Phiên họp cấp châu lục Trung Ðông tại Libăng về tính đồng nghị:
Ở Ðông phương, chúng ta hoặc cùng là Kitô hữu hoặc không
Phiên họp cấp châu lục Trung Ðông tại Libăng về tính đồng nghị: Ở Ðông phương, chúng ta hoặc cùng là Kitô hữu hoặc không
Vu Van An
Bethany (VietCatholic News 17-03-2023) - Theo trang mạng https://www.synod.va - media@synod.va, sáng thứ Hai, ngày 13 tháng 2 năm 2023, Phiên họp cấp Châu lục về tính Ðồng nghị của Trung Ðông đã bắt đầu tại Bethany - Harissa, Libăng.
Sau khi cầu nguyện cho các nạn nhân của trận động đất xảy ra ở Syria và Thổ Nhĩ Kỳ, cha Khalil Alwan, tổng thư ký của Hội đồng Thượng phụ Công Giáo Ðông phương và là điều hợp viên chung của Thượng Hội đồng, đã khai mạc phiên họp bằng cách nhắc lại Thông điệp Mục vụ mà vào năm 1992, các Thượng phụ Công Giáo Ðông phương đã gửi cho các tín hữu của họ ở Trung Ðông và những người sống rải rác khắp thế giới, với tựa đề: "Sự hiện diện của Kitô hữu ở Ðông phương, nhân chứng và thông điệp". Ðối với Cha Alwan, "bức thư này vạch ra con đường của các Giáo Hội Công Giáo ở Ðông phương và tóm tắt bản sắc và tương lai của họ bằng hạn từ 'hiện diện'. 'Sự hiện diện' này được thể hiện một cách hữu hiệu và chân thực, theo gương Chúa Kitô và Giáo hội của Người, trong ngôn ngữ Ả Rập và di sản mà chúng ta là những người xây dựng và trong nền văn minh Ả Rập mà chúng ta đã giúp thiết lập. Sự hiện diện của chúng ta cũng là sự hiện diện phục vụ con người mà không có sự phân biệt hay kỳ thị. Ðó là sự hiện diện đại kết để hợp tác chung; đó là sự hiện diện đối thoại với những người có thiện chí, người Hồi giáo và người Do Thái; và cuối cùng, đó là sự hiện diện có tính chất hoàn cầu, nhờ vào con cái của chúng ta ở khắp nơi trên thế giới, bởi vì đó là sự hiệp thông của đức tin, tình yêu và sự thống thuộc công dân dù chúng ta ở đâu".
Cha nói tiếp: "Ba mươi năm sau 'lộ trình' này, bảy Giáo Hội Công Giáo đang nhóm họp ngày hôm nay: Copts, Syriacs, Maronites, Melkites, Chaldeans, Armenians và Latins. Chúng ta đến từ Ðất Thánh, Jordan, Libăng, Syria, Ai Cập, Iraq và Armenia, để lắng nghe những gì Chúa Thánh Thần đang nói với các Giáo hội và cùng nhau cầu nguyện và suy tư về những mối quan tâm chung của chúng ta và chia sẻ những khát vọng tương lai của chúng ta với một niềm hy vọng không làm thất vọng. Nhiều điều hợp nhất chúng ta, chúng ta hợp nhất bởi các điều kiện của các quốc gia của chúng ta, nơi mà tất cả chúng ta thường thiếu tự do tôn giáo, tự do ngôn luận, tự do cho phụ nữ và tự do cho trẻ em. Tất cả chúng ta đều cố gắng, tùy theo năng lực của mình, chống tham nhũng trong chính trị và kinh tế. Tất cả chúng ta đều tìm cách thực hành sự minh bạch trong các định chế tôn giáo và xã hội, và mong muốn thực hành quyền công dân một cách có trách nhiệm và đấu tranh chống nghèo đói và thiếu hiểu biết. Tất cả chúng ta đều chịu cảnh con cháu chúng ta di cư, những người thấy đời sống xứng đáng của họ bị thu nhỏ, dẫn tới việc các cộng đồng và nhân chứng của chúng ta ở vùng đất mà Chúa đã chọn làm nơi cư ngụ của Người này trở nên nhỏ bé dần. Tuy nhiên, chúng ta, những người con của Giáo hội, không chỉ liên kết với nhau bởi những trăn trở và khó khăn của cuộc sống, mà