Chương trình Tông du của Ðức Thánh Cha
đến Cộng Hòa Dân Chủ Congo và Nam Sudan
Chương trình Tông du của Ðức Thánh Cha đến Cộng Hòa Dân Chủ Congo và Nam Sudan.
Mary Trần Vy
Vatican (VTW News 30-01-2023) - Ðức Thánh Cha Phanxicô chuẩn bị lên đường thăm mục vụ tại Cộng Hòa Dân Chủ Congo và Nam Sudan từ ngày 31 tháng 1 năm đến ngày 5 tháng 2 năm 2023.
Giáo hội Công giáo ở Cộng hòa Dân chủ Congo là một trong những giáo hội lâu đời nhất ở châu Phi cận khu vực Sahara, có từ năm 1491. Năm đó, Vua Congo Nzinga a Nkuu (Vua John I) và gia đình của ông đã được rửa tội theo Công giáo do bởi các nhà truyền giáo người Bồ Ðào Nha. Năm 1596, Giáo phận San Salvador (nay là Giáo phận Mbanza Congo) được thành lập. Tuy nhiên. Vào thời điểm đó, đức tin Kitô giáo chưa được phát triển mạnh tại đây.
Ba thế kỷ sau, đức tin Công giáo đã được thiết lập vững chắc ở Congo dưới thời chính quyền thuộc địa của Bỉ. Các Thừa sai Bỉ thuộc dòng Thánh Tâm Ðức Mẹ đến Congo đầu tiên, tiếp theo là các Thừa sai của dòng Chúa Thánh Thần. Chính quyền thuộc địa tích cực hỗ trợ việc thành lập các trường học và bệnh viện Công giáo, và vào năm 1954, trường đại học đầu tiên của Congo, "Lovanium" của Dòng Tên, được thành lập tại Léopoldville, nay là Kinshasa.
Giám mục đầu tiên của Congo, là Ðức Cha Pierre Kimbondo, được tấn phong vào năm 1956, tiếp theo là Ðức Cha Joseph Malula, Tổng giám mục bản xứ đầu tiên của Leopoldville, vào năm 1959, người sau này được phong làm hồng y đầu tiên của Congo. Ðức Giáo hoàng Piô XI đã thành lập Văn Phòng Ðại Diện Tòa thánh tại Congo và vào năm 1930 và nâng cấp lên thành Tòa Sứ Thần Tòa thánh sau khi Congo giành được độc lập vào năm 1963.
Mối quan hệ tốt đẹp giữa nhà nước Congo và Giáo hội trở nên xấu đi trong nhiệm kỳ dài của Tổng thống độc tài Mobutu Sese Seko, người đã cưỡng chế quốc hữu hóa các trường học và đại học Công giáo. Những chính sách quốc hữu hóa này đã gây căng thẳng trong quan hệ với các giám mục Congo, những người đã thẳng thắn chỉ trích chế độ độc tài và tham nhũng của Mobutu.
Căng thẳng vẫn tiếp diễn ngay cả sau khi Mobutu hủy bỏ chính sách quốc hữu hóa các trường học của Công giáo và Ðức Giáo hoàng Gioan Phaolô II đã thực hiện hai chuyến thăm mục vụ tới Congo, vào đầu những năm 1980, Giáo hội Công giáo tại Congo vẫn đang bị nhiều bách hại.
Tham nhũng, bạo lực và lạm dụng tiếp tục hoành hành người dân Congo ngay cả sau cái chết của Tổng thống Mobutu. Các giám mục Congo vẫn can đảm tiếp tục lên tiếng chỉ trích chính quyền độc tài, thậm chí có lúc các giám mục còn bị hăm dọa và có nguy cơ đến tính mạng của họ. Vào ngày 29 tháng 10 năm 1996, Ðức Tổng Giám mục Christophe Munzihirwa của Bukavu đã bị giết bởi lực lượng dân quân Rwanda liên minh với Kabila vì ngài đã mạnh dạn tố cáo sự bất công và cuộc nội chiến ở vùng Ðại Hồ.
Bất chấp những bất ổn chính trị đang diễn ra trong nước, Giáo hội Công giáo Congo vẫn là một trong những nhóm giáo hội sôi nổi nhất ở Châu Phi. Tín hữu Công giáo chiếm 33% dân số cả nước; giới trẻ tích cực tham gia đời sống giáo hội, ơn gọi phát triển; giáo dân tích cực hoạt động rộng rãi trong đời sống xã hội và các phương tiện thông tin đại chúng.
Có 4,602 linh mục triều tại Cộng hòa Dân chủ Congo, phân bổ trong gần 1,500 giáo xứ thuộc 48 giáo phận, ngoài ra còn có nhiều linh mục của Hội truyền giáo "Fidei Donum" của Congo làm việc tại Châu Phi, Châu Âu và Châu Mỹ. Có 11,000 nam nữ tu sĩ tham gia vào các nhiệm vụ mục vụ khác nhau trên khắp Congo.
Một đặc điểm quan trọng của Giáo hội Công giáo Congo là các tín hữu rất sôi nổi, và Hội Tông đồ Giáo dân Quốc gia (CALCC) tập hợp nhiều loại hiệp hội và phong trào giáo dân. Nhiều giáo lý viên và giáo dân nam nữ làm chứng cho Ðức tin trong các lãnh vực chính trị, kinh tế và văn hóa. Giáo hội có ảnh hưởng rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng, với hơn 30 đài phát thanh, một số kênh truyền hình giáo phận, báo chí và ấn phẩm.
Ngoài ra, Giáo hội Công giáo tại Congo đi tiên phong trong các hoạt động xã hội và là đối tác chính của đất nước trong lĩnh vực giáo dục và y tế.
Nhưng mặt khác, Giáo hội Công giáo Congo cũng phải đối mặt với một số thách thức. Vì dân chúng ở Congo, rất thường có những hoạt động mê tín dị đoan và nạn phù thủy là rất phổ biến. Ngoài ra, một số giáo phái độc lập khác đang lan rộng trong đất nước. Một thách thức quan trọng khác mà Giáo hội Công giáo Congo đang phải nỗ lực là ngăn chặn những người trẻ tuổi tham gia vào các nhóm bạo lực băng đảng và dân quân; trong các khu vực xung đột ở phía đông đất nước Congo, có một số nhóm dân quân tham gia vào các cuộc đụng độ vũ trang.
Trong ba thập kỷ qua, Hội đồng Giám mục Congo (CENCO) đã theo sát tình hình chính trị xã hội địa phương. Các linh mục đã ban hành các lá thư mục vụ vào những thời điểm quan trọng, lên án nạn tham nhũng tràn lan, quản lý kém và lạm dụng quyền lực của chính quyền. Hội đồng Giám mục Congo thúc đẩy các sáng kiến cụ thể để giáo dục công dân của đất nước về các giá trị của hòa bình và dân chủ và khuyến khích sự tham gia tích cực của giáo dân vào đời sống chính trị của đất nước.
Do có uy tín cao và đáng tin cậy, Hội đồng Giám mục Congo cũng đã nhiều lần được mời làm trung gian hòa giải các xung đột. Trong nhiều năm qua, các giám mục Congo đã nhiều lần kêu gọi hòa bình ở các tỉnh phía đông, than phiền rằng các thế lực nước ngoài tiếp tục gây bất ổn cho khu vực bằng bạo lực và khai thác trái phép các nguồn tài nguyên khoáng sản phong phú, bao gồm cả coltan, được sử dụng để sản xuất các thiết bị điện tử và nguyên liệu thô quan trọng cần thiết cho việc chế tạo các vật liệu cho thiết bị điện tử.
Trong những ngày này, Giáo hội Công giáo Congo và chính phủ nước này đang ráo riết chuẩn bị các địa điểm để đón tiếp Ðức Thánh cha Phanxicô sẽ đến thủ đô Kinshasa chiều ngày 31 tháng Giêng năm 2023 và sẽ có 11 sinh hoạt diễn ra tại 6 địa điểm. Ðặc biệt ngài sẽ cử hành thánh lễ vào ngày thứ Tư, mùng 01 tháng Hai năm 2023 tại phi trường Ndolo. Cùng ngày này, ngài sẽ gặp đại diện của các tổ chức từ thiện khác nhau.
Sáng ngày 02 tháng Hai năm 2023, Ðức Thánh cha sẽ gặp gỡ giới trẻ Congo tại Sân vận động Các vị Tử đạo và ban chiều, ngài đến nhà thờ chính tòa Kinshasa để gặp gỡ các linh mục, phó tế, tu sĩ nam nữ, chủng sinh. Sau cùng, sáng ngày 03 tháng Hai năm 2023, Ðức Thánh cha sẽ gặp các giám mục Congo trước khi lên đường sang thăm Nam Sudan. Trong các địa điểm cần chuẩn bị đặc biệt, có phi trường Ndolo, chỉnh trang 850,000 mét vuông để có thể tiếp đón hơn một triệu tín hữu đến tham dự thánh lễ. Ban tổ chức chuẩn bị 34 lối vào địa điểm này, được chia thành 30 khu vực, và một lễ đài rộng 1,440 mét vuông với thang máy.
Công việc chuẩn bị tại Sân vận động Các vị Tử đạo đã bắt đầu từ ngày 09 tháng Giêng năm 2023, bố trí khoảng một chục màn hình khổng lồ và một sân khấu.
Trong cuộc họp báo hôm 09 tháng Giêng năm 2023 để trình bày công việc tổ chức, với sự hiện diện của Ðức Tổng giám mục Ettore Balestrero, Sứ thần Tòa Thánh, ông Patrick Muyaya, Bộ truyền thông nói rằng: "Cộng hòa dân chủ Congo là một trong những nước Công giáo đông nhất: đứng thứ năm trên thế giới và đứng đầu tại Phi châu. Ðất nước này đang đương đầu với nhiều thách đố, về Tin mừng, về hòa bình, phát triển và môi trường. Tất cả những điều đó là lý do để Ðức Giáo hoàng đến đây hầu liên đới với nhân dân Congo. Ðây cũng là dịp để ngài bày tỏ tình thân hữu, sự gần gũi của Giáo hội hoàn vũ với Giáo hội tại Congo dân chủ. Qua cuộc viếng thăm này, Ðức Giáo hoàng cũng muốn thực sự giúp người Congo lật sang một trang sử mới, mời gọi người Congo hòa giải.
Thủ đô Kinshasa có hơn 15 triệu dân cư. Chính quyền địa phương đã khởi sự kế hoạch thanh tẩy và chỉnh trang, di tản các hoạt động lạm dụng tại các khu phố dọc theo đại lộ Lumumba, dài 10 cây số, dẫn từ phi trường về trung tâm thủ đô, và 6 khu vực khác trong thành phố.
Thủ tướng Sama Lukonde của Congo đã thị sát công cuộc chuẩn bị và nói rằng công trình này phải hoàn tất vào ngày 25 tháng Giêng năm 2023.
Sau đây là Chương trình chi tiết chuyến tông du của Ðức Thánh Cha Phanxicô đến Cộng hoà Dân chủ Congo và Nam Sudan:
Thứ Ba ngày 31 tháng 1 năm 2023: Roma - Kinshasa
07:55 Ðức Thánh Cha khởi hành từ sân bay quốc tế Roma/Fiumicino để bay đến Kinshasa
15:00 Máy bay của Ðức Thánh Cha đến sân bay quốc tế "Ndjili" của Kinshasa
15:00 Nghi thức Chào đón Ðức Thánh Cha tại Sân Bay
16:30 Nghi thức tiếp đón Ðức Thánh Cha tại "Dinh Quốc gia"
16:45 Ðức Thánh Cha thăm hữu nghị Tổng Thống Cộng Hòa tại "Sảnh Tổng thống" của "Dinh Quốc gia"
17:30 Ðức Thánh Cha gặp gỡ Chính Quyền, Xã Hội Dân Sự và Ngoại Giao Ðoàn tại vườn của "Dinh Quốc gia".
Thứ Tư ngày 1 tháng 2 năm 2023: Kinshasa
09:30 Ðức Thánh Cha cử hành Thánh Lễ tại Sân bay Ndolo.
16:30 Ðức Thánh Cha gặp gỡ các nạn nhân bạo lực của các tỉnh miền Ðông Congo tại Toà Sứ thần
18:30 Ðức Thánh Cha gặp gỡ Ðại Diện của một số Tổ chức Công việc Bác Ái tại Toà Sứ thần
Thứ Năm ngày 2 tháng 2 năm 2023: Kinshasa
09:30 Ðức Thánh Cha gặp gỡ Giới Trẻ và Giáo Lý Viên tại "Sân Vận động các Vị Tử đạo"
16:30 Ðức Thánh Cha gặp gỡ các Giám mục, Linh mục, Tu sĩ nam nữ, Chủng sinh và Giáo Lý Viên tại Nhà thờ Chính toà "Ðức Bà Congo"
18:30 Ðức Thánh Cha gặp gỡ riêng các Tu Sĩ Dòng Tên tại Toà Sứ thần
Thứ Sáu ngày 3 tháng 2 năm 2023: Kinshasa - Juba
08:30 Ðức Thánh Cha gặp gỡ các Giám mục tại trụ sở của Hội Ðồng Giám Mục Congo (CENCO)
10:10 Nghi Thức Chào Tạm Biệt Ðức Thánh Cha tại Sân Bay Quốc tế "Ndjili" của Kinshasa
10:40 Ðức Thánh Cha khởi hành từ Sân bay Quốc tế "Ndjili" của Kinshasa để bay đến thủ đô Juba của Nam Sudan
(Chuyến viếng thăm của Ðức Thánh Cha tại Nam Sudan được thực hiện cùng với Ðức Tổng Giám mục của Canterbury, Vị Ðiều hành Tổng Công nghị của Giáo hội Scotland)
15:00 Máy bay của Ðức Thánh Cha đến sân bay quốc tế của Juba
15:00 Nghi Thức Ðón Tiếp Ðức Thánh Cha tại Sân Bay
15:45 Ðức Thánh Cha thăm hữu nghị Tổng Thống Cộng Hòa Nam Sudan tại Dinh Tổng Thống
16:15 Ðức Thánh Cha gặp các Phó Tổng Thống Cộng Hòa Nam Sudan tại Dinh Tổng Thống
17:00 Ðức Thánh Cha gặp gỡ Chính Quyền, Xã Hội Dân Sự và Ngoại Giao Ðoàn tại vườn Dinh Tổng thống
Thứ Bảy ngày 4 tháng 2 năm 2023: Juba
09:00 Ðức Thánh Cha gặp gỡ các Giám mục, Linh mục, Tu sĩ nam nữ, Chủng sinh và Giáo Lý Viên tại Nhà thờ Chính toà thánh Têrêsa
11:00 Ðức Thánh Cha gặp riêng các Tu Sĩ Dòng Tên tại Toà Sứ thần
16:30 Ðức Thánh Cha gặp gỡ những người di tản nội địa tại "Hội trường Tự do"
18:00 Ðức Thánh Cha tham dự Buổi Cầu Nguyện Ðại Kết tại Lăng "John Garang"
Chúa Nhật ngày 5 tháng 2 năm 2023: Juba - Roma
08:45 Ðức Thánh Cha cử hành Thánh Lễ tại Lăng "John Garang"
11:00 Nghi thức Chào tạm biệt Ðức Thánh Cha tại Sân bay quốc tế Juba
11:30 Ðức Thánh Cha khởi hành tại sân bay quốc tế Giuba để trở về Roma
17:30 Máy bay của Ðức Thánh Cha về đến sân bay quốc tế Roma/Fiumicino