Cần phải tìm lại
hồng ân liên minh giữa các thế hệ
Tiếp kiến chung của Ðức Thánh cha: Cần phải tìm lại hồng ân liên minh giữa các thế hệ.
G. Trần Ðức Anh, O.P.
Vatican (RVA News 23-02-2022) - Sáng thứ Tư, ngày 23 tháng Hai năm 2022, Ðức Thánh cha Phanxicô đã tiếp kiến gần 1,500 tín hữu hành hương, đông quá gấp đôi tuần trước, tại Ðại thính đường Phaolô VI ở nội thành Vatican, bắt đầu từ lúc 9 giờ. Ðây là buổi tiếp kiến chung thứ tám kể từ đầu năm 2022.
Như thường lệ, sau khi Ðức Thánh cha làm dấu thánh giá khai mạc, mọi người đã nghe tám viên chức tại Tòa Thánh đọc bằng tám thứ tiếng đoạn thư sách ngôn sứ Gioel: (3,1-2.5):
[Chúa phán] "Sau đó, Ta sẽ đổ thần trí Ta trên mỗi người, và các con trai, con gái các ngươi sẽ trở thành ngôn sứ, người trẻ của các ngơi sẽ được thị kiến. Ta cũng sẽ đổ thần trí Ta trên các tôi tớ nam nữ của các ngươi [...]. Hễ ai khẩn cầu danh Chúa thì sẽ được cứu thoát".
Bài giáo lý
Trong bài huấn giáo tiếp đó, Ðức Thánh cha bắt đầu loạt bài giáo lý mới về tuổi già. Bài đầu tiên này có tựa đề là: "Ân phúc thời gian và liên minh giữa các lớp tuổi trong cuộc sống".
Ðức Thánh cha nói:
Anh chị em thân mến, chào anh chị em!
Người già ngày càng đông và nguy cơ bị gạt bỏ
Hôm nay, chúng ta bắt đầu một hành trình giáo lý tìm sự soi sáng trong Lời Chúa về "ý nghĩa và giá trị của tuổi già". Từ vài thập niên, tuổi này trong cuộc sống liên hệ thực sự đến "một dân mới", là những người già. Chưa bao giờ chúng ta đông đảo như vậy trong lịch sử nhân loại. Nguy cơ bị gạt bỏ càng trở nên thường xuyên hơn: những người già bị coi như "một gánh nặng". Thời đầu đại dịch, những người già đã phải trả giá đắt đỏ nhất. Họ là thành phần yếu đuối và bị lơ là nhất: chúng ta ít thăm họ khi họ còn sống, và chúng ta cũng chẳng thấy họ khi chết.
Liên minh giữa các thế hệ
Cùng với những cuộc di dân, tuổi già thuộc vào số những vấn đề cấp thiết nhất mà gia đình nhân loại được kêu gọi đương đầu trong thời đại ngày nay. Vấn đề ở đây không phải chỉ là sự thay đổi về số lượng; điều liên hệ ở đây là "sự thống nhất những lớp tuổi trong cuộc sống": đây là điểm tham chiếu thực sự để hiểu và quý chuộng đời sống con người trong toàn bộ. Chúng ta tự hỏi: có tình thân hữu, có sự liên minh giữa các lớp tuổi trong cuộc sống hay là trổi vượt sự tách biệt và sự gạt bỏ?
Tất cả chúng ta đều sống trong một thực tại, trong đó các trẻ em, người trẻ, người lớn và người già cùng sống chung. Nhưng có sự thay đổi về tỷ lệ: sự sống lâu trở thành một hiện tượng tập thể, và tại nhiều miền trên thế giới, số người trẻ ít ỏi. Một sự thiếu quân bình như thế có rất nhiều hậu quả. Nền văn hóa thịnh hành có một kiểu mẫu duy nhất là người trẻ-trưởng thành, tức là một người tự lập và vẫn luôn trẻ trung. Nhưng phải chăng tuổi trẻ có trọn vẹn ý nghĩa của cuộc sống, còn tuổi già chỉ là một sự trống rỗng và mất mát? Sự đề cao tuổi trẻ như tuổi duy nhất đáng biểu lộ lý tưởng của con người, kéo theo sự coi rẻ tuổi già, bị coi là mong manh, xuống cấp, khuyết tật, là hình ảnh nổi bật của những chế độ độc đoán trong thế kỷ XX. Phải chăng chúng ta đã quên điều đó?