chúng ta còn được liên kết với nhau bởi một phép rửa, một đức tin, một tình yêu và một niềm hy vọng. Trên cơ sở này, vốn hợp nhất chúng ta, chúng ta triệu tập Thượng hội đồng của chúng ta vào tuần này để kết thúc giai đoạn thứ hai của việc 'Cùng nhau bước đi' của chúng ta, tức giai đoạn lục địa. Chúng ta bảo đảm rằng cuộc họp của chúng ta sẽ diễn ra như Ðức Giáo Hoàng Phanxicô mong muốn". Sau đó, cha Alwan kết thúc bài phát biểu của mình bằng cách lặp lại những gì các Thượng phụ đã viết cách đây ba mươi năm trong lá thư mục vụ của họ và vẫn còn nói với Thượng Hội đồng này ngày hôm nay. "Các Giáo hội của chúng ta ở Ðông phương nổi bật bởi sự cổ kính, di sản phong phú, sự đa dạng trong các biểu thức phụng vụ, tính độc đáo của linh đạo và các chân trời thần học, và sức mạnh của chứng từ qua nhiều thế kỷ, và thường dẫn đến mức tử đạo anh dũng, và chúng ta mang điều này trong trái tim mình và nó là nguồn kích thích niềm hy vọng lớn lao, nguồn tự tin và kiên định để tiến tới tương lai. Tính đa dạng là đặc điểm chính của Giáo Hội phổ quát và của Kitô giáo ở Ðông phương. Tính đa dạng này luôn là nguồn phong phú cho toàn thể Giáo hội khi chúng ta sống nó trong sự hiệp nhất của đức tin và trong tinh thần yêu thương. Nhưng, tiếc thay, nó đã trở thành chia rẽ và chia rẽ vì tội lỗi của con người và vì họ xa rời Thần Khí Chúa Kitô.Tuy nhiên, điều hợp nhất chúng ta quan trọng hơn điều ngăn cách chúng ta và không ngăn cản chúng ta gặp gỡ và cộng tác. Bất chấp các chia rẽ, Kitô giáo Ðông phương tạo được một sự hợp nhất không thể chia cắt trong nền tảng của mình. Chúng ta là các Kitô hữu với nhau lúc tốt và lúc xấu. Một ơn gọi, một chứng từ, một định mệnh. Vì vậy, chúng ta được kêu gọi cộng tác với nhau, bằng nhiều cách thức và phương tiện khác nhau, để củng cố gốc rễ của các tín hữu đã được trao phó cho chúng ta, trong tinh thần huynh đệ và yêu thương, trong nhiều lĩnh vực mà lợi ích chung của tất cả các Kitô hữu cũng thúc đẩy chúng ta bước vào, cũng như các nguyện vọng của tất cả các tín hữu của các Giáo hội Kitô giáo khác nhau, những người đặt hy vọng cao nhất của họ vào sự hợp tác và gần gũi của chúng ta. Ở Ðông phương, hoặc chúng ta là Kitô hữu với nhau hoặc không. Và nếu các mối liên hệ giữa các Giáo hội Ðông phương không phải lúc nào cũng tốt đẹp vì nhiều lý do, bên trong và bên ngoài, thì đã đến lúc chúng ta phải thanh tẩy ký ức Kitô giáo của mình khỏi những lớp lang tiêu cực của quá khứ, dù chúng có thể đau đớn đến đâu, để cùng nhau nhìn về tương lai theo tinh thần của Chúa Kitô và dưới sự hướng dẫn của Tin Mừng và lời dạy của các Tông đồ của Người.
Sau đó, cuộc họp tiếp tục với bài phát biểu của Ðức Hồng Y Jean-Claude Hollerich, Tổng tường trình viên của Phiên họp Toàn thể thường lệ lần thứ XVI của Thượng Hội đồng Giám mục, người đã nhắc lại các giai đoạn của hành trình cho đến nay. "Tôi đặc biệt vinh dự được có mặt ở Trung Ðông, nơi mà tính đồng nghị đã có truyền thống lâu đời, và tôi mong muốn được trải nghiệm và học hỏi từ anh chị em. Nhờ sự đóng góp quý giá của anh chị em, tôi hoàn toàn tin chắc rằng Giáo hội hoàn vũ có thể trở nên đồng nghị hơn, và nó có thể mở rộng không gian trong lều của nó".
