Tuổi già có thể dẫn lối
và cứu vãn các thế hệ tương lai
Tiếp kiến chung của Ðức Thánh cha: Tuổi già có thể dẫn lối và cứu vãn các thế hệ tương lai.
G. Trần Ðức Anh, O.P.
Vatican (RVA News 16-03-2022) - Sáng thứ Tư, ngày 16 tháng Ba năm 2022, Ðức Thánh cha Phanxicô đã tiếp kiến chung các tín hữu hành hương qua hai đợt: trước tiên, Ðức Thánh cha tiếp 2,000 học sinh, phụ huynh và giáo chức trường Công giáo La Zolla ở thành phố Milano, bắc Ý, sau đó tại Ðại thính đường Phaolô VI, ngài tiếp hơn 2,000 tín hữu hành hương khác.
Như thường lệ, sau khi Ðức Thánh cha làm dấu thánh giá khai mạc, mọi người đã nghe đọc đoạn sách Sáng thế, trích từ chương thứ 6, câu 5 đến câu 8:
"Thiên Chúa thấy rằng sự gian ác của con người quả là nhiều trên mặt đất, và lòng nó chỉ toan tính những ý định xấu suốt ngày. Thiên Chúa hối hận vì đã làm ra con người trên mặt đất, và Người buồn rầu trong lòng. Thiên Chúa phán: "Ta sẽ xóa bỏ khỏi mặt đất con người mà Ta đã sáng tạo, từ con người cho đến gia súc, giống vật bò dưới đất và chim trời, vì Ta hối hận đã làm ra chúng. Nhưng ông Noe được đẹp lòng Thiên Chúa."
Bài giáo lý
Trong bài huấn giáo tiếp đó, Ðức Thánh cha đã tiếp tục loạt bài giáo lý về tuổi già. Bài thứ ba này có tựa đề là: "Thâm niên, một nguồn lực cho tuổi trẻ vô tư".
Mở đầu bài huấn dụ, Ðức Thánh cha nói:
Anh chị em thân mến, chào anh chị em!
Trình thuật Kinh thánh - với ngôn ngữ biểu tượng của thời đại sách này được viết ra - nói với chúng ta một điều gây ấn tượng mạnh: Thiên Chúa cảm thấy cay đắng vì sự gian ác lan tràn của con người, sự gian ác trở thành lối sống bình thường của họ, nên Ngài nghĩ là đã lầm khi tạo dựng nên loài người và quyết định tiêu diệt họ. Thật là một giải pháp quyết liệt tận căn. Ðiều này có thể có sắc thái trái ngược với lòng thương xót. Không còn loài người nữa, chẳng còn lịch sử, không còn phán xét, cũng chẳng có lên án. Và nhiều nạn nhân bị tiền định hư hỏng, hung bạo, bất công sẽ được dung thứ mãi mãi.
Ðiều ấy đôi khi chẳng xảy ra cho chúng ta - do cảm tưởng bất lực không thể chống lại sự ác hoặc nản chí vì những "tiên tri loan báo tai ương" - khiến chúng ta nghĩ rằng không sinh ra thì tốt hơn sao? Chẳng lẽ chúng ta phải tin nơi một số lý thuyết gần đây, tố giác loài người như một tác nhân gây hại cho quá trình tiến hóa sự sống trên trái đất chúng ta sao?
Con người bị giằng co
Thực tế, chúng ta bị sức ép, chịu những quyến rũ đối nghịch làm cho chúng ta hoang mang. Một đàng, chúng ta lạc quan về sự trẻ trung vĩnh cửu, do những tiến bộ ngoại thường của kỹ thuật tân tiến khơi lên, diễn tả một tương lai đầy những máy móc hiệu năng hơn và thông minh hơn chúng ta, chúng sẽ chữa lành những tai ương của chúng ta và nghĩ ra cho chúng ta những giải pháp tốt đẹp hơn để khỏi chết. Nhưng đàng khác, trí tưởng tượng của chúng ta dường như ngày càng tập trung vào sự hình dung một thảm họa chung kết tận diệt chúng ta. "Ngày hôm sau" - nếu còn có những ngày cho loài người - thì phải bắt đầu lại từ số không. Dĩ nhiên, tôi không muốn tầm thường hóa vấn đề tiến bộ. Nhưng dường như biểu tượng đại lụt đang chiếm chỗ trong tiềm thức của chúng ta. Vả lại, đại dịch hiện nay đặt ra một nguy cơ không nhỏ cho sự hình dung chẳng chút lo âu của chúng ta về những điều đáng kể đối với cuộc sống và vận mệnh con người.
Ông Noe - cụ già trung tín
Trong trình thuật Kinh thánh, khi nói về việc cứu sự sống của trái đất khỏi bị hư hỏng và đại lụt, Thiên Chúa ủy thác sứ mạng này cho sự trung thành của người già nhất trong nhân loại, là ông Noe-người công chính. Phải chăng tuổi già sẽ cứu vãn thế giới? Theo nghĩa nào? Bằng cách nào và đâu là chân trời? Cuộc sống sau cái chết hay chỉ là một sự sống còn cho đến trận hồng thủy?
