Bài Giảng Của Ðức Giáo Hoàng Phanxicô
trong Thánh lễ Kết Thúc Phiên họp Ðầu Tiên
của Thượng Hội Ðồng về Tính Ðồng Nghị
Bài Giảng Của Ðức Giáo Hoàng Phanxicô trong Thánh lễ Kết Thúc Phiên họp Ðầu Tiên của Thượng Hội Ðồng về Tính Ðồng Nghị.
Vũ Văn An
Vatican (VietCatholic News 29-10-2023) - Lúc 10 giờ, Chúa Nhật 29 tháng 10 năm 2023, Ðức Giáo Hoàng Phanxicô đã chủ sự Thánh Lễ Chúa Nhật XXX Thường Niên, tại Vương Cung Thánh Ðường Thánh Phêrô, để kết thúc Phiên Họp thứ nhất của Thượng Hội Ðồng Giám Mục về Tính Ðồng Nghị.
Theo CNA, có khoảng 5,000 người tham dự Thánh Lễ này. Trong bài giảng, Ðức Phanxicô cám ơn các Hồng Y, giám mục, linh mục, tu sĩ, và giáo dân khắp thế giới đã du hành tới Rôma để tham dự Thượng Hội Ðồng: "Khi bày tỏ lòng cảm ơn của tôi, tôi cũng muốn dâng lên lời cầu nguyện cho tất cả chúng ta: Xin cho chúng ta lớn lên trong việc thờ phượng Thiên Chúa và trong việc phục vụ người lân cận của chúng ta. Thờ phượng và phục vụ. Xin Chúa đồng hành với chúng ta. Chúng ta hãy tiến lên một cách hân hoan".
Sau đây là bản dịch Việt ngữ toàn văn bài giảng của Ðức Giáo Hoàng Phanxicô:
Một luật sĩ đến gặp Chúa Giêsu với lý do để thử Người. Tuy nhiên, câu hỏi ông đặt ra là một câu hỏi quan trọng và lâu dài, đôi khi nảy sinh trong tâm hồn chúng ta và trong đời sống của Giáo hội: "Ðiều răn nào trong luật là lớn nhất?" (Mt 22:36). Cả chúng ta nữa, khi đắm mình trong dòng chảy sống động của Truyền Thống, cũng có thể hỏi: "Ðiều quan trọng nhất là gì? Ðâu là động lực?" Ðiều gì quan trọng đến mức trở thành nguyên tắc chỉ đạo mọi sự? Câu trả lời của Chúa Giêsu rất rõ ràng: "Ngươi phải yêu mến Chúa là Thiên Chúa ngươi hết lòng, hết linh hồn và hết trí khôn ngươi. Ðây là điều răn lớn nhất và đầu tiên. Và điều thứ hai cũng giống như vậy: Ngươi phải yêu người lân cận như chính mình" (Mt 22:37-39).
Thưa các Hồng Y, Giám mục và linh mục, các tu sĩ nam nữ, anh chị em thân mến, khi kết thúc giai đoạn này của cuộc hành trình, điều quan trọng là phải nhìn vào "nguyên tắc và nền tảng" từ đó mọi sự bắt đầu lại: bằng tình yêu. Mến Chúa bằng cả cuộc đời và yêu người lân cận như chính mình. Không phải những chiến lược của chúng ta, những toan tính của con người, những đường lối của thế giới, nhưng là tình yêu Thiên Chúa và tha nhân: đó là tâm điểm của mọi sự. Và làm thế nào chúng ta có thể truyền tải động lực yêu thương này? Tôi xin đề nghị hai động từ, hai chuyển động của con tim mà tôi muốn suy gẫm: tôn thờ và phục vụ. Chúng ta yêu mến Thiên Chúa qua việc tôn thờ và phục vụ.
Ðộng từ đầu tiên, tôn thờ. Yêu mến là tôn thờ. Tôn thờ là phản ứng đầu tiên chúng ta có thể dâng lên cho tình yêu nhưng không và đáng thán phục của Thiên Chúa. Sự thán phục của việc tôn thờ, sự kỳ diệu của việc tôn thờ, là điều thiết yếu trong đời sống Giáo hội, đặc biệt trong thời đại chúng ta, khi chúng ta đã từ bỏ việc thực hành tôn thờ. Thờ phượng Thiên Chúa có nghĩa là thừa nhận trong đức tin rằng chỉ một mình Người là Chúa và cuộc sống cá nhân của chúng ta, con đường lữ hành của Giáo hội và kết quả cuối cùng của lịch sử, tất cả đều phụ thuộc vào sự dịu dàng của tình yêu của Người. Người ban ý nghĩa cho cuộc sống của chúng ta.
