Bài nói chuyện của Ðức Giáo Hoàng Phanxicô
với một số tổ chức bác ái tại Congo
Bài nói chuyện của Ðức Giáo Hoàng Phanxicô với một số tổ chức bác ái tại Congo.
Vu Van An
Kinshasa (VietCatholic News 02-02-2023) - Theo tin Tòa Thánh, cũng trong ngày thứ hai của chuyến viếng thăm Cộng hòa Dân chủ Congo, mồng 1 tháng 2 năm 2023, Ðức Giáo Hoàng Phanxicô đã tới nói chuyện với một số cơ quan bác ái đang hoạt động tại đất nước này.
Sau đây là bản dịch Việt ngữ toàn văn bài nói chuyện của ngài, dựa vào bản tiếng Anh do Tòa Thánh phổ biến:
Anh chị em thân mến,
Tôi trìu mến chào anh chị em và cảm ơn anh chị em vì những bài hát của anh chị em, những lời chứng của anh chị em và vì tất cả những gì anh chị em đã nói với tôi, nhưng đặc biệt là về tất cả những gì anh chị em đang làm! Ở đất nước này, nơi âm thanh của bạo lực vang lên như tiếng cây bị chặt đổ, anh chị em là khu rừng lặng lẽ lớn lên mỗi ngày và làm cho không khí trong lành và dễ thở. Ðương nhiên, một cây đổ gây ra nhiều tiếng ồn hơn, nhưng Thiên Chúa yêu thương và chúc lành cho lòng quảng đại âm thầm nảy mầm và đơm hoa kết trái, và Người vui mừng nhìn tất cả những ai phục vụ những người túng thiếu. Ðó là cách mà lòng tốt phát triển: trong sự đơn sơ của đôi tay và trái tim dang rộng ra cho người khác và trong sự can đảm của những bước nhỏ tiếp cận người nghèo và người dễ bị tổn thương nhân danh Chúa Giêsu. Câu tục ngữ mà Cecilia trích dẫn thực sự đúng: "Hành trình vạn dặm bắt đầu từ một bước chân".
Một điều gây ấn tượng cho tôi: Anh chị em không chỉ đơn thuần liệt kê các vấn đề xã hội hay cung cấp cho tôi số liệu thống kê về nghèo đói, mà quan trọng hơn là anh chị em nói về người nghèo một cách đầy tình cảm. Anh chị em đã nói về chính mình và về những người trước đây anh chị em chưa biết, nhưng nay đã trở nên quen thuộc với anh chị em; những người có tên và khuôn mặt. Tôi biết ơn vì anh chị em có thể nhìn thấy Chúa Giêsu trong những anh chị em bé nhỏ nhất của Người. Chúa được tìm kiếm và yêu mến nơi người nghèo và chúng ta, là những Kitô hữu, phải cẩn thận để không quay lưng lại với họ. Có điều gì đó không ổn khi một tín hữu giữ khoảng cách với những người thân yêu của Chúa Kitô.
Trong khi rất nhiều người ngày nay coi thường người nghèo, anh chị em ôm lấy họ; trong khi thế giới bóc lột họ, anh chị em khuyến khích họ. Khuyến khích thay vì khai thác: Ðây là một khu rừng đang phát triển, ngay cả khi nạn phá rừng và chất thải tràn lan! Tôi muốn mọi người biết rõ hơn về những gì anh chị em đang làm, để thúc đẩy sự phát triển và hy vọng ở Cộng hòa Dân chủ Congo và trên toàn lục địa này. Tôi đến đây với mong muốn trở thành tiếng nói cho những người không có tiếng nói. Tôi ước gì các phương tiện truyền thông sẽ dành nhiều không gian hơn cho đất nước này và toàn bộ Châu Phi! Ước gì các dân tộc, các nền văn hóa, những đau khổ và hy vọng của lục địa non trẻ này trong tương lai được biết đến nhiều hơn! Mọi người sẽ khám phá ra những tài năng to lớn và những câu chuyện về sự vĩ đại thực sự nhân bản và Kitô giáo, xuất hiện từ một môi trường lành mạnh được đánh dấu bằng sự tôn trọng đối với trẻ em, người già và toàn bộ sáng thế.
