Vài nét về ngoại giao Tòa Thánh
Vài nét về ngoại giao Tòa Thánh.
G. Trần Ðức Anh, O.P.
Vatican (RVA News 10-01-2022) - Hiện nay, Tòa Thánh có quan hệ ngoại giao trên cấp Sứ thần và Ðại sứ với 183 quốc gia, tức là với hầu hết các nước trên thế giới.
Con số vừa nói là tình trạng từ năm 2017, sau khi Myanmar thiết lập quan hệ ngoại giao với Tòa Thánh, mở đường cho cuộc viếng thăm của Ðức Thánh cha Phanxicô tại nước này. Cuộc đảo chánh của giới quân đội ngày 01 tháng Hai năm 2021 đã đưa quốc gia này trở lại ác mộng bao nhiêu năm sống dưới chế độ độc tài quân phiệt và làm cho nội chiến gia tăng.
Hiện nay trên thế giới còn 13 nước chưa có quan hệ ngoại giao hoàn toàn với Tòa Thánh, trong đó có 5 nước có đại diện Tòa Thánh cạnh Giáo hội địa phương, nhưng không có tư cách ngoại giao trước mặt chính phủ, như trường hợp Việt Nam, Lào, Brunei, Comore, Somalia bên Phi châu. 8 nước còn lại hoàn toàn không có liên hệ nào với Tòa Thánh và cũng không có đại diện của Tòa Thánh, như trường hợp Afghanistan, Bắc Triều Tiên, Arập Sauđi, Bhutan, Maldive, Oman và Tuvalu.
Tòa Thánh hiện có 180 sứ bộ ngoại giao tại nước ngoài, trong đó có 73 nước không có Sứ thần thường trú của Tòa Thánh, 106 nước trong đó vị Sứ thần kiêm nhiệm nhiều nhiệm sở. Ví dụ, Ðức Tổng giám mục Novatus Rugambwa, người Tanzania, mới được bổ làm tân Sứ thần tại New Zealand, kiêm Sứ thần tại 9 nước nhỏ khác trong Thái Bình Dương, như Fiji, Palau, Quần đảo Marshall, Kiribati, Nauru, Tonga, Samoa và Quần đảo Cook cũng như tại Micronesia.
Con số các nước lập quan hệ ngoại giao trên cấp đại sứ với Tòa Thánh gia tăng với thời gian: năm 1900, chỉ có khoảng 20 nước có quan hệ này, 78 năm sau, đầu triều đại của Ðức Giáo hoàng Gioan Phaolô II, năm 1978 con số đó tăng lên 84, và cuối triều đại của ngài, năm 2005, lên tới 174 nước. Với Ðức Giáo hoàng Biển Ðức XVI, có 180 nước và dưới thời Ðức đương kim Giáo hoàng Phanxicô lên tới 183 quốc gia.
Có 36 nước chấp nhận nguyên tắc vị Sứ thần Tòa Thánh cũng là niên trưởng ngoại giao đoàn tại quốc gia liên hệ, các nước còn lại theo nguyên tắc vị Ðại sứ nào trình thư ủy nhiệm kỳ cựu nhất thì làm niên trưởng, theo công ước ngoại giao ký tại Vienne, bên Áo năm 1961. Tuy nhiên, mới đây Tổng thống Daniel Ortega của Nicaragua đơn phương hủy bỏ vai trò niên trưởng ngoại giao đoàn của Ðức Sứ thần Tòa Thánh tại nước này, vì xung đột với Giáo hội Công giáo địa phương. Ðiều này bị coi là một dấu hiệu đoạn giao với Giáo hội.
Trong số 183 nước có quan hệ ngoại giao với Tòa Thánh, có 89 vị đại sứ thường trú tại Roma, các vị khác có nhiệm sở tại một thủ đô ở Âu châu.
Ngoài ra, Tòa Thánh có quan hệ ngoại giao đa phương với nhiều tổ chức quốc tế, như Liên Hiệp Quốc, Liên Hiệp Âu Châu, Liên minh các nước Arập, và những trường hợp đặc biệt như Palestine, Hội Hiệp Sĩ Malta, một thực thể có quan hệ ngoại giao trên cấp đại sứ với 110 nước.
(Acistampa 8-1-2022)