Ðức Thánh cha gặp gỡ
cộng đoàn người du mục Rom ở Slovakia
Ðức Thánh cha gặp gỡ cộng đoàn người du mục Rom ở Slovakia.
G. Trần Ðức Anh, O.P.
Kosice (RVA News 14-09-2021) - Lúc gần 4 giờ chiều ngày 14 tháng 9 năm 2021, Ðức Thánh cha Phanxicô đã đến khu phố Lunik IX để gặp gỡ cộng đoàn người Rom. Ðây là 1 trong 22 quận của thành phố Kosice và là nơi có mật độ người Rom cao nhất ở Slovakia.
Cộng đoàn người Rom
Tại nước này có 400,000 người du mục Rom, trong đó gần 20% sống trong nghèo khổ cùng cực tại hơn 600 khu xóm tồi tàn, phần lớn ở miền nam và miền đông của Slovakia.
Trong thời thế chiến thứ hai, từ ngày 02 đến 03 tháng 8 năm 1944: gần 3,000 người Rom, phần lớn là phụ nữ, trẻ em và người già, đã bị sát hại trong tại tập trung của Ðức quốc xã ở Auschwitz-Birkenau bên Ba Lan.
Hôm 2 tháng 8 năm 2021, Bà Andrea Buckova, đại diện chính phủ Slovakia đặc trách vấn đề người Rom, đã tuyên bố với hãng thông tấn Sita của Slovakia: cần nhắc nhở cho các thế hệ trẻ rằng sự kỳ thị chủng tộc và những lời oán ghét không có chỗ trong xã hội. "Rất tiếc là nạn kỳ thị vẫn còn tại Slovakia, trong khi những thành kiến đối với người Rom trở nên trầm trọng hơn, theo nhiều cuộc thăm dò dư luận và những kinh nghiệm cá nhân".
Từ hơn 30 năm nay, khu phố Lunik IX dần dần không còn các công nhân công nghệ và nông nghiệp cũng như các công chức, sau khi chế độ cộng sản Tiệp Khắc sụp đổ hồi năm 1990. Tiến vào khu vực này để cư ngụ là những gia đình người Rom, dân nhập cư và những người không có lợi tức hoặc gia cư nhất định. Hiện có khoảng 4,300 người Rom cư ngụ tại đây.
Vấn đề cơ cấu hạ tầng tại Lunik IX rất lớn: các căn hộ không có khí đốt và nước thì chỉ có vài giờ mỗi ngày, thiếu hệ thống sưởi. Vì tình trạng nhiều khu nhà không vững nên có những nhà phải phá đi vì lý do an ninh.
Chính trong hoàn cảnh khó khăn đó, từ ngày 01 tháng 7 năm 2008, gia đình dòng Salesien đã quyết định đến cư ngụ và hoạt động tại đây. Thoạt đầu chỉ có hai linh mục Don Bosco, nhưng với thời gian, con số tăng lên gấp đôi để đáp ứng nhu cầu mục vụ của dân chúng và hoạt động xã hội. Công việc này được sự hỗ trợ của các nữ tu dòng Con Ðức Mẹ Phù Hộ, để giúp hội nhập những người trẻ tại đây qua các công tác giáo dục, tìm công ăn việc làm.
Nhân dịp cuộc viếng thăm của Ðức Thánh cha tại địa phương, trong thời gian qua, chính quyền thành Kosice đã cho sửa sang khu phố Lunik IX: tu bổ một số đường xá, lấp đầy những "ổ gà" và lập những khu "xanh".
Về phần Ðức cha Bernard Bober, Tổng giám mục giáo phận Kosice sở tại, ngài nhận định rằng "Cuộc gặp gỡ của Ðức Thánh cha có thể là một khởi đầu mới cho sự cộng tác giữa nhóm dân đa số và dân thiểu số tại nước này".
Cuộc gặp gỡ giữa người Rom và Ðức Thánh cha diễn ra tại khu vực trước trung tâm của dòng Salesien Don Bosco. Khi đến đây lúc 4 giờ chiều, ngài được cha giám đốc trung tâm và 3 cha cùng dòng và 2 em bé người Rom đón tiếp. Có khoảng hơn 200 người hiện diện tại nơi gặp gỡ, nhưng nhiều người khác theo dõi từ các cửa sổ căn hộ của họ nhìn xuống.
Giới thiệu trung tâm
Mở đầu cuộc gặp gỡ, cha Peter Besenyei, dòng Don Bosco, thư ký Hội đồng Giám mục Slovakia, đặc trách về người Rom và những người thiểu số, kiêm Giám đốc trung tâm giáo phận Kosice về người Rom, đã trình bày cho Ðức Thánh cha lai lịch của trung tâm mục vụ tại đây. Cha cho biết những người thiện nguyện tại các làng Rom, quảng đại và vị tha, nhưng nhiều khi bị khinh rẻ và hiểu lầm, có khi bị từ khước. Họ làm các công tác như dạy học, giáo lý viên, trợ tá xã hội, y tế hoặc trợ giúp cộng đoàn.
Cha Peter cũng cho biết có nhiều người Rom, sau khi nhận biết và tin nhận Chúa Giêsu Kitô, đã quyết định sống một cuộc sống mới. Giáo hội Công giáo dấn thân rất nhiều để giúp đỡ người Rom, tuy rằng từ phía nhà nước, sự dấn thân này bị lơ là và không được coi trọng. Và cha tin rằng sự hiện diện của Ðức Thánh cha tại nơi này góp phần giúp mọi người đạt được sự hiệp nhất lớn hơn, mặc dù có sự khác biệt.
