thông minh giống như con người."
Ông nói: "Chúng thiếu ý thức và bất cứ mối quan hệ chủ quan nào với thế giới. Vì vậy, như Ðức Giáo Hoàng Leo XIV đã nói, 'Con người không phải là một hệ thống thuật toán. Họ là một tạo vật, một mối quan hệ, một mầu nhiệm.' Vì vậy, bất chấp sức mạnh và tính hữu ích của chúng, chúng không nên được gọi là con người hay thực sự thông minh".
Scherz cho biết: "Chúng ta được tạo dựng cho một mối quan hệ được tạo dựng theo hình ảnh của Thiên Chúa Ba Ngôi. Chúng ta không tìm thấy điều tốt đẹp cho riêng mình. Thay vào đó, sự phát triển cá nhân của chúng ta gắn liền với sự phát triển của những người xung quanh. Cùng nhau, chúng ta nhìn thấy lợi ích chung trong cuộc sống chung của mình."
Trí tuệ nhân tạo (AI) trong các thừa tác vụ Công Giáo
Trong bài thảo luận của mình, Scherz đã nêu bật ba thừa tác vụ Công Giáo có thể triển khai trí tuệ nhân tạo, đồng thời nêu chi tiết các mối đe dọa tiềm ẩn.
Scherz nói: "Mục vụ Công Giáo lớn nhất" mà trí tuệ nhân tạo có thể được triển khai là chăm sóc sức khỏe. Vì "17% bệnh nhân tại Hoa Kỳ được chăm sóc tại một cơ sở Công Giáo, nên gần như chắc chắn đây là thừa tác vụ mà hầu hết những người không theo Công Giáo tương tác với Giáo hội".
Ông nói thêm: "Thông qua các cơ sở chăm sóc sức khỏe này, Giáo hội hiện thực hóa lời kêu gọi của Chúa Giêsu là chữa lành bệnh tật. Chăm sóc sức khỏe cũng là một lĩnh vực của nền kinh tế đã chứng kiến sự ứng dụng nhanh chóng của kỹ thuật trí tuệ nhân tạo."
"Trong thập kỷ qua, các công ty công nghệ chăm sóc sức khỏe đã tìm cách đưa hàng loạt dữ liệu được lưu trữ trong hồ sơ bệnh án điện tử của họ vào sử dụng và đào tạo trí tuệ nhân tạo. Các công ty bảo hiểm đang sử dụng trí tuệ nhân tạo để giúp sửa chữa và hoàn tất các yêu cầu bồi thường thiếu thông tin chính xác."
Ông cho biết: Vấn đề nằm ở "sự thiên vị do thiếu tính đa dạng trong dữ liệu đào tạo, chẳng hạn như các nghiên cứu về bộ gen ban đầu phần lớn bao gồm các đối tượng nghiên cứu thuộc tầng lớp trung lưu và gốc Âu Châu".
Theo Scherz, mặc dù trí tuệ nhân tạo được sử dụng để cải thiện chẩn đoán và mang lại hiệu quả cao hơn, nhưng chúng ta phải cảnh giác với "những mối nguy hiểm đáng kể. Bất cứ điều gì hạn chế quyền truy cập cơ bản một cách thiên vị sẽ là một sự xúc phạm đến phẩm giá bình đẳng của con người xuất phát từ sự tham gia chung của chúng ta vào hình ảnh của Thiên Chúa."
Ngoài ra, theo Scherz, "thuật toán không thể thay thế một cử chỉ gần gũi hay một lời an ủi. Phần lớn những gì các bác sĩ làm không phải là một quá trình phân tích thuần túy. Họ thương lượng với bệnh nhân để họ chấp nhận sự chăm sóc, duy trì tinh thần của những người mắc bệnh mãn tính và điều chỉnh liệu pháp để phù hợp hơn với cuộc sống phức tạp của họ."
Scherz cho biết: "Một thừa tác vụ thứ hai chịu ảnh hưởng nặng nề bởi trí tuệ nhân tạo là các trường Công Giáo. Các doanh nhân giáo dục và công nghệ "đang hứa hẹn một tương lai trong đó trí tuệ nhân tạo cho phép giáo dục cá nhân hóa cho mọi học sinh."
Scherz nói: "Theo tầm nhìn này, trí tuệ nhân tạo sẽ là gia sư riêng cho mỗi trẻ em, hoặc ít nhất là xây dựng các kế hoạch học tập phù hợp với từng cá nhân," nhưng trí tuệ nhân tạo không thể thay thế giáo viên, bởi vì họ "làm nhiều hơn là chỉ truyền đạt kiến thức".