Tôi rất vui khi được lên tiếng ở đây tại Tòa Khâm sứ, bởi vì các Phái bộ Ðại diện của Ðức Giáo Hoàng, "các nhà của Ðức Giáo Hoàng" trên khắp thế giới, đang và phải là những người cổ vũ sự phát triển con người, các trung tâm bác ái, đi đầu trong chính sách ngoại giao của lòng thương xót bằng các nỗ lực của họ để tạo điều kiện viện trợ hữu hiệu và ủng hộ các mạng lưới hợp tác. Ðiều này hiện đang diễn ra không phô trương ở nhiều nơi trên thế giới, cũng như nó đã diễn ra từ lâu ở đây. Ngôi nhà này đã là một sự hiện diện hàng xóm trong nhiều thập niên. Ðược thành lập cách đây 90 năm với tư cách là Phái đoàn của Tòa thánh, trong vài ngày nữa, nó sẽ kỷ niệm 60 năm ngày được nâng lên cấp Sứ thần.
Thưa anh chị em, anh chị em yêu đất nước này và cống hiến hết mình cho người dân. Những gì anh chị em làm là tuyệt vời, nhưng không có nghĩa là dễ dàng. Chúng tôi đã rơi nước mắt khi nghe những câu chuyện như anh chị em đã kể cho tôi, về những người đàn ông và đàn bà đau khổ bị bỏ rơi vô gia cư bởi sự thờ ơ chung. Ðiều này khiến họ phải sống trên đường phố, khiến họ có nguy cơ bị bạo lực thể xác và lạm dụng tình dục, thậm chí bị buộc tội là phù thủy, trong khi họ chỉ cần tình yêu và sự chăm sóc. Tekadio ạ, Cha rất có ấn tượng bởi những gì con nói với chúng tôi. Do bệnh phong, con vẫn cảm thấy ngày hôm nay, vào năm 2023, bị "kỳ thị, coi thường và sỉ nhục", trong khi mọi người, với sự xen lẫn cả xấu hổ, lẫn khó hiểu và sợ hãi, lao vào tẩy uế nơi mà ngay cả bóng của con đã đi qua. Nghèo đói và bị bác bỏ là một sự xúc phạm đến con người, cướp đi phẩm giá của họ. Chúng giống như đống tro tàn dập tắt ngọn lửa mà người đó mang trong mình. Ðúng vậy, mỗi người, được tạo dựng theo hình ảnh của Thiên Chúa, tỏa sáng với ngọn lửa rực rỡ, nhưng chỉ có tình yêu mới loại bỏ được lớp bụi bẩn che giấu hình ảnh đó. Chỉ bằng cách khôi phục phẩm giá, chúng ta mới khôi phục lại nhân tính! Tôi rất buồn khi biết rằng ở đây cũng như ở nhiều nơi trên thế giới, trẻ em và người già bị loại bỏ. Ðiều này thật tai tiếng và thậm chí còn gây bất lợi cho toàn xã hội, mà sự lành mạnh của nó phụ thuộc chính vào sự chăm sóc mà nó mang lại cho người già và trẻ em, vì họ là gốc rễ và là tương lai của nó. Chúng ta đừng quên: sự phát triển thực sự của con người không thể phát triển ở nơi không có ký ức hoặc tương lai. Ký ức được người già lưu giữ trong khi tương lai được người trẻ mang tới.