Khi thờ phượng Thiên Chúa, chúng ta tái khám phá rằng chúng ta được tự do. Ðó là lý do tại sao Kinh Thánh thường xuyên liên kết tình yêu Chúa với cuộc chiến chống lại mọi hình thức thờ ngẫu tượng. Những người thờ phượng Chúa từ chối ngẫu tượng vì trong khi Chúa giải phóng thì ngẫu tượng lại nô dịch. Các ngẫu tượng lừa dối chúng ta và không bao giờ thực hiện được những gì chúng hứa hẹn, bởi vì chúng là "công việc của bàn tay loài người" (Tv 115:4). Kinh thánh không kho-an nhượng đối với việc thờ ngẫu tượng, bởi vì các ngẫu tượng được con người tạo ra và thao túng, trong khi Thiên Chúa, Thiên Chúa hằng sống, thì hiện diện và siêu việt; Người là Ðấng "không phải như những gì tôi tưởng tượng về Người, Ðấng không phụ thuộc vào những gì tôi mong đợi ở Người và do đó có thể làm đảo lộn những kỳ vọng của tôi, chính vì Người sống động. Bằng chứng cho thấy không phải lúc nào chúng ta cũng có quan niệm đúng về Thiên Chúa là đôi khi chúng ta thất vọng: Chúng ta nghĩ: 'Tôi đã mong đợi một điều, tôi đã tưởng tượng rằng Chúa sẽ hành xử như thế này, nhưng thay vào đó tôi đã sai'. Nhưng bằng cách này, chúng ta quay trở lại con đường thờ ngẫu tượng, muốn Chúa hành động theo hình ảnh mà chúng ta có về Người" (C.M. Martini, I grandi della Bibbia. Esercizi Spirituali con l'Antico Testamento, Florence, 2022, 826 -827). Chúng ta luôn có nguy cơ nghĩ rằng chúng ta có thể "kiểm soát Thiên Chúa", chúng ta có thể giới hạn tình yêu của Người trong nghị trình riêng của chúng ta. Thay vào đó, cách Người hành động luôn không thể đoán trước được, nó vượt quá suy nghĩ của chúng ta, và do đó, cách hành động của Thiên Chúa đòi hỏi sự thán phục và tôn thờ. Sự thán phục là điều rất quan trọng!
Chúng ta phải liên tục đấu tranh chống lại mọi hình thức thờ ngẫu tượng; không chỉ những thứ trần tục, vốn thường xuất phát từ thói kiêu ngạo, chẳng hạn như ham muốn thành công, ích kỷ, tham tiền - chúng ta đừng quên rằng ma quỷ xâm nhập "qua các chiếc túi", những quyến rũ của chủ nghĩa duy nghiệp; nhưng cũng có những hình thức thờ ngẫu tượng được ngụy trang dưới dạng linh đạo - linh đạo của chính tôi: các ý tưởng tôn giáo của riêng tôi, các kỹ năng mục vụ của chính tôi... Chúng ta hãy cảnh giác, kẻo chúng ta thấy chúng ta đang đặt mình vào trung tâm hơn là Người. Và chúng ta hãy trở lại việc thờ phượng. Chớ gì việc thờ phượng là trọng tâm đối với những mục tử trong chúng ta: chúng ta hãy dành thời gian mỗi ngày để thân mật với Chúa Giêsu Mục Tử Nhân Lành, tôn thờ Người trong Nhà Tạm. Mong sao Giáo Hội tôn thờ: trong mọi giáo phận, mọi giáo xứ, mọi cộng đoàn, chúng ta hãy tôn thờ Chúa! Chỉ bằng cách này chúng ta mới hướng về Chúa Giêsu chứ không hướng về chính mình. Vì chỉ qua việc tôn thờ thầm lặng, Lời Chúa mới sống động trong lời nói của chúng ta; chỉ trước sự hiện diện của Người, chúng ta mới được thanh tẩy, biến đổi và đổi mới bởi ngọn lửa Thánh Thần của Người. Anh chị em thân mến, chúng ta hãy tôn thờ Chúa Giêsu!
Ðộng từ thứ hai là phục vụ. Yêu mến là phục vụ. Trong giới răn lớn, Chúa Kitô gắn kết Thiên Chúa và tha nhân với nhau để họ không bao giờ bị tách rời. Không thể có kinh nghiệm tôn giáo thực sự nào mà lại điếc tai trước tiếng kêu của thế giới. Không có tình yêu Thiên Chúa nếu không quan tâm và chăm sóc người lân cận; nếu không, chúng ta có nguy cơ trở thành người Pharisiêu. Chúng ta có thể có rất nhiều ý tưởng hay về cách cải cách Giáo hội, nhưng chúng ta hãy nhớ: tôn thờ Thiên Chúa và yêu thương anh chị em chúng ta bằng tình yêu của Người, đó là một cuộc cải cách vĩ đại và lâu dài. Trở thành một Giáo hội thờ phượng và một Giáo hội phục vụ, rửa chân cho nhân loại bị thương tích, đồng hành với những người yếu ớt, yếu đuối và bị gạt sang một bên, ra đi trong yêu thương để gặp gỡ người nghèo. Chúng ta đã nghe trong bài đọc thứ nhất Chúa đã truyền lệnh này như thế nào.
