Diễn văn của Ðức Thánh Cha
gửi Cuộc họp Toàn thể lần thứ 18
của Thượng hội đồng Giám mục thường lệ lần thứ 16
Diễn văn của Ðức Thánh Cha gửi Cuộc họp Toàn thể lần thứ 18 của Thượng hội đồng Giám mục thường lệ lần thứ 16.
Vũ Văn An
Vatican (VietCatholic News 26-10-2023) - Văn phòng Tổng thư ký Thượng Hội Ðồng Giám Mục về tính đồng nghị, ngày 25 tháng 10 năm 2023, đã cho công bố tham luận của Ðức Giáo Hoàng Phanxicô với Cuộc họp chung thứ 18 của Thượng hội đồng Giám mục thường lệ lần thứ 16.
Sau đây là bản dịch Việt ngữ tham luận của ngài, dựa vào bản tiếng Anh do Văn phòng Tổng thư ký cung cấp:
Tôi thích nghĩ về Giáo Hội như một dân trung thành của Thiên Chúa, thánh thiện và tội lỗi, một dân được triệu tập và kêu gọi bằng sức mạnh của các mối phúc và của Mát-thêu 25.
Chúa Giêsu không chọn bất cứ mô hình chính trị nào vào thời của Người cho Giáo hội của Người: không phải người Pharisiêu, người Sađuchê, người Essene, hay người nhiệt thành. Không có "công ty cửa đóng then cài nào"; Người chỉ lấy truyền thống của Israel: "các ngươi sẽ là dân của Ta và Ta sẽ là Thiên Chúa của các ngươi".
Tôi thích nghĩ về Giáo hội như một dân tộc đơn sơ và khiêm nhường bước đi trước sự hiện diện của Chúa (dân trung thành của Thiên Chúa). Ðây là ý nghĩa tôn giáo của dân trung thành chúng ta. Và tôi nói những người trung thành để không rơi vào nhiều quan điểm và kiểu mẫu ý thức hệ mà thực tại dân Chúa bị "giản lược" vào. Ðơn giản là những người trung thành, hay còn gọi là "dân thánh trung thành của Thiên Chúa" đang ở trên đường, vừa thánh thiện vừa tội lỗi. Và đó là Giáo Hội.
Một trong những đặc điểm của dân tộc trung thành này là tính không thể sai lầm của nó; vâng, đó là niềm tin không thể sai lầm. (In credendo falli nequit, Lumen Gentium 9 cho biết như thế). Không thể sai lầm trong niềm tin. Và tôi giải thích điều đó như thế này: "khi anh chị em muốn biết Mẹ Thánh Giáo hội tin gì, hãy đến với Huấn quyền vì nhiệm vụ của nó là dạy điều đó cho anh chị em. Nhưng khi anh chị em muốn biết Giáo hội tin như thế nào, hãy đến với dân trung thành".
Một hình ảnh hiện lên trong tâm trí tôi: dân trung thành hiệp nhất ở lối vào Nhà thờ Chính tòa Ephesô. Lịch sử (hoặc truyền thuyết) kể lại rằng dân chúng đứng ở hai bên đường dẫn tới Nhà thờ Chính tòa trong khi các Giám mục đang tiến về phía lối vào, và họ đồng thanh lặp lại: "Mẹ Thiên Chúa", yêu cầu Hàng Giáo phẩm tuyên bố như một tín điều sự thật này, sự thật mà họ sở hữu như dân của Thiên Chúa. (Một số người nói rằng họ có gậy trong tay và đưa cho các Giám mục xem). Tôi không biết đây là lịch sử hay truyền thuyết, nhưng hình ảnh này có giá trị.
Dân trung thành, dân thánh thiện, trung thành của Thiên Chúa, có linh hồn, và vì có thể nói về linh hồn của dân, chúng ta có thể nói về một lối giải thích, một cách nhìn thực tại, một ý thức. Dân trung thành chúng ta có ý thức về phẩm giá của mình, rửa tội cho con cái, chôn cất người chết.
Các thành viên của Phẩm Trật phát xuất từ dân tộc này và đã nhận được đức tin từ dân tộc này, nói chung là từ các bà mẹ của chúng ta - "mẹ và bà của con" Thánh Phaolô nói với Timôtê - một đức tin được truyền tải bằng phương ngữ nữ tính, giống như mẹ của anh em Maccabê đã nói chuyện với họ "bằng phương ngữ" của con cái bà. Và ở đây, tôi muốn nhấn mạnh rằng, nơi dân thánh trung thành của Thiên Chúa, đức tin được truyền tải bằng phương ngữ, và nói chung bằng phương ngữ nữ tính. Ðiều này không chỉ vì Giáo hội là Mẹ, và chính phụ nữ là những người phản ảnh Giáo hội tốt nhất (Giáo hội là phụ nữ), mà bởi vì chính những người phụ nữ biết chờ đợi, biết khám phá những nguồn lực của Giáo hội, của những con người trung thành, những người mạo hiểm vượt quá những gì có thể, có lẽ là sợ hãi, nhưng can đảm, và trong ánh bình minh của một ngày bình minh, họ đến gần một ngôi mộ với trực giác (chưa phải hy vọng) rằng có thể có sự sống nào đó.
Những người phụ nữ của dân thánh trung thành với Thiên Chúa là phản ảnh của Giáo hội. Giáo Hội là nữ tính, là người phối ngẫu, là mẹ.
Khi các thừa tác viên phục vụ quá mức và ngược đãi dân Chúa, họ làm biến dạng bộ mặt của Giáo hội bằng thái độ tự tôn nam nhi (machismo) và độc tài (chỉ cần nhớ lại sự can thiệp của Sơ Liliana Franco). Thật đau lòng khi thấy ở một số văn phòng giáo xứ có "bảng giá" cho các dịch vụ bí tích, tương tự như một siêu thị. Hoặc Giáo hội là dân trung thành của Thiên Chúa trên đường đi, thánh thiện và tội lỗi, hoặc cuối cùng Giáo hội trở thành một doanh nghiệp cung cấp nhiều dịch vụ khác nhau. Và khi các thừa tác viên mục vụ đi theo con đường thứ hai này, Giáo hội cuối cùng trở thành siêu thị của ơn cứu độ, và các linh mục chỉ là nhân viên của một công ty đa quốc gia. Ðây là sự thất bại nặng nề mà chủ nghĩa giáo sĩ trị dẫn chúng ta đến với nỗi đau buồn và tai tiếng lớn (chỉ cần vào các tiệm may của giáo hội ở Rome để thấy tai tiếng của các linh mục trẻ đang thử áo chùng thâm và đội mũ, hoặc áo lễ và áo choàng có ren).
Chủ nghĩa giáo sĩ trị là một cái gai, một tai họa, một hình thức trần tục làm ô uế và làm tổn thương dung mạo hiền thê của Chúa; nó nô dịch dân thánh thiện và trung thành của Thiên Chúa.
Và dân Thiên Chúa, dân thánh thiện và trung thành của Thiên Chúa, tiến bước một cách kiên nhẫn và khiêm nhường, chịu đựng sự khinh miệt, ngược đãi và bị gạt ra ngoài lề của chủ nghĩa giáo sĩ trị được thể chế hóa. Thật tự nhiên biết bao khi chúng ta nói về các ông hoàng trong Giáo hội, hay về việc thăng chức giám mục như là sự thăng tiến trong sự nghiệp! Những nỗi kinh hoàng của thế giới, tính trần tục ngược đãi dân thánh và trung thành của Thiên Chúa.