Thời đại ông Noe và ngày nay
Một câu của Chúa Giêsu, gợi lại "thời ông Noe", giúp chúng ta đào sâu ý nghĩa trang Kinh thánh chúng ta đã nghe. Chúa Giêsu, về thời sau hết, đã nói rằng: "Như đã xảy ra trong thời ông Noe, cũng vậy trong những ngày của Con Người: người ta ăn uống, lấy vợ, gả chồng, cho đến ngày ông Noe vào tàu, và hồng thủy xảy đến, làm cho mọi người chết" (Lc 17,26-27). Thực vậy, ăn uống, lấy vợ gả chồng, là những điều rất bình thường và dường như không phải là thí dụ về sự hư hỏng. Vậy sự hư hỏng thối nát ở chỗ nào? Trong thực tế, Chúa Giêsu nhấn mạnh sự kiện con người, khi họ chỉ giới hạn vào việc hưởng thụ cuộc sống, thì lầm lạc đến độ mất ý thức về sự hư hỏng, làm hại phẩm giá và làm cho ý nghĩa của phẩm giá vị ô nhiễm. Và họ sống thiếu suy nghĩ ngay cả đối với sự hư hỏng, như thể đó là điều bình thường của an sinh con người. Những thiện ích của cuộc sống được tiêu thụ, hưởng dùng không chút bận tâm về phẩm chất tinh thần của cuộc sống, không chăm sóc môi trường của căn nhà chung. Không bận tâm đến cực khổ và suy thoái mà nhiều người phải chịu, và cả sự ác làm cho hư hỏng cộng đoàn. Bao lâu cuộc sống bình thường có thể được làm đầy bằng "hạnh phúc", thì chúng ta không muốn bận tâm đến điều làm cho nó thiếu công lý và tình thương.
Sự hư hỏng trở nên bình thường
Sự hư hỏng có thể trở thành bình thường hay không? Rất tiếc là có. Vậy cái gì mở đường cho nó? Thưa, đó là sự thiếu suy nghĩ chỉ làm ta lo đến việc chăm sóc bản thân: đó là giai đoạn mở đầu cho sự hư hỏng làm cho cuộc sống mọi người bị chìm lỉm. Sự hư hỏng tận dụng từ sự nhẹ dạ không tốt: nó làm suy yếu sự tự vệ của chúng ta, làm lu mờ lương tâm và vô tình làm cho chúng ta trở nên đồng lõa.
Giá trị của tuổi già
Tuổi già ở trong vị thế thích hợp để nhận ra trò lường gạt của sự bình thường hóa một cuộc sống chỉ lo hưởng thụ và thiếu đời sống nội tâm: cuộc sống thiếu suy nghĩ, không hy sinh, không có nội tâm, không có vẻ đẹp, không chân lý, không công lý và chẳng có tình thương. Sự nhạy cảm đặc biệt của tuổi già đối với những chú ý, những tư tưởng và tình cảm làm cho chúng ta trở nên con người hơn, phải tái trở thành ơn gọi của bao nhiêu người. Ðó sẽ là một sự chọn lựa yêu thương của người già đối với các thế hệ trẻ. Phúc lành của Thiên Chúa chọn tuổi già, vì đoàn sủng rất nhân bản và làm cho ta trở nên nhân đạo.
Và ông Noe là mẫu gương về tuổi già khai sáng: Ông Noe không giảng, không than vãn, không trách mắng, nhưng chăm sóc tương lai của thế hệ đang bị lâm nguy. Ông kiến tạo con tàu đến đón tiếp và đưa vào trong đó con người và súc vật. Trong khi chăm sóc sự sống dưới mọi hình thức, ông Noe chu toàn mệnh lệnh của Thiên Chúa: một phúc lành mới, một công trình tạo dựng mới (Xc St 8,15-9-17). Ơn gọi của ông Noe vẫn luôn thời sự. Vị thánh tổ phụ này còn phải chuyển cầu cho chúng ta.
Chào thăm và nhắn nhủ
Bài huấn dụ bằng tiếng Ý trên đây của Ðức Thánh cha được các thông dịch viên lần lượt tóm lược trong các thứ tiếng khác nhau, kèm theo lời chào thăm của Ðức Thánh cha.
Với các tín hữu Ba Lan, Ðức Thánh cha chào thăm mọi người và đặc biệt là những bạn trẻ đang theo tinh thần sáng kiến cầu nguyện "Một người cho tất cả, tất cả cho một người", "họ sẽ tụ họp tại Ðền thánh Ðức Mẹ Jasna Góra, và trong các giáo xứ của họ, ngày thứ Bảy và Chúa nhật tới đây để cầu nguyện theo các ý nguyện thuộc sứ vụ của tôi. Tôi cám ơn anh chị em vì cử chỉ này. Xin anh chị em, lần này đặc biệt cầu nguyện cho hòa bình tại Ucraina." Ucraina, mở cửa biên giới, tâm hồn và những cánh cửa nhà cho người Ucraina tị nạn chiến tranh.
Sau cùng bằng tiếng Ý, Ðức Thánh cha đặc biệt chào thăm các nữ tu nam nữ của Tình Yêu Thương Xót, và khích lệ họ hãy phục vụ Thiên Chúa và anh chị em với niềm vui được đổi mới. theo đoàn sủng của vị sáng lập là Chân phước Mẹ Speranza.
Sau cùng, như thường lệ, Ðức Thánh cha nghĩ đến những người già, các bệnh nhân, người trẻ và các đôi tân hôn. Ngài nói: "Trong Mùa chay này, tôi mời gọi anh chị em hãy nhìn lên Chúa Kitô, kín múc sức mạnh từ Chúa để trung thành sống đời Kitô hữu.
Buổi tiếp kiến chung kết thúc với kinh Lạy Cha và phép lành của Ðức Thánh cha.