Thưa anh chị em, tôi nghĩ đến các nạn nhân của sự tàn bạo của chiến tranh; những đau khổ của những người di cư, nỗi đau giấu ẩn của những người sống một mình và trong cảnh nghèo khó; những người bị đè bẹp bởi những gánh nặng của cuộc sống; những người không còn nước mắt để rơi, những người không có tiếng nói. Và tôi cũng nghĩ đến việc thường xuyên, đằng sau những lời nói hoa mỹ và những lời hứa hấp dẫn, người ta bị lợi dụng hoặc không làm gì để ngăn chặn điều đó xảy ra. Khai thác những người dễ bị tổn thương là một tội nặng, một tội nặng làm xói mòn tình huynh đệ và tàn phá xã hội. Là môn đệ của Chúa Giêsu, chúng ta mong muốn mang đến cho thế giới một loại men khác, đó là men Tin Mừng. Ðặt Thiên Chúa lên hàng đầu và cùng với Người, những người được Người đặc biệt yêu thương: những người nghèo và người yếu đuối.
Thưa anh chị em, đây chính là Giáo Hội mà chúng ta được mời gọi "ước mơ": một Giáo Hội phục vụ mọi người, phục vụ những người hèn mọn nhất trong số anh chị em của chúng ta. Một Giáo hội không bao giờ đòi hỏi phải chứng thực "hành vi tốt", nhưng luôn chào đón, phục vụ, yêu thương và tha thứ. Một Giáo Hội với những cánh cửa rộng mở là nơi trú ẩn của lòng thương xót. Thánh Gioan Kim Khẩu nói: "Người có lòng thương xót là bến đỗ cho những người đang cần giúp đỡ; và bến cảng tiếp nhận tất cả những người đang thoát khỏi vụ đắm tàu, và giải thoát họ khỏi nguy hiểm, dù họ là người xấu hay người tốt; bất kể họ là loại người nào đang gặp nguy hiểm, nó sẽ tiếp nhận họ vào nơi trú ẩn của nó. Bạn cũng vậy, khi bạn nhìn thấy một người đàn ông bị đắm tàu trên đất liền vì nghèo khó, đừng ngồi phán xét anh ta, cũng không yêu cầu giải thích, mà hãy xoa dịu nỗi đau khổ của anh ta. (Trong Pauperem Lazarum, II, 5).
Thưa anh chị em, Phiên họp Toàn Thể của Thượng Hội đồng đã kết thúc. Trong "cuộc đàm luận của Thánh Thần" này, chúng ta đã cảm nghiệm được sự hiện diện yêu thương của Chúa và khám phá ra vẻ đẹp của tình huynh đệ. Chúng ta đã lắng nghe nhau và trên hết, trong những nền tảng và mối quan tâm phong phú khác nhau, chúng ta đã lắng nghe Chúa Thánh Thần. Ngày nay chúng ta không nhìn thấy thành quả đầy đủ của quá trình này, nhưng với tầm nhìn xa trông rộng, chúng ta nhìn về chân trời mở ra trước mắt. Chúa sẽ hướng dẫn và giúp đỡ chúng ta trở thành một Giáo hội có tính đồng nghị và truyền giáo hơn, một Giáo hội tôn thờ Thiên Chúa và phục vụ những người nữ cũng như nam trong thời đại chúng ta, tiến bước để mang đến cho mọi người niềm vui an ủi của Tin Mừng.
Thưa anh chị em, tôi cảm ơn anh chị em vì tất cả những gì anh chị em đã làm trong Thượng Hội đồng và vì tất cả những gì anh chị em tiếp tục làm. Cảm ơn anh chị em vì cuộc hành trình chúng ta đã cùng nhau thực hiện, vì sự lắng nghe và đối thoại của anh chị em. Ðể bày tỏ lòng biết ơn của tôi, tôi cũng muốn dâng lời cầu nguyện cho tất cả chúng ta: chớ gì chúng ta lớn lên trong việc thờ phượng Thiên Chúa và trong việc phục vụ tha nhân. Ðể tôn thờ và phục vụ. Xin Chúa đồng hành cùng chúng ta. Chúng ta hãy tiến lên một cách hân hoan!