Phiên họp toàn thể thứ 11
của Thượng Hội Ðồng Giám Mục về vùng Amazon
Phiên họp toàn thể thứ 11 của Thượng Hội Ðồng Giám Mục về vùng Amazon: Phải có một cơ cấu giám mục thường trực về Amazon.
Vũ Văn An
Vatican (VietCatholic News 15-10-2019) - Theo Vatican News, phiên họp toàn thể thứ 11 của Thượng Hội Ðồng Giám Mục về vùng Amazon đã diễn ra vào sáng Thứ Ba ngày 15/10 tại Hội trường Thượng Hội Ðồng với sự hiện diện của 180 nghị phụ, dưới sự chủ tọa của Ðức Giáo Hoàng Phanxicô.
Sự cần thiết phải khẩn trương tạo ra một cơ cấu giám mục thường trực và có tính đại diện, được REPAM (Mạng lưới Giáo hội Pan-Amazonia) phối hợp, để cổ vũ tính đồng nghị ở Amazon: đây là một trong những gợi ý đã xuất hiện trong phiên họp buổi sáng. Ðược tích nhập với CELAM (Hội đồng Giám mục Mỹ Latinh), cơ cấu được đề nghị sẽ giúp triển khai việc thực hiện bộ mặt của Giáo hội Amazon, nhằm mục đích chăm sóc mục vụ chung, hữu hiệu hơn - đồng thời đưa ra hình thức cụ thể cho bất cứ định mức nào Ðức Giáo hoàng Phanxicô có thể mong muốn cung cấp sau Thượng hội đồng - và làm việc để bảo vệ quyền của các dân tộc bản địa, việc đào tạo toàn diện các tác nhân mục vụ và tạo lập các chủng viện Amazon. Hành động mục vụ chung này, được khai triển một cách đồng nghị bởi tất cả các giáo phận Toàn Vùng Amazon sẽ hữu ích để đương đầu với các vấn đề chung, như khai thác lãnh thổ, tội phạm, buôn bán ma túy, buôn bán người và mại dâm.
Vọng quan sát nhân quyền và bảo vệ Amazon
Các tham dự viên phiên họp toàn thể buổi sáng sau đó đã chú ý đến các dân tộc bản địa, tập trung vào các vấn đề phát xuất từ việc thực dân hóa, di dân nội địa và việc thúc đẩy các mô hình kinh tế trấn lột và thực dân, thường sát hại. Ðiều này đòi hỏi việc sung công và trục xuất các cộng đồng khỏi lãnh thổ của họ, buộc họ phải di cư trái với ý muốn của họ. Các dân tộc bản địa du mục phải được thấu hiểu qua một việc chăm sóc mục vụ chuyên biệt, để các nhân quyền và các quyền môi trường của họ luôn được đảm bảo. Ðiều này bao gồm quyền của họ được tham khảo và thông báo trước khi bất cứ hành động nào diễn ra trên lãnh thổ tương ứng của họ. Về phương diện này, một vọng quan sát thường trực về nhân quyền và bảo vệ Amazon đã được đề nghị. Tiếng kêu của trái đất và của các dân tộc Amazon phải được lắng nghe, trên hết, phải đem tiếng nói lại cho những người trẻ tuổi, vì đây là một vấn đề công lý liên thế hệ.
Hội nhập văn hóa và giáo dục
Chủ đề hội nhập văn hóa cũng đã được thảo luận: sự cần thiết của việc Giáo hội phải cởi mở và khám phá ra những nẻo đường mới trong tính đa dạng phong phú của các nền văn hóa Amazon để trở thành giống như một môn đệ và chị em hơn là một Cô Giáo và một bà Mẹ, với một thái độ lắng nghe, phục vụ , liên đới, tôn trọng, công lý và hòa giải. Liên kết với chủ đề hội nhập văn hóa, việc giáo dục các dân tộc bản địa Amazon đã được nêu lên một lần nữa, một nền giáo dục, không may, đã có các đặc điểm ngèo nàn và gián đoạn. Giáo hội có thể làm gì với tư cách là một trong những định chế có tư cách và quyền lực nhất trong lĩnh vực đào tạo? Có ý kiến cho rằng các cơ cấu nên phối hợp với nhau cách tốt đẹp hơn để cung cấp các dịch vụ cải tiến hơn cho các dân tộc bản địa. Thí dụ, các trường đại học Công Giáo có thể du nhập phương thức ưu tiên chọn giáo dục các dân tộc bản địa, hoặc tạo ra các chiến lược liên đới để hỗ trợ kinh tế cho các trường đại học bản địa, như Nopoki, ở Peru. Mục đích của việc này là để bảo vệ quyền có bản sắc văn hóa và bảo vệ túi khôn tổ tiên của các dân tộc gốc Amazon, nhân danh đối thoại và trao đổi văn hóa, sự nhạy cảm, ngôn ngữ và viễn kiến.