Ðức Hồng Y Hollerich nói tiếp, "Như chúng ta đã biết, Ðức Giáo Hoàng Phanxicô đã biến tính đồng nghị, được hiểu là 'cùng nhau đồng hành' bằng cách lắng nghe Chúa Thánh Thần, trở thành tập chú chính trong triều giáo hoàng của ngài. Và bây giờ khi chúng ta quy tụ tại đây ở Beirut, trong hợp tác với các phiên họp lục địa khác và trên cơ sở tài liệu làm việc và các truyền thống đồng nghị lâu đời ở Trung Ðông, chúng ta đóng góp để tìm ra câu trả lời cho câu hỏi căn bản vốn hướng dẫn toàn bộ hành trình đồng nghị: Làm thế nào đạt được việc 'Cùng nhau bước đi' này, một việc giúp Giáo hội công bố Tin Mừng, theo sứ mệnh được trao phó cho nó, và phải được hoàn thành ngày hôm nay ở các bình diện khác nhau? Chúa Thánh Thần kêu gọi chúng ta thực hiện những bước nào khác để lớn lên như một Giáo hội đồng nghị?"
Ðức Hồng Y Hollerich nói thêm: "Chúng ta biết rằng 'đồng hành cùng nhau' là một khái niệm dễ diễn đạt bằng lời, nhưng không dễ đưa vào thực hành. 'đồng hành cùng nhau' này là cần thiết ở Trung Ðông, nơi cử hành thực tại của nhiều tôn giáo và tín phái, và sự đa dạng này tự nó là một sự phong phú và một cơ hội tuyệt vời giúp cho tính đồng nghị trở thành khả hữu, vì đây là vấn đề cùng nhau bước đi chứ không phải bước đi một mình". Tổng tường trình viên của Phiên họp Toàn thể thường lệ lần thứ XVI của Thượng Hội đồng Giám mục đã kết thúc bài phát biểu của ngài bằng cách bày tỏ niềm xác tín của ngài rằng "hành trình của Thượng hội đồng Giám mục là công việc của Chúa, và chúng ta phải để cho Thần Khí của Người hướng dẫn chúng ta, Người là nhân vật chủ đạo thực sự của Thượng Hội đồng Giám mục. Tôi cũng muốn mời gọi chúng ta hãy để cho Chúa Thánh Thần hướng dẫn chúng ta trong các cuộc họp khác nhau của Phiên họp này ở Beirut, để tinh thần đồng nghị có thể được thể hiện nơi chúng ta như là 'phong cách tông đồ' của Giáo hội, để đối diện với những thách thức của thế giới đương thời".
Sau đó, Ðức Hồng Y Mario Grech, Tổng Thư Ký Thượng Hội Ðồng Giám Mục, đã tập chú vào hai điều kiện cần thiết để tiến trình Thượng Hội Ðồng thành công. Vấn đề thứ nhất liên quan đến sự cần thiết phải có sự tham gia tích cực của dân Chúa và các mục tử, "bởi vì cách thực hành đúng đắn của Thượng Hội đồng không bao giờ đặt hai chủ thể này cạnh tranh với nhau, nhưng giữ chúng trong mối liên hệ thường xuyên, cho phép cả hai hoàn thành chức năng của mình. Tham khảo trong một số Giáo hội đã cho phép dân Chúa thực hiện cách thức tham gia thích hợp đó vào chức vụ ngôn sứ của Chúa Kitô, được thể hiện trong cảm thức đức tin của tất cả những người đã được rửa tội. Quả thực, chúng ta có thể coi tính năng động của sự hiệp thông này như hoa trái của kinh nghiệm tập thể, một điều xua tan nhiều lo ngại lúc ban đầu. Việc tham gia tích cực của dân Chúa vào đời sống của Giáo hội không lấy mất điều gì khỏi việc phục vụ của phẩm trật, trái lại, nó củng cố và chứng tỏ chức năng không thể thiếu của phẩm trật này trong đời sống Giáo hội".