Thưa anh chị em, hôm nay tôi muốn đặt hai câu hỏi cho anh chị em, và thông qua anh chị em, cho nhiều người đang làm việc vì lợi ích của đất nước vĩ đại này. Thứ nhất: Có đáng không? Có đáng nỗ lực để chiến đấu với đại dương nhu cầu không ngừng gia tăng này không? Thay vào đó, há đây không phải là một nỗ lực vô ích và thường gây nản lòng hay sao? Ðiều sơ Marie Celeste nói có thể giúp chúng ta giải đáp thắc mắc đó. Dí nói: "Mặc dù chúng con tầm thường, nhưng Chúa chịu đóng đinh muốn chúng con ở bên cạnh Người để giúp Người gánh chịu những thảm kịch của thế giới." Thật vậy, lòng bác ái khiến chúng ta hòa hợp với Thiên Chúa và Người làm chúng ta ngạc nhiên với những điều kỳ diệu bất ngờ qua những người Người yêu thương. Những câu chuyện của anh chị em chứa đầy những sự kiện kỳ diệu, được biết đến với trái tim của Chúa và không thể chỉ quy cho sức mạnh con người. Pierre ạ, Cha nghĩ về những gì con nói với chúng tôi, khi con nói rằng trong sa mạc của sự bất lực và thờ ơ, trong biển đau khổ, con và những người bạn của con đã khám phá ra rằng Thiên Chúa không quên các con, bởi vì Người đã gửi cho các con những người không quay trở lại khi họ đang băng qua đường nơi bạn đứng. Trong khuôn mặt của họ, các con đã khám phá ra khuôn mặt của Chúa Giêsu và bây giờ các con muốn giúp những người khác làm điều tương tự. Lòng tốt cứ thế mà lan tỏa; nó không bị tê liệt bởi sự cam chịu hay số liệu thống kê, nhưng thúc đẩy chúng ta trao cho người khác những gì chúng ta đã nhận được một cách nhưng không. Tôi nhận và tôi cho đi. Ðặc biệt, những người trẻ tuổi cần nhìn thấy điều này: họ cần nhìn thấy những khuôn mặt biết vượt qua sự thờ ơ bằng cách nhìn thẳng vào mắt mọi người, và những bàn tay không sử dụng vũ khí hoặc lạm dụng tiền bạc, nhưng vươn tới những người đang nằm dưới đất và nâng họ dậy cho xứng phẩm giá của họ, phẩm giá của một người con gái và con trai của Thiên Chúa. Chỉ có một trường hợp đúng đắn khi nhìn xuống một người: giúp nâng người đó lên. Ngoài ra, chúng ta đừng bao giờ coi thường một người.
Do đó, nó là điiều đáng làm! Ðó là một dấu hiệu tốt cho thấy chính quyền dân sự, thông qua các thỏa thuận gần đây với Hội đồng Giám mục, đã ghi nhận và đánh giá cao những nỗ lực của những người tham gia vào công việc xã hội và từ thiện. Ðiều này chắc chắn không có nghĩa là chúng ta có thể ủy quyền một cách có hệ thống cho các tình nguyện viên chăm sóc những người yếu đuối và dễ bị tổn thương nhất, hoặc chăm sóc sức khỏe và giáo dục. Ðây là những nhiệm vụ chính của những người cai trị; họ nên quan tâm để đảm bảo rằng các dịch vụ căn bản được cung cấp cho những người sống xa các trung tâm đô thị lớn. Ðồng thời, các tín hữu trong Chúa Kitô không bao giờ được làm vấy bẩn chứng tá bác ái, tức là chứng tá cho Thiên Chúa, bằng cách chạy theo đặc quyền, uy tín, danh vọng và quyền lực. Ðó là một điều xấu xa mà chúng ta không bao giờ nên làm. Không, phương tiện, nguồn lực và mục tiêu của chúng ta phải được sử dụng cho người nghèo. Những người chăm sóc họ luôn được mời gọi để nhớ rằng quyền lực là phục vụ, và bác ái không khiến chúng ta ngủ quên trên vinh quang, nhưng đòi hỏi những hành động cấp bách và cụ thể. Về vấn đề này, trong số rất nhiều việc cần phải làm, tôi muốn nhấn mạnh một thách thức liên quan đến tất cả mọi người chứ không chỉ riêng đất nước này. Nguyên nhân gây ra nghèo đói không phải là thiếu hàng hóa và cơ hội, mà là sự phân phối chúng không đồng đều. Những người giàu có, đặc biệt nếu họ là Kitô hữu, được thách thức chia sẻ những gì họ có với những người thiếu thốn những nhu cầu tối thiểu, và càng phải chia sẻ nhiều hơn nếu họ là thành viên của cùng một dân tộc. Ðây không phải là vấn đề của lòng nhân từ, mà là của công lý. Ðó không phải là lòng từ thiện, mà là niềm tin. Vì, như Kinh thánh nói, "đức tin không có việc làm là đức tin chết" (Gcb 2:26).
Ðiều này đưa chúng ta đến câu hỏi thứ hai, liên quan đến bổn phận và tính cấp bách của việc làm điều tốt. Phải thực hiện nó thế nào? Bác ái được thực hiện ra sao? Nên tuân theo các tiêu chuẩn nào? Ở đây tôi xin cung cấp cho anh chị em ba suy nghĩ đơn giản. Chúng quen thuộc với các tổ chức bác ái làm việc ở đây, nhưng chúng rất hữu ích để nhắc lại, ngõ hầu việc phục vụ Chúa Giêsu nơi người nghèo có thể trở thành một hình thức chứng tá hữu hiệu hơn bao giờ hết.