Quý chuộng đối với người già
Sự gia tăng tuổi thọ cũng ảnh hưởng cấu trúc trên lịch sử của mỗi cá nhân, gia đình và xã hội. Nhưng chúng ta phải tự hỏi: người ta có nghĩ đến và quý chuộng tương ứng đối với phẩm chất tinh thần và ý nghĩa cộng đoàn của sự gia tăng tuổi thọ như thế hay không? Chẳng lẽ người già phải xin lỗi vì cứ ngoan cố sống còn, gây thiệt hại cho những người khác sao? Hay là họ có thể được quý trọng vì những món quà mà họ mang lại cho ý nghĩa cuộc sống của tất cả mọi người? Trong thực tế, khi trình bày ý nghĩa cuộc sống - và chính trong các nền văn hóa gọi là "phát triển" - tuổi già ít có ảnh hưởng. Tại sao? Vì tuổi già bị coi là một tuổi không có những nội dung đặc biệt để cống hiến, và cũng chẳng có ý nghĩa riêng để sống. Hơn nữa, thiếu sự khích lệ người ta tìm kiếm những nội dung ấy, và cộng đoàn ít được giáo dục về sự nhìn nhận người già. Nói tóm lại, đối với một lứa tuổi nay chiếm phần quan trọng trong cộng đoàn và kéo dài một phần ba cuộc sống, đôi khi có những kế hoạch trợ giúp, nhưng có những dự án cho cuộc sống. Ðây là một thiếu suy tư, thiếu trí tưởng tượng, tinh thần sáng tạo.
Tránh ảo tưởng về tuổi trẻ
Tuổi trẻ rất đẹp, nhưng sự tuổi trẻ vĩnh cửu là một ám ảnh rất nguy hiểm. Tuổi già cũng quan trọng - và đẹp - như tuổi trẻ, Chúng ta hãy nhớ điều ấy. Liên minh giữa các thế hệ, trả lại cho con người tất cả các lứa tuổi của cuộc sống, chính là một hồng ân chúng ta đánh mất. Cần phải tìm lại hồng ân ấy.
Lời Chúa soi sáng về tương quan già trẻ
Lời Chúa có rất nhiều điều nói về liên minh này. Vừa rồi chúng ta đã nghe lời ngôn sứ Gioel: "Những người già trong các ngươi sẽ mơ ước, những người trẻ sẽ được những thị kiến" (3,1). Chúng ta có thể giải thích thế này: "Khi những người già chống lại Thần trí, bằng cách chôn vùi những mơ ước của họ trong quá khứ, thì những người trẻ sẽ không thể thấy được những điều cần phải làm để mở ra tương lai. Trái lại, khi những người già thông truyền những mơ ước của họ, thì những người trẻ thấy rõ điều họ phải làm. Người trẻ không hỏi những mơ ước của người già nữa, cúi mặt không có những tầm nhìn đi xa hơn tầm nhìn của họ, thì họ sẽ khó lòng sống hiện tại và chịu đựng tương lai của họ. Nếu các ông bà co cụm trong những tư lự nhớ nhung của họ, thì người trẻ sẽ càng cúi mình trên các điện thoại thông minh của họ. Màn hình có thể còn sáng, nhưng cuộc sống của họ tắt lịm trước thời gian. Hậu quả của đại dịch chẳng tạo nên sự hoang mang đánh mất hướng đi của người trẻ sao? Những người già có những tài nguyên từ cuộc sống đã trải qua mà người trẻ có thể nhờ đến. Chẳng lẽ người già đứng nhìn những người trẻ đang đánh mất viễn tượng của họ hay trái lại, đồng hành với người trẻ bằng cách hun đúc những mơ ước của họ?
Ðiều khôn ngoan trong hành trình của tuổi già cho đến khi giã từ cuộc sống cần được sống như một sự cống hiến ý nghĩa cuộc sống, chứ không tiêu hao trong thái độ ù lì bất động của sự sống còn. Tuổi già, nếu không được phục hồi phẩm giá của một cuộc đời đáng sống như con người, thì sẽ khép kín trong sự xuống tinh thần, làm mất lòng yêu mến của mọi người. Thách đố này, về mặt nhân tính và văn minh, đòi chúng ta phải quyết tâm và cần ơn phù trợ của Chúa. Chúng ta hãy cầu xin Chúa Thánh Linh điều đó. Qua những bài giáo lý này về tuổi già, tôi muốn khích lệ tất cả mọi người hãy đầu tư lòng quý mến vào những hồng ân mà tuổi già trong mình và cho các lứa tuổi khác trong cuộc sống. Lời Chúa sẽ giúp chúng ta phân định ý nghĩa và giá trị của tuổi già; Xin Chúa Thánh Linh ban cho cả chúng ta những mơ ước và những thị kiến chúng ta đang cần.
Chào thăm và nhắn nhủ
Bài huấn dụ bằng tiếng Ý trên đây của Ðức Thánh cha được các thông dịch viên lần lượt tóm lược trong các thứ tiếng khác nhau, kèm theo lời chào thăm của Ðức Thánh cha.
Trước khi chào bằng tiếng Ý, Ðức Thánh cha đã lên tiếng bày tỏ đau buồn về tình hình Ucraina và mời gọi các tín hữu tham gia cuộc ăn chay cầu nguyện cho hòa bình tại nước này, vào ngày 02 tháng Ba năm 2022, Thứ Tư Lễ Tro.
Buổi tiếp kiến chung kết thúc với Kinh Lạy Cha và phép lành của Ðức Thánh cha.