Ðức Hồng Y Grech nói tiếp: Ðiều kiện thứ hai liên quan đến tầm quan trọng của việc lắng nghe. Ðó là vấn đề lắng nghe những gì Chúa Thánh Thần đang nói với Giáo hội. "Câu nói cho rằng 'Giáo hội đồng nghị là Giáo hội lắng nghe' không thể và không được giản lược thành một cụm từ tu từ hoa mỹ. Trong tài liệu chuẩn bị, chúng ta đã yêu cầu lắng nghe mọi người, ngay cả những người ở xa, bởi vì chúng ta hiểu mọi người là mọi người, không loại trừ ai. Về vấn đề này, tôi cảm thấy cần phải nhấn mạnh rằng, bắt đầu từ giai đoạn lục địa đặc biệt này, chúng ta phải chú ý hơn đến những tiếng nói 'bên trong' Giáo hội, đặc biệt là những tiếng nói thường làm xáo trộn cơ thể giáo hội. Chúng ta được kêu gọi, trong lương tâm, đưa ra câu trả lời của chúng ta: từ những người tin tưởng sâu sắc qua những người vẫn còn nghi ngờ đến những người công khai không đồng ý. Không ai bị cấm nói. Ðó là lý do tại sao chúng ta phải cầu xin Chúa Thánh Thần ban nhiều can đảm hơn để nói, làm cho niềm xác tín của chúng ta hoàn toàn rõ ràng, nhưng cũng lắng nghe đầy đủ tiếng nói của người khác. Và các Phiên họp châu lục, vốn là hành vi thâm hậu hóa Giáo Hội hơn nữa, có thể đóng vai trò quyết định trong vấn đề này. Ðây là việc biện phân mà Văn phòng Tổng thư ký của Thượng Hội Ðồng chờ đợi từ giai đoạn châu lục để có thể, trên cơ sở các tài liệu do bảy Hội đồng châu lục ban hành, tập hợp lại thành công cụ làm việc cho Phiên họp Toàn thể, vốn thực sự là một biểu thức nói lên sự hiệp thông giáo hội".
Ðể kết luận, Ðức Hồng Y Mar Bechara Boutros Al-Rahi, Thượng phụ Giáo hội Maronite, nhắc nhở cam kết "sống như một Giáo hội đồng nghị" có nghĩa là cam kết trở thành "một Giáo hội học hỏi từ việc lắng nghe lời Chúa và đọc các dấu chỉ của thời đại, canh tân sứ mạng của mình bằng việc loan báo Tin Mừng và loan báo mầu nhiệm tử nạn và phục sinh của Chúa Kitô để cứu độ thế giới".
Thượng phụ Maronite tiếp tục nói rằng "chúng ta không được bỏ qua câu hỏi căn bản về con đường đồng nghị, vốn có hai mặt: làm thế nào việc 'cùng nhau đồng hành' này có thể giúp Giáo hội loan báo Tin Mừng theo sứ điệp đã được truyền đạt cho Giáo Hội, được thực hiện ngày hôm nay, tại địa phương và trên hoàn cầu? Và rồi Chúa Thánh Thần thúc đẩy chúng ta thực hiện những bước nào nữa để phát triển như một Giáo hội đồng nghị? Tuy nhiên, tôi xin nói ngay rằng chủ đề này không phải là chuyện hoàn toàn học thuật, mà còn đặt căn bản trên việc cầu nguyện, lắng nghe lời Chúa và tinh thần sám hối và hoán cải, và do đó lắng nghe lẫn nhau, đối thoại và biện phân. Nhiệm vụ của chúng ta trong phiên họp châu lục này là xác định các ưu tiên sẽ được nghiên cứu trong Phiên họp Toàn thể sắp tới. Chúng ta đặt việc làm của phiên họp này dưới ánh sáng của Chúa Thánh Thần và sự chuyển cầu của Mẹ chúng ta, Ðức Trinh Nữ Maria, Mẹ của Giáo hội và Ðức bà Libăng, và cầu xin cho nó thành công và sinh hoa trái nhờ ân sủng Thiên Chúa, để hoàn thành những mong muốn và ý định của Ðức Thánh Cha Phanxicô.