Trước hết, bác ái kêu gọi phải nêu gương. Nó không đơn giản chỉ là một điều gì đó chúng ta làm; nó là một biểu thức nói lên chúng ta là ai. Ðó là một lối sống, một lối sống Tin Mừng, và nó đòi hỏi sự đáng tin cậy và minh bạch. Tôi đang nghĩ đến việc quản lý tài chính và hành chính của các dự án, cũng như nhu cầu cung cấp các dịch vụ phù hợp một cách có khả năng. Ðây chính xác là tinh thần đánh dấu nhiều công việc của Giáo hội mang lại lợi ích cho đất nước này và làm nổi bật lịch sử của nó. Mong sao chúng ta luôn nêu gương tốt!
Thứ hai, biết nhìn xa trông rộng, có tầm nhìn xa. Ðiều quan trọng là các sáng kiến và việc làm tốt không chỉ đáp ứng nhu cầu trước mắt mà còn chứng minh tính bền vững theo thời gian. Chúng không nhằm mục đích qui hướng vào phúc lợi, nhưng xem xét điều gì sẽ chứng tỏ hữu hiệu nhất trong dài hạn; theo cách này, chúng có thể kéo dài và không kết thúc với những người đã bắt đầu chúng. Thí dụ, ở đất nước này, đất đai vô cùng màu mỡ và cực kỳ có năng suất. Sự quảng đại của những người cung cấp viện trợ cho anh chị em phải đánh giá cao thực tế này và thúc đẩy sự phát triển của những người sống trên vùng đất này, dạy họ cách canh tác và tạo ra các dự án phát triển để tương lai nằm trong tay họ. Thay vì phân phối hàng hóa luôn thiếu hụt, tốt hơn hết là truyền tải kiến thức và các công cụ giúp phát triển tự chủ và bền vững. Ở đây, tôi muốn đề cập đến sự đóng góp to lớn của các dịch vụ chăm sóc sức khỏe Công Giáo, mà ở đất nước này, cũng như ở nhiều nơi khác trên thế giới, mang đến sự cứu viện và hy vọng cho mọi người, giúp đỡ những người đau khổ với tinh thần quảng đại và có khả năng, luôn luôn tìm kiếm cách giúp đỡ người khác thông qua việc sử dụng các phương tiện phù hợp và cập nhật, một việc luôn luôn đúng.
Nêu gương, có tầm nhìn xa và bây giờ - yếu tố thứ ba - luôn kết nối. Thưa anh chị em, anh chị em phải kết mạng, không phải chỉ trực tuyến mà còn cụ thể nữa. Chúng ta thấy điều này được minh họa ở đất nước của anh chị em trong bản giao hưởng của cuộc sống được tìm thấy trong khu rừng lớn và thảm thực vật đa dạng của nó. Việc kết mạng kêu gọi sự hợp tác ngày càng lớn hơn, sự tương tác liên tục với nhau, luôn hiệp thông với các Giáo hội địa phương và khu vực. Việc kết mạng: mỗi người tùy theo đặc sủng của mình, nhưng cùng nhau, kết nối, chia sẻ mối quan tâm, ưu tiên và nhu cầu, mà không bị cô lập hoặc tự qui chiếu vào mình, sẵn sàng làm việc cùng với các cộng đồng Kitô giáo khác và các tôn giáo khác, và nhiều tổ chức nhân đạo hiện diện ở đây - tất cả vì lợi ích của người nghèo. Kết mạng với tất cả mọi người.
Anh chị em thân mến, tôi để lại cho anh chị em những suy tư này và tôi cám ơn anh chị em về những gì anh chị em đã cho tôi ngày hôm nay. Thật vậy, cảm ơn rất nhiều vì anh chị em đã làm trái tim tôi xúc động. Anh chị em là một kho báu tuyệt vời. Tôi chúc lành cho anh chị em và xin anh chị em tiếp tục cầu nguyện cho tôi. Tôi cần những lời cầu nguyện của anh chị em. Cảm ơn anh chị em!