Cam kết truyền giảng tin mừng và làm chứng tử đạo
Các nghị phụ sau đó đã suy tư về chủ đề bạo lực: đã có sự nhấn mạnh rằng Amazon giống như một người phụ nữ bị hãm hiếp và tiếng khóc của họ cần được lắng nghe, bởi vì chỉ bằng cách này, việc truyền giảng tin mừng mới có thể được đánh thức lại. Việc loan báo Tin Mừng hữu hiệu chỉ diễn ra khi nó tiếp xúc với nỗi đau của thế giới, một thế giới đang chờ đợi để được cứu chuộc bởi tình yêu của Chúa Kitô, nhờ một nền thần học về sự sống. Các nghị phụ đã mạnh mẽ nhắc đến gương sáng quý giá của các nhà truyền giáo tử đạo của khu vực, như Giám mục Alejandro Labaka, nữ tu dòng Capuchin Inés Arango và nữ tu Dorothy Stang, những người đã hiến mạng sống của mình nhân danh chính nghĩa của các dân tộc Amazon không người bảo vệ và để bảo vệ lãnh thổ. Tại Hội trường Thượng Hội Ðồng, đã có vị nhắc lại rằng công việc truyền giáo ở Amazon phải được hỗ trợ nhiều hơn nữa. Vì lý do này, đã có ý tưởng về việc lập ra một quỹ tài chính, cả trong nước và quốc tế, để tăng cường sứ mệnh trong vùng, đặc biệt là trang trải các chi phí vận chuyển và đào tạo chính các nhà truyền giáo.
Thử thách đại kết
Cam kết truyền giáo cũng phải được thực hiện theo góc độ đại kết vì một Giáo hội truyền giáo cũng là một Giáo hội đại kết. Thách đố này cũng liên quan đến Amazon: khác xa bất cứ loại chủ nghĩa cải đạo hay chủ nghĩa thực dân nội bộ nào trong Kitô giáo, việc truyền giảng tin mừng Kitô giáo là lời mời tự do, liên quan đến tự do của người khác, bước vào thông đạt và tham gia cuộc đối thoại mang lại sự sống. Do đó, một việc truyền giảng tin mừng hấp dẫn sẽ là bằng chứng của một chủ trương đại kết đáng tin cậy. Một điểm khác để suy tư đã được âm nhạc cung cấp; đây là một ngôn ngữ phổ biến được mọi người hiểu, dẫn họ tới việc suy tư về việc thông đạt đức tin. Các nghị phụ giải thích, nó không nên mâu thuẫn với tín lý, nhưng phải làm cho nó được thấu hiểu qua tính nhạy cảm nhân bản. Theo cách này, Tin mừng sẽ thu hút mọi người, cùng hành trình hướng tới sự tái sinh của thể thánh thiêng vốn được sống ngay ở những vùng xa xôi của Amazon.
Ðáp ứng của Bí tích Thánh Thể
Ðứng trước các tình huống khó khăn từng được cảm nghiệm ở Amazon, những câu trả lời quan trọng đã phát xuất từ Bí tích Thánh Thể, qua đó, ơn thánh của Thiên Chúa được chuyển giao và từ một thừa tác vụ trải rộng, một thừa tác vụ cũng bao gồm phụ nữ, những người chủ đạo không bị tranh cãi khi nói tới ý nghĩa triệt để của sự sống. Tại Hội trường Thượng hội đồng, có vị gợi ý rằng chúng ta phải tự hỏi có cần phải suy nghĩ lại thừa tác vụ hay không. Nhiều cộng đồng gặp khó khăn trong việc cử hành Thánh Thể vì thiếu linh mục. Có gợi ý cho rằng cần thay đổi các tiêu chuẩn lựa chọn và chuẩn bị các thừa tác viên được ủy quyền cử hành Thánh Thể, để không chỉ giới hạn thừa tác vụ này trong tay một ít người.
Phụ nữ trong thừa tác vụ, theo gương thời xưa
Các nghị phụ Thượng hội đồng đã tái khẳng định rằng các nẻo đường mới là điều cần thiết đối với các truyền thống cổ xưa. Một số trong các can thiệp tại phiên họp toàn thể đã nhắc lại các tập tục cổ xưa cho thấy các thừa tác vụ vốn được liên kết với phụ nữ. Các nghị phụ đã suy tư về khả thể khôi phục lại các thừa tác vụ tương tự, nhất là thừa tác viên đọc sách và Thánh thể. Một can thiệp khác đề cập đến khả thể miễn chuẩn luật độc thân, để phong chức cho những người đàn ông đã kết hôn làm "các thừa tác viên", những người, dưới sự giám sát của một linh mục địa phương có tinh thần trách nhiệm, có thể phục vụ tại các cộng đồng giáo hội xa xôi. Ðồng thời, có gợi ý cho rằng nên thành lập một quỹ để tài trợ cho việc đào tạo giáo dân trong các lãnh vực Kinh thánh, thần học và mục vụ, để họ có thể đóng góp tốt hơn vào sứ mạng truyền giảng tin mừng của Giáo hội. Một suy tư cuối cùng đã xem xét tầm quan trọng của các cộng đồng cơ sở và đời sống thánh hiến, vốn đem sứ điệp tiên tri đến tận cùng trái đất.