Chứng từ của một người Rom
Tiếp lời cha Peter, một người Rom là ông Jan Hero, kỹ sư, 61 tuổi, đã trình bày chứng từ. Ông đến đây từ khu định cư của người Rom ở Medovarce, miền Krupina, cha của 5 người con, vợ ông là người Slovakia. Ông cho biết đã hành hương Roma cách đây 6 năm và đã tham dự một buổi tiếp kiến của Ðức Thánh cha dành cho người Rom ở Âu châu. Ông tin rằng cuộc gặp gỡ này của ngài chứng tỏ lòng yêu thương vô điều kiện của Thiên Chúa đối với cộng đoàn người Rom ở Slovakia cũng như trên toàn thế giới. Ông nói: "Con tin rằng Chúa Giêsu Kitô giúp chúng con khắc phục những căng thẳng trong cuộc sống chung với dân đa số và với những chủng tộc khác."
Chứng từ của đôi vợ chồng người Rom ở khu Lunik IX
Ðến lượt Anh chị Nikola 28 tuổi và vợ là René Harakaly 29 tuổi, người Rom ở khu Lunik, cùng với hai con nhỏ, trình bày chứng từ. Họ nói đến sự giúp đỡ của các cha dòng Don Bosco tại đây dành cho người Rom: dạy giáo lý cho các trẻ em, chuẩn bị hôn phối, làm việc mục vụ, khuyến khích anh chị người Roma quảng đại phục vụ tha nhân.
Chị Rene nói: cả hai chúng con nay đã sống tại khu và đã trưởng thành và tìm được công ăn việc làm. Nhờ ơn Chúa, con đã tốt nghiệp sư phạm tại Phân khoa Sư Phạm, nhờ học hàm thụ. Chúng con đã muốn rời khỏi khu phố này nhưng không biết làm sao. Các cha Don Bosco mang lại cho chúng con hy vọng có thể thực hiện được mong ước đó. Chúng con đã mua một căn hộ trả góp và kết hôn tại một khu phố khác ở Kosice. Ngày nay tất cả chúng con và con cái có một cuộc sống hạnh phúc, xứng đáng và an bình hơn. Cha mẹ, anh chị em và bạn hữu của chúng con tiếp tục sống tại khu vực Lunik này. Chúng con hy vọng cuộc viếng thăm của Ðức Thánh cha mang lại hy vọng mới và lòng hăng say biến đổi từ bên trong như Ðức Thánh cha đã nói hôm nay.
Huấn từ của Ðức Thánh cha
Về phần Ðức Thánh cha, ngỏ lời trong dịp này, ngài kêu gọi vượt lên trên các thành kiến và thói tục xét đoán người khác, và ngài cũng khích lệ công tác mục vụ đồng hành với người Rom.
Ngài nhắc lại xác quyết của thánh Phaolô VI nói với những người du mục rằng: "Trong Giáo hội, anh chị em không ở ngoài lề. Anh chị em ở trong con tim của Giáo hội" (Bài giảng 26-9-1965) ... Anh chị em hãy cảm thấy mình ở trong Giáo hội như trong nhà của mình và đừng bao giờ sợ ở trong đó. Ước gì không ai giữa anh chị em hoặc người nào khác ở ngoài Giáo hội!
Ðức Thánh cha cũng nhắc đến nhiều thành kiến đối những người du mục vì những gốc gác, phong tục tập quán khác những người khác... Không dễ vượt lên trên những thiên kiến, kể cả nơi các tín hữu Kitô. Quí chuộng, đánh giá cao người khác không phải là điều đơn giản, thường ta thấy nơi họ những chướng ngại hoặc những đối thủ và bày tỏ những phán đoán dù không biết khuôn mặt và lịch sử của họ. Chúng ta hãy nghe lời Chúa Giêsu nói trong Tin mừng: Các con đừng xét đoán (Mt 7,1).... Trái lại bao nhiêu lần chứng ta nói mà không có những yếu tố hoặc chỉ nghe nói, nhưng chúng ta lại coi đó là điều đúng khi chúng ta nghiêm khắc phán đoán người khác. Nhân nhượng với bản thân, nhưng lại quyết liệt không uyển chuyển với những người khác. Bao nhiêu lần những phán đoán trong thực tế là những thiên kiến!
"Ta không thể thu hẹp thực tại về người khác theo những khuôn mẫu tiền chế của mình, không thể xếp khung tha nhân. Trước hết để biết họ thực sự, cần phải nhận biết họ, nhìn nhận rằng mỗi người mang trong mình vẻ đẹp không thể chê được của con cái Thiên Chúa, trong đó có phản ánh Ðấng Tạo Hóa."
Ðức Thánh cha cũng đề cao và khích lệ công việc mục vụ và đồng hành với những người du mục. Ngài nói: "Các linh mục, tu sĩ nam nữ và giáo dân, các bạn thân mến là những người dành thời giờ để cống hiến một sự phát triển toàn diện cho các anh chị em mình! Cám ơn các bạn vì tất cả những gì các bạn làm cho những người ở ngoài lề. Tôi cũng nghĩ đến những người tị nạn và tù nhân. Tôi đặc biệt nghĩ đến họ và tất cả thế giới nhà tù và bày tỏ sự gần gũi của tôi."
Cuộc gặp gỡ sau đó được tiếp tục với kinh Lạy Cha và Ðức Thánh cha ban phép lành cho mọi người.