Ông nói: Giáo viên "là điển hình những phẩm chất thiết yếu của con người và truyền cảm hứng cho niềm vui khám phá. Mối quan hệ gặp gỡ này là cốt lõi của giáo dục thực sự. Giáo viên nuôi dưỡng các đức tính và đóng vai trò là làm gương mẫu".
Ông cũng nhấn mạnh mối đe dọa rõ ràng theo đó, học sinh sẽ lạm dụng trí tuệ nhân tạo và sử dụng nó để hoàn thành bài tập viết. Scherz nói: "Ðây là một cuộc khủng hoảng đối với các trường học, đặc biệt là những trường có chương trình giáo dục khai phóng như trường Công Giáo, bởi vì viết không chỉ là việc tạo ra nội dung. Viết luận buộc học sinh phải suy nghĩ, sắp xếp ý tưởng và lập luận mạch lạc."
Cuối cùng, Scherz đề cập đến trí tuệ nhân tạo trong lĩnh vực mục vụ. Ông nói: "Ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy người ta đang chuyển sang sử dụng chatbot để tìm kiếm các nguồn tài nguyên tôn giáo" và trí tuệ nhân tạo "đang trở thành tiêu chuẩn cho các thẩm quyền tôn giáo."
Scherz nói: "Người ta đang cổ vũ trí tuệ nhân tạo, hoặc phát triển các ứng dụng trí tuệ nhân tạo, để định hình phản ứng của họ và hành động theo hình ảnh Thiên Chúa hoặc một nhân vật tôn giáo. Mọi người đang sử dụng trí tuệ nhân tạo để xây dựng các kho tàng tâm linh hoặc để cung cấp hướng dẫn tâm linh."
Scherz cho biết: "Các trang web Công Giáo đang sử dụng trí tuệ nhân tạo để cung cấp cho giáo dân quyền truy cập vào giáo lý của Giáo hội". Ông giải thích rằng việc các mục tử và giáo dân sử dụng trí tuệ nhân tạo như một công cụ nghiên cứu để tìm hiểu các diễn giải về Kinh thánh, thông tin giáo lý hoặc giáo lý có thể mang lại lợi ích.
Ðể các hệ thống trí tuệ nhân tạo Công Giáo này hoạt động, người ta phải thực sự xem xét tài liệu nguồn được cung cấp. Scherz nói: "Thật không may, người ta có xu hướng dựa vào bản tóm tắt của trí tuệ nhân tạo, và những gì bắt đầu như một công cụ nghiên cứu thường có thể trở thành nhiều hơn thế."
Scherz nói: Những người bạn đồng hành trí tuệ nhân tạo "vô cùng nguy hiểm, đặc biệt là việc trí tuệ nhân tạo có xu hướng gây ảo giác và rối loạn tâm thần. Việc tương tác với chatbot có thể ngăn cản việc gặp gỡ thực tế với các mục tử, vì người ta có thể cảm thấy nhu cầu của họ được trí tuệ nhân tạo đáp ứng".
Theo Scherz, trí tuệ nhân tạo "cũng làm dấy lên mối lo ngại từ phía các mục tử. Ngày càng có nhiều báo cáo về việc các mục tử sử dụng trí tuệ nhân tạo cho khía cạnh tâm linh trong công việc của họ, chẳng hạn như viết bài giảng hoặc chuẩn bị tài liệu giáo dục tôn giáo".
Scherz nói: "Giống như việc viết lách nói chung, vấn đề là bài giảng một phần mang tính đào tạo- định hình mục tử khi ngài tiếp cận Kinh Thánh. Việc hoàn toàn từ bỏ vai trò này cho trí tuệ nhân tạo sẽ làm suy yếu tính chân chính trong chứng tá của vị mục tử."
Scherz cho biết: "Kỹ thuật mang đến những cơ hội tuyệt vời, nhưng cũng tiềm ẩn những nguy cơ lớn. Chúng có thể dẫn đến bất công, xa lánh và làm biến dạng nhân cách. Ðồng thời, trí tuệ nhân tạo mang lại hiệu quả cao hơn và những năng lực mới để phục vụ lợi ích chung."
Scherz cho biết: "Sự xuất hiện của trí tuệ nhân tạo mang đến cho Giáo hội một cơ hội truyền giảng tin mừng... Người ta đang đặt ra những câu hỏi cơ bản đầu tiên về ý nghĩa của việc làm người sau một thời gian dài" và "Giáo hội có thể cung cấp những câu trả lời đó".