Tuổi già tỏ cho chúng ta
sự dịu dàng của Thiên Chúa
Tiếp kiến chung của Ðức Thánh cha: Tuổi già tỏ cho chúng ta sự dịu dàng của Thiên Chúa.
G. Trần Ðức Anh, O.P.
Vatican (RVA News 08-06-2022) - Sáng thứ Tư, ngày 08 tháng Sáu năm 2022, đã có gần 20,000 tín hữu hành hương từ nhiều nơi đến tham dự buổi tiếp kiến chung hằng tuần của Ðức Thánh cha Phanxicô, tại Quảng trường thánh Phêrô dưới trời nắng khá gay gắt.
Như những lần trước đây, trước khi bắt đầu lúc 9 giờ, Ðức Thánh cha đi xe mui trần tiến qua các lối đi để chào thăm các tín hữu, trước khi lên bục cao ở thềm Ðền thờ để bắt đầu buổi tiếp kiến.
Sau khi Ðức Thánh cha làm dấu thánh giá, mọi người nghe đọc đoạn Tin mừng theo thánh Gioan (3, 3-6), thuật lại lời Chúa Giêsu nói với ông Nicôđêmô: "Thật tôi bảo ông, nếu ai không sinh ra từ trên cao thì không thể thấy Nước Thiên Chúa". Ông Nicôđêmô nói với Ngài: "Làm sao một người có thể sinh ra khi đã già rồi? Phải chăng họ lại vào lòng mẹ lần thứ hai để tái sinh?". Chúa Giêsu đáp: "Thực, tôi bảo thực, nếu một người không sinh ra bởi nước và Thánh Linh, thì không thể vào Nước Chúa. Ðiều gì sinh ra bởi xác thịt thì là xác thịt, và điều gì sinh ra bởi Thần Trí thì là Thần Trí".
Bài giáo lý
Trong bài giáo lý tiếp đó, Ðức Thánh cha tiếp tục loạt bài giáo lý về tuổi già. Bài thứ 13 này có tựa đề: "Ông Nicôđêmô: "Làm sao một người có thể sinh ra khi đã già rồi" (Ga 3,4).
Mở đầu bài giáo lý, Ðức Thánh cha nói:
Anh chị em thân mến, chào anh chị em!
Trong số những nhân vật cao niên nổi bật nhất trong các sách Tin mừng, có ông Nicôđêmô, một trong các thủ lãnh của người Do thái - ông ta, vì muốn biết Chúa Giêsu, đã âm thầm đến gặp Ngài lúc ban đêm (Xc Ga 3,1-21). Trong cuộc trao đổi giữa Chúa Giêsu và Nicôđêmô, ta thấy nổi bật trọng tâm mạc khải của Chúa Giêsu và sứ mạng cứu độ của Ngài, khi Ngài nói: "Thực vậy, Thiên Chúa đã yêu thương trần thế đến độ ban Con duy nhất của Chúa, để bất cứ ai tin vào Người thì không bị hư mất, nhưng được sống đời đời" (v.16).
Ðức Thánh cha giải thích: "Chúa nói với ông Nicôđêmô rằng để "thấy nước Thiên Chúa" thì cần "sinh ra từ trên cao" (Xc v.3). Ðây không phải là sự tái sinh khởi sự lại từ đầu, lập lại việc chúng ta đến trần thế, với hy vọng sự đầu thai mới mở ra cho chúng ta khả thể có một đời sống tốt đẹp hơn. Sự lập lại như vậy là vô nghĩa. Trái lại, nó còn làm cho đời sống đã trải qua chẳng còn ý nghĩa, xóa bỏ nó như là một kinh nghiệm thất bại, một giá trị bị lỗi thời, một sự trống rỗng bị mất đi. Không phải như vậy! Cuộc sống này là quí giá trước mắt Thiên Chúa: chúng ta là những thụ tạo được Chúa dịu dàng yêu thương. "Sự sinh ra từ trên cao" làm cho chúng ta được vào nước Thiên Chúa, là một sự tái sinh trong Thánh Linh, một hành trình tiến qua nước để tiến đến đất hứa là một công trình tạo dựng được hòa giải, nhờ tình thương của Thiên Chúa.
Ông Nicôđêmô đã hiểu lầm sự sinh ra như thế và nại đến tuổi già như một bằng chứng cho thấy sự tái sinh như vậy là điều không thể được: con người trở nên già nua là điều không thể tránh được: giấc mơ một tuổi trẻ vĩnh cửu xa rời mãi mãi, sự hao mòn, mất đi, là điều xảy ra với bất kỳ sự sinh ra nào trong thời gian. Làm sao có thể tưởng được được một vận mệnh có hình thức là một sự sinh ra?
Ðức Thánh cha nhận xét: "Vấn nạn của ông Nicôđêmô rất là hữu ích đối với chúng ta. Thực vậy, chúng ta có thể đảo lộn lại dưới ánh sáng Lời Chúa, trong sự khám phá một sứ mạng riêng của tuổi già. Quả thế, trở nên già không phải là một chướng ngại cản trở sự sinh ra từ trên cao mà Chúa Giêsu nói tới, nhưng trở thành thời điểm thuận tiện để soi sáng nó, giải tỏa nó khỏi sự mơ hồ về một niềm hy vọng không còn nữa. Thời đại và nền văn hóa của chúng ta cho thấy một xu hướng đáng lo, khi coi việc sinh ra của một người con như là một vấn đề sản xuất và tạo nên một con người về mặt sinh học, rồi nuôi dưỡng huyền thoại một tuổi trẻ vĩnh cửu như thể là một ám ảnh - tuyệt vọng - về một thân thể không bị hư nát". Tại sao tuổi già bị coi rẻ bằng nhiều cách? Vì nó mang sự hiển nhiên không thể phủ nhận về sự từ bỏ huyền thoại vừa nói, muốn làm cho chúng ta trở lại lòng mẹ để tái sinh trong một thân xác luôn trẻ trung.
Kỹ thuật để cho mình bị thu hút vì huyền thoại này bằng nhiều cách: trong khi chờ đợi đánh bại sự chết, chúng ta có thể giữ cho thân xác được sống bằng y khoa và theo thể thức thẩm mỹ, làm chậm lại, che giấu, loại bỏ tuổi già. Dĩ nhiên, hạnh phúc là một chuyện, nuôi dưỡng huyền thoại là chuyện khác. Nhưng chúng ta không thể phủ nhận rằng sự lẫn lộn giữa hai khía cạnh đang tạo nên một thứ nhầm lẫn về tinh thần.
Sự sống trong thân xác phải chết là một "sự bất toàn" rất đẹp: như một vài tác phẩm nghệ thuật: chính vì chưa được hoàn tất nên nó có một sức thu hút đặc biệt. Vì cuộc sống trần thế này là "sự dẫn nhập vào", một sự khởi đầu, chứ không phải là sự viên mãn: chúng ta đến trần thế như vậy, như những con người thực sự, mãi mãi. Nhưng sự sống trong thân xác là một không gian và một thời gian quá nhỏ, không thể giữ nguyên vẹn và làm viên mãn phần quí giá nhất của cuộc sống chúng ta trong thời gian của thế giới. Ðức tin, qua đó chúng ta đón nhận lời loan báo của Tin mừng Nước Thiên Chúa chúng ta phải tiến đến, có một công hiệu đầu tiên ngoại thường, như Chúa Giêsu đã nói, đức tin ấy giúp chúng ta "nhìn" thấy nước Thiên Chúa. Chúng ta có thể nhìn thấy thực sự nhiều dấu chỉ gần đúng về sự viên mãn đối với những gì mà trong cuộc sống của chúng ta có mang dấu chỉ về sự vĩnh cửu của Thiên Chúa.
Những dấu chỉ đó là dấu chỉ về tình thương theo Tin mừng, được Chúa Giêsu soi sáng bằng nhiều cách. Và nếu chúng ta có thể thấy những dấu chỉ ấy, thì cũng có thể "bước vào" trong Nước Chúa, nhờ Chúa Thánh Linh qua nước tái sinh.
Và Ðức Thánh cha kết luận rằng: "Tuổi già là thân phận được ban cho nhiều người trong chúng ta, trong đó phép lạ của sự tái sinh từ trên cao có thể được đón nhận trong nội tâm và trở nên đáng tin cậy đối với cộng đoàn con người: nó không thông truyền thái độ nhớ nhung sự sinh ra trong thời gian, nhưng là lòng yêu mến đối với mục đích chung kết. Trong viễn tượng ấy, tuổi già có một vẻ đẹp duy nhất: chúng ta tiến bước, hướng về Vĩnh Cửu. Không ai có thể trở lại lòng mẹ và cũng không thể đi vào những gì thay thế lòng mẹ về mặt kỹ thuật và tiêu thụ. Thật là buồn nếu điều đó trở thành điều có thể. Người già tiến bước về đằng trước, hướng về mục tiêu, về trời cao của Thiên Chúa. Vì thế, tuổi già là một thời kỳ đặc biệt để giải thoát tương lai khỏi ảo ảnh kỹ thuật sống còn về mặt sinh học và nhờ máy móc tự động, nhưng nhất là vì nó mở ra cho sự dịu dàng của cung lòng sáng tạo và tái tạo của Thiên Chúa. Thánh Linh giúp chúng ta nêu cao sứ mạng của tuổi già về mặt tinh thần và văn hóa, hòa giải chúng ta với sự sinh ra từ trên cao.
Chào thăm và kêu gọi
Bài huấn dụ bằng tiếng Ý trên đây của Ðức Thánh cha được các thông dịch viên lần lượt tóm lược trong các thứ tiếng khác nhau, kèm theo lời chào thăm của Ðức Thánh cha.
Bằng tiếng Anh, ngài nhắc đến các tín hữu đến từ Anh quốc, Philippines và Mỹ. Ðặc biệt, Ðức Thánh cha chào thăm đông đảo các học sinh sinh viên hiện diện trong buổi tiếp kiến. Ngài nói rằng tôi cầu xin niềm vui và an bình của Chúa Giêsu Kitô trên anh chị em.
Với các tín hữu Ba Lan, Ðức Thánh cha đặc biệt chào thăm các linh mục thuộc giáo phận Wloclawek, đến Roma nhân dịp kỷ niệm 25 năm thụ phong linh mục. Ngài cũng nhắc đến ngày 08 tháng Sáu này là lễ kính thánh Hoàng hậu Edvige, tông đồ của nước Lituani và là người sáng lập Ðại học Jagellonica ở Cracovia. Trong lễ phong thánh cho thánh nữ, thánh Gioan Phaolô II đã nhắc lại rằng nhờ hoạt động của thánh nữ Edvige, Ba Lan được hiệp nhất với nước Lituani và với miền Rus. Ðức Thánh cha nói: "Tôi phó thác anh chị em cho sự chuyển cầu của thánh nữ, như thánh nữ, cầu nguyện dưới chân thánh giá cho hòa bình tại Âu châu".
Khi chào thăm bằng tiếng Ý, Ðức Thánh cha nhắc đến các thành viên Tổng tu nghị của dòng Ðức Mẹ Cát Minh và khuyến khích các chị luôn tiến bước vui tươi trên những con đường của Chúa. Ngài cũng chào thăm nhiều nhóm khác nhau.
Và sau cùng như thường lệ, Ðức Thánh cha chào những người già, các bệnh nhân, người trẻ và các đôi tân hôn, đồng thời nhắc nhở rằng Chúa nhật tới đây, chúng ta mừng lễ kính Chúa Ba Ngôi. Ðức Thánh cha nói: "Tôi nhắn nhủ tất cả mọi người ý thức về sự hiện diện của Chúa Ba Ngôi trong đời sống chúng ta, nhờ phép Rửa tội, được sự nâng đỡ để chu toàn thánh ý Chúa trong mọi hoàn cảnh?"
Buổi tiếp kiến chung kết thúc với kinh Lạy Cha và phép lành của Ðức